uitenlandse contracten
;vaar voor gasvoorraad
Injectiespuit in boeken
k'nmop!
Voor monumentenzorg
subsidiekraan dicht?
LENNOX NV
TYPISTE
we boringen noodzakelijk
else invaliden
lora
ONVERWACHTE KLANTEN VAN KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK
iy elling in LAK-theater
ffl )dramatisch T eresa
li te weinig drama
de™
„KETTINGZAAGMACHINES"
B 'APRIL 1973
PAGINA 17
VEI
ELDER (ANP) Als wij geen nieuwe gasbronnen
js de kans groot dat binnen afzienbare tijd de binnen-
Itkraan dichtgeknepen moet worden, om aan de grote
I te kunnen blijven voldoen die met het buitenland
Iten.
jument bepleitte gister-
jonkers, hoofd afdeling
a g en concessiebeleid
Tjj isterie van Économische
ioen van proefboringen
REL meer en de Waddenzee,
lieer Jonkers dacht men
dat de Groningse a ard
or een lange reeks van
oefte in Europa zouden
»n, Maar recente studies
uitgewezen. „Of
i op
de kachel zachter laten branden, of
nieuwe bronnen aanboren", aldus de
heer Jonkers.
Hij kreeg hierop kritiek te horen van
de Landelijke Vereniging tot Behoud
van de Waddenzee. Namens deze
vereniging zei de heer T. F. J. Pron
ker: „Als de regering voorbarig is
geweest met het afsluiten van grote
contracten met het buitenland, dan
zal zij zelf voor een oplossing moeten
zorgen. Dan moeten de contrac-
171
NOORDWIJK
Een dertig Engelse
iengen onder auspi-
Engelse Rode Kruis een
ie Noordzeekust en de
Zij komen voorname-
n>V en zijn met een
naar Zestienhoven
bussen van Beuk uit
^PJfreed stonden voor het
toeringcars zijn zo in
de invalidewagentjes
itst kunnen worden,
lagelijks met de En-
ie zagen de bollenvel-
hof, Floriade, Den
lam en Rotterdam en
jrmorgen een bezoek
lenveiling "Flora" in
ar viel hen een gast
in deel.
Lei
invaliden, die logeren
ijkse hotel "Noordzee",
ora" begroet door En-
c van de VVV "Kat-
|d dat namens zijn or-
het bestuur van "Flo-
"Katwijk" verzorgt
ens het vakantiesei-
ten desnoods worden afgekocht want
deze fout mag niet ten koste van de
Waddenzee gaan. De Waddenzee is
een uniek natuurgebied, aldus de heer
Pronker, „van essentieel belang voor
de vogelstand in Europa"
De heer ir. A. H. W. Martens, me
dewerker van het staatstoezicht op 't
Mijndezen, kreeg het zwaar te verdu
ren nadat hij een uiteenzetting had
gegeven over de gebruikelijke werk
methoden bij de boringen. Dr. D. Eis-
ma van het Contact Natuurbescher
ming Noord-Holland verweet hem dat
er onvoldoende controle is op de na
leving van bepaalde voorschriften
bij het boren naar aardgas.
Dr. J. J. Sijlstra, bioloog van het Ne
derlands Instituut voor Onderzoek der
Zee. stak eveneens een waarschu
wende vinger op. De Waddenzee wordt
toch al door lozing van verontreinigd
Rijnwater via het IJsselmeer be
dreigd, aldus de heer Siilstra. Laten
wij nu voorkomen dat er nog meer
organisme zal verdwijnen. De Wad
denzee moet de mosselenkweek van
Zeeland gaan overnemen, verdere
vervuiling kan hierin volgens hem
ernstige schade aanbrengen.
zoen de rondleidingen door 's we
relds grootste bolbloemenveiling.
De toeringcar werd de aanvoers-
hal ingereden, waarna de invaliden
in hun wagentjes aan de rond- I
leiding konden deelnemen. Ze keken I
hun ogen uit. Zoveel bloemen had- I
den zij nog nooit bij elkaar gezien
Hoewel de veiling wat vroeg was af
gelopen kregen de Engelse gasten
van het "Flora"-bedrijf toch een f
goede indruk, speciaal van het wer
ken met de klokken in de veiling-
zaal.
Bedrijfsleider Kees Noort en zijn j
mensen waren bereid de invaliden I
de kleinste details van het veiling- 1
wezen uit te leggen en zij lieten 1
daarbij nogmaals de veilingklokken
draaien en de computers hun werk
doen.
In de verdeelhal, waar men vol- 1
op bezig was de gekochte bloemen te jftf|
verpakken en verzendklaar te ma
ken, viel de Engelsen een ware ver
rassing ten deel. Eén van de hande
laren bood hen en de helpsters en
helpers van het Engelse Rode Kruis
ied^r een fraaie bos narcissen aan
Ook namens "Flora" werden ze nog
onthaald. Het was voor allen 'n on
vergetelijke morgen. Een zo immen
se bloemenpracht en een zo grooi
veilingbedrijf hadden ze nog nooit
gezien.
j Het vleeswaren- en fcro-
kettenbedrijf van de gebroe-
j ders Jongmans in Ouden-
bosch is gisteren door brand
I volledig verwoest. De schade
wordt geschat op 2.5 miljoen
gulden.
De brand is vermoedelijk
ontstaan door lasvonken die
op het met kunststofplaten
I belegde dak terecht kwamen.
j Van de veertig man perso-
I neel werd niemand gewond.
Het sinds kort be-
•dams Toneel Is tot
lig gelukkig geweest
>ire keuze. Een voor-
werd gisteravond in
Ide LAK-theater gege-
de opvoering van Na-
'Teresa' geschikt ge
wei het stuk als lijst-
nog het beste over-
lend is het overigens
iuw Ginzburg, die het
ipublikaties op het
ineel houdt, haar pu-
heeft. De dingen,
'esa, de hoofdfiguur in
stuk. laat getuigen,
nog wel. maar de dra-
irking van dit gefan-
Irama is te zwak om
ig te kunnen boeien,
ag Je verwachten dat
[enspel, ook al hoeft
ds een maximale dosis
as te komen, geleverd
n tegenspel ontbreekt
In Natalia Ginzburgs
een noodlottige drie-
ig gaat, bijna hele-
el woïdt in het door
ewerkte stuk te zeer
Kitty Courbois. die
p/a
Ml
het type van de door melancholie ge
kwelde Italiaanse vrouw aardig
weet uit te beelden, maar die in de
wanhoop van de in de steek gela
ten eenzame echtgenote nauwelijks,
en in de goedkoop uitgewerkte "op
lossing" van het driehoeksdrama
helemaal niet lijkt te kunnen gelo
ven. De ongelukkig getrouwde Tere
sa neemt om haar eenzaamheid te
verdrijven een jong meisje in huis
dat van het begin af aan alle ellende
van Teresa's minder geslaagde hu
welijk aan moet horen. Het dramati
sche gegeven wordt door deze elle-
lange monologen in het eerste be
drijf volkomen ontkracht, terwijl het
brokje melodramatisch realisme, dat
met de terugkomst van de weggelopen
echtgenoot en de ontluikende liefde,
tussen hem en het meisje in de vol
gende bedrijven flink tot leven had
kunnen komen, teveel herhaling van
het thematisch gegeven biedt. De
rol van het meisje door Els Inge
borg Smits wordt voorzover zij daar
de kans toe krijgt erg lief gespeeld,
die van Wim de Meijer als Teresa's
echtgenoot met veel minder overtui
ging. "Teresa": een huis-tuin-en-
keukenstuk om gauw te vergeten.
PIETER C. ROSIER
Een injectiespuit is zeker niet iets
wat je in een bibliotheek verwacht.
Kaartenbakken, boeken en rustige
mensen behoren tot het beeld, dat
ons bij het woord bibliotheek voor
ogen komt.
Toch is het apparaatje, dat sterk
aan de arts doet denken te vinden
in de Koninklijke Bibliotheek aan
het Lange Voorhout. Naast potten
en bakken vol chemische middelen
die in twee kamertjes zijn onderge
bracht.
Het is het werkterrein van de heer
Uding (40), boekrestaurateur van
de bibliotheek. Een rustig en gedul
dig baasje, die dag in dag uit de
kostbaarste maar meest vervallen
bezittingen van de KB krijgt te
herstellen.
En uniek werd. want boekrestaura-
teurs zijn in Nederland dun ge
zaaid, zoniet zeldzaam.
De heer Uding, die praat zoals Je
het in een leeszaal verwacht zegt:
„Er zijn in ons land wel een aantal
lieden te vinden, die een boek in
oude stijl weten te binden, maar
restaureren komt bijna niet voor.
Mij is slechts een klooster in Oos
terhout bekend waar vijf nonnen
nog voor particulieren restaureren".
Ook deze nonnen zouden uiteenge
vallen boeken zodanig herstellen.
Vakman Uding
dat aan het oorspronkelijke weinig
wordt afgedaan. Alleen hebben zij
niet de beschikking over de appara
tuur van de heer Uding. Want al
werkt de „boekchirurg" voorname
lijk met de handen, voordat hij tot
het uiteindelijke werk kan overgaan,
moet er met moderne hulpmiddelen
nogal wat gebeuren.
Laten wij eens een boek volgen, dal
bij de her Uding binnen komt. Een
bijbeltje uit de vijftiende eeuw, dat
een kleine 20000 gulden waard zou
zijn. Beslist niet het duurste werkje
dat de chirurg onder handen heeft
gekregen, want dat is nog altijd een
getijdeboek uit dezelfde eeuw. Vol
gens dekunsigen met een waarde
van tweeëneenhalve ton.
Het boek is in een bijzonder verval
len staat. Alle bladen zitten 1o6,
zijn gescheurd en vol vlekken. Je
zou het als leek zo in de prullenbak
gooien. De heer Uding giat er ech
ter mee naar de kamer waarin de
bakken met chemische middelen
staan. Met een borstel verwijdert
hij het droge vuil en..." En dan
gaat bij ontvlekken" zegt hij. Dat
ontvlekkne gebeurt in de bakken
Gespannen in een raam gaat het
papier in een bak en door het in
werken van bepaalde chemicaliën
komt het er als „schoon" uit. Is de
bladzijde eenmaal zover dan worden
de afgebrokkelde deeltjes aangevuld
met zelfgemaakt papier of perka
ment. Het meest langdurige karwei:
inbinden kan beginnen. Alles moet
met de hand gebeuren en zoveel
mogelijk in de oorspronkelijke staat
worden hersteld. En er ziin nogal
wai „staten". Maar niet ieder ver
vallen boek krijgt een behandeling
Slechts aan de unie spandeer: de
heer Uding zijn tijd.
Wat hem zo aantrekt in het werk?
„De rust, ik ben een nerveus type.
Maar vooral dat je iets maakt waar
anderen nog lang plezier van kun
nen hebben Er wordt vaak gespro
ken over de schilderijen-restauratie,
maar het in goede staat terugbren
gen van boeken is even belangrijk
en vereist een even grote vakken
nis".
Vakkennis
Hoe komt de heer Uding aan die
vakkennis en hoe lang doet hij dit
werk al?
„Twintig laar lang heb ik op de
boekbinderij gewerkt. Toen de di
rectie vier jaar geleden besloot een
eigen restauratie-afdeling te begin
nen werd ik er voor uitgekozen.
Drie maanen lang heb ik een oplei
ding gevolgd aan de nationale bi
bliotheek in Wenen".
Een opleiding in het buitenland,
want in Nederland i-s de boekrestau
ratie niet te leren. Zelfs de af
deling waar de heer Uding werkt
staat in vergelijking met de andere
Europese landen nog in de kinder
schoenen.
..Dat komt voornamelijk", zegt de
heer Uding, „omdat wij hier bijna
geen rampen hebben meegemaakt
waarbij honderden waardevolle boe
ken zijn beschadigd".
Maar er komt verandering. De heer
Uding vertelt dat meerdere biblio
theken in ons land van plan zijn
een restauratie-afdeling in het le
ven te roepen.
Toekomst
Er zit dus toekomst in het vak?
„Als u bedoelt of er werk genoeg k
zeg ik ja. Zelfs voor de eerste hon
derden jaren. U moet niet vergeten,
dat door de luchtverontreining
steeds meer boeken worden aange
tast. En dat zijn dan voornamelijk
boeken van de laatste honderd jaar.
Er wordt immers papier van veel
slechte kwaliteit gebruikt. Maar als
je restaurateur wilt worden moet je
wel enorm veel geduld hebben. Da
genlang zit je op dezelfde bladzijde
te turen". Met dat geduid maar
vooral liefde voor het boek. zoals de
heer Uding het uitdrukt, zou je
voor een opleiding in aanmerking
komen.
Een opleiding die de heer Uding
eenmaal per week verzorgt voor be-
ingstellenden uit de Koninklijke
Bibliotheek. Want net zo als het
restaureren wordt dat niet gedaan
voor particulieren.
Wel bestaan er plannen om ln de
toekomst een centrale restauratie
afdeling in Amsterdam te vestigen.
Hier jk>u dan volgens het oude
meesterstelsel worden gewerkt. Maar
deze plannen zijn nog heel erg
vaag.
Particulieren die over oude boeken
beschikken en deze willen laten
herstellen zullen het voorlopig nog
bij de nonnen in het klooster te
1 Oosterhout moeten proberen.
Eerste openbare commissievergadering
lensen die een mop kunnen
dat de tranen je over de
>pen.
televisie zoekt hen want ln
serie zomerprogramma's
graag aan het woord laten.
3 tot 4 miljoen mensen ook
«en lachen. Iets voor u? Of
buurman, zuster of oom
iwe
kt ons al vast aan het lachen
maken komt u zich dan op
5 april of zondag 16 april a.s.
en 13 urn* aanmelden in de
ENZAAL IN HET KUR-
SCHEVENINGEN. AAN HET
DEYNOOTPLEIN
uur kunt u dan een proeve
tamheid afleggen waarna wij
•rdelen of u geschikt bent
w mop op het scherm te ver-
Mlle Fr.de L. te
L (Franpaise)
"Eigenlijk ik
spreek al goed
Nederlands, mijn vriend
me zegt. Om te kunnen
betalen mijn studie geef
ik bijles Frans.
Hoe ik aan mijn
leerlingen kom? Eén
paar kleine annonces in
de krant en je hebt ze.
Simple!"
Het dagblad
is uw
eenvoudigste r"""i
kontaktadres. k J
B.V. Technisch Handelsbureau v.h. v. DUUREN
LANGE MARE 74—82 TELEFOON 01710—34787
LEIDEN, POSTBUS 264
AIRCONDITIONING EN HEATING
zoekt op korte termijn een
Aanmeldingen telefonisch 0252210848.
VERKOOPSTER
met ervaring.
Sollicitatie te richten aan Drogisterij Parfumerie
„IN DEN OUDEN GAPER"
Luifelbaan 18—20. Wassenaar, tel. 01751—4713
na 18 uur 01751—1537.
LEIDEN De eerste openbare
commissievergadering is achter de
rug Gisteravond vergaderde de com-
I plete commissie voor algemeen be-
1 stuurlijke aangelegenheden onder
voorzitterschap van burgemeester Vis
in het bijzijn van vertegenwoordigers
van de Leidse pers. Er waren geen
andere belangstellende burgers,
j Al eerder werden in deze kolom-1
men voor- en nadelen van dit nieuwe
systeem behandeld. Het nieuws-as-
pect, dat een raadsvergadering heeft
omdat daar de beslissingen worden
genomen, hebben deze commissie -
I vergaderingen niet. De gesprekken
zijn een soort voorpostgevechten, en
dan nog gevechten die in een on-
gekend rustige en gemoedelijke sfeer
schijnen te verlopen, als men op de
eersteling van gisteravond af mag
gaan.
j Aardige kant van de commissie
vergaderingen bleek het „kijken in de
i werkplaats van de raad". Krijgt men j
I tijdens de gewone raadsvergaderingen
kant-en-klare voorstellen op tafel,
waar hooguit nog wat aan te sleute-
len valt, in de commissies wordt het
voorbereidende werk gedaan.
Een gelukkig toeval wilde, dat de
agenda gisteravond een paar aan
trekkelijke punten bevatte. Het meest
belangrijke onderwerp van discussie
vormde de behandeling van de be
langrijke nota's in de raadsvergade
ringen
Nu staan deze nota's dikwijls als
„punt nummer zoveel" op de „ge
wone" raadsagenda. Burgemeester
Vis meldde, dat B en W. er ernstig!
over denken om het huidige systeem
te wijzigen Voor de belangrijke
nota's zal dan een avond gereser-
veerd worden. De volgorde wordt, als
het allemaal doorgaat, als volgt:
eerst een gewone raadsvergadering, j
de tweede maandag in de reeks blijft
vrij (eventueel lees meestal zal j
op die avond het gedeelte van de
agenda warden behandeld dat de vo
rige week is blijven staan» en de
derde maandag is voor de belang
rijke nota's. Burgemeester Vis somde
alvast een indrukwekkende rij nota's
op die binnenkort „onder het mess"
zullen moeten, In dit verband ant
woordde hij Van Aken, dat de nota
van het bureau Voorlichting van het
stadhuis gereed was, maar dat deze
herzien moest worden, omdat inmid
dels bekend is geworden, dat men
geen nieuw personeel mag aannemen.
Hij doelde hier vermoedelijk op de
geheime lijst van punten uit de
Leidse begroting, die door de over
heid niet zijn goedgekeurd. In de
loop van de avond liet Van Aken
doorschemeren dat voor de monu
mentenzorg de voornaamste subsidie
kraan door het rijk is dichtgedraaid.'
Muziek-subsidie
Al geruime tijd ..sleept" de subsi
die-aanvraag van het Leidsch Politie
Muziekgezelschap. B. en W. namen
het voorstel om subsidie te verlenen
indertijd terug, nadat een ander or
kest, „Werkmans Wilskracht", in een
brief aan het ooilege had gevraagd
waarom men het politiemuziekgezel-
sch&p wel subsidie zou geven en an
dere muziekgezelschappen niet.
Burgemeester Vis merkte gister
avond op, dat hfj toch redenen zag
om het Leidsch Politie Muziekgezel
schap een uitzonderingspositie toe te
kennen. „Wij zijn eigenlijk de werk
gever en hebben te maken met een
orkest dat uit onze werknemers is
voortgekomen. Daarnaast heeft de
politie enkele handicaps. Zi) kan niet
zo gemakkelijk als andere gezel
schappen aan de weg timmeren, door
bijvoorbeeld oud papier op te gaan
halen.
PvdA-voorman Van Aken zag geen
bezwaar tegen het toekennen van
subsidie aan het L.P.M.G., maar ver
bond daaraan wel de voorwaarde dat
dan ook de andere Leidse korpsen
'financiële bijdragen in het vooruit
zicht moeten worden gesteld
Interessant onderwerp van bespre
king vormde ook het contact van
Leiden met Oxford en Krefeld. Met
Oxford onderhoudt Leiden een nau
we band, die echter vooral tussen de
burgers en de verenigingen bestaat
Met Krefeld bestaat er wél contact
op ambtelijk en raadsniveau. maar
met deze stad zou men weer graag
ook een fat informeler©, „Oxford-
aohtige" verhouding zien.
