Spaanse filmcensuur wordt strenger
TWEEMAAL CLINT EASTWOOD te goedkoop
MKÏIES
Loving: wat al
Films
in
Leiden
Wit niet in de reisgidsen
staat over kak
„Dirty Harry" en „Geen genade voor rivalen"
mam
Ter bescherming van de moraal
BÏKÏÏE
UNCRAO
SK SCHRAM
PINAY WIL
WIJZE MANNEN
VOOR EUROPA
Reprise en
prolongatie
VRIJDAG 25 FEBRUARI 1972
PAGINA 11
BARCELONA „Het is een onomstotelijk feit dat de buiten
landse filmproduktie een overduidelijke tendens heeft naar
moreel verderfelijke en politiek ondermijnende denkbeel
den". Dit zegt de Spaanse regering in een speciale nota, waar
in maatregelen worden aangekondigd 'om te voorkomen dat
ons land overspoeld wordt door zedelijk, sociaal en politiek
gevaarlijke films'.
De Spanjaarden die graag een bio-
scoopje pikken in '71 werden 330
inlljoen toegangskaarten verkocht
- zulten in het vervolg nog beter
beschermd worden tegen "schrij
nende afwezigheid van moraal, los
bandige erotiek en anti-sociale denk
beelden", welke in de nota als be
langrijke kenmerken van het me
rendeel van de buitenlandse fiilmpro-
ADVERTENTIE
Probeer es een portie kaas
uit 't vuistje te bestellen aan
de Costa Brava. Ze kijken je aan of je
een stuk kameel vraagt en komen met
olijven of inktvis. Nee, dan bij ons.
Je komt van 't strand, je pakt
een pilsje op een terras en hup:
daar ligt 't kaasje al naast je glaasje.
Nou willen we niet zeggen dat u daarom
hier zult blijven met vakantie.
Maar u moet het wel weten. 14 dagen
Torremolinos inclusief?
Jaja. Maar zónder f
kaas uit 't vuistje.
dukbie worden genoemd. De censuur-
maatstaven worden strenger en de
oensuur-organisatie wordt uitge
breid.
Door
Robert Bosschart
Madrid heeft nu tegelijkertijd twee
censuur-commissies aan het werk
gesteld, met 18 leden elk ("geestelij
ken, rechtskundigen van groot pres
tige, en eerbare ambtenaren, van
diverse ministeries"). Deze commis
sies staan onder toezicht van een
overkoepelende commissie waarin
al deze leden zitting hebben en die
bovendien versterkt wordt door ho
ge persoonlijkheden van de ministe
ries van Justitie, Binnenlandse Za
ken, Onderwijs en die staatspartij,
plus leden van de Spaanse bis
schoppenconferentie
DRAAIBOEKEN
In de eerste tien maanden van 1971
moesten deze commissies 373 bui
tenlandse en 70 Spaanse films, plus
131 draaiboeken voor Spaanse films
beoordelen. De schaar werd veel ge
bruikt: slechts 137 buitenlandse en
28 Spaanse rolprenten werden zon
der meer goedgekeurd. In 130 buiten
landse en 42 Spaanse films daaren
tegen werd geknipt om scenes die
"verderfelijk" waren in zedelijk of
politiek opzicht, verre te houden,
van het onschuldige Spaanse volk.
En 106 buitenlandse rolprenten wa
ren zelfs met behulp van de schaar
niet meer te redden, zodat zij ver
boden werden. Dat er geen Spaanse
films geheel verboden werden, is te
danken aan het feit dat deze al "van
af de bron" gecontroleerd worden,
aangezien men in Spanje het draai
boek van een toekomstig produkt al
aan de oensuur moet voorleggen.
In de eerste tien maanden van
1971 kregen de commissies 131 tek
sten te beoordelen, en niet een enke
le kwam er heelhuids van af. Om
te beginnen werden er 17 draaiboe
ken zender meer verboden: 15 an
deren moesten geheel herschreven
worden. In de overige teksten moes
ten niet minder dan 600
door zijn Indiaanse vrouw gedwon
gen om haar drie zusters te huwen,
zodat hij die ook zal onderhouden.
Dit leidt tot een even humoristische
als prikkelende bijeenkomst van
"little big man" met zijn drie extra-
vrouwen in een tent. In de Spaanse
versie echter ziet men alleen hoe hij
op een goed moment naar de tent
toeloopt en er dan onmiddellijk
weer uit komt om zijn vrouw mede
te delen, dat "alles is in orde". Snel
werk van deze "little big man".
Op dezelfde manter verdween uit
"A man named Horse" in de Spaan
se versie de scène van zijn huwe-
Een archieffoto van de
filmregisseur Carlos
Saura en zijn vrouw Geraldine
Chaplin.
singen" aan de goede zeden en poli
tieke denkbeelden van het regiem
worden aangebracht.
CARLOS SAURA
Geen wonder dat vele succesvolle,
jonge filmers er naar hunkeren om
tn het buitenland te kunnen werken,
zoals bijvoorbeeld Carlos Saura. ge
trouwd met Charlie Chaplin's doch
ter Geraldine, een regisseur the op
het festival van Berlijn een eerste
prijs won maar in Spanje slechts
met pijn en moeite een deel van zijn
ideeën kan verwézenlijken.
Tot de films die in Spanje zonder
meer verboden worden behoren na
tuurlijk alle "losbandige seks-films"
maar evenzeer politieke rolprenten
zoals "Z" of producten met zo
"verderfelijke" anti-militaire ideeën
kunnen of de tekst treffen of tekst
en beeld. Aangezien in Spanje alle
buitenlandse films van "plaatselijk
geluid" worden voorzien (zodat men
op het meest dramatische moment
de schurk hoort schelden met de
vertrouwde stem van de spreker die
iedere zondag de belangrijkste voet
balwedstrijd verslaat), heeft de
censuur hier veel armslag.
SNEL WERK
De scènes die over het scherp
van de schaar warden gejaagd zijn
natuurlijk voornamelijk die welke
teveel bloot en zinnelijkheid tonen.
Twee voorbeelden zijn scènes uit
recente rolprenten van' de "nieuwe"
wild west-soort: "Little big man"
en "A man named Horse".
In "Little big man" wordt Dustin
Hoffman op een goed moment, te
gen alle Indiaanse gebruiken in, I
ADVERTENTIE
NEDERLANDS
CONGRESGEBOUW
PRINS WILLEM-ALEXANDER ZAAL
ZONDAG 27 FEBR. - 20.15 uur
PIET BAMBERGEN
RENE VAN VOOREN UllUfll
een wereld vol plezier
Voorts: Mr. Walther Patricia Paay
Benjamin en Sonja - Mi «ter Trio
Prijzen f 4.56 - 10.50 b.l.
Toegangskaarten van de we
gens ziekte uitgestelde voor
stelling zondag 13 lebr. zijn
nu geldig.
lljksnacht in het Indianenkamp.
Seks is verderfelijk, ook al is men
goed op zijn indiaans getrouwd....
(Van onze correspondent)
PARIJS De 80-jarige Frans©
oud-premier Antoine Pinay heeft
voorgesteld voor het Europa van de
tien een permanent politiek secreta
riaat te stichten dat dan als "Euro
pees geweten" aou moeten fungeren.
Voor dat nieuwe orgaan zouden alle
tien EEG-landen "wijze mannen"
moeten delegeren, die met de Euro
pese Commissie in Brussel zouden
kunnen samenwerken.
Het denkbeeld van een publiek se
cretariaat, dat indertijd ook al in het
Franse plan-Fouchet van generaal De
Gaulle was opgenomen, werd op 10
en 11 februari door president Pom
pidou bij zijn laatste topconferentie
met kanselier Willy Brandt opnieuw
ter tafel gebracht. Ook bij zijn ont
moeting met Edward Heath hoopt hfj
Franse staatshoofd volgende maand
de Engelse premier voor dat idee te
kunnen winnen.
Antoine Pinay en de Europese so
cialisten haken nu bij dat voornemen
van Pompidou ta, om een paar stap
pen verder te willen gaan. Zij zijn
bevreesd dat de uitbreiding van de
Euromarkt van zes tot tien landen ge
paard zal gaan met een verwatering
van de bestaande integratie.
Daarom stellen zij voor dat het
toekomstige secretariaat, anders dan
Pompidou voor ogen staat, niet uit
hoge regeringsambtenaren maar uit
onafhankelijke personaliteiten zal be
staan. Tot dusver heeft de Franse re
gering op deze amendementen niet
gereageerd.
In maar liefst twee Leidse bioscopen draaien deze week
films met in de hoofdrol de door de „spaghetti-western" be
roemd geworden Clint Eastwood: „Dirty Harry" aan de Sta
tionsweg en „Geen genadeaan de Steenstraat.
LUXOR Hoe reageert een
politieinspecteur wanneer 't rechts
gevoel hem niet langer bevredigt?
Dat is het onderwerp, waarin Clint
Eastwood centraal staat in „dirty
Harry". In deze produktie van Don
Siegel is Eastwood de politieman
Harry Callaghan, die wordt belast
met de opsporing van „Scorpio'
een maniakale moordenaar
Deze schizofrene scherpschutter
doodt iedere dag een inwoner van
San Francisco en eist een bedrag
van 100.000 dollar. Wanneer „Scor
pio" er inmiddels in geslaagd is
Erotisch
waanzinnig
beklemmend
REX „Erotisch waanzinnig"
(een titel die nergens op slaat) is
qua inhoud een film die duidelijk
uitsteekt bij wat men gewoonlijk
het theater in de Haarlemmer
straat krijgt voorgezet. De be
faamde Carroll Baker speelt in dit
thrillerachtige en bij vlagen zeer
beklemmende stuk de rol van een
Juist weduwe geworden, schatrijke
vrouw. Vermoeid en verward trekt
zich terug in een schitterend,
nogal afgelegen buitenhuis. Op
een avond verleent zij onderdak
1 lan een Jonge Amerikaan, die
'lak voor haar deur panne met
Hjn auto heeft. De man maakt
van die gelegenheid gebruik om
zich langzaam maar zeker in haar
'even binnen te dringen, totdat hij
geholpen door zijn sinistere vrien
dinnetje, volledig macht over haar
uitoefent.
Het scenario waarop de film
itoelt, is overigens bepaald niet
nieuw. Het lijkt verrassend veel op
.What happened to Baby Jane",
ivaarin de oud-gedienden Joan
Crawford en Bette Davis zulk fas-
- tinerend spel lieten zien. Er is in
1 Erotisch waanzinnig" zelfs een
n detail dat bijna letterlijk lijkt te
lijn overgenomen uit Baby Jane.
Het gaat om een gruwelijke grap.
flOp een dag krijgt het in haar ka-
opgesloten slachtoffer de
tijd opgediend door haar
kwelgeest. Als ze een der schalen
opent, blijkt er een grote levende
J kikvors in te zitten. Bij de eerder
"gemaakte Baby Jane gebeurde het
zelfde, alleen zat daar de gekookte
Hevelingsvogel van de vrouw in de
schaal
De erotiek van „Erotisch waan
zinnig" heeft niei zo heel veel te
betekenen Wie daarvoor komt zal
Stellig teleurgesteld worden.
drie slachtoffers te maken krijgt
„dirty Harry" de opdracht het los
geld aan de moordenaar te betalen.
Tn tegenstelling tot de opdracht
probeert Harry samen met een col
lega de moordenaar in een hinder
laag te lokken.
Hij slaagt daarin slechts gedeel
telijk. Korte tijd later slaagt hij er
echter toch in de moordenaar te
pakken te krijgen maar tot zijn
grote ergernis ontdekt hij dat er
geen bewijsmateriaal aanwezig is
om Scorpio te veroordelen. Boven
dien maakt de officier van Justitie
aanmerkingen op de handelwijze
van de politieman Harry. In de
eerste plaats heeft hij zich zonder
toestemming toegang verschaft tot
de woning van de moordenaar en
in de tweede plaats heeft hij „Scor
pio" onder dwang een verklaring
laten afleggen.
„Scorpio" wordt dan ook weer op
vrije voeten gesteld en neemt wraak
op Harry. Voor een bedrag van
tweehonderd dollar laat hij zich
door een neger toetakelen en ver
kondigt later in het ziekenhuis
tegenover de persmensen dat „dirty
Harry" wraak heeft genomen.
„Scorpio" kan het moorden echter
niet laten. Eerst slaat hü een win
kelier neer en vervolgens overvalt
hy een schoolbus met kinderen.
Opnieuw stelt „Scorpio" zijn eisen:
er moet 200.000 dollar op tafel ko
men en een vliegtuig klaar staan
want anders zullen de schoolkinde
ren worden gedood. Aan Harry
wordt gevraagd de borgsom zonder
geweld te overhandigen maar hü
weigert. Voor eigen verantwoorde-
lykheid achtervolgt hü de school
bus en slaagt er na een opwinden
de Jacht in de moordenaar in het
nauw te drijven.
Een laatste poging van Scor
pio" om te vluchten met een klein
jongetje als dekking wordt door
inspecteur Harry verijdeld. Dan
neemt hü het recht in eigen hand:
teleurgesteld over de rechtspleging
wil hü voorkomen dat deze zieke-
bjke moordenaar nog ooit de kans
krijgt zün moordzucht af te reage
ren op de inwoners van San Fran
cisco.
„Dirty Harry" schiet „Scorpio"
dood maar realiseert zich tegehj-
kertüd dat dit het einde van zün
politieloopbaan betekent.
In de film „Dirty Harry" speelt
Clint Eastwood voor de vierde maal
onder regie van Don Siegel. Al eer
ier was hü te zien in „Coogan's
Bluff", „Two mules for Sister Sara"
en „The beguiled". „Dirty Harry"
behoort tot het betere genre detec
tivefilms. Hoewel de film wat lang
zaam op gang komt groeit de rol
prent naar een spannende climax.
Mede dank zü de acteertalenten van
Eastwood is het een film geworden
die ver boven de middelmaat uit
steekt.
ADVERTENTIE
LIDO Wat er allemaal kan ge
beuren als je een populaire disc-
jockey bent en Je hebt een erg aan-
hankelüke (vrouwehjke) fan, wordt
deze week irf het Lido-theater uit
de doeken gedaan. In sprankelende
kleuren spoedt d.j. Dave (gespeeld
door Clint Eastwood) zich van de
ene nerveuze toestand naar de an
dere. Hoewel hü verloofd is met de
fraaie Tobie (Donna Mills) raakt
hü toch meer en meer in de ban
van de geheimzinnige zwoele vrou
wenstem, die via de telefoon met
de regelmaat van een klok vraagt:
„Play misty for me". Dat is dan
meteen de originele titel, in het
Nederlands doen we het wat min
der mysterieus en heet het gewoon:
Geen genade voor rivalen.
Via allerlei omwegen weet ene
Evelyn zich in het leven van Dave
te dringen, en zü Jessica Walter
bbjkt dan de vrouw met die heer-
lüke, sexy stem. Het blüft niet al
leen bü een stem en dan begint het
lieve leven pas goed. Want Tobie
vindt Dave toch pas echt het meisje
waar hü mee zou willen trouwen,
Evelyn is volgens hem alleen maar
geschikt om de tüd gezellig mee te
passeren. Dat levert zenuw-aanval
len op, jaloerse waanzin-toestan-
ien en vloeiend bloed.
In de laatste honderden meters
film wordt de paniek steeds verder
opgevoerd. Misschien ligt het er af
en toe wat te dik op, maar hoofdrol
vertolker/regisseur Eastwood heeft
Clint Eastwood, ditmaal in
„Dirty Harry".
er toch wel een film van gemaakt,
die alleszins de moeite waard is in
het misdaad-genre. Vooral het ge
vecht in de slotscène tussen Dave
en Evelyn levert huiveringwekken
de beelden op en de nodige lü-
ken
CAMERA Loving, deze week
in Leidse première in het theater
aan de Hogewoerd, heeft als cen
trale thema: vervreemding. Een
jonge reclametekenaar Brooks Wil
son is ondanks een volledige ac
ceptering door zün milieu en vrien
den volkomen vervreemd van zün
vrouw, van de vrouwen die hü kent
en die hü met zün vrouw deelt,
van zün werk maar in werkelük-
heid van zichzelf.
Welke relaties hy ook opzet om
zichzelf terug te vinden, hfj slaagt
er niet in ze te gebruiken om zich
zelf uit de nutteloze vicieuze cir
kel van het in zün ogen zinloze
los te koppelen.
Regisseur Irving Kershner heeft
dit thema geplaatst in een typisch
Amerikaanse rolprent zonder al te
indringende kritiek op het levens
patroon van de getalenteerde libe
rale Jonge Amerikaan in wier mi
lieu hü het drama van Brooks Wil
sons crisis situeert. Hü laat ons
(George Segal) zien als niet on
sympathiek, maar slap en sugge
reert daarmee dat diens problemen
afgewend zouden kunnen worden
wanneer Brooks zich bewust zou
worden van zichzelf. Voor Kersh
ner is dat de oplossing, die ech
ter naar onze smaak wat al te ge
makkelijk is en waardoor d e to
taliteit van de onderhavige film in
de eerste plaats afbreuk wordt ge
daan en Loving Peyton Place-
achtige allures krügt.
Dat wordt nog versterkt door de
wüze waarom Kershner de figuren
op uitgangspunten rond zün kri
tische figuur groepeert. Als sym
bolen voor Brooks Wilsons drang
tot vlucht in zelfvergetelheid door
driftige consumptie van emoties
zün ze eveneens goedkoop.
Loving wordt daardoor nog meer
een alleen maar op directe ver
teerbaarheid gerichte rolprent,
waarvan weliswaar het thema de
moeite waard is, maar de uitwer
king te wensen overlaat. In het
kort gezegd: Kershner heeft de
klok horen luiden, maar kan ons
niet duidelük maken waar de
schoen wringt.
Lovings verhaal komt op het vol
gende neer: reclametekenaar
Brooks Wilson slaat de slag van
zün leven, dat, nog al duister ln el
kaar zit. Als hü het gretig ver
langde reusachtige contract krügt
zit hü met allerlei gevaarlüke ver
houdingen. Die met zün echtgenote
is al jaren kantje boord, een buur
vrouw zit om hem te springen en
een vriendinnetje verlangt dat hü
van zün vrouw scheidt. Brooks be
weegt van de een naar de ander, is
nergens zichzelf en krügt tenslotte
van Iedereen de kous op de kop op
een feestje, waarop hü zich via een
gesloten televisie-circuit duidelük
zichtbaar aan zün buurvrouw ver-
grüpt.
George Segal en Eva Marie
Saint hebben het nogal moeilijk
in „Loving".
TRIANON Voor de hoeveelste
maal ls "Gejaagd door de wind"
nu terug ln Leiden? We zijn de tel
kwijt geraakt, want deze verfil
ming van Margaret Mitchells be
faamde roman heeft al heel wat
keertjes de Leidse bioscoopbezoe
kers geboeid. En we zijn ervan
overtuigd, dat ook ditmaal wel weer
belangstelling zal bestaan voor Vi
vien Leigh als de temperamentvol
le Scarlett O'Hara en Clark Gable
als de schier volmaakte minnaar
Rhétt Butler. Het heeft weinig zin
het overbekende verhaal hier nog
eens uit te diepen. Het heeft alles
wat een boek en dus ook een
film aantrekkelijk kan mak?n.
Romantiek naarst harde werkelijk
heid. actie en reactie, spanning en
sentiment. Dat moet ook wel. an
d-era had deze film het rjDoiit zo lang
'runnen uithouden.
STUDIO Natuurlijk heeft deze
Pasolini een tweede week gehaald.
De liefhebbers van zijn films zullen
zich bij het zien van dit pro-Inkt
een beetje de ogen uitwrijven De
meestal sombere Pasolini ls op de
plesante toer gegaan. Maar dat wel
op de degelijke basis van Bo ac-
cio's "Decamerone". Men kan een
slechter uitgangspunt kiezen Dat
blijkt ook wel uiit deze filmische
komedie.
