St. Elisabeth Gast huishofoude kopie
'IS LEIDEN AAN ZELFMOORD TOE?'
Koninklijk goud voor J. J. Kop
BALLY
\0
Verpleegtehuis in
herbouwd Leids
ziekenhuis uit 1428
DONDERDAG 30 MAART 19T2
LEIDEN „In de komende tien
Jaar heeft Leiden f 600 miljoen no
dig om de achterstand in te halen
en de tent draaiend te houden.
Voor dit Jaar toont de begroting,
een tekort van ruim f 12 miljoen.
Binnenlandse Zaken wil nog niet
voor de helft Inspringen. De fi
nanciële verhouding tussen rijk en
gemeenten is dodelijk. Vandaar, dat
in Lelden mensen zich afvragen of
de stad aan zelfmoord toe is".
Zo ongeveer luiden de gedach
ten van Leidens eerste burger, bur
gemeester Vis. Hij uitte ze gisteren
op de lunchbijeenkomst van het
departement Leiden en omstreken,
van de Nederlandse Maatschappij
voor Nijverheid en Handel. Er was
een zeer grote belangstelling, o.a.
van de zijde van tien burgemees
ters van omtrekgemeenten.
Eén van hen vroeg de inleider of
gewestvorming de oplossing be
tekent van de Leidse problemen.
Antwoord van Vis: „Gewestvorming
omwille van de positie van Leiden
is weinig zinvol. Alle deelnemers
moeten ervan overtuigd zijn er be
ter van te worden".
In het verlengde hiervan iets over
grenswijziging. „Leiden heeft er in
1966 mee te maken gehad en
dat is een mislukking geworden. Er
zijn meer problemen gekomen, o.a.
dure bouwgrond". (Interruptie van
burgemeester Dettmers van Zoeter-
woude: geef de grond maar te
rug). „De ervaring leert, dat men
binnen 25 jaar niet aan een nieu
we procedure moet beginnen. Dat
wordt dus na 1991".
De begrenzing van de stad noem
de de burgemeester één van de
historisch gegroeide problemen
van de stad. De opsomming, die
hij hiervan gaf, kon niet nieuw
zijn. Ieder, die over Leidse proble
men spreekt, moet komen met de
middeleeuwse binnenstad, de vele
monumenten, de waterwegen en
de sociaal zwakke structuur van de
bevolking.
De burgemeester noemde het be
leid ten aanzien van de binnenstad
(afsluiten) de beste oplossing van
twee mogelijkheden: niets doen
of iets doen. Hij is een tegenstan
der van demping van grachten uit
esthetisch oogpunt. Het zou Leiden
vermoorden zijn", maar wees ook
op de technische onmogelijk
heid. Dempen kan niet in verband
met de rioolfunctie. Overkluizen zou
een Venetië-effect geven, waarbij
alles verrot.
Nog enkele zorgenkinderen, die
onder de loep werden genomen, wa
ren het onderwijs, de twee door
de stad lopende spoorwegen en de
Lakenhal. Concluderend: Leiden
heeft structurele problemen, die
van groter formaat zijn, en heeft
ook praktisch alle problemen, zo
doende meer dan andere plaatsen
van gelijke omvang. Deze cumu
latie is volgens Vis de hoofdoorzaak
van de moeilijkheden.
In een van de lunchbijeenkomst
voorafgaande vergadering, eveneens
in „Nieuw Minverva", werd pen
ningmeester mr. H. J. van Lier, die
aan de beurt van aftreden was,
herkozen.
ADVERTENTIE
Arhnenpn
kei. kenmerk, wn, k,wa.U.teii-
Don.kersice.<1 2.'
LEIDEN Als minister Stuyt
van Volksgezondheid woensdag
19 april bij wijze van officiële
openingsplechtigheid een steen
in de gevel van het St. Elisabeth
Gasthuishof in de Ceaciliastraat
te Leiden zal onthullen, is dat
verpleegtehuis al bijna twee jaar
in gebruik. De eerste inwoonster
arriveerde in mei 1970. Kort na
dien waren alle 73 bedden bezet.
Aan het late tijdstip van die ope
ningsceremonie moet men dan
ook niet te zwaar tillen. Direc
teur J. J. Dijkman: „We hebben
de zomer af willen wachten. Dan
staat de tuin in bloei".
Dat de minister zelf naar Leiden
komt, is niet zo verwonderlijk. Het
St. Elisabeth Gasthuishof is immers
een uniek verpleegtehuis voor niet
meer zo best ter been zijnde of met
andere lichamelijke kwalen geconfron
teerde bejaarden. Het unieke geldt
hier vooral de behuizing: een „parel"
van bouwkunst, die de slenteraar
door de puinhopen van de Camp (het
gebied tussen Oude Vest en Haarlem
merstraat achter de Schouwburg)
verrast de pas zal doen inhouden.
Voor wie in de gelgen he id wordt ge
steld om ook binnen een kijkje te ne
men. zet de verrassing zich alleen
maar voort. Het St. Elisabeth Gast
huishof is een modern verpleegtehuis
met eigentijdse revalidatietechnie-
ken. voor de verbetering van de li
chamelijke toestand, maar met als
extra „plus" de rustige sfeer van een
oud hofje. Midden in een lawaaierige
stad van hon der duizend
Architectuur
D&t is de unieke combinatie, waar
minister Stuyt op af zal komen. Het
St. Elisabeth Gasthuishof is verre
zen als een nauwkeurige kopie van
het oude Sint Elisabetten Gasthuus.
Dit was een (.armen) ziekenhuis, in
1423 gesticht. De oude architectuur
is volledig aangehouden. Zo is bij-
ADVERTENTIE
CASSETTES
De ruimste keuze in Pleet.
Edelstaal en Vlek vrij.
Uw Juwelier en Gero-dealer
Grote keuze verzilverde
geschenkartikelen,
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181, Lelden
Hoge foto: een hoekje van
de turn waar omheen het Gast
huishof is gebouwd. De laat-mid-
deleeuiose huisjes zijn nu ver
bouwd tot woninkjes voor ver
pleegsters, maar dezen hebben er
niet eens veel belangstelling voor.
Ze wonen liever los van hun werk.
Op de andere foto: moderne re
validatie in een sfeerrijke omge
ving.
(Foto's Holvast)
voorbeeld de grote ziekenzaal, met
aan het eind het altaar, in ere her
steld. Alleen zijn er nu wel tussen-
schotten aangebracht om wat in
tiemere beddengroepjes te krij
gen, naast redenen van meer prakti
sche aard.
Een grote stille tuin waar weldoor
voede mussen in rondhippen. ver
pleegstershuisjes in laat-middeleeuw-
se stijl, met baksteen gemet
selde doorgangetjes, dat zijn enkele
rustieke elementen waar de aan be
tonnen bejaardenflats gewend ge
raakte twintigste-eeuwer verademing
vindt.
Hoe sfeervol ook, vanuit het oog
punt van praktische bejaardenver
zorging beken zegt directeur Dijkman
op een gegeven moment: „geef mij
LEIDEN „U bent een sleutelfiguur in de kerkelijke ge
meente", met deze woorden typeerde burgemeester Vis de heer
J. J. Kop, die gistermiddag tijdens een geanimeerde en druk
bezochte receptie in de Vredeskerk afscheid nam als admini
strateur en hoofd van het Kerkelijk Bureau van de Leidse
Hervormde Gemeente.
Ter onderstreping van deze woor
den en mede gelet op het feit, dat
de heer Kop zending en kerk ruim
veertig jaar heeft gediend, deelde
burgemeester mee, dat het de
Koningin had behaagd om de schei
dende functionaris de gouden ere
medaille verbonden aan de Orde van
Oranje Nassau te verlenen.
De rij van sprekers werd deze
ilddag geopend door de heer M.
8truijs, president-kerkvoogd van
liet College van Kerkvoogden van de-
herinnerde aan de vele jaren, die de
kerkelijke gemeente. Spreker
heer Kop „in kerkelijk verband had
meegelopen". Eerst achttien jaar bij
het Zendingsbureau te Oegstgeest
direct na de oorlog van 1945
tot heden bij het Kerkelijk Bu-
Bij dit bureau, aldus spre
ker, hebt U gewerkt onder vijf Col
lege-voorzitters, diverse voorzitters
van ondercommissies, een lange rij
«ecretarissen en, zij het zijdelings]
ille wijkpredikanten. In deze lange
periode hebt u tal van nieuwe
kerkelijke ontwikkelingen meege
maakt, w-as U mede betrokken bij de
bouw en restauraties van kerken en
wijkgebouwen en bereidde U vele
adviezen en nota's voor. Alle geno
men besluiten werden door U punc
tueel uitgevoerd. Als dank voor het
vele werk bood de heer Struys de
scheidende chef namens het Colle
ge van Kerkvoogden een bureau met
dito stoel aan. In gelijke geest spra
ken de heer N. van Dee, voorzitter
van de Commissie van Financiën, ds
A. J. Lamping, voorzitter van de
Centrale Kerkeraad, de heer A. J.
Martijn, opvolger van de heer Kop
en de heer Van Gent, die bijna 25
Jaar met de heer Kop samenwerkte
en thans na de afsplitsing van de
begraafplaatsen van het Kerkelijk
Bureau administrateur van deze
begraafplaatsen (Rhijnhof en Groe-
nesteeg) is. Alle sprekers deden hun
woord van dank en hulde vergezeld
gaan met de aanbieding van een ge
schenk. Nog meer cadeaus ontving
de heer Kop tijdens de hierop vol
gende recepties, o. m. werd bezocht
door vele predikanten, tal van ver
tegenwoordigers van kerkelijke colle- familie Kop, die voor deze manifesta-
ges, oud-kerkvoogden, kosters en tal J tie van vriendschap en dank maar
van vrienden en kennissen van de één woord had: overweldigend.
Terwijl burgemeester Vis be- Kop haar man de
lang stellend toeziet (of daarbij der scheiding op.
een handje helpt) speldt mevr.
koninklijke on-
(Foto Holvast)
ADVERTENTIE
CLulo n^cltrt UXfC iuuA-djA/
i/> cuiLrnaLocJv
Koop ttTL 0°^-
QjjJio A*
fuiLcLn.
UfoU.
maar een modern gebouw". Na
een verwonderde reactie licht hij toe
hoe ondeelmatig de indeling in som
mige opzichten is. van het in een
vierkant gebouwde St. Elisabeth
Gasthuishof. Dit betekent vooral ex
tra werk voor ht verplegend perso
neel. En een als recreatiezaal ver
bouwde zolder is bijvoorbeeld slechts
via een stijl trappetje te bereiken,
waardoor het gros van de Gasthuis
hof-bewoners er niet kan komen. Dat
zijn zo enkele nadelen.
Drie vormen
De heer Dijkman onderscheid ove
rigens drie vormen van verzorging:
het bejaardentehuis (of verzorgings
tehuis), het verpleegtehuis voor men
sen met lichamelijke klachten (zoals
het St. Elisabeth Gasthuishof er één
is in deze categorie voor bejaarden)
en dan het ziekenhuis. Daarmee heb
Je een circuit, zegt de heer Dijkman,
waarbij patiënten van de ene naar de
andere vorm doorverwezen moe
ten kunnen worden. Een ziekenhuis
patiënt zal bijvoorbeeld na verloop
van tijd beter voor revalidatie naar
een verpleegtehuis kunnen overgaan.
Ben dergelijke kringloop is al min
of meer tot stand gebracht tussen
huize Roomburg, het St. Elisabeth
Gasthuishof en het St. Elisabeth zie
kenhuis.
Dezelfde gedachte speelt ook een
rol bij de gezamenlijke bouwplannen
van het St. Elisabeth Gasthuishof en
Roomburg in Oegstgeest. Achter de
Willibrorduskerk, bij de Apollolaan,
komt een nieuw bejaardencentrum
Rustenborch (bestaande ui 34 bejaar
denflats voor zelfstandige bewoning
én een verzorgingscentrum met 140
bedden voor bejaarden, waarvan 10
bedden voor mensen die intensieve
verzorging behoeven) en er komt een
nieuw verpleegtehuis De Wijcker-
slooth (met 108 bedden voor patiën
ten van alle leeftijden die gerevali
deerd moeten worden en 8 bedden
voor deze categorie „dagpatiënten",
die 's morgens gebracht en 's avonds
gehaald zullen worden).
Bouwrijp
Op 't ogenblik wordt de grond van
het gezamenlijke bouwterrein bouw
rijp gemaakt. De heer Dijkman ver
wacht, dat volgende maand al de
eerste paal de grond in kan voor de
bejaardenflats. Hoewel er enkele ver
tragende omstandigheden zijn (zo,
zijn er bezwaren gerezen tegen het
voornemen om er een zusterhuis
naast te bouwen, omdat veel ver
pleegsters liever vrij wonen), gaat
directeur Dijkman ervan uit dat het
gehele project binnen 3 Jaar gereed
zal zijn.
ADVERTENTIE
LEIDEN De postkantoren in
Leiden en omgeving zijn op Goede
Vrydag normaal voor het publiek
geopend. A.s. zaterdagochtend is het
postkantoor Gerestraat eveneens
normaal geopend van 9.00—12.00 uur.
ONTEIGENING
Het Hoofd van het gemeente
bestuur van Leiden brengt ter
openbare kennis, dat met in-
jang van 4 april 1972 geduren
de 21 dagen ter gemeentesecre
tarie (Breestraat 92) voor een
leder ter inzage zal liggen het
besluit van de gemeenteraad
d.d. 27 maart 1972 tot onteige
ning in het belang van de
ruimtelijke ontwikkeling en de
volkshuisvesting van percelen,
kadastraal bekend gemeente
Lelden, sectie P. nrs. 2728 en
2729, gelegen tussen de Boer-
haavelaan en de spoorbaan
Lelden-Amsterdam en begre
pen ln het bestemmingsplan
Leiden Houtkwartler-Zuld".
De desbetreffende percelen
zUn bestemd voor tuin of erf.
behorende by de in dat plan
ontworpen drie blokken mid-
ienstands-meergezinshuizen ln
vyf woonlagen.
Leiden, 28 maart 1972
Het hoofd van het
gemeentebestuur voornoemd,
Dr. A. J. VT8.
