VS tikken
Moskou
op vingers
-florïads
SCHULDIG
BLANKEN
TEGEN 13 NIET-
IN ZUID-AFRIKA
Scheuren in Spanjes fascistische facade
USSR weigert Nobel-prijsbrenger visum
Doe iets aan die
spiertjes
WOENSDAG 5 APRIL 1972
BUITENLAND
Of de door het offensief uitge
lokte Amerikaanse bombar de
inen tsaanvallen de oorlog in Viet
nam hier een topthema in de
Amerikaanse verkiezingen zullen
maken, hangt van de duur ervan
af. Voortgezette aanvallen zullen
Door mr. H. L. Leffelaar
êteeda meer Amerikanen ervan
overtuigen dat de oorlog aller
minst is afgelopen» dat er steeds
meer Amerikanen krijgsgevangen
zullen worden genomen, en dat
het beleid van president Nixon al
leen maar kan leiden tot een onbe
perkte aanwezigheid van de Ame
rikaanse luchtmacht en vloot in
het gebied van Zuidoost-Azië.
President Nixon had gehoopt de
komende verkiezingen in te gaan
met het thema van "een generatie
van vrede" dat hij herhaaldelijk in
het vooruitzicht heeft gesteld als
het resultaat van o.m. zijn bezoek
aan Peking. Het Noordvietnamese
offensief en de Amerikaanse reac
ties daarop kunnen de mening
doen postvatten dat Nixon het in
elk geval niet heeft over de huidi
ge generatie.
Over nieuwe aanvrage bezoek Solzjenitsin kan worden gesproken
STOCKHOLM (Reuter, AFP,
UPI, AP) De Russische au
toriteiten hebben geweigerd een
inreisvisum te verlenen aan de
secretaris van de Zweedse Aca
demie, Karl Ragnar Glerow. Hij
zou de Nobelprijs voor de lite
ratuur van het Jaar 1970 gaan
overhandigen aan de Russische
auteur Alexander Solzjenitsin.
Karl Ragnar Gierow had aan
staande zaterdag naar Moskou
willen gaan. Zondag zou dan
in het huis van een vriend de
prijs aan Solzjenitsin worden
overhandigd.
tober 1970 maar de controversië
le Russische schrijver ging niet
naar Stockholm voor de uitrei
kingsplechtigheid. In een brief
aan de academie schreef hij dat
hij zijn geboorteland niet wilde
verlaten uit angst geen toestem
ming te krijgen weer terug te
keren.
De toekenning van de
prijs (waaraan een geldbedrag
van 260.000 gulden verbonden is)
aan Alexander Solzjenitsin leid
de tot 'n heftige campagne te
gen hem in de Sowjet-Unie. Op
verzoek van de schrijver zette de
Academie het geld op een bank,
vermoedelijk in Zwitserland
maai' hield zij het diploma en de
medaille by zich. Na 'n briefwis
seling tussen de schrijver en de
secretaris maakte de academie
kortgeleden bekend dat Ragnar
Gierow naar Moskou zou gaan
en de prijs zou overhandigen in
de woning van een van Solzje-
nitsins vrienden.
In een interview met twee
Amerikaanse correspondenten,
zei de schrijver dat hij vap plan
was de Russische minister van
Cultuur by de plechtigheid uit
te nodigen. Hij beklaagde zich
bitter over de druk die de auto
riteiten op hem uitoefenen, de
beperkingen die hem zijn opge
legd en de campagne die tegen
hem wordt gevoerd. Het was de
eerste keer sinds een Jaar of
tien dat een Westerse krant een
interview met Solzjenitsin kan
publiceren. Hij beklaagt zich
vooral over de moeilijkheden die
hij ondervindt bij het schrijven
van 'n historisch werk over „ok
tober 1916". Omdat ik geen toe
gang heb tot bibliotheken, ar
chieven en andere informatie
bronnen is schrijven over de
Sowjet-Unie, waar ik woon, even
moeilijk alsof ik over Polynesië
schreef, zo zei hij. Solzjenitsin
zei dat zijn telefoon wordt afge
tapt en dat de autoriteiten rond
zijn gezin en zijn vrienden een
soort „verboden, besmette zone"
hebben gevormd. Zijn vrouw, 'n
wiskundige, is ontslagen. Op
vragen over gevoelige kwesties
antwoordde de schrijver slechts
met naar het plafond te wyzen,
suggererend dat daar afluister
apparatuur was verborgen, aldus
de ..New York Times".
Op partijbijeenkomsten ach
ter gesloten deuren wordt gepro
beerd my, myn staat van dienst
als militair, mijn gezin, mijn ro
mans en mijn loyaliteit in dis
krediet te brengen, zo vertelde
de schrijver. Er is zelfs beweerd
dat ik van Joodse afkomst ben
en dat de „Nobelprijs het judas
loon is voor het verraad van
myn vaderland".
Solzjenitsin werd in hei wes
ten vooral bekend om zijn boe
ken „De eerste cirkel", „kanker-
paviljoen" en „Een dag uit leven
van Iwan DennisowitsJ". De mo
gelijkheid dat Solzjenitsin toch
zijn Nobelprijs voor letterkunde
1970 krijgt schynt toch nog te
bestaan.
De Russische ambassade in
Stockholm had nadat bekend
was gemaakt, dat de secretaris
van de Nobel-stichting Gierow
geen visum zou krijgen om naar
Moskou te gaan en de prij6 te
overhandigen, doen weten „dat
de zaak omtrent dat visum nog
nader zal worden bekeken".
Over wapenlevering aan Hanoi
WASHINGTON (AFP, Reuter,
DPA, AP) De Verenigde Staten
hebben gisteren in bedekte termen
de Sowjet-Unie gewaarschuwd voor
de gevolgen van de leveranties aan
Noord-Vietnam. Robert McClosky,
woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
zei dat het Noordvietnamees offen
sief niet mogelijk zou zyn geweest
zonder Russische wapenleveranties.
Deze steun was echter geen reden
voor de Amerikaanse regering om af
te zien van het voorgenomen bezoek
van president Nixon, op 22 mei, aan
Moskou. Het Noordvietnamees offen
sief zou echter wel het onderwerp
kunnen zijn van Amerikaans-Russi
sche besprekingen in de zeer na bye
toekomst.
De Sowjet-Unie zendt sinds lang
materieel aan Hanoi, aldus McClos
ky, maar recente grootscheepse leve
ranties van zware wapens, stelden
Noord-Vietnam in staat van guer
rilla-activiteit over te gaan op een
invasie van Zuid-Vietnam.
Versterking
President Nixon gaf gisteren op
dracht tot versterking van de Ame
rikaanse luchtvloot in het westeiyk
deel van de Stille Oceaan om het
Noordvietnamese offensief tot staan
te brengen. Twintig toestellen zyn al
vertrokken. Als ze zyn aangekomen
zyn er ongeveer 100 toestellen van
het type B-52, die elk 30 ton bom
men mee kunnen voeren.
Amerikaanse jachtbommenwerper-
piloten die deelnemen aan de stryd
hebben meegedeeld dat de Noord
vietnamese en Vietcong-eenheden
hen even sterk oestoken, als waren
zy boven Noord-Vietnam. Naarmate
het offensief voortduurt wordt ook
de luchtverdediging sterker. „Zij heb
ben him luchtdoelgeschut meegeno
men", aldus een kolonel.
Een woordvoerdei van het Ameri
kaanse ministerie van Defensie zei
gisteren dat uit de maatregelen die
de Noordvietnamezen in verband met
hun bevoorrading nemen kan worden
argelend dat de aanval voorlopig
een permanent karakter heeft. Het
bebreft hier een meer-conventioneel
karakter van de strijd dan in jaren
ls voortgekomen. Hij schatte het
invasie op 30.000 man.
Dreigement
Radio Hanoi heeft de Amerikaanse
waarschuwing voor een hervatting
van de bombardementen bestempeld
als een onbeschaamd dreigement en
verklaard dat doorgevochten zal wor
den "tot de eindoverwinning" De
delegatie van de Voorlopige Revo
lutionaire Regering van Zuid-Viet-
nam en de Noordvietnamese missie
ln Parijs hebben de Verenigde Staten
gevraagd het vredesoverleg in Parys
te hervatten. De woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken McClosky zei
gisteren echter dat het onder de
huidige omstandigheden wel byzon-
der moeilijk voor de VS is, op deze
eis in te gaan. „Wy zyn bereid tot
onderhandelen, maar wij staan nu
voor een situatie die duidelyk aan
toont dat ernstige militaire voorbe
reidingen gaande waren, terwyl wy
trachten het conflict door onder
handelingen op te lossen".
Hy wilde zich niet uitlaten over
evenuele geheime besprekingen.
Kandidaten
De Democratische fractieleider in
de Amerikaanse Senaat Mike Mans-
field heeft gewaarschuwd voor her
vatting van de bombardementen op
Noord-Vietnam en ook voor deelne
ming van Amerikaanse gevechtstroe
pen aan de stryd.
Zes Democraten die dingen naar
de Democratische kandidatuur voor
het presidentschap hebben zich even
eens uitgesproken over de vraag wat
de Amerikaanse regering moet doen
met het oog op het Noordivietnamese
offensief.
Drie van hen de senatoren
McGovern en Muskie en de New-
yorkse burgemeester Lindsay heb
ben ervoor gewaarschuwd, dat de
Verenigde Staten het Noordvietna
mese offensief met grotere militaire
macht beantwoorden. De drie ande
ren de senatoren Humphrey en
Jackson en gouverneur Wallace
hebben verklaard, dat de Verenigde
Staten alle acties moeten onderne
men die nodig zyn om de Ameri
kaanse troepen in Vietnam te be
schermen.
MENDOZA (AFP. EFE, Reu
ter) In de Argentijnse ptovin-
cie Mendoza is de noodtoestand
afgekondigd na ernstige botsin
gen tussen betogers en ordetroe
pen. Volgens de eerste berichten
zouden drie mensen zijn gedood.
De demonstratie was georgani
seerd door de Peronistisch-ge-
oriënteerde vakcentrale CGT om
te protesteren tegen de sterke
stijging van de elektriciteitstarie
ven. Verscheidene auto's werden
in brand gestoken en 'de voorgevel
van het paleis van de gouverneur
werd door stenen beschadigd.
De gouverneur van de provin
cie Mendoza, Francisco GabrieUi,
heeft zijn ontslag ingediend. Het
ontslag is door de militaire junta
aanvaard. Tot zijn opvolger is be
noemd generaal Luis Carlos Go-
mez Centurion.
Het is niet precies bekend waar
om Gabrielli zijn ontslag heeft
aangeboden. Wel staat vast dat
hij gekant was tegen de sterke
verhogingen van de elektriciteits
tarieven, die in sommige gevallen
zelfs meer dan 400 procent be
dragen.
In verband met de botsingen
heeft de politie meer dan 500
mensen gearresteerd. De Peronis-
tische vakbond heeft een staking
van 24 uur afgekondigd.
ADVERTENTIE
30 maart-1 oktober
amsterdam 9.30-22.30 1
Toegangskaarten:
te Amsterdam bij alle
Gemeente Girokantoren,
kassa's naast Congrescentrum en
Europa-Boulevard t.o. Alpha-Hotel
en voorts in geheel Nederland bij
Reisbureaus en kantoren
Raiffeisen-Boerenleenbank
Doorlopende kaarten: Dagkaarten:
PIETERMARITZBURG (Reuter,
UPI, ANP) De dertien niet-
blanken die in de Zuidafrikaanse
stad Pietermaritzburg terechtstaan
wegens beweerde overtredingen
de „wet op het terrorisme'
gisteren schuldig verklaard.
Het proces werd op 2 augustus 1971
geopend en vier dagen geleden
verdaagd voor de uitspraak.
die de handhaving van recht en
orde in Zuid-Afrika in gevaar zou
den brengen en met het gemeen-
schappeiyk doel de regering met
geweld ten val te brengen.
Zuid-Afrika hebben ge-
recruteerd om in Zambia een po
litieke en militaire opleiding te
volgen en zo de beweging nieuw
leven in te blazen.
z^n zy werden voorts schuldig bevonden De dei'de beschuldiging is dat
personen in
Zuid-Afrika om een militaire op
leiding in andere landen te volgen.
De rechtbank achtte twee van de be-
hebben gestreefd de Zuid
afrikaanse regering met geweld en
met buitenlandse hulp omver te
werpen.
Het
ADVERTENTIE
Na één van de langste processen in
de geschiedenis van Zuid-Afrika
verklaarde de president van de
rechtbank, James, dat voor een
oordeel nu eenmaal veel tyd nodig
is maar dat hy de beklaagden, die
hebben volgehouden onschuldig te
zyn, niet langer in onzekerheid
wilde laten.
Alle werden schuldig geacht aan het lacht
deelnemen aan een samenzwering
om bepaalde handelingen te plegen De dertien verdachten negen Afri
kanen, twee Indiërs en twee kleur
lingen zyn in februari en maart
klaagden, Kadir Hassim en Joseph verdachten hebben toegegeven
Voesani, schuldig aan het verlenen
van hulp aan bekende terroristen.
zal later deze week be
kendgemaakt warden. De maxi
mumstraf voor inbreuken op de
..terrorism act" is de doodstraf. De D^tew5ze'n
dat zy lid zyn van de NEUM. Ze
verklaarden alleen mensen gere-
cruteerd te hebben voor het volgen
van een politieke opleiding in
Zambia en dat zy tegenstanders
Die snelle, sterke
Intercycles van Batavus,
Fongers en Magneet zijn
ervoor gemaakt.
vorig jaar tydens een grootscheepse
Jacht van de politie gearresteerd.
Ze worden beschuldigd van het lid
maatschap van een ondergrondse
beweging, de „Non-European Unity
Movement" (NEUM) en van de
militante vleugel van deze anti
apartheidsbeweging, de „African
Peoples Democratie Union of South
Africa" (APDUSA). Deze organisa
tie, die de laatste jaren in Zuid-
Afrika weinig van zich heeft laten
horen, heeft haar hoofdkwartier in Evenals by het proces tegen
de Zambiaanse hoofdstad Loesaka
en een bureau in Londen.
Een tweede punt in de aanklacht is
nationale Commissie van Juristen
hebben de Amerikaanse priester en
jurist Edgar Lockwood als waarne
mer naar Pietermaritzburg ge
stuurd. In een verklaring voor de
politieke commissie van de alge
mene vergadering der Verenigde
Naties maakte Lockwood onlangs
melding van Intimidatie van de
getuigen, de advocaten en een
Journalist. Alle belangrijke getuigen
werden ln afzondering gehouden
totdat ze één voor de verdachten
belastende verklaring hebben afge
legd. Als ze dit weigeren worden
ze bedreigd met hechtenis voor on
bepaalde duur, aldus Lockwood.
de Naar zijn mening ls het door de me
thoden van de veiligheidsdienst
voor de verdediging vrijwel onmo
gelijk de zorgvuldig opgestelde ge
tuigenverklaringen te doorbreken.
het begin van he«t
proces werd de echtgenote van één
van de advocaten, mevrouw Pillay,
op grond van de wet op het terro
risme gearresteerd. Tegen een an
dere verdediger had kolonel Swa-
nepoel, die het verhoor leidde, ge
zegd: „Wacht maar. als dit voorbU
is zullen we u krijgen", 'zo rappor
teerde Lockwood.
Justitie berusten grotendeels
verslagen van byeenkomsten, waar
„agenten uit Zambia" Zuidafrika
nen zouden hebben aangespoord
naar het buitenland te gaan om er
een opleiding in de guerrilla te W^k„e"
volgen. De getuigen charge die
op de byeenkomsten aanwezig zou
den zyn geweest biyven op last
van de rechtbank anoniem.
Velen van hen zouden bij de arres-
tatiegolf van vorig jaar zyn opge
pakt en onder bedreiging met
straffen erin hebben toegestemd
in het proces tegen de dertien
niet-blanken als getuigen A charge Zowel ln zijn verklaring als in een
op te treden.
Omgekeerd
Johannesburg is de bewyslast
by dit proces grotendeels naar de
verdediging verschoven.
dat de verdachten minstens 32 Amnesty International
eerdere bekendmaking van Amnes
ty International staat dat de der
tien verdachten tijdens het voor
arrest zyn gefolterd,
deken Lockwood zegt, op grond van beë
digde verklaringen van de ver
dachten. dat by ondervraging bruut
geweld is gebruikt, zoals het toe
dienen van elektrische schokken.
De sterke arm van het gezag heeft
zich weer uitgestrekt over het
scheepsbouwcentrum El Ferrol del
Caudülo, na de roes van een paar
uur waarin 3000 arbeiders de politie
van de straat verjoegen, de kazerne
in. Een paar uur waarin de Noord-
spaanse stad het durfde opnemen
tegen het sterke machtsapparaat
van Franco's staat.
Copyright LD/AD-Observer
Door Peter Deelay
Dat het nu juist gebeurd is in de
stad waar Franco geboren ls een
gebeurtenis die in de naam van de
stad en van gebouwen voortleeft
heeft volgens insiders de Generalis
simo extra onaangenaam getroffen.
En het is bij lange na niet het eer
ste incident: het is de voortzetting
van een reeks opstandjes en uit
barstingen van verzet waardoor le
lijke scheuren in de fascistische fa-
gade van Spanje zichtbaar beginnen
te worden.
De werknemers worden steeds luid
ruchtiger met hun eisen van bete
re betaling betere werkomstandig
heden en bescherming tegen de ba
zigheid van de overheid en particu
liere werkgevers; zowel scholieren
als docenten zijn woedend over het
nieuwe hervormingsprogramma voor
het onderwijs.
Nationalistische minderheidsgroepen
zoals de Basken en de Catalanen
voeren een guerrilla-strijd om zich
onafhankelijker te maken van het
centralistische bewind. En de
rooms-katholieke kerk, die zo lange
tijd haar passieve steun gegeven
heeft aan de excessen van de
Spaanse staat en als wapen gefun
geerd heeft waarmee de massa
klein te krijgen was die kerk
staat nu achter de eisen tot libera
lisering in de voorste gelederen.
Zoals te voorspellen viel, heeft de
Sp se staQt op deze aanvahpn op
zijn gezag met de ijzeren vuist
geantwoord waar dat 1
mogelijk
De „revolutie" van de priester-ar
beiders. die in de Baskische provin
cies begonnen is en die de noden
van de gelovigen vóór die van de
staat wilde stellen, heeft zich nu
uitgebreid naai' hogere kerkelijke
rangen. Sommige bisschoppen heb
ben van veel van hun rijkdom en
voorrechten afstand gedaan, in een
poging nader tot de massa van de
bevolking te komen.
De Spaanse rooms-katholieke kerk
streeft naar volledige scheiding van
de staat, want zy is langzamerhand
tot de overtuiging gekomen, dat zij
alleen op die manier een werkelijke
stem in de zaken van het Spaanse
volk kan hebben.
Het Concordaaat tussen het Vatl-
caan en Spanje is aan vernieuwing
toe en het is een teken van de
macht van de progressieve figuren
in de kerk. d t hun verzet tegen
ratificatie van de nieuwe overeen
komst mogelijk succes zal hebben.
De kerk zou veel speciale voorrech
ten en financiële steun verliezen
door haar verzet tegen het nieuwe
concordaat, maar zij zal er onaf
hankelijkheid in woorden en daden
voor terugkrijgen.
Dergelijke kwesties beroerden echter
niet de arbeiders van de Bazan-
scheepswerf, die staatseigendom is,
toen zij demonstreerden tegen het
onvoorwaardelijke ontslag van zes
van hun maats- De regering ant
woordde met een uitsluiting van de
arbeiders, een stap, die leidde tot
drie dagen van straatrelletjes, aan
het einde waarvan er twee arbei
ders werden gedood en dertig ge
wond, toen op 10 maart de politie
vuurde op de menigte.
De arbeiders werden toen zo woe
dend, dat de stenen gooiden naar
de politiemannen en hen dwongen
hun heil te zoeken in de kazerne.
Natuurlijk had dit optreden geen
succes. Eerst verscheen het leger
om de politie te ontzetten. Daarna
paradeerde de marine met drie
schepen in de haven. De veilig
heidspolitie begon „ondermijnende
elementen" te arresteren. Tot nu
toe zijn 45 mensen in verzekerde
bewaring gesteld, verdacht van on
wettige activiteiten. Verder zijn 29
personen beboet. Franco's kabinet
heeft volledig gezag over politie en
veiligheidsstrijdkrachten in El Fer
rol gegeven aan de minister van
Marine. De stakers zyn gedwongen
weer aan het werk gegaan door hen
te bedreigen dat zy andere voor de
marine zouden worden opgeroepen.
Stemming
De stemming onder de arbeiders in
El Ferrol andere voor Spaanse be
grippen een aardige en welvarende
stad is thans nors, maar volg-
De meesten van hen willen vergeten
wat er gebeurd is. Zij houden vol,
uit voorzichtigheid dan wel uit eer
gevoel. dat zij niet zozeer protes
teerden tegen het Franco-regime als
tegen de schietlustige elementen ln
de politie. Zij koesteren bijzonder
warme gevoelens Jegens hun bis
schop, Mgr. Iglesias, wiens herder
lijke brief, waarin de politie-actie
werd veroordeeld en waarin de bis
schop zei dat „de bevoorrechte klas
sen aan veranderingen moeten wen
nen" in alle kerken ter plaatse Ls
voorgelezen op de zondag na de
schietpartij. Als vinnig antwoord op
de bewering van de regering, dat er
politieke agitatoren stonden achter
de ongeregeldheden op de Bazan-
werf zei Mgr. Iglesla: „Arbeisdpro-
blemen kunnen niet worden opge
lost door arbeiders van ondermij
nende activiteiten te beschuldigen"
De echo van de bloedige strijd met
de arbeiders van de werf heeft
laten zien, dat er thans veel meer
eenheid dan tot dusverre bestaat
tussen de vroeger zeer uiteenlopen
de anti-Franco-groepen. Andere ar
beiders in El Ferrol legden ook het
werk neer en in Madrid en in an
dere universiteitssteden hielden stu
denten protestbetogingen.
Vrijwel elke activiteit aan de uni
versiteiten in Spanje is de laatste
drie maanden komen stil te staan.
De meeste faculteiten zullen pas na
Pasen weer open gaan. De moeilijk
heden zdjn begonnen aan de medi
sche faculteiten, waar studenten
protesteerden tegen wijzigingen ln
het leerprogramma, die studenten
met meer gegoede ouders zouden
bevoordelen boven de grote meer
derheid. wier familie moet kromlig
gen om hen de verdere opleiding te
doen volgen. Franco en zijn kabinet
probeerden ook toen de moeilijkhe
den te bagatelliseren door de be
trokken studentenleiders als subser-
sief aan de duiden, deel uitmakend
van een communistisch komplot om
de Spaanse universiteiten ten gron
de te richten. Maar het enige resul
taat van de harde houding van de
regering is. dat voor het eerst stu
denten en arbeiders tezamen zyn
gedreven. Verdere bloedige conflic
ten lijken onvermijdelijk.
