ILLEEN MAAR HUMANE O VERWEGINGEN VOOR CALLEY
NA V O-admiraal
kandidaat neo-
fascistische
MSI in Italië
Pearce liet een ander Rhodesie achter
HET AMNESTIE-DEBAT IN DE AMERIKAANSE SENAAT
PRIMARIES
IN FLORIDA
panning
pen
Spanje
oudt
aan
Ook Bengalen
voor Gandhi
Berlinguer: politieke macht
voor communisten zeer urgent
ïtfSDAG 14 MAART 1972
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De Amerikaanse Senaat heeft
er dagen naar bittere verwijten en emotionele
klaringen geluisterd over de vraag of er amnestie
jeend moest worden aan de naar schatting
l0r mr. H. L. Leffelaar
100 jonge Amerikanen die zich aan de dienst-
ht hebben onttrokken om te voorkomen dat ze
Vietnam ingezet zouden worden, 't Is een kwes-
die bezig is een nationaal debat te te worden, en
een rol kan gaan spelen in de presidentsver-
dngen.
i de argumenten voor een onderzoekcommissie
onder leiding stond van senator Edward Ken-
y, waren van ouders die een zoon in Vietnam
Iden verloren zowel argumenten voor als tegen
nestie te horen.
in vader verweet de politici van het leggen van
hinderlaag' voor jonge Amerikanen, die eerst
politieke rechtvaardigingen naar Vietnam wer
den gestuurd om vervolgens door him eigen regering
verraden te worden. „Het was John Kennedy", zei
deze vader, „die sprak van het dragen van iedere
last en het betalen van iedere prjjs (om het land
te verdedigen). Dat bracht jongens ertoe om de
dienst te accepteren, om in Vietnam te dienen, en
nu wordt dan gezegd: we hebben het mis gehad, de
dienstplichtonderduikers hadden gelijk".
Een andere vader zei: „Mijn (gesneuvelde) zoon
was zo tegen wat de Verenigde Staten in Zuidoost -
Azië deed dat hij bijna geweigerd had om op het
vliegtuig te gaan wat hem er heen zou brengen. Het
alternatief was, natuurlijk, zes jaar gevangenisstraf.
Mijn grootste spijt en verdriet is dat ik toen niet
heb geprobeerd om meer druk op hem uit te oefenen
om te doen wat hij dacht dat hij zou moeten doen.
En nu we ons realiseren dat zijn leven totaal voor
niets is geweest, kan er niets meer aan gedaan
worden". De ouders van deze jongen hadden zich
ingezet voor de amnestiecampagne.
Van de geschatte 75.000 dienstweigeraars en de
serteurs zijn er 50.000 naar Canada uitgeweken.
Anderen zijn elders in het buitenland (Zweden),
of zijn in de Verenigde Staten ondergedoken. Cana
da heeft deze toevloed van Amerikaanse jongens
net open armen ontvangen. De meeste van hen
hebben meer onderwijs gehad dan de gemiddelde
emigrant die naar Canada komt en hen wordt dan
ook weinig in de weg gelegd. De Canadese emigratie
stelt geen vragen over mogelijke desertie, en de
Amerikaanse vluchteling heeft op enkele uitzonde
ringen na (zoals het stemmen in verkiezingen) de
zelfde rechten als een Canadees, inclusief sociale
en gezondheidsvoorzieningen. Na vijf jaar kan hij
zich laten naturaliseren.
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd door
president Truman een speciale commissie in het le
ven geroepen om zich te beraden over het verlenen
van amnestie aan de ongeveer 15.000 deserteurs en
dienstplichtweigeraars. Uiteindelijk, na de afzon
derlijke beoordeling van ieder geval, werd aan 15.00
betrokkenen amnestie verleend. De omvang van het
probleem nu het Amerikaanse aandeel in Vietnam
aan het aflopen is, is echter zoveel groter dat een
individuele behandeling van alle gevallen uitgesloten
lijkt.
Dit plaatst een regering, die zich toch al niet
tegemoetkomend heeft getoond ten aanzien van de
anti-militaristische acties tegen Nixon's Vietnam-
beleid, voor het probleem dat het verlenen van
massa-amnestie uitgelegd kan worden als een rege-
ringsbekenenis dat het beleid in Zuidoost-Azië in
derdaad 'fout' is geweest.
Het is opmerkelijk dat de regering-Nlxon zich
alleen in één geval wel Het motiveren door humane
overwegingen, en dat was in het geval van de we
gens massamoord veroordeelde William Calley, die
dankzü een ingreep van het Witte Huis nu niet In
een militaire gevangenis zit, maar huisarrest heeft.
(Een opinie-onderzoek van begin dit jaar wees
overigens uit dat 49 procent van de ondervraagden
vond dat Calley amnestie verleend moest worden,
en dat 24 procent daar tegen was).
Hetzelfde onderzoek stelde vast dat een duidelijke
meerderheid (58 procent) van de ruim 500 onder
vraagde gezinnen tegen amnestie zonder meer was
voor de dienstplichtweigeraars (in de gevangenis, of
in het buitenland), maar 63 procent was er voor
wanneer de betrokkenen te werk gesteld zouden
worden om de ontdoken dienstjaren door te brengen
als ziekenverplegers, in scholen, of andere soort
gelijke projecten.
Senator Robert Taft, een conservatieve Republi
kein uit Ohio, heeft een wetsvoorstel ingediend
waarbij amnestie onder die voorwaarde verleend
zou kunnen worden. Maar een steeds groter wor
dend aantal organisaties als kerkelijke instantie»,
verenigingen die op de bres staan voor de burger
rechten. zijn tegen conditionele amnestie. Van de
Democratische kandidaten voor het presidentschap
heeft alleen senator George Mc Govern zich uitge
sproken ten gunste van amnestie-zonder-conditie».
President Nixon heeft na aanvankelijke totale
oppositie tegen amnestieverlening onder welke voor
waarden dan ook, in januari blijkbaixr het nationale
klimaat gepeild en zijn standpunt aangepast. Hij
zei toen in een vraaggesprek dat hij wel voor am
nestie was, maar niet zolang er Amerikanen in
Vietnam vochten, en niet zolang de Amerikaanse
krijgsgevangenen waren vrijgelaten. En dat schijnt
ook de opvatting van de meeste ondervraagde Ame
rikanen te zijn.
pe
itn
gr
p
in
er
5dl &DRID (AP) De politie is in
hard opgetreden tegen
arbeiders die trachtten
emonstreren uit protest tegen
verschieten van twee arbeiders
noordelijke havenstad El Fer-
aantal faculteiten werden geslo-
en er vonden hier en daar korte
ingen plaats. In Madrid voerde
olitie een charge met de gummi-
ipels uit tegen studenten,
[vochten met stenen en rotte
iten. Een onbekend aantal stu-
werd
Perkins-vrachtwagenfabriek
rand van Madrid zijn 800 ar-
rs een sit-in demonstratie be
en om hun eis kracht bij te zet-
dat een mede-arbeider, die ver
week vrijdag uit de gevange-
erd ontslagen na een straf van
jaar wegens lidmaatschap van
organisatie, weer zou
m opgepakt.
Ferrol, de geboorteplaats
generalissimo Franco, werd
door de politie gepatrouilleerd,
lestand in deze 87.000 inwoners
tde stad werd beschreven als
maar gespannen. De politie
vooral het huis in de gaten,
Franco is geboren,
het nabijgelegen La Coruna de-
treerden 200 personen voor
aatselijke afdeling van het mi-
Voorlichting om te pro-
en tegen de onjuiste inlichtin-
ie de regering over het incident
Ferrol had bekend gemaakt,
e honderden arbeiders tracht-
een voorstad van Barcelona
letoging te houden, maar wer-
de politie verjaagd,
talloze Spaanse steden, van Bil-
tt Barcelona, waren in de in
wijken de muren beschilderd
euzen waarin de incidenten
•rol veroordeeld werden.
tmfletten die in Barcelona en
d werden uitgedeeld, werd op-
ten tot het houden van protest-
etraties.
(thuis De 97-jarige Jean-
Perret, bewoner van een
te Saint-Nazaire d'Aude,
lid-Frankrijk, heeft zondag
een andere bewoner van het
|de 83-jarige Leon Julien Gu-
;er, met een stoel de schedel
•en. De tachtigjarige was op
Wat de drijfveer is tot de
Perret is nog niet bekend.
MIAMI In de Amerikaanse staat Florida
worden vandaag voorverkiezingen gehouden voor
de kandidatuur voor het Amerikaanse president
schap. De kandidaten hebben zich de afgelopen
dagen het vuur uit de sloffen gelopen om bij de
kiezers in de smaak te vallen. Op de foto de gou
verneur van Alabama die met een programma
voor rassenscheiding hoge ogen gooit. Bij een
zwembad moest Wallace tal van handtekeningen
uitdelen aan bewonderaars.
Burgemeester John Lindsay van New York heeft
een bittere aanval gedaan op Wallace, die hij een
gevaarlijk mens noemde, ongeschikt voor het
presidentschap. Ook Lindsay behoort tot de tien
kandidaten die deelnemen aan de voorverkiezin
gen van de Democratische partij in Florida.
Volgens Lindsay vertegenwoordigt Wallace al
les wat slecht is in dit land' en is hij niet geschikt
voor het presidentschap, omdat het in zijn
eigen staat, Alabama, een zootje is. Opiniepeilin
gen wijzen Wallace aan als de winnaar in Florida
Lindsay trad samen met senator George McGo
vern op voor de televisie om de sterkste persoon
lijke aanval op Wallace tot nu toe te lanceren
Lindsay maakt voel gebruik van de tv om zijr
kandidatuur kracht bij te zetten. De burgemeeste
beweerde dat er onvoldoende werkgelegenheid er
sociale voorzieningen waren in Alabama en hij
beschuldigde Wallace van tolerantie met indu
striële vervuiling, omdat hij goede maatjes mei
grote fabrikanten zou zijn. 'Wallace is een zeer
gevaarlijke kandidaat, die haat en angst zaait'
aldus Lindsaydie geloofde (hoopte?) dat de kie
zers van Florida een betere keus zouden doen.
Wallace heeft zijn voorsprong te danken aan
zijn verzet tegen het bussen van scholieren ter
einde een juiste rassenintegratie op de scholen te
bevorderen Gouverneur Wallace houdt inmiddel
vol, dat hij ditmaal als Democraat aan de verkie
zingsstrijd zal blijven deelnemen en dat hij aa~
vele voorver kiezing en zal meedoen, waarschijnlij
ook de belangrijke in Californië. In die staat zij1
de stemmen van 271 afgevaardigden naar de par
tijconventie te verdienen dat is bijna een vijfde
van het aantal dat nodig is om daar de presi
dentsnominatie te veroveren.
ADVERTENTIE
NIEUW DELHI (AFP. ANP)
De Congrespartij van premier Indi
ra Gandhi lijkt ook op weg naar een
spectaculaire overwinning in de „on
bestuurbare" staat West-Bengalen,
waar de politiek steeds door geweld
is beheerst en ook bij deze verkie
zingen talrijke moorden zijn ge
pleegd.
Hoewel nog niet alle stemmen voor
de 280 zetels zijn geteld voorspellen
waarnemers thans reeds een specta
culaire overwinning van de Congres
partij. Dit is des te opmerkelijker
Met een enkelwoord
ADVERTENTIE
Voor zaklantaarn en radio:
De Philips batterij is okido.
omdat West-Bengalen steeds werd
beschouwd als het bolwerk van de
marxistisch-communisten. Vorig i
jaar sleepten zij er bij de par- 1
lementsverkiezingen nog 123 van
de 289 zetels in de wacht Maar ook
in deze staat blijkt de populariteit
van premier Gandhi door de militai
re overwinning op Pakistan en de
vrijwording van Bangladesj aanzien
lijk te zijn gestegen.
Toen de resultaten voor 120 zetels
bekend waren hadden de Congres-
partij en haar bondgenoten daarvan
114 zetels. De marxisten stonden
toen op 3 zetels. Deze partij, die
tot dusver een sterke positie in West-
Bengalen innam, heeft verklaard dat
zij de geldigheid van de verkiezin
gen niet erkent.
Na twee dagen gered Een Ca
nadese vrouw die zaterdagochtend
In noord-Italië bedolven was door
een sneeuwstorfcing, is maandagoch
tend levend teruggevonden. Zij ver
toonde alleen bevriezingsverschijn
selen. Haar toestand is niet ernstig.
De 35-jarige mevrouw Margaret
Randolph Leyland uit Toronto was
zaterdag ondanks waarschuwingen
met haar man per auto uit het geï
soleerde Macugnaga aan de voet
van het Monte-Rosagebergte bij de
Zwitserse grens vertrokken. Toen
bleek dat de weg door een vroegere
sneeuwstórting was geblokkeerd,
probeerden zij te voet het volgende
dorp te bereiken. Onderweg werden
zij getroffen door een nieuwe lawi
ne. De heer Leyland, die voorop
liep. werd slechts even geraakt; me
vrouw Leyland werd bedolven. Pas
twee dagen later werd zij met hulp
van speurhonden gevonden. Zij was
terechtgekomen onder enige mee
gesleurde dennen, waardoor een hol
te ontstond met voldoende lucht.
Spionage Vier Oosteuropese di
plomaten zijn gisteren uit Italië ver
trokken nadat zij wegens politieke
en militaire spionage door het Ita
liaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken waren uitgewezen. Het waren
een Pool, een Tsjechoslowaak en
twee Bulgaren. De politieke spiona
ge betrof hoofdzakelijk vooraan
staande Tsjech oslowaakse functio
narissen die zich na de Sowjet rus-
sische invasie van 1968 in Tsjecho-
slowakije in het Westen hadden ge
vestigd.
Bomaanslag Onbekende bom
menmakers hebben gisteren het
hoofdkwartier van het Westberlijn-
se gemeentelijk vervoersbedrijf op
geblazen, waarbij twee arbeiders
licht werden gewond. De politie ver
onderstelt. dat de bomaanslag is be
doeld als protest tegen de verhoging
van de bustarieven van 50 naar 70
pfennig. Eerder waren er reeds
straatdemonstraties tegen de verho
ging gehouden.
(Als u Philips batterijen voor uw speelgoedauto komt kopen)
maakt de verkoper de raampjes voor u schoon. j
ROME (UPI/ANP) Bij de al
gemene verkiezingen die op 7 mei in
Italië gehouden worden is de keus
zeer gevarieerd. Maakte vorige week
de 39-jarige anarchist Pietro Valpre-
da vanuit de gevangenis bekend dat
hij zich kandidaat stelde voor de ui
terst linkse splintergroep „Manifes
te", gisteren kwam admiraal Gino
Birindelli met de mededeling dat hij
zich uit de actieve dienst terug zou
trekken om aan de verkiezingsstrijd
mee te doen.
De 61-Jarige bevelhebber van de
marinestrijdkrachten van de NAVO
in Zuid-Europa zei niet voor welke
partij hij kandidaat zou staan doch
uit zijn uitlatingen werd wel duide
lijk dat het een neo-fascistische
wordt. Glorgi Almirante, leider van
de neo-fascistiche MSI maakte van
daag n.av de mededeling van Birin
delli nadere bijzonderheden bekend.
De admiraal, die nooit een blad
voor de mond neemt en daardoor in
diverse binnen- en buitenlandse poli
tieke stormen verwikkeld raakte, zei
dat hij de verkiezingsstrijd gaat voe
ren onder het motto „tegen het bar
baarse utopia van het Marxisme".
Birindelli heeft de regering in
Rome herhaaldelijk ln het open
baar ervan beschuldigd de strijd
krachten te verwaarlozen Vorig Jaar
stuurde de socialisische premier van
van het eiland nadat de admiraal
kritiek op zijn regering had geleverd
ADVERTENTIE
uitzendbureau
luba nv
nieuwe rijn 35,
01710—40341
lid uba
Hierop volgde de verhuizing van het
gehele NAVO-hoofdkwartier op
Malta naar het vasteland.
Congres
In Milaan is gisteren het 13de natio
nale congres van de Italiaanse com
munistische partij begonnen met
een plechtige belofte van de toekom
stige partijleider, Enrico Berlinguer,
politieke macht te zoeken als zaak
van „dramatische urgentie."
Berlinguer, die aan het einde van
het vijfdaagse congres officieel tot
partijsecretaris zal worden gekozen,
noemde twee basisvoorwaarden voor
communistische deelneming aan een
regering. De eerste zou een noodtoe
stand zijn waart>ij het noodzakelijk
is een reactionaire aanval op de Ita
liaanse democratie te weerstaan en
de tweede zou moeten zijn de moge
lijkheid van uitvoering van een veel
omvattend hervormingsprogramma
dat de steun van de massa heeft. De
aard van de Italiaanse crisis is dus
danig dat deze twee voorwaarden nei
gen samen te vallen".
Het is de eerste maal dat het con
gres kort voor nieuwe algemene ver
kiezingen wordt gehouden. Berlin
guer zei dat de strategie voor deel
neming aan de regering uitbreiding
moet zijn van de samenwerking met
andere linkse machten van overeen
stemming over op zichzelf staan
de zaken tot brede onderwerpen van
nationale politiek.
"Naarmate dit meer gebeurt, zal het
des te moeilijker voor de christen
democratische partij worden haar In
nerlijke tegenstellingen op te los
sen". Hieruit zou uiteindelijk een
politieke verschuiving kunnen voort
komen die tot beter begrip zou kun
nen leiden tussen rooms-katholleke
groeperingen en de machten van so-
cialsime en communisme.
iwsanalyse
het Britse
'hureau Reuter
iüSBURY De commissie-
rce, die afgelopen weekeinde
r Londen is teruggekeerd, heeft
elke Hesië achtergelaten in een toe-
"1 van politieke en economische
Verheid. Verwacht wordt dat
commissie in de tweede helft
cprll aan de Britse minister
Buitenlandse Zaken Alec Dou-
•Home zal rapporteren hoe de
tfesische bevolking staat
het Brits-Rhodesisch ak-
De slotsom zal waarschijn-
Juiden dat de Rhodesiërs
Merheid afwijzend tegenover 't
Cord staan, zo is de algemene
pkii
«r met welke conclusie de
Missie oók is teruggekeerd
Engeland, haar aanwezigheid
Rhodesië ingrijpend
De politieke bewustwording
van de negerbevolking is versneld
en de blanke minderheid is niet
meer zo zeker van haar zaak. De
meeste blanken, die van mening
waren dat de Afrikanen zich volg
zaam en tevreden hadden geschikt
in het bewind van Ian Smith, heb
ben hun mening moeten herzien.
Hun is gebleken dat een aanzien
lijk aantal Afrikanen vijandig
staat tegenover de regering, er
een diep wantrouwen tegen koes
tert, en dat hun innerlijk verzet
gemakkelijk kan uitbarsten in ge
welddaden.
De Rhodesische blanken zien
over het algemeen Pearce en zijn
medewerkers graag vertrekken: ze
verwachten nu een terugkeer van
de rust en regelmaat die sinds 1966
in het land heersten. De meeste
politieke waarnemers zijn daar
echter niet zo zeker van. Ze voor
zien als Pearce zegt dat de Rhode
siërs in meerderheid „Ja" tegen
het akkoord zeggen, een zwarte
protestgolf. gepaard gaande met
uitbarstingen van geweld. Zegt de
commissie „nee," dan worden
vreugde-uitbarstingen en feestvie
ringen onder de Afrikaanse bevol
king voorspeld, waarop ongetwij
feld een scherpe blanke reactie zal
volgen.
Pearce en zijn commissieleden
hebben de afgelopen twee maan
den tienduizenden kilometers afge
legd om de mening van de Rhode
sische bevolking te peilen over het
in november gesloten Brits-Rhode
sisch akkoord. Op massale open
lucht-bijeenkomsten heeft de
commissie meestal een overdonde
rend „nee," van de Afrikanen te
horen gekregen. Volgens het ak
koord zou Rhodesië wettelijke on
afhankelijkheid krijgen onder het
huidige blanke minderheidsbewind
Langs geleidelijke weg zou dan een
Afrikaanse meerderheidsbewind
tot stand kunnen komen. Daarvoor
moeten echter zoveel hinderpalen
worden overwonnen dat de Afrika
nen mogelijk pas in de volgende
eeuw een overwegende invloed op
het landsbestuur zouden kunnen
krijgen.
Een van de „onbedoelde" gevol
gen van het werk van de commis
sie-Pearce is een bundeling van
het Afrikaanse verzet. De Afri
kaanse nationalisten, die tegen het
akkoord gekant waren, hebben el
kaar gevonden in een organisatie:
de „African National Council". On
der leiding van de methodistische
bisschop Abel Moezorewa heeft de
ze beweging met succes actie ge
voerd tegen de regeling die Londen
en Salisbury hadden getroffen.
Moezorewa reisde ook naar het
hoofdkwartier van de Verenigde
Naties en naar Engeland om het
Afrikaanse standpunt toe te lich
ten. Vorige week kondigde hij aan
dat de ANC na het vertrek van
Pearce zal worden gereorganiseerd
tot een nationalistische politieke
partij. Misschien zullen Afrikaanse
parlementsleden, die voor andere
partijen in de volksvertegenwoor
diging zijn gekozen, overstappen
naar de ANC, zodat de beweging
ook een vertegenwoordiging in het
parlement zal hebben.
Voor het Brits-Rhodesische ak
koord werd gefloten was het Afri
kaanse verzet hopeloos verdeeld.
De leiders van de twee grootste be
wegingen, ZAPU (Zimbabwe Afri
can Peoples Union) en ZANU
(Zimbabwe African National Union)
in ballingschap in Zambia,
bestreden elkaar even fel als het
regime-Smith. Vertegenwoordigers
van beide bewegingen hebben ech
ter in de ANC broederlijk samen
gewerkt.
In Salisbury, waar men met
spanning wacht op de bevindingen
van Lord Pearce, is de pers en de
„man in de straat" vrijwel una
niem van mening dat de commissie
tot een „nee" tegen het akkoord zal
concluderen. In het zakenleven
bloeit echter sinds een week of
twee een nieuw optimisme.
Zakenmensen verwachten dat de
oommissie een „Ja onder voorbe
houd" of een „nee onder voorbe
houd" zal rapporteren, waardoor
de bal wordt teruggespeeld naar de
politici. Ze menen dat de houding
van de stedelijke Afrikanen de
laatste weken is omgeslagen naar
een aanvaarding van het akkoord,
maar ze geven toe dat het „te laat
en te weinig was".
Het optimisme van de zakenlie
den is gebaseerd op de veronder
stelling dat de twee regeringen niet
zullen toelaten dat de lange, moei
zame, geduldige onderhandelingen
over het zes-en-half Jaar oude ge
schil zonder meer tevergeefs zijn
geweest. Volgens hen zijn de bepa
lingen van de overeenkomst zo
duidelijk in het voordeel van de
5.250.000 AFrikanen, zeker op korte
termijn, dat de commissie zal advi
seren het akkoord toch uit te voe
ren, ondanks het massale Afri
kaanse verzet.
In politieke kringen heeft men
echter minder vertrouwen in de
mogelijkheid van nieuwe onder
handelingen. De regeringspartij, 't
Rhodesische front, heeft ernstige
moeilllkheden met haar rechter
vleugel. Rechtse groeperingen or
ganiseren regelmatig massa-bij
eenkomsten fegen het akkoord. Ze
verwijten de regering dat ze de
traditionele beginselen van het
Rhodesische front heeft verkwan
seld door in principe ln stemmen
In ieder geval zijn de blanken
geenszins in de stemming voor
nieuwe concessies Zeker niet nu de
Verenigde Staten het embargo op
Rhodesisch chroomerts hebben op
geheven Ze verwachten nu een
versnelde uitholling van de interna
tionale f onomische sancties tegen
Rhodesië. die de Veiligheidsraad na
de eenzijdige onafhankelijkheids
verklaring in 1965 heeft opgelegd.
In deze sfeer van onzekerheid
worden veel besluiten uitgesteld:
zakenmensen bijvoorbeeld wachten
met nieuwe investerlngei tot de
uitslag van het onderzoek bekend
is en er enig zicht komt op de
daaropvolgende politieke ontwikke
lingen. Op het politieke vlak zou
den massa-arrestaties van Afrika
nen of nieuwe uitbarstingen van
geweld ook ln deze tnterlmperiode
nog beslissende Invloed kunnen
hebben op de houding van de rege
lingen in Salisbury en Londen.
Voorlopig blijft Rhodesie afwach
ten.
