Cinemanifestatiefilms te
zien in 'art'-bioscopen
Sjoman
sociaal
bewogen
in de boodschap
blozende Charlie
Sweetback: een
revolutionaire
film (met seks)
HE DEVILS:
NAPPE DOOR-
IJK OP
BREEKPUNT
'WEE TIJDEN
'n week van 14 t/m 23 februari
WAARDERING
MANE VISIE OP MIDDELEEUWSE MENS EN ZIJN WERELD
Dames al snel rechtsomkeert
G 11 FEBRUARI 1972
Utrechtse Cinemanifestatie heeft er na acht slopende
n van filmvertoningen, discussies en wat er meer bij een
le gerend festival hoort, een punt achter gezet. Voor dat slot
n adem nodig want de Russische film „De vlucht" wilde met
erto n i ngsd uur van drie uur twintig minuten „Gone with
irind" kennelijk voorbij om iets over de na de revolutie
ite Wit-Russen te vertellen.
ie mislukking van de Arnhemse
sek, oktober vorig Jaar mag
'trechtse evenement een on-
[zinnig succes worden
rei. Nu is het bepaald niet
een kleine veertig cinemato-
dfjche meesterwerken aan een
en meestal jeugdig publiek
oorgedraaid, verre van dat,
ook als inzendingen onder de
bleven was de keuze toch bij-
J eds gerechtvaardigd omdat zij
ispect vertegenwoordigde, dat
;e bioscopen steeds meer ver-
K>sd dreigde te raken.
bioscoopflijsten
landacht doorneemt zal het
pgevallen dat steeds meer op
emakkelijk succes wordt ge-
hetzij met films, welke zich
als successen hebben bewe-
die met simpele amusements-
vjïten als geweld en erotiek de
weg kiezen.
ld
Ruivenkamp
ïilijke" film is nog wel niet
Lal verdwenen, maar hij raakt
;eggelijk steeds meer in de
Nu kan men dat het
ipbedrijf niet helemaal euvel
het heeft al zorgen genoeg
>fd boven water te houden,
aikt in de eerste plaats in
(Jêrciële termen,
ifilm is te belangrijk om al
taar een commerciële zaak te
cinema vertegenwoordigt
lllltUd het belangrijkste midldel
Aan de bezoekers van de Cine-
mafestatie is gevraagd de
films, die zij hadden gezien van
een waarderingscijfer te voor
zien. Op de eerste plaats is ge
komen de film „Viva la muerte"
van de Spaanse schrijver Arra-
bal met een gemiddelde van 8.2.
Op de tweede plaats kwam de
Russische film "De vlucht" met
een waardering van 8.0 en op
de derde plaats de Japanse film
"De herberg van het kwaad"
met een gemiddelde van 7.8.
inzichten internationaal over te
dragen. Televisie bereikt als massa
medium de kwaliteit daartoe te zel
den.
In Utrecht is er veel gesproken over
het instellen van cinema's,' die op
een niet-commerciële wijze zouden
kunnen functioneren in de grootste
steden. Met programma's, die los
van de winstmogelijkheden, de mo
gelijkheid zouden verschaffen ken
nis te nemen van prestaties uit de
hele wereld, die onze inzichten zou
den kunnen verbeteren.
Daarvoor een vorm te vinden zal
niet eenvoudig zijn, maar waar de
film ten opzichte van andere kun
sten meer dan stiefmoederlijk be
deeld wordt, zou van de overheid
voor dit soort „musea" een stevige
Liatief op een complete manier eerste stap verwacht mogen worden.
Als Utrecht de aanmoediging daar
voor geweest is, kan de Cinemani
festatie niet luid genoeg worden
prezen.
GEVOLG
Een direct gevolg van de Cinemani-
festatie is inmiddels al dat in de
week van 17 tot en met 23 februari
in een twaalftal art-bioscopen in
Nederland zeven films of filmpro
gramma's gaan lopen (elk voor één
dag), die anders hier niet te zien
zouden zijn geweest. Daarbij be
hoort de Russische Tsjechof-verfil-
ming van „Oom Wanja", een
prachtig werkstuk, twee Hongaren
„Horizont" van Pè,l Gabor en
nus Dei" van Miklós Janscó, twee
Japanners „De herberg van het
kwaad" van Kobatashl en „De cere
monie", welke het oude en nieuwe
Japan met elkaar confronteert,
„Lenz" van George Moorse uit
Duitsland en drie korte Nederlandse
films „Woensdag", „De Noord 20-29"
en „The Ribbon".
De vertoning bij dit laatste pro
gramma van een Zwartjes-werkstuk
zou zeker op zijn plaats zijn, maar
is technisch onmogelijk. Deze ci
neast kan zich echter troosten met
de gedachte, dat hij in Utrecht de
duizend dollars bedragende Pepsi-
prijs voor zijn prestaties kon mee
nemen.
Een algemene tendens van de Cine
manifestatie te geven is terecht ko
men bij een grote documentaire in
breng, die liep van Peter Watkinis'
pseudo-echtheid in „Pntshment
Park" tot de Japanse boeren, die
zich verzetten tegen grondonteige
ning in een film, die Ivene goed zou
doen. Maar er waren ook Chris
Marker en De Antonio, die voor
zijn white comedy", diep in het
archief van opnamen over Nixon
dook.
Dat het aanzien van het Utrechtse
festival ook in buitenlandse ogen
voortdurend stijgt, kan gemeten
worden aan het grote aantal regis
seurs en- sterren dat het d'e moeite
waard vond te komen. Daarbij was
de 77-jairige Michel Simon, die ver
telde door heel wat vrouwen bedro
gen te zijn, maar ze nog zonder
uitzondering een warm hart toe te
dragen, er was ook de Warhol-vol-
Een archieffoto van Andy
Warhol wiens werk ten voorbeeld
heeft gestaan aan de film Trash
een van de successen van de Ci
nemanifestatie.
geling Paul Morissey, die zijn films
op vrije zaterdagmiddagen schijnt
te draaden.
UTRECHT (ANP) „De men
sen gaan naar mijn film kijken
om de verkeerde redenomdat ze
seks willen zien, maar ze komen
er met een boodschap uit. Mijn
film is een aanklacht tegen on
rechtvaardigheid en tegen on
menselijkheid".
Dit zei de Amerikaanse filmmaker
Meivin van Peebles op de Cinema
nifestatie in Utrecht, waar zijn
film „Sweet Sweetback's baad ass
f" is vertoond.
De film is volgens Meivin van
Peebles de eerste volledig door ne
gers gemaakte film. Na
lijk vrij wed te zijn
de film nu een enorm succes in de
Verenigde Staten. Dit terwijl de film
volgens de maker een duidelijke stel-
lingname verraadt tegen het geweld
,e discriminatie, in dit geval toe-
,st door blanke politiemannen
op negers.
volgens Melvin van
Peebles de tegenstelling zwart blank
min of meer willekeurig gekozen. Hij
ziet als hét probleem de onderdruk
king, de macht em het geweld van
de staat ten opzichte van de onder
danen.
De Amerikaanse filmmaker, die
ook nog enige tijd in Neder
land heeft gewoond, schreef, produ-
regisseerde, speelde en mon
teerde deze film. Hij schreef ook de
muziek, die in de vorm van een ste
reo-album een groot succes is ge
worden.
Het is het verhaal van een neger,
die in een seks-show werkt. Hij is
uitnemend vakman op zijn ge
bied, hetgeen vooral door de an
dere sekse wordt erkend. Het con
flict begint als hij door de politie
wordt meegenomen en meemaakt
hoe een negerarrestant door twee
politiemannen op een stil plek
je wordt afgerost. Met zijn boeien
mishandelt hij de de beide politie
mannen danig, waarna hij de paria
is waarop de hele politiemacht Jaagt.
Die Jacht geeft Melvin van Peebles
de gelegenheid uit te beelden hoe hij
over het politieapparaat en hun me
thoden. met name tegenover ne
gers, denkt. De vluchteling vindt ner
gens een veilig onderdak, ook niet in
de sloppen van het C alitor-
nische stadje waar het verhaal zich
afspeelt, en vlucht via woestijn en
bergen voortdurend achtervolgd rich
ting Mexico.
„Het is een revolutionaire film**,
aldus Melvin van Peebles, „want
Sweetback wint". „Een van de aspec
ten van mijn film is dat het een
scherp beeld geeft van de bestaande
situatie. En dat geldt dan niet al
leen voor het geweld, maar ook voor
de seks".
Die seks heeft hij welbewust in
vrij grote doses in zijn film gestopt.
„Ik hou van seks, aldus de Ameri
kaan. „Ik had ook een vrachtwagen
chauffeur dit kunnen laten overko-
emn of wie dan ook. Maar met seks
trek Je tegenwoordig de mensen nou
eenmaal".
GEEN COUPURES
Melvin van Peebles ia even on
dubbelzinnig als het gaat om de gro
te hoeveelheid geld dio hij uiteinde
lijk met deze film heeft verdiend.
„Ik wilde de film een beeld laten ge
ven hoe het in werkelijkheid is,
maar ik moest er ook geld mee
verdienen", verklaarde hij. Het eni
ge punt waarop geld hem niet kan
schelen is de filmkeuring. „Ik sta
geen coupures toe, dan verkoop Ik de
film maar niet", verzuchtte Van
Peebles.
UXOR West-Europa, in de overgangsperiode tussen
deleeuwen en Renaissancevormde een bont geheel van
tjes, steden, waarover de opkomende vorsten een centraal
g probeerden te verkrijgen.
der het bewind van Lodewijk
had kardinaal Richelieu, die
!|iiemand anders de overgang
a n Middeleeuwen en verlichting
gioliseert, zich in Frankrijk op-
rpen als uitvoerder van deze
lek. Legendarisch is 't verhaal
Pater Urbanus Grandier, die
1 Loudun, in het huidige
rtemxt Vienne, Richelieu's een-
staatsidee trachtte te weer-
maar uiteindelijk het loodje
t leggen.
e Devils (Persprijs van het
festival in Venetië) vormt Ken
ir els interpretatie van de Gran-
legende. In Russels visie staat
p het breekpunt van twee tij
en in het gebeuren rond de
barstige pastoor vindt hij de
enten om de overgave van de
jjpeleeuwen te laten botsen met
le van daarna.
issell heeft met opmerkelijke
van Grandier (door Oliver
gespeeld) een figuur weten te
n die het dilemma van zijn
verpersonifieert. Steunend op
gezag van de Middeleeuwse
elijke hiërarchie en begiftigd
een begrip voor de problema-
van de tijd, die daar geen deel
uit kan maken, gaat Grandier
ndelijk ten onder aan de Mid-
euwse angst en vrees onder de
liking van Loudun, die hij nadat
opgeroepen door Richelieu's
ihten tegen hem zijn gebruikt,
meer kan beheersen. In een
elsproces waarin de niet min-
legendarische Pater Barre op
to wordt hij tenslotte veroor-
1 Hij sterft tenslotte op de
iel.
Devils is niet alleen om
erfilming van dit totale histo-
)e beeld van Grandier en zijn
een waardevol werkstuk. Veel-
ls 't het begrip voor kleine de-
die tot uitdrukking komen in
vaak surrealistische, duidelijk op
Jeroen Bosch-geïnspireerde scènes
waardoor thema en verhaal een in
drukwekkende sterkte krijgen.
Duivelsbezweringen, bezetenheid,
godsdiewstflantisme etc, krijgen
weer de plaats die zij in werkelijk
heid ook im het gevoelsleven van de
Middeleeuws mens bezaten: mecha
nisme noodzakelijk om te ontko
men aan de grenzeloze waanzin van
dood en bestaansonzekerheid.
Russell kijkt met mededogen naar
de mensen van Grandier. Uiteinde
lijk kiest hij hij dan ook voor de
menselijkheid en niet voor het bij
na technologische rationalisme
van Richelieu, waarvoor hij zijn af
schuw in scienoe-fiotionachtige scè
ne (die kardinaal op een karretje ge
reden omringd door menselijke ro-
bots) uitspreekt.
Een parallel met deze tijd heeft
Russell ons daarmee ongetwijfeld
voor ogen willen houden.
Hoe men ook over menselijkheid
in deze tijd (die steeds meer be
heerst gaat worden door onpersoon
lijke bureaucratische systemen)
mag denken. The Devils deze week
in Luxar aan de Steenstraat is niet
alleen maar vanuit dat perspectief,
maar ook door z'n estètisch-füm-
sohe kwaliteiten boeiend om te zien.
REX Ongeveer tien minuten
lijkt het erop, dat degenen die
door de titel „De sex-saloon" naar
de Haarlemmerstraat zijn gelokt,
veel blote waar voor hun geld zul
len krijgen.
Na die tien minuten vonden de
makers van deze film kennelijk
dat het nu mooi genoeg geweest
was. Het legioen door de natuur
weelderig uitgedoste bardames, dat
tot dan toe het scherm meer dan
vulde, maakt rechtsomkeert en
marcheert af.
De uiteraard ook in de saloon
aanwezige heren blijken nu ook
veel minder fraaie zaken aan te
pakken.
Onder leiding van ee^ hebzuch
tige wreedaard wordt het hele
stadje dat rond de saloon ge
bouwd is geterroriseerd.
De schurk heeft helemaal in het
begin van de film zijn bloedeigen
broer al dood laten geselen, waar
na hij met diens geld en goed is
gaan strijken. Onder dat „goed"
valt ook de fraaie nieuwbakken
weduwe.
De zoon van de vermoorde koes
tert duidelijk een innige haat je
gens zijn oom annex stiefvader.
Helaas is de knaap wat te dro
merig en te sloom om de bruut
eens goed op zijn lage nummer te
zetten.
Het komt uiteindelijk toch tot
het traditionele duel in de hoofd
straat van het plaatsje. Al dege
nen die bij het familiedrama be
trokken zijn, komen hierbij om het
leven.
„De sex-saloon" biedt niet veel
meer spanning dan een doorsnee
tv-western. Niet veel minder ook,
trouwens.
Gewoon een film, waar Je Je re
delijk bij kunt vermaken.
Rechts Oliver Reed als Pe
ter Grandier in een pseudo hu
welijksceremonie waarin hij een
meisje Madeleine tot zijn bruid
maakt: middeleeuwse monniks-
bohemienie en rationalistische
afwizing van het celibaat.
Prolongaties
en extra
voorstellingen
Twee f'Ëmprolongaties deze week
ln Leiden. Het bloed van Dracula
stroomt echter de komende dagen
niet in het Luxor-theater maar in
de zusterbioscoop aan de Hoge-
woerd (Camera). De rol van vam
pier wordt hoe zou het anders
kunnen vertolkt door Christofer
Lee, die de Dracula-figuur op een
huiveringwekkende manier tot le
ven weet te brengen.
Voor spanning en sensatie, in
een geheel andere stijl overigens,
zorgt ook Sean Connery dn de film
'Diamonds are forever', die na ze
ven weken met succes in het Lido-
theater te hebben gedraaid zijn
laatste vertoningen in deze bioscoop
beleeft. Naast James Bond vervult
in deze spektakelfilm de voorma-
STUDIO De Zweedse regisseur
Vilgot SJöman, die bekendheid
heeft gekregen als de maker van
de twee "Ik ben nieuwsgierig"-
films, lijkt de weg van de (poli
tieke en pornografische) provocatie
te hebben verlaten.
In zijn nieuwste film komt het so
ciale "engagement" wel even om
de hoek kijken toch moet "Blozen
de Charlie" gezien worden als een
komedie, waarvan de 'boodschap'
een algemeen-menselijke is. De
boodschap namelijk om niet be-
Jill
In Camera is er zo'
als zondag en woensdagmiddag
kindermatinee ("Daar komen de
smurfen') Alls naohtvoorstelllng
draait vrijdag en zaterdag in deze
bioscoop de sexy griezelfilm 'De
duivelsdans' met Barbara Steele en
George Riviere.
De Rex-bioscoop brengt vrijdag
en zaterdagnacht opnieuw 'King
Kong' uit.
sluiteloos langs de kant van de (le
vens) weg te blijven staan, maar
om als een bij deze maatschappij
betrokken mens een beslissing te
nemen. Hoe die keuze tenslotte uit
zal pakken doet er minder toe, zij
zal in elk geval effect sorteren.
Charlie is een eenvoudige vracht
wagenchauffeur, die er als vrijge
zel vrolijk op los leeft. Tot hij on
gewild in contact komt met een in
de steek gelaten zwanger meisje en
bovendien gevraagd wordt om
mee te doen aan een Cuba-demon-
stratie. Moet hij het leventje met
de stoeipoezen uit de (nacht) club
van zijn vrienden voort blijven
zetten, of verkiest hij het rustiger
maar zekere bestaan met een
vrouw en een kind? Moet hij de
door "linkse" studenten op touw
gezette Cuba-demonstratie aan zich
voorbij zien trekken, of moet hij
er (met de wagen van zijn behoud-
luchtige baas) actief aan deelne
men? Charlie heeft er duidelijk
moeite mee, maar éénmaal tot een
besluit gekomen aanvaardt hij
daar als een man, die zijn ver
antwoordelijkheden heeft leren
kennen, alle konsekwenties van.
Glimlach
Hoewel Sjömans laatste film,
toch wat politieke filosofietjes be
vat en met een klein scheutje seka
is overgoten, blijft er voldoende te
glimlachen over. Voor dat laatste
zorgt met name de acteur Bernt
Lundquist, die van de figuur van
Charlie een kostelijke typering
weet te maken. Meer ingeto
gen is het spel van Solveig Tern-
ström, die de rol van het in moei
lijkheden geraakte meisje heel
aannemelijk vervult. Het bloot ln
deze Zweedse kleurenfilm is niet
ln alle scènes even functioneel en
het verhaal verloopt hier en daar
wat traag. Voor het overige is "Blo
zende Charlie" best een beziens
waardige film.
Mooi zaakje
voor Louis
de Funès
TRIANON Wie deze week
eens lekker ontspannen in de bio
scoop wil zitten en er heel fris en
fit uitkomen moet naar „Wie een
kuil graaft voor een anderln
het theater aan de Breestraat. Het
is een Louis de Funès-film geba
seerd op het toneelstuk „The Ga
zebo" dat in 1950 in Parijs en New
York veel succes had. Met het gek
ke kereltje Louis de Funès in de
hoofdrol moet Je Je wel vermaken.
De misdaad-komedie is aardig van
opzet, al zitten er wel wat veel
toevalligheden in. Louis de Funès,
vertolkt de rol van de succesvolle
schrijver Antoime Bribard, die
wordt gechanteerd om dat de be
roepschanteur Jo, (de Franse titel
voor deze film) er achter is geko
men dat de echtgenote van Antoi-
ne, nu een beroemde actrice, de
dochter van een misdadiger is.
An to ine wil Jo niet betalen en
schiet hem neerAlthans dat
denkt hit 1 in beginnen de verwik
kelen Pajhked en is de Funès op
z'n allei^Hk. Hij klaart het bijna
met 'oei®p van zijn echtgenote,
maar toch trekt de inspecteur van
politie Blter aan het langste eind.
Het recht moet zegevieren niet
waar?
