)ntbossing
an Java
)t een
oestenij
laken
annies liefde was tien mille waard
„RAI. Renfield, age 29"
PANORAMA
cieuse cirkel van
milieuvervuiling in Indonesië
Telemanns Passion
beperkte diepgang
Dirigent
Albrecht
ijzeren
discipline
aissière in Katwijk gaf „gouden tip aan Leidenaars
iAG 23 FEBRUARI 1972
PAGINA 13
(Van onze correspondent)
IKARTA De overstromingen in het noorden van west-
dden-Java, die grote schade hebben aangericht en tiendui-
n mensen uit hun huizen hebben gedreven, zijn dit jaar
rger dan andere jaren. De voornaamste oorzaak is de toe
rde ontbossing van Java. De snel groeiende bevolking van
80 miljoen en er komen er twee miljoen per jaar bij
eten. Daartoe worden nieuwe sawahs aangelegd in gebie-
raar eerst bos was. Die bomen hielden het water tegen,
nu heeft de erosie vrij spel.
Eerste uitvoering in Nederland
gebracht door Collegium Musieum
tijdje geleden heeft een zeer
gestemde minister van Bin-
ise Zaken gezegd, dat Java
twintig jaar een woestenij zal
niet onmiddellijk en met
inergie herbebossing plaats-
Maar dan zal toch eerst de
;ie van Javanen naar andere
vertwintigvoudigd moeten
en daar is niet voldoende
ar.
sultaten van de nu aardig op
amende campagne voor kin-
rking (hier tactisch gezins-
ig genoemd) zullen pas over
vijftien jaar voelbaar wor
st is dus de bekende vicieuze
Sommige cynici beweren dat
ibleem "zichzelf zal oplossen",
overstromingen, die in om-
toenemen, veel slachtoffers
isen en hongersnoden ver oor-
UDEN Trouwen in een
Royce is niet voor ieder
egd. Leidse Nicolette Ligt-
i Koudekerker Arie Scheer
n gistermiddag hun tocht
n van het Leidse stadhuis
Rolls dank zij eigenaar W.
)ij uit Nieuiukoop, een za-
itie van de vader van de
(Foto Holvast)
Een tweede factor die de kans op
overstromingen vergroot, is de vaak
slechte bouw van irrigatiewerken.
Het is geen uitzondering als een aan
nemer inferieur materiaal gebruikt
voor een dam of een dijk, om er zelf
meer aan te kunnen verdienen.
Duidelijk refererend aan mevrouw
Soeharto's mini-project schreef de
"Djakarta Times", dat niemand zal
protesteren als er buiten de begro
ting om geld zal worden ingezameld
voor een project dat de kans op
overstromingen zal verminderen.
KERKNIEUWS
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Noordeloos, J. van
Rossem kandidaat te Bilthoven; te
Harskamp B. Haverkamp te Nij-
kerkerveen.
Aangenomen naar Neerlangbroek,
J. E. de Groot kandidaat te Zeist.
Bedankt voor Putten, H. Jongerden
te Veenendaal; voor Oostvoorne, A.
de Vos te Berkenwoude.
Geref. Kerken
Beroepen te Maartensdijk, H. de
Boer, kandidaat te Veenendaal.
Geref. Kerken (vrijgemaakt)
Beroepen te Zaandam in combi
natie met Krommenie, D. Nieuwen-
de voedselvoorziening, maar de- I sastreuze schakel tussen mens
Sawahs op Java nodig voor j en milieu.
LEIDEN Gisteravond werd in
het LAK-theater in het kader van
't Mickery-Workshopprogramma een
voorstelling gegeven door de groep
"London La Mama", die het werk
stuk "R.K. Renfield, age 29" bracht.
Het stuk, dat slechts gebouwd is op
een summier decor, werd op de plan
ken gezet door vier spelers en een
pianist/gitarist. Patricia Conway en
Hilary Westlake vervulden de rollen
van Lucy en Nina, terwijl Terry Mc
Givety Dracula speelde en de titelrol
werd gespeeld door Paddy Swanson.
Het stuk heeft veel elementen in
eich. waardoor het zonder veel be
zwaar gerekend zou kunnen worden
tot het absurdistisch toneel, hoewel
ook vrij veel passages in de oude,
vertrouwde rationele stijl zijn te her
kennen. Het hangt in zekere zin naar
stukken als „La Cantatrice Chauve"
van Eugène Ionesco, hoewel de ge-
wild-zinloze dialogen hier in veel be
perkter zin van toepassing zijn. In
iü
een wild, impressievol gebeuren, sta
pelen de spelers en speelsters ge
beurtenis op gebeurtenis in een ver
twijfeld zoeken naar een verantwoor
de symboliek.
Stukken als "Renfield's night
mare" en "The witchtrial" vertoon
den tegelijkertijd een suggestief als
retrospectief aspect door terug te
wijzen naar R. N. Renfield als de
man, die worstelend met hallucina
ties zoekt naar een eigen identiteit.
Er was terecht in dit vijf kwartier
durende gebeuren geen pauze inge
last, die zonder meer vervreemdend
zou hebben gewerkt.
Er wordt hier beslist geen toneel- I
illusie doorbroken, integendeel haast. I
De inzet en de overgave van de spe-
Iers en vooral van de speelsters in j
gescheiden dialogen stonden daar
borg voor.,
David Bonnar zorgde voor het be
geleidende piano- en gitaarspel. Van
hem vielen juist de weinige ogen
blikken op, waarin hij "a capella"
zong en zich volkomen los waande
van dit aardse gestuntel.
Belangrijk is ook, dat dit stuk
slechts kritisch-toetsende toeschou
wers verlangt en volledig tot ont
plooiing kan komen zonder de actie
ve rol van de toeschouwer, welke ver
eiste vele moderne stukken vaak juist
door dit ambulante karkater op een
lager plan brengt.
Het was te betreuren, dat het stuk
in het Engels werd gebracht, waar
door het ontoegankelijk blijft voor
die mensen, die toch al, incidenteel
een theater bezoeken.
LEIDEN Collegium Musieum,
studentenkoor en -orkest o.l.v. André
Kaart programmeerde de Mat
thaus Passion van Telemann. Een
daad in de muziekannalen. die naar
buiten ook aldus begrepen is, getui
ge de overweldigende belangstelling
in de Zuiderkerk. Het betrof hier de
eerste uitvoering in Nederland. De
waarschijnlijk tweede gaat op 14
maart een Voorschotens koor ver
zorgen. Het verzamelen voor de koor-
en orkestpartijen, het reconstrue
ren en redigeren van de partituur
staat op naam van Kurt Redel. die
tijdens de Luzerner Musikfes-
wochten van 1965 mee voor de dag
kwam. Deze Passion ontstond in
1730, een Jaar dus na die van "Bach.
Men weet thans, dat Telemann ruim
veertig Passionen schreef, waarvan
minstens vier naar het evangelie
van Matthaus.
We hadden niet verwacht zoveel
mooie muziek bij elkaar te vinden.
Over het geval moet men echter
niet te consequent doorfilosoferen.
De diepgang is een beperkte, terwil-
le van de hang naar schoonheid
raakt Telemann weieens uit de sfeer.
In de behandeling van het allerbe
langrijkste, de evangelievertelling,
schiet hij te kort. ook door de heel
magere secco begeleiding. Bach be
trekt de luisteraar als ooggetuige bij
het reciet, men ondergaat de ont
zetting de deernis, de sjacherij met
de onschuld. Telemann interesseert,
dat niet primair.
Toch kunnen we alle terzake
kwame koren, die niet per traditie
Bach's Johannes of Matthaus uit
voeren, Telemanns werk als een
dankbare, ruimschoots boeiende re-
pertoire-aanwinst aanbevelen. Zc
overrompelt al spoedig na de inlei-
Het stuk was derhalve bijzonder de dende orkestsinfonia het koordeel
moeite waard om te zien, waarbij ik ..Ja nicht auf dem Pest" en dat doen
de kanttekening moet plaatsen, datna ^et doodvonnis allerlei turbae,
het anti-illusionistisch element, datof z g volkskoren, die echter van
dat het zeker in zich droeg, wat in i een Veel lichter soortgelijk gewicht
het stuk verborgen bleef- I zijn dan bij Bach. Praktisch zijn ze
tweestemmig en des te vlotter zing-
A. C. Koekebakker Jr. baar.
I Boven alles uit steekt de koorregel
'Wahrlich, dieser ist Gottes Sohn
te neergezet. Opmerkelijk werd la
ter zijn aria "Gott ruft" door de
gaaf-sonore stemegaliteit. De evan
gelist Marius van Altena beschikt
over een overal goed zittende en
goed kleurende tenor, maar zijn
stereotype benadering als louter ver
slaggever hadden we toch graag door
een meer gespeelde vervangen ge
zien, een met meer actie in de stem.
een die de gebeurtenissen regisseert
en die de reacties oproept. De bas
van Fons Orie, o.m. voor de Pilatus-
rol, overtuigde voortdurend door de
gezond mannelijke klank. De Petrus-
vertqjking kwam van iemand uit de
koorrijen, maar het zou onwel
levend zijn hem hiervoor een groot
compliment te onthouden.
Een altpartij komt in deze Passie
niet voor. die het leeuwedeel over
laat aan de sopraan, hier Wendela
Bronsgeest, die op enkele hoogtref-
fers na haar zanglijnen vrijwel in
strumentaal als met een boog gestre
ken wist af te tekenen. waardoor
bijv. de prachtige aria Frohlocket
(doorschoten met de interruptie®
wodurch? womit? Was denn) zo
veel reliëf kreeg.
Het orkest had al in de doorzichtig
en sprekend gehouden inletdingssin-
fonia beloofd, voor een betrouwbare
medewerking in te staan. Het heeft
die belofte grosso modo vervuld.
KEES VERHOEF.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Directeur HC W
met pensioen
LEIDEN Met ingang van 1
maart treedt de heer P. S. Stokman
af als directeur van de HCW aan de
Z-oeterwoudseweg te Leiden. Hij is
dan veertig jaar in het bedrijf werk
zaam. Wegens het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd, legt hij
het directeurschap neer.
In verband hiermee wordt vrijdag
10 maart een afscheidsreceptie ge
houden in Holiday Inn, van half vijf
tot zes uur. Dan zal men ook kennis
kunnen maken met de opvolger van
de heer Stokman. Dat is ir. W. Hof
man, die tot dusverre adjunct-direc
teur was.
Exclusief interview met
India's premier, mevrouw
Indira Ghandi
Acht pagina's motoren:
de geschiedenis van het
brullende monster
op twee wielen
Ambtenarengerecht moet
beslissen
was Koninklijke Marine
schuldig aan duikongeluk
kikvorsman?
Jacky Kennedy daagt
Italiaans persfotograaf voor
Newyorkse rechter
Voorts: Fotonieuws/
Meisje van de Week/
Informatierubriek Memo
Panorama
is Nederlands
grootste
geïllustreerde
weekblad.
Overal te koop.
j gewesen" (met twee orgels te horen
j horen geweestDit is de grote
I Bach waardig, terwijl bijv. "Er ist
I des Todes schuldig" niets is dan
prettige muziek.
j De recietbehandeling van de
Christuspartij is rijker, maar dan
I soms met de vergezellende verlei-
ding om zonder tekstverband te wil
len vermooien. "Könnet ihr dann
nicht eine Stunde mit mir wachen"
klinkt opgewekt. De secundering,
van de Christusrecieten is hier orgel,
klavecimbel en cello. Waardig als
i zij van klankgestalte zijn. werden zij
door bariton Cees Bol met overeen
komende heldere allure in de ruim-
Wereldgebed
in Leiden
LEIDEN Dirigent Gerd Albrecht
Marga Klompé
in Leiden over
synode in Rome
LEIDEN Op uitnodiging van K
en O spreekt dr Marga A. M. Klom
pé dinsdagavond! in de foyer van de
Stadsgehoorzaal over de laatstge
houden synode in Rome. De lezing
begint om acht uur.
HAAG/ LEIDEN/ KATWIJK
ir loslippige vertelsels over een
et geld waren aanleiding tot
evenexpediitie naar een cash
rybedrijf te Katwijk. Zij four-
de sleutels en zij hield voor
van het kantoor de wacht,
haar ene vriend het perso-
de praat hield en de ande-
id ui zend gulden stal.
Stamm
Jannie de fa/tale vrouw in de
idgeschiedenis of diende zij
als werktuig van twee Jonge
lven? De vraag bleef gisteren
Ie Haagse rechtbank onbeant-
Janrüe (21) schitterde door
Igheid.
(ijl haar Leidse vrienden Sjaak
luk terechtstonden, zat Jannie
teruggetrokken in Zeeuws-
Vlaanderen, vanwaar haar raads
man een verzoek tot uitstel van be
handeling indiende, omdat hij de
dossiers nog moet bestuderen. De
Haagse rechtbank willigde het ver
zoek genadiglijk in.
Desillusie
Inmiddels is gisteren al komen
vast te staan dat Jannie van de tien
duizend gulden geen cent heeft ge
kregen .Nadat zij haar diensten had
verricht hebben Sjaak en SJouk
haar haastig naar huis gebracht om
daarna samen de buit te verdelen
Het loon voor Jannies gouden tip
moet nu uitsluitend van justitie ko
men. Afschuwelijke desillusie voor
de jeugdige cash en carry-caissière.
Zij verried haar werkgever uit lief
de voor een hardleerse inbreker, die
haar nu publiekelijk in de kou liet
over geen twijfel. „Het kwam alle
maal van haar", riep hij als de ver
drukte onschuld: „zij vertelde me dat
de dagopbrengsten van het bedrijf
altijd in een doos werden gedaan en
dat ze pas 's avonds werden op
gehaald .En zij bezorgde mij de sleu
tels".
„En u was er als de kippen bij om
het te doen", wist de president.
„Drie maanden later pas", beweer
de Sjaak. „Voor mij hoefde het niet.
Het kwam allemaal van haar. Ze zei
dat ze alles voor me wou doen. Ze
wou voor een raam gaan zitten in
Den Haag als ik dat wilde. Ze wou
zich desnoods voor een auto
gooien.
Het was duidelijke taal. Jannies
verdediger kan er straks misschien
wonderen mee doen. Maar Jannie
was niet de enige die gisteren de vol
le laag kreeg. Want vriend SJouk
moest voor de rest opdraaien.
Volgens de bekentenis die de die
ven hadden afgelegd aan politie en
reohter-commlssaris waren zij op
donderdagavond december (koop
avond) om negen uur bij het cash
en carry bedrijf verschenen. Zij
stonden klaar voor actie toen Jannie
naar buiten kwam gestoven om te
zeggen dat twee personeelsleden nog
zaten te wachten op bezorging van
een lading goederen.
Geen nood. In gezamenlijk overleg
werd besloten dat Jannie en Sjaak
de twee personeelsleden aan de praat
zouden houden terwijl Sjouk via
de achterdeur de doos met geld zou
gappen. En aldus geschiedde
Voor de rechtbank kwam Sjaak
op deze verklaring terug. „Ik zei dat
we er van af moesten zien", vertel
de hij nu. „Toen ben ik met Jan
nie nog even naar binnen geweest.
Zij moest haar jas pakken en nog
wat doen. Later in de auto ontdekte I
ik pas dat Sjouk de doos met geld
bij zich had".
President, sarcastisch: „En dat
was een hele verrassing voor u".
Het publiek gniffelde. „Nou vraag ik
je", riep de officier van Justitie ver
ontwaardigd.
Sjouk (21) een beginneling met
pas één vonnis, bevestigde gewillig
Sjaaks verklaring. Wat zijn eigen
schuld betreft zei hij de diefstal te
hebben gepleegd omdat hij moest
trouwen met een 19-Jarig meisje dat
al vijf maanden van hem in ver
wachting was.
Daarvoor had hij geld nodig. Maar
toen de buit eenmaal binnen was
heeft SJouk zijn deel (5.000 gulden)
achter elkaar verbrast. Met hulp
van de reclassering en de bijstand
heeft het huwelijk toch nog zijn be
slag gekregen. Maandag Jongstleden
is SJouk getrouwd „Welgefeli-
clteerd", zei de president.
LEIDEN Op vrijdag 3 maart
(wereldgebedsdag) komen in 160 lan
den. die over de gehele wereld ver
spreid liggen, mensen bijeen om te
bidden. Bidden voer de nood van de-
ze wereld, voor de vrede en voor al
len. die in nood zijn. De diensten in
Leiden worden die dag gehouden om
1 's morgens 11 uur in de kapel van
l Verbum Dei aan de Plantage en om
i 8 uur in de zaal van het Leger des
I Heils (Hooigracht) en de Anitonius- j was gisteravond de gast van het
kerk in zuid-west. Rotterdams Philharmonisch Orkest,
dat voor K en O in de Leidse Stads
gehoorzaal optrad. Het Berlijns Ra
dio-Symfonie Orkest heeft hem met
tngang van 1 september a.s. be
noemd als opvolger van Lorin Maa-
zel, die op zijn beurt het Cleveland-
Orchestra gaat leiden.
De eerste indruk die Albrecht
maakte was niet de beste. HIJ wist
onder de orkestleden een Jjeeren dis
cipline te handhaven, maar daarover
hadden we bij de Rotterdammers de
laatste tijd toch ai niet te klagen.
Dvoraks tweede cyclus Slavische
Dansen werd uitgevoerd tot ln
de puntjes, geheel volgens het boekje.
Het meest essentiële ontbrak echter:
de vitaliteit, de „Schwung", de echt
heid.
Beter was de begeleiding van Cho-
ptns pianoconcert in f, waar ie
dereen inderdaad met Chopin bezig
was, behalve de solist zelf. Die solist
was Adam Hqj-asiewicz, die vooraf al
veel onmuzikale noten op zijn zang
had: het pianokrukje moest precies
35 cm hoog zijn, de belichting mocht
hem niet hinderen, zelfs de rand
van de piano moest worden afge
plakt. Daarna had de pianist plot
seling grote haast en struikeü-
de vooral in het laatste deel veelvul
dig over zijn eigen vingers. Het pu
bliek von het prachtig en dwong 'n
toegift af. die eveneens elke
beschrijving tartte.
Gelukkig maakte het laatste pro
gramma-onderdeel veel goed: Till
Eulenspiegels lustige Streiche, waar
Gerd Albrecht helemaal in zijn
element was. De schelmenstreken die
Richard Strauss voor ogen moeten
hebben gestaan, waren btyna st/ufe
voor stuk te volgen; het was eec
meesterlijke uitvoering van een mee»»
terlijk werk. Jammer dat de klank
verhoudingen niet helemaal klopten,
want het achtergrondgortiyn kon
riet worden opgehangen wegens
ruimtegebrek. De enige oplossing
voor dit probleem is het aanbrengen
van een nieuwe toneel lift. zodat de
ruimteverslindende vleugel snel kan
worden afgevoerd. Zo blijft er altijd
wat te wensen over
R. G. HARMS
Cadeau
Officier van Justitie, rar. J.
Lulofs droeg bij tot de feestvreug
de door voor te stellen SJouks in be
slaggenomen auto terug te geven.
..Dat mag hij dan als huwelijksca
deau beschouwen", zei de officier,
die echter tevens vorderde dat de
kersverse echtgenoot zal worden ver
oordeeld tot vier maanden gevange
nisstraf, waarvan een maand voor
waardelijk.
Tegen Sjaak, die hij als hoofdda
der zag. eiste de offioier acht maan
den met aftrek, plus nog eens drie
maanden terzake van een eerder ge
pleegde inbraak tn een Leidse radio
groothandel.
Advocaat mr. Haeseker vond de
ze eis te hoog. In de Katwijkse zaak
achtte hij alleen bewezen dat Sjaak
zich heeft schuldig gemaakt aan he
ling. En dat ts niet tenlastegelegd.
Vonnis 9 maart.
