Wet christelijke
aiet overweg
vimst kan ik
Skol spreekt uw taal.
Proef't maar.
Ho
Ho
HOHO
HOHO
NIEUWE UITGAVEN
Tuinieren zonder gif
Drs. Kok predikant-glazenier
Ontwikkelingshulp
zeer serieus nemen
Gelovigen
bij leven va
betrekken
ti RK Kerk
STEUN VOOR
GEREF. JEUGD
RENDIEREN
ONTSNAPPEN
UIT FLORIADE
J
Dagwerk
in Indie
Vier boeken voor
waterliefhebbers
De Hervormde Provinciale Kerk
vergadering (PKV) van Zuid-Hollan
heeft zich gesteld achter het besluit
van de hervormde synode ten gun
ste van een bijdrage ter hoogte van
twee procent uit de eigen kerkelijke
middelen ten dienste van ontwikke
lingssamenwerking. De PKV „Wij
zullen deze actie zeer serieus moeten
nemen" adviseert de kerkeraden
van de herv. gemeenten in Zuid-
Holland „grote en blijvende aandacht
te geven aan de intenties van het be
sluit" van de hervormde synode, dat
werd uitgewerkt in een brief van het
moderamen van de hervormde syno
de en was gericht aan kerkeraden,
predikanten en colleges van kerk
voogden.
De PKV adviseert voorts de pre
dikanten en allen die betrokken zijn
bij prediking, catechese en vormings
werk in de gemeente, te vragen in
bijzondere mate aandacht te geven
aan de samenhang en onderlinge af
hankelijkheid van de bijbelse kern
begrippen: barmhartigheid-gerech
tigheid -verzoening.
Ook beveelt de PKV aan een ge
meente-bijeenkomst te beleggen,
waarin de leden optimaal worden ge
ïnformeerd over het besluit van de
synode en de gemeenteleden de ge
legenheid te geven zich over de 2
procentsactie uit te spreken en een
werkgroep te vormen ter bevordering
van deelname van de gemeente aan
deze actie.
UTRECHT 'ANP) In een geza
menlijk schrijven aan alle r.k. pas
tores in het land hebben de Neder
landse bisschoppen hun voornemen
kenbaar gemaakt om in oktober voor
het eerst de landelijke pastorale raad
bijeen te roepen.
Volgens de bisschoppen beantwoordt
hun plan aan het verlangen van vele
gelovigen naar een blijvende voort
zetting van helt gezamenlijk beraad
van bisschoppen en andere hiertoe
gekozen vertegenwoordigers uit de
kerkgemeenschap, zoals dat in de ja
ren na het tweede Vaticaans concilie
en tijdens het Nederlands pastoraal
concilie gevoerd is.
Deze open en eerlijke dialoog tus
sen de bisschoppen en de Nederlandse
geloofsgemeenschap was en is op de
beleidsvorming onmiskenbaar van in
vloed. aldus de bisschoppelijke brief.
De bisschoppen spreken de hoop
uit dat de betrokkenheid van de ge
lovigen bij heit leven van de kerk in
de komende maanden mag blijken
als de afgevaardigden voor de lande
lijke raad worden gekozen. Het is d«
bedoeling dat uit elk van de zeven
bisdommen acht afgevaardigden in
de landelijke pastorale raad zitting
zullen hebben. De bisschoppen zullen
daarnaast voor het "representatieve
evenwicht" nog vijfentwintig leden
aanwijzen.
In een brief aan de gereformeer
den in Nederland hebben vier oud-
voorzitters van het gereformeerde
jeugdwerk opgeroepen tot steun.
„Wij vragen u te investeren in de
toekomst van uw kinderen, in de toe
komst van kerk en samenleving",
aldus de ondertekenaars. Bij het ge
reformeerde jeugdwerk zijn ruim
80.000 Jongeren betrokken ruim een
tiende deel van het totaal aantal le
den van de Geref. Kerken in Neder
land.
Het verzoek om financiële hulp (do
nateur voor een tientje per Jaar)
wordt gesteund door een comité van
aanbeveling, dat bestaat uit minis
ter-president mr. B. W. Biesheuvel,
mevr. J. S. Kraayeveld- Wouters,
presidente van de Bond van gere
formeerde vrouwenverenigingen in
Nederland, dr. A. Kruyswijk, prae-
ses van de generale synode van de
Geref. Kerken en Hannie van Leeu
wen, lid van de Tweede Kamer.
j)it stelt de wonderbare vis-
Bgst voor", vertelt drs. P. H. G.
Kok, Luthers predikant te
esp, in zijn atelier, en hij wijst
een groot mozaïek, waarmee
bezig is. „Bovenaan het sym-
Ivan de drieëenheid en onder-
de vissen die in het net wor-
gevangen". Het beeldt het
ord van Christus tot zijn disci-
uit: ,,Ik zal vissers van
usen maken. Dit mozaïek maak
voor de Vereniging tot Ver-
tiding van de H. Schrift in
sterdam. Die opdracht van
ristus dat is toch het ver-
elden van de Schrift".
verwacht een dominee eigenlijk
in een atelier. Maar voor drs.
die behalve predikant ook beel-
li kunstenaar is, is er niet zoveel
rchil tussen werkplaats en preek-
el. Een gebrandschilderd raam kan
k «foed een preek zijn. "Ik ben ge-
Jjoen door Golgotha", zegt drs. Kok.
hebben allemaal het evangelie
De bijbel grijpt mij ook op het
ad van de kunst",
is. Kok brengt dus ook door zijn
lende kunst de boodschap van
l (jbel. Heel vaak vindt men in zijn
bijbelse motieven. Dikwijls vloeit
voort uit het karajcter van de
achten die hij krijgt. Kerken en
stelijke organisaties vragen hem
il eens een bijbels thema uit te
ien. Dat betekent niet dat drs.
eigenlijk alleen maar kunst, die
spireerd is op de bijbel, christe-
zou vinden.
N. Scheps
kan met dat begrip Christelijke
helemaal niet overweg", merkt
op. "Moet ik beslist een bijbels
werp uitbeelden om christelijke
te geven? Alle kunst is christe-
Predikant-glazenier, drs. P.
H. G. C. Kok, president van de
Evang. Luth. Kerk.
Üjk. Een plastic-fabriek en een druk
kerij staan toch ook in Gods dienst.
Als ik een opdracht krijg van een
fabriek, zoek ik de stof niet in de
bijbel. Maar zo'n fabriek staat toch
ook onder Gods almacht."
Omgekeerd blijft drs. Kok ook kun
stenaar, als hij op de preekstoel
staat. "De dingen waarover ik preek,
zie ik voor mijn ogen gebeuren". Hij
heeft er dan ook wel eens behoefte
aan om een preek te illustreren met
een film of met een dia. Overigens
vindt hy die visuele middelen echt
niet nodig. De soberheid van de re
formatorische kerken hindert hem
absoluut niet. Hij haalt het woord
van Paulus aan: "Het gehoor is uit
het woord. "Het pastoraat en de
kunst ik zou ze geen van beide
kunnen missen", verklaart hij.
Wat boeit U zo in het pastoraat?
De conitacten met andere mensen.
Als pastor kun je een geestelijke om
budsman zijn. Ook in de kerk is con
tact heel belangrijk. Je bent als kerk
één geheel. Al is een kerk maar een
gemeenschap van 50.000 mensen, dan
nog is ze iets."
"Dat zou ik niet precies kunnen
zeggen, misschien z(jn het er 120. Het
kunnen er ook 150 zijn. Eén van de
bekendste is het gedenkraam uit het
kerkgebouw van de Nederlandse ge
meente in Londen. Dat raam heb ik
samen gemaakt met mijn vrouw, die
evenals ik aan de Rijksacademie voor
Beeldende Kunsten in Amsterdam
heeft gestudeerd. Koningin Wilhel-
mina staat erop afgebeeld. We heb
ben er enkele malen over gesproken
met koningin Juliana. Nu ben ik be
zig met twee mozaïeken, waarvan er
één in Zeist wordt geplaatst en de
ander bestemd is voor een kerk in
Goes. Dan heb ik nog een fontein
onder handen die naar Duitsland
Drs. Kok heeft speciale belangstel
ling voor de Goudse glazen. In een
reeks televisie-uitzendingen van de
E.O. heeft hij daarop een toelichting
gegeven. "De kerk krygt met de tele
visie buitengewone kansen voor de
verkondiging van het evangelie. Wat
kun je veel met die televisie doen,
je kunt de catacombeif van Rome
laten zien en dan heb je al een stuk
evangelieprediking. Bekijk de kathe
draal van Chartres eens. Wat je daar
zieit, overtreft verre de Goudse glazen.
Die zijn tenslotte vervaardigd, toen
de glas-in-loodkunst een nabloei be
leefde. Je moet dan natuurlijk wel
de kunstenaar de vrije hand laten".
Hoe vindt drs. Kok, die niet alleen
zijn pastoraat intensief beoefent,
maar ook nog president is van de
synodale commissie van de Evange-
lisch-Lutherse Kerk en lid is van de
commissie die de gewetensbezwaren
tegen de militaire dienst moet be
oordelen, tijd voor zijn kunst? Wat
voor een representatieve plichten
brengt bijvoorbeeld het voorzitter
schap van de Lutherse Kerk niet met
zich mee? Ja, zegt de predikant-gla
zenier van Weesp, dat is natuurlijk
wel eens moeilijk. Ik heb het soms
ook wel erg druk. Maar ik doe maar
wat mijn hand vindt om te doen. En
dan hoop ik dat alles in orde komt.
Dank zij de Heilige Geest!
In de Haagse Duinzichtkerk
is ook een glas-in-loodraam van
drs. Kok te vinden t.w. de won
derbare visvangst. Boven in de
boot een Christusfiguur met aan
biddende Petrus.
haarscherpe
afscheidingen
bij schilderwerk
ngzaam, heel langzaam groeit
besef, dat land- en tuinbouw
het gebruik van vaak zeer ge-
H)ke gifstoffen voor het "gezond
en" van bomen en planten vol
op de verkeerde weg zijn.
ingaan tegen een wereldom-
economdsch, politiek en we-
ppelijk onwrikbaar sysiteem
ai de nog altijd gebruikelijke
«bescherming die alleen
is door middel van gifstof-
vonden en vervaardigd door
•ische industrie lijkt alleen
in het hoofd van een dwaas te
opkomen. Zo'n dwaas was en
Seifert, oud-hoogleraar in
tuin- en landschapsarchitectuur
de Technische hogeschool in
then. Prof. Seifert verwierf zich
eigen vak voor de oorlog we-
faam toen hij erin slaagde de
eg van de Duitse autosnelwegen
srhjk "in andere banen te leiden".
:UM Propageerde met succes in plaats
wiskundige strakheid: landschap,
uplaats van techniek: natuur, en
i de toenmalige overheid mee.
«r daarnaast is hij over de ge-
wereld bekend als de man, die
huist introduceerde om een niéuw
compost te maken. En zijn
&s in het Nederlands vertaalde j
Tuinieren zonder gif (uitgave
Hollandia, Baarn, prijs f 12,90)
bryft hoe het mogelijk is bij de
**e- en fruitteelt, de wijnbouw,
t boomkwekerij en op het boer en-
planten en bomen te verkry-
zó volkomen gezond zijn,
dat gebruik van ohemische gifstoffen
volkomen overbodig is en waarbij een
constante opbrengst van hoge kwali
teit (ook onder extreme omstandig
heden) verzekerd is.
Dit klinkt ongelofelijk in een tijd,
waarin boeren en tuinders maar rus
tig doorgaan met het bespuiten van
hun planten in een mate, die levens
gevaarlijk is geworden voor de con
sument. Maar de "amateur" Seifert
heeft zeer duidelijk bewezen, dat zijn
methode letterlijk wonderen verricht,
omdat ze volkomen in overeenstem
ming is met de natuur. Na een be
schrijving van z'n methode zegt prof.
Seifert, dat weinig vaklieden van de
oude school zich zullen laten over
tuigen, dat zich hier een nieuwe en
veel betere weg opent. En zeker zal
dat niet het geval zijn met degenen,
die met kunstmest en gif hun geld
verdienen. Sommigen zullen zeggen,
dat het om "bijzondere gevallen"
gaat of om "ongewoon gunstige onm-
standigheden", maar dit soort "argu
menten'" veegt prof. Seifert van de
tafel door bijv. het onomstotelijke
feit, dat hij, dank zij zijn compost,
een prachtige oogst aardappelen
kreeg op een grond, waarop een boer
geen aardappelen telen kan,
met een bemesting dlie half zo
sterk is als in de landbouw als nood
zakelijk wordt beschouwd en, in de
aerde plaats, met veel minder in
spanning: na het poten en eerste
aanaarden gebeurt er niets meer,
geen schoffelen tegen onkruid, geen
chemische vernietiging van onkruid
of schadelijke insecten. Prachtig
loof, niet de geringste aantasting van
de knollen en een smaak, waarvan
een uitgesproken fijnproever stom
verbaasd dacht, dat die niet meer
bestond. Hetzelfde geldt voor alle an
dere prod uk ten in Seiferts proeftuin
bij Münohen.
Het is te hopen, dat di)t boekje in
ons land de aandacht itrekt die het
verdient. Gelukkig heeft Nederland
hier en daar zijn biologisch-dyna
misch geleide landbouwbedrijven,
maar prof. Seifert meent dat zijn
compost-methode nog eenvoudiger is,
AMSTERDAM Bij de Opening,
van het Finse paviljoen op de Flori-
ade in Amsterdam zijn twee rendie
ren ontsnapt.
Ze zwommen over de gracht die
de Floriade scheidt van de bewoonde
wereld en begonnen te grazen in de
plantsoenen en groenstroken van
Bultenveldert Na een langdurige
Jacht werden Tumo Tuula gevangen
De beide dieren zijn enkele dagen
geleden in Lapland gevangen en
daarna naar de Floriade gebracht.
Als deze tentoonstelling in de herfst
wordt opgebroken gaan ze naar Art is.
ADVERTENTIE
Inter*11
'alBïer
Dagwerk in Indië. door J. de Loos-
Haaxman, uitg. T. Wever Franeker
Dit prachtige werk met zijn ori
ginele titel is een dankbare herinne
ring aan ..tempo doeloe" de vooroor
logse periode in Ned. Indië, waar de
thans in Leiden wonende schrijfster
een waardevolle bijdrage leverde tot
de culturele ontwikkeling van de Ar
chipel. Zij was er. na aan de Haag
se tekenacademie en in Leiden kunst
geschiedenis te hebben gestu
deerd. van 1925 tot 1939 o.m. conser
vator van de Landsverzameling
Schilderijen te Batavia. Grote naam
verkreeg zij door een eerder werk.
„Verlaat Rapport Indië". (1968), een
gunsthistorisch boek over drie eeuwen
Westerse schilders, tekenaars, grafici
zilversmeden en kunstnijveren in In
dië. Maar toen zij dat prachtige
werk schreef stond haar. toen zij ge
komen was tot de twintigste eeuw en
haar eigen Indische jaren, voortdu
rend die andere samenleving voor
ogen: de gang van elke dag. die der
huiselijkheid, die van het kantoor, de
school, de collega's inheems en
Hollands van de weg waaraan 't
huis stond, de buren, de blakende en
stille lucht, de planten en bloemen op
het erf, ook van de bedienden, wei
nigen om te gedenken, omdat zij bij
een verblijf van vele jaren niet veel
wisselden. Ook zij gingen de gang
van elke dag en deden het werk naar
hun rustige aard. Deze herinnerin
gen nu vroegen een eigen bestaan
en zo ontstond dit boek als een kost
bare reeks kleine èn grote souvenirs
aan een tijd. die weliswaar voorgoed
voorbij is. maar die Juist door de her
vatting der betrekkingen met dat
grote eilandenrijk zij het onder vol
komen gewijzigde omtandigheden
een onmisbaar perspectief naar het
verleden opent. Mevrouw De Loos,
verstaat de kunst die herinneringen
op boeiende wijze te presenteren,
Een belangwekkende aanvulling vor
men de 48 pagina's reprodukties
(waarvan drie in kleur) van schilde
ryen, aquarellen en pentekeningen
van o.a. Jhr. J. C. Rappard. die het
Indische leven van het midden der
19-de eeuw op treffende wijze wist
vast te leggen. En tenslotte verrast
dit boek nog door een fraaie collectie
van kleurenreprodukties van twaalf
aquarellen van Jhr. Rappard in een
aparte insteekmap. Belangwekkend is
het te lezen, dat Rappard een deel
van zijn oeuvre na zijn pensionering
het Leidse Rapenburg tot stand
bracht. Al bij al een kostelijk boek,
Al worden er wel eens klachten
gehoord over verminderde belang
stelling onder het Nederlandse volk
voor de „grote vaart", daar staat een
duidelijke toeneming tegenover van
de aandacht voor de pleziervaart op
de binnenwateren. En die zal, dunkt
ons, op den duur wel weer een nieu
we generatie van zeevarenden kwe
ken. Hoe dit zij, er zijn weer een
paar lezenswaardige boeken versche
nen voor hen, die hun hart verpand
hebben aan het water. Bij Hollandia
in Baarn zag een vertaling het licht
van „Racing Dinghy Sails" geschre
ven door Jeremy Howard-Williams
en vertaald onder de titel De Zeilen
van kleine wedstrijdsehepen. Dit
boek (prijs f 17,90), verlucht met 25
foto's op kunstdrukpapier en met 103
tekeningen in de tekst, geeft een
beschrijving van het ontwerpen van
het zeilprofiel, het maken van de
zeilen, verstagen en optuigen, trim
mers, spinnakers en tenslotte van
behandeling en onderhoud, repara
ties. gebreken en onderhoud. In zijn
woord vooraf zegt drs. D. Gaastra
om.: „De wedstrydzeiler die van
„sailhandling" tenminste af moet
weten wat hier is bijeengebracht, zal
na het lezen van dit interessante
werkje beslist niet het gevoel heb
ben. dat hij een saaie technische
handleiding heeft moeten doorwer
ken. Hij zal in ieder geval meer we
ten van zeilen, d wz. van de motor
van zijn schip".
Bij dezelfde uitgever verscheen een
vertaling van een Duits boek van
Joachim Schuit onder de titel Zelf
repareren van polyester-schepen. Nu
het gebruik van kunststof in de
bouw van kleine schepen steeds
meer toeneemt, is dit een onontbeer-
ïyk werkje (honderd bladzyden,
eveneens met foto's op kunstdruk en
tal van tekeningen in de tekst),
dat niet alleen objectieve voorlich
ting wil geven aan eigenaren van
kunststof Jachten, maar tevens een
vraagbaak wil zijn bij het uitvoeren
van kleine reparaties, die men nood-
dat Juist voor degenen, die Indië voor
de oorlog hebben gekend, een waar
devolle herinnering vormt, (prijs bij
voorintekening tot 15 Juni a.s. f35
daarna f39.50).
Bij uitgeverij „Westfriesland" in
Hoorn verscheen een goede vertaling
van een boek van Sir Francis Chi
chester, bekend door zijn, vermaar
de wereldreis met de „Gipsy Moth".
In „Zeilend langs klipperwegen" -
heeft hij alle verhalen en gebeurte
nissen verzameld, die er bestaan over
en rondom de oude vaste klipper
routes. Die verhalen zijn uiterma
te spannend en buitengewoon geva
rieerd. Echt een boek voor liefheb-
rbers van originele zeeverhalen.
Tenslotte een uitgave van C. de
I Boer te Bussum: Onder goedkope
j vlag, geschreven door de bekende
maritieme auteur Jan Noordegraaf.
Deze roman gaat niet over zeilen,
maar over de ervaringen van een
Nederlandse stuurman op een onder
Libanese vlag varend vrachtschip
met een Griekse bemanning. De Ne
derlander slaagt erin de totaal ge
demoraliseerde kapitein zijn zelfver
trouwen terug te geven, al gaat dat
ten koste van zichzelf. Een span
nend boek over „een boze droom,"
die werkelijkheid was (Prijs
f 13,90).
Het is een verrassend verschijn
sel, dat in een betrekkelijk zo klein
taalgebied als het Nederlandse een
uitgeverij als van N. Kluwer te De
venter niet allen reden van bestaan
blijkt te hebben, maar Jaar in Jaar
uit kan voortgaan met het publice
ren van boeken over Oosterse wijs
heid. Een gedeeltelijke verklaring is,
dat de belangstelling in Nederland
voor Aziatische godsdienst en cul
tuur al eeuwenlang niet gering is ge-
oweest. Hoe dit zij, in de „Oriënt-se-
rle" van genoemde uitgeverij ver
scheen thans Het diadeem van wijs
heid, een van de voornaamste wer
ken van Sri Shankara, die naast
Boeddha en Ramakrishna tot de be
langrijkste hindoe-leraren van India
twordt gerekend. Dit werkje (120
bladzijden) beschrijft de voorwaar
den van eenwording tussen het in-
divuduële zelf en brahman, de eeu
wige. Waarachtig weten, universele
kennis ontsluit zich eerst voor hem
die door de sluier van maya, de ge
bondenheid van kennis aan zintui
gen, heenziet.
ADVERTENTIE
DEZE WEEK EST
Peter was de enige niet
Mijn liefde ontvlamde
toen zij mij vuur gaf
Jaloerse Margarcta
Ik weet hoe hij is en hoe zijn
secretaresse er uitziet
Help! Walter is impotent
Oudertwist ora kind
Liesje (14) is bandeloos
Van wie zou zij dat toch heb
ben?
Sex!
Een heilzame bron voor li
chaam en ziel
Sexdolle dingen in hoeken en
gaten
Een blad dat
gezellig leest
verschijnt om de
veertien dagen en is
overal verkrijgbaar
a FL 1,25
