Rusland blijft emigratie
an de Joden dwarsbomen'
Kan er nog worden gestaakt?
Markish: „Desnoods mijn as naar Israël'
htpaar en baby
estikt door een
andende geiser
Razende
vader
drukt
zoontje
dood
"jud-minister dr. M.A.M. Klompé:
Hagenaar (38) wil
naar Parijs lopen
Den Haag rekent op
overleg verplaatsing
van de rijksdiensten
C 8 FEBRUARI 1972
BINNENLAND
PAGINA 7
AMSTERDAM "Wij zullen
itrijden voor ons recht, tot de
aatste druppel bloed. Dan zul-
en wij zelfmoord plegen, zodat
as in ieder geval naar Is-
aël kan worden gebracht".
5o luidt de hartekreet uit een
rief vaii Ester Markish uit
[oskou, die zij aan het Rus-
sch ministerie van Binnen-
mdse Zaken heeft gezonden en
ie rabbijn J. Soetendorp tij
dens zijn verblijf op de confe
rentie in Rome over heit lot der
Russische joden heeft 'bereikt.
Ester Markish <60) is de we
duwe van de schrijver Peretz
Markish, die met een aantal an
dere Joodse intellectuelen in
1952 op bevel van Stalin werd
vermoord. Met haar zoon is zij
tien jaar naar Kazachstan ver
bannen geweest. Haar smeekbe
den, gedurende meer dan een
jaar, om een uitreisvisum zijn
zeer lang onbeantwoord geble
ven.
Pas begin van dit jaar, aldus
rabbijn Soetendorp, kreeg zij een
brief van het ministerie, waarin
werd gezegd, dat zij als "speci
aal geval" de Sowjet-Unie niet
mocht verlaten. In een telefoon
gesprek met een kolonel van de
visumdienst waarvan de in
houd eveneens in Rome door
drong bevestigde deze func
tionaris, dat zü te belangrijk
werk doet om Rusland te kun
nen verlaten.
Ester Markish zei zioniste te
zijn en alleen in Israël te willen
leven. "Als dat niet kan, laat
dan in ieder geval mijn zoon
gaan" De echtgenote van de
zoon kreeg wel een uitreisvisum
Op de vraag of de weigering
definitief was, antwoordde de
kolonel in Rome: "Niets is ooit
definitief".
Rabbijn Soetendorp zei, dat
het dringend gewenst is het ge-
val-Markish in de openbaarheid
te brengen. "Ervaring leert, dat
het dreigement van zelfmoord
volkomen ernstig moet worden
genomen."
Ruim 900 km in een ruk
DEN HAAG De 38-jarige Hage
naar Freek Oudenaar is vanmorgen
vroeg omstreeks vijf uur begonnen
aan zijn non-stop voettocht van ruim
600 kilometer van Den Haag naar
Parijs.
"Ik rook niet en ik drink niet en
ik wü nu bewijzen dat ik in één ruk
van hier naar de Franse hoofdstad
kan lopen", zegt de lange afstandtip
pelaar, die in het dagelijks leven de
leiding heeft over een reclamebureau.
Met een krant van gisteren onder
zijn arm vertrok hij vanmorgen rich
ting Parijs. Daar wil hij namelijk dit
exemplaar afgeven op de redactie van
Le Figaro, die gevestigd is aan de
Champs Elysees. Als alles goed gaat
hoopt hij met een gemiddelde van
Volgens gegevens van Emmanuel
Litwinow uit Londen, die ook in
Rome aanwezig was, hebben vorig
jaar 13.000 Russische Joden kunnen
emigreren. Tenminste 80.000 van de
3 miljoen zielen tellende Russisch-
Joodse gemeenschap wachten nog op
een uitreisvisa voor zichzelf en hun
families.
(Van één onzer verslaggevers)
TERDAM Naar raming drie kwart van de Russische
"die naar Israël of elders willen emigreren, stuit op een
itiveerde-afwijzing. Door deze situatie wordt „het vleug-
verminderd, dat ontstond, toen de >3owjet-Unie in de
n vorig jaar besloot tot een ruimere verstrekking van
visa aan Joden.
1 li gistermiddag op Schiphol
ster mej, dr. M. A. M.
.1 Rome een internatio-
iferentie heeft bijgewoond
lot van de Russische Joden,
mpé was daar op verzoek
Nederlands solidariteitsco-
de Joden in de Sowjet-
n bestuurslid van dit co-
ibijn A. Soetendorp van de
Joodse gemeente in Den
left de conferentie als waar-
(jgewoond.
nferentie, onder auspiciën
taliaanse organisatie van de
Rusland heeft, aldus*, dr
op grond van veel bewijs-
vastgesteld. dat Russische
moeilijkheden' komen, wan-
(oods onderwijs willen orga-
f hun eisen godsdienstige en
instellingen in stand pogen
i.
Anti-semitisme
t nti-zionisme heeft een be-
plaats in Rusland, en is
te onderscheiden van het
antisemitisme". Zij zei, dat
zal Joden op grond van hun
,j nvrage gevangen zit. In
mindere gevallen verliezen de
rs hun baan of wordt hun
het recht op onderwijs ont-
oewel er geen juridische
zijn, blijft de Sowjet-Unie
zeer willekeurig vele gega-
mogelijkheid tot emigratie
nferentie. bijgewoond door
/Joraanstaande juristen en po-
Engeland. Italië. Frankrijk,
nd. Oostenrijk en Nederland
n op onbelemmerde ver-
'an visa, vrijlating der ge-
eerbiediging van de men-
liter beslist:
rkeerplein
land
in
iwe zone
TRICHT Een Sittardse
die was bekeurd omdat
auto had neergezet
parkeerplein in de „blauwe
an zijn woonplaats zonder
(eerschijf. te gebruiken, is
Maastrichtse rechtbank in
eroep ontslagen van rechts-
ig.
chtbank oordeelde dat een
ilaats die duidelijk als zo-
Ingericht, niet bij een zone
lerkte parkeertijd mag wor-
•okken door er enkele borden
Ben. Ook de officier van justi-
het hiermee eens, omdat de
gens zegt wat parkeerplaats
MUSEUM MIST
49 KLEINE
SCHILDERIJEN
AMSTERDAM Bij een inbraak
tn een opslagplaats van het Amster
damse gemeentemuseum aan de
Haarlemmer Houttuinen blijken half
januari 49 schilderijen te zijn ge
stolen. De waarde bedraagt ongeveer
zestigduizend gulden.
Met uitzondering van twee doeken
van Jan Sluijters zijn het allemaal
kleine tot zeer kleine schilderijen van
negentiende eeuwse schilders. Zij
waren in een slooppand opgeslagen
in afwachting van het gereedkomen
van een nieuw depót.
De diefstal werd ontdekt, door om
wonenden. Pas na inventarisatie van
de honderden schilderijen en andere
kunstvoorwerpen in de opslagplaats
kon worden vastgesteld wat er ver
dwenen is.
Korporaal op
marineschip
doodgestoken
DEN HAAG Aan boord van het
bevoorradingsschip Poolster van de
Koninklijke Marine is een schepeling
in verzekerde bewaring gesteld na
korporaal-barbier C. A. Pijl zodanig
met een mes te hebben gestoken dat
de korporaal aan de gevolgen is over
leden.
Het schip wordt morgen in Den
Helder terug verwacht. De man zal
dan worden overgedragen aan de
Koninklijke Marechaussee om, wan
neer het onderzoek zal zijn voltooid,
voor de Zeekrijgsraad terecht te
staan.
Het tragische gebeuren speelde zich
zondagavond rond half twaalf af in
de kapsalon van het schip tijdens het
verblijf van de Poolster in St. Na-
zaire. Het motief van de dader is
volslagen duister, omdat er vooraf
geen incidenten waren.
Het 44-jarige slachtoffer was woon
achtig in Amersfoort, gehuwd en va
der van vier kineren.
Kilometers lange files ston
den gisteren op de Coentunnel-
weg in de Zaanstreek. Deze be
langrijke verbindingsweg tiaar
Amsterdam was versperd door en
kel kettingbotsingen. Het gevolg
was: een keel rijtje kwade, moe
deloze automobilistendie veel te
laat op hun bestemmingen aan
kwamen.
BELGISCHE
PROSTITUEES
UITGEWEZEN
ZAANDAM De politie heeft
twee Belgische meisjes van zeventien
en negentien jaar die in Zaandam
prostitutie bedreven over de grens
gezet.
DEN HAAG (ANP) Er is nog
geen rechtstreeks overleg tussen de
regering en B. en W. van Den Haag
geweest over nieuwe verplaatsingen
van rijksdiensten uit Den Haag naar
buiten de Randstad. Zo'n verplaat
sing zal zeker niet zonder overleg ge
schieden, gezien de schriftelijke en
mondelinge toezeggingen hierover van
de zijde van ministeries en rijks
diensten). Dit hebben burgemeester
Marijnen en wethouder Nuij (Stoc'is-
Tegelijk met de meisjes werd een j ontwikkeling) gistermiddag in de
23-jarige Belg aangehouden die als Haagse gemeenteraad geantwoord op
hun „beschermer' optrad. Het drietal mondelinge vragen van het raadslid
was uit België gevlucht omdat de I mevrouw H. M. GeHderblom-Lank-
landse Statenlid drs, J. Borgman aan
GS van Zuid-Holland of Den Haag
25.000 a 30.000 arbeidsplaatsen gaat
verliezen door verplaatsing van rijks
diensten.
B. en W. van Den Haag hebben de
indruk dat de regering zal handelen
In de geest van het. memorandum
"Den Haag als regeringscentrum".
Daarin hebben B. en W. vorig jaar
gesteld dat Den Haag zijn functie als
regerings- en administratief centrum
moet behouden en dat ministeries die
het duidelijkst de plaats van het re
geringscentrum indiceren, alsmede
Instellingen zoals de centrale directie
van de PTT, binnen Den Haag moe
ten blijven.
Defosfaterings-
experiment van
de Deltadienst
GOES ANP) Sinds kort experi
menteert de Deltadienst van R:
waterstaat met een nieuwe methode
om fosfaat aan water te ontrekken.
In het Brielse Meer wordt dagelijks
5000 1 water gepompt waarin ijzer
sulfaat <2 milligram ijzer per liter) is
opgelost met als gevolg dat ijzerfos
faat in het rivierslib neerslaat
Daar riclit fosfaat weinig schade
aan, zo is vastgesteld, zolang niet
baggerd wordt, aangezien dan het
probleem wat er met het fosfaat moet
worden gedaan, weer opduikt. Regel
matig wordt thans op verschillende
plaatsen in het Brielse Meer de kwa
liteit van het water gecontroleerd.
Wanneer deze proef gunstig uitvalt
binnen twee k drie jaar hoopt men
definitieve resultaten te hebben
kunnen misschien grote Zeeuwse bin
nenwateren worden gezuiverd. Men
denkt hierbij in de eerste plaats aan
het nog te vormen Zeeuwse Meer.
Maar volgens ir. P. Santé ma, hoofd
van de afdeling waterhuishouding
aanpassingswerken en inlichting del-
tameren van Rijkswaterstaat, behoort
zuivering van rivieren ook tot de tech
nische mogelijkheden.
Het overmaat aan fosfaat in het
water leidt tot sterke algengroei, die
al de beschikbare zuurstof opneemt.
Wanneer er geen zuurstof meer is,
sterven de algen massaal af.
Na scheiding is
r.k. huwelijk
uitgesloten
ROME Vanuit het Vaticaan is
de Nederlandse bisschoppen aange
zegd, dat zij terug moeten ke
ren naar de traditionele huwelijks
wetgeving. hetgeen inhoudt, dat zij
na een scheiding nimmer een hu
welijk mogen bekrachtigen.
De brief, waarin dit „ultimatum"
is vervat, dateert van eind decem
ber en is ondertekend door kardi
naal Staff®, leider van de hoogste
rechtbank van de R.K. Kerk, aldus
„De Volkskrant". Sinds het tweede
Vaticaans Concilie is in Nederland,
evenals in sommige andere landen,
de praktijk gegroeid om wegen te
zoeken teneinde na een mislukt hu
welijk een tweede huwelijk binnen
de kerk mogelijk te maken. De bis
schoppen hebben op het schrijven
van Rome nog niet gereageerd. Het
meest voor de hand ligt, dat zij ook
over dit punt naast de kwestie
van de bisschopsbenoeming in Roer
mond zullen trachten het ge
sprek met het Vaticaan gaande te
houden.
vijf kilometer per uur zo'n honderd
uur te wandelen. Achtereen
Volgens de Haagse LAT (Lange
Afstand Tippelaar) is het allemaal
niet zo moeilijk. Althans dat vond hfj
gisteren nog zittend in zijn gezellig
huisje waar hij met vrouw en twee
dochter woont. "Het is gewoon een
kwestie van goede schoenen, wollen
sokken en een blik talkpoeder. En
verder moet je een grote dosis door
zettingsvermogen hebben", meent hij
zelfverzekerd.
Behalve de krant, een plastic zakje
met drie boterhammen en een tin
netje limonade, ging hij vanmorgen
op pad met een paraplu en een plas
tic regenjas. En op zijn hoofd een
alpinopetje.
Freek Oudenaar wil proberen via
Roosendaal. Antwerpen, Bergen,
Mauveuge, Laon en Soissons de Fran
se hoofdstad te bereiken. "Dat zijn
allemaal routes nation'ales en daar
mag ik lopen, is mij verteld", zegt
hij. Ook heeft hij zijn kleine, maar
handige EHBO-kistjes niet vergeten.
"Je kan niet weten. Misschien krijg
ik wel blaren", veronderstelt hij. Het
idee voor de reuzen-wandeltocht is
niet van vandaag of gisteren. Het zat
hem al jaren dwars, maar het is er
gewoon nooit van gekomen. Wel zegt
hij regelmatig geoefend te hebben.
"Onderweg wil ik alleen maar stop
pen om wat te eten en te drinken.
En als ik moe wordt, ga ik ook ge
woon aan de kant van de weg met
mijn benen omhoog liggen. Dat helpt
wel".
Op het moment dat u de krant zit
te lezen, loopt Freek vermoedelijk er
gens in Noord-Brabant. Op weg mar
Parijs
BREDA Een achttienjarige Jonge
man uit Roosendaal is vandaag
door de Bredase officier van Justi
tie verhoord over de dood van zijn
tien maanden oude zoontje Jantje.
Hij wordt ervan verdacht het kind
te hebben doodgedrukt.
De Roosendaalse politie heeft de in
druk gekregen dat de Jonge vader
in een aanval van razernij heeft
gehandeld. Hij kon het gehuil van
zijn zoontje niet meer verdragen
Ongeveer vier maanden geleden, toen
de tandjes van het jongetje door
kwamen, zou de vader zijn begon
nen met slaan. Rond de Jaarwisse
ling zat Jantje onder de blauwe
plekken.
Vorige week vrijdag ging de negen
tienjarige moeder boodschappen
doen. Haar man moet het kind
toen weer hebben geslagen en het
in de box hebben gegooid. Hij zou
het daar net zolang op de borst
hebben gedrukt tot het stil werd
De moeder waarschuwde toen zij
thuis was gekomen een buurvrouw.
Toen de dokter kwam was Jantje
al overleden. Het Jeugdige echt
paar stond volgens de politie in de
buurt goed bekend. De moeder is
na verhoor weer vrijgelaten.
LEIDEN Het verbod van de
president van de Amsterdamse
rechtbank, mr. Stheeman, aan de
Industriebond NVV om stakingen
uit tc roepen in 16 metaalbedrijven,
betekent dat deze rechter direct be
trokken is bij een bij uitstek poli
tiek conflict: de machtsstrijd tussen
werknemers, vertegenwoordigd door
de vakbond en de werkgevers.
De vraag die de rechter kreeg
voorgelegd was, in hoeverre is de
vakbond gerechtigd het uitroepen
van een staking als pressiemiddel te
hanteren bij loononderhandelingen?
Door onze
juridische medewerkster
geiser niet horen, omdat beiden
doofstom waren. Toen de politie, die
door de werkgeler van de heer Gil-
lebaard was gealarmeerd, maandag
omstreeks kwart over vijf de woning
langs de achterkant binnenging,
brandde het apparaat nog.
Het meisje werd in haar wiegje
gevonden, de ouders lagen in nacht
kleding op bed. De heer en mevrouw
Gillebaard waren zondagavond om
streeks kwart over elf thuisgekomen
van bezoek aan familie. Aangenomen
wordt, dat zij voor het naar bed gaan
de geiser nog hebben gebruikt.
Mr. Stheeman is er in zijn vonnis
van uitgegaan, dat de werknemer
door te staken in principe wanpres
tatie pleegt tegenover de werkgever
Hieruit volgt, dat de vakbond, die de
werknemer tot staking aanzet zich
schuldig maakt aan een onrechtma-
tige daad tegenover de werkgever.
Alleen als zioh heel bijzondere
omstandigheden voordoen, vervalt
dit onrechtmatige karakter. Deze
omstandigheden moeten van dien
aard zijn, dat met „redelijkheid niet
van de arbeider kan worden gevergd
de arbeid voort te zetten".
Arrest Hoge Raad
Deze „leer" heeft de Hoge Raad
zo geformuleerd in het beroemde
Panhonlibco-arrest van Januari 1960
Het betrof toen de oproep van een
aantal vakbewegingen tot de Am
sterdamse havenarbeiders te wei
geren schepen te lossen, die onder
een „goedkope vlag" voeren. De
boycot was bedoeld als protest te
gen de slechte arbeidsvoorwaarden,
waaronder het personeel op die
schepen moest werken.
De Hoge Raad formuleerde zijn
„leer" en kwam tot de conclusie dat
staking in beginsel wanprestatie op
levert, terwijl er in dat geval ook
geen bijzondere omstandigheden wa
ren. zodat een beroep op de ont
snappingsclausule geen succes had
De Panhonlibco-zaak had in eer
ste instantie zowel in Rotterdam
voor mr. Reuder als in Amsterdam
voor mi*. Stheeman gediend. Beide
rechtbankpresidenten kwamen tot
tegenovergestelde oplossingen. Vol
gens mr. Reuder was het stakings
recht in beginsel een rechtmatig
middel, en slechts bij uitzondering
onrechtmatig. De door mr. Sthee
man gekozen benadering, die omge
keerd redeneert, vond later beves
tiging in de uitspraak van de Hoge
Raad.
Mr. Stheeman heeft dan ook in
zijn recente vonnis aansluiting ge
zocht bij dit Panhonlibco-arrest.
Dat is niet zo vanzelfsprekend als
men denkt. Er is namelijk sinds
1960 heel veel gebeurd.
Al sinds 1958 was er een vooront
werp voor een stakingswet, afkom
stig van minister Samkalden, dat
tot verschillende adviezen aanleiding
gaf. In 1966 vroeg Samkalden
toen weer minister van Justitie
een advies van de Sociaal-Economi
sche Raad over deze materie. Dat
kwam in 1968, en hierop werd een
wetsvoorstel gebaseerd in 1969, on
dertekend door de ministers Polak
en Roolvink. Hierin wordt de func
tie van het stakingsrecht als wettig
middel van de vakbonden bij cao
onderhandelingen erkend.
In de memorie van toelichting
van dit wetsontwerp wordt dan
ook met zoveel woorden kritiek
geleverd op de leer van de Hoge
Raad, zoals neergelegd in het
Panhonlibco-arrest. De stakin
gen te zien als een optelsom van
een aantal werknemers die hun
verplichtingen niet nakomen, doet
onvoldoende recht aan het eigen
collectieve karakter van een sta
king.
Ter verdediging van dit stand
punt zocht de regering-De Jong
aansluiting bij de figuur van de
collectieve arbeidsovereenkomst.
Komt er een cao tot stand, dan
geldt voor de werknemer de daar
in getroffen regeling en niet het
individuele arbeidscontract. Komt
de cao niet tot stand, dan gaat
de collectieve stakingsactie voor op
de verplichtingen van de indivi
duele werknemer uit zijn arbeids
contract.
Het is duidelijk dat bij deze be
nadering het stakingsrecht vooral
gezien wordt als een machtsmiddel
bij de cao-onderhandelingen.
Het komt dan ook alleen toe aan
de „legale" vakbonden, met andere
woorden: wilde stakingen vallen
niet onder deze regeling.
In dit wetsvoorstel is de staking
dus in beginsel rechtmatig. Uit
zonderingen: als de staking in
strijd is:
met de wet
met verplichtingen van de
vakverenigingen, die voortvloeien
uit de cao.
met „verkeeranormen". (sta
king is het uiterste middel: eerst
moet er serieus onderhandeld zijn)
met de evenredigheidsnorm.
(de gevolgen mogen niet oneven
redig zijn met het beoogde doel
van de staking).
met de zorgvuldigheidsnorm,
(hiermee wordt gedoeld op politie
ke- en solidariteitsstakingen)
Kritiek
Dit wetsvoorstel heeft veel' kri
tiek te verduren gehad. De een
gaat het niet ver genoeg en de an
der vindt het te ver gaan. Uit het
voorlopig verslag van de Tweede
Kamer en de memorie van ant
woord van februari 1971 (nu al
weer een Jaar geleden) blijkt wel
dit punt: het uitgangspunt uit het
Panhonlibco-arrest, staking is in
beginsel wanprestatie is te be
perkt, het miskent het collectieve
karakter van de staking.
Wellicht speelt hierbij ook een
rol, dat Nederland sinds 1961 het
Europees Sociaal Handvest heeft
ondertekend, dat in artikel zes het
recht van werknemers en werkge
vers tot collectieve actie «-kent,
waarbij de werkstaking met na
me wordt genoemd.
Rechtspraak
Ook de rechtspraak heeft zich
sinds het Panhonlibco-arrest ont
wikkeld in de richting van een er
kenning van het collectieve karak
ter van de werkstaking. In ver
schillende uitspraken is een beroep
op de regeling uit het wetsvoorstel
gedaan. Zo overwoog de president
van de rechtbank in Den Haag
in de zaak rond het vakbonds-
tje dat staking onrechtmatig ge
acht moest worden, met een be
roep op een van de uitzonderingen
uit het wetsvoorstel.
Een Jaar later overwoog de Rot
terdamse president van de recht
bank opnieuw mr. Reuder dus
in een stakingszaak. dat zolang
de rechtsovertuiging niet is neer
gelegd in een definitieve wettelijke
regeling, de rechter uiterst beschei
den moet zijn om een staking on
rechtmatig te verklaren.
Hoewel die rechtsovertuiging nog
geen definitieve vorm heeft gekre
gen, is zij sedert 1960 wel een heel
eind gegaan in de richting, die te
genovergesteld is aan de leer uit "t
Panhonlibco-arrest. Het is dan ook
zeer de vraag of een hogere rech
ter (of de Hoge Raad) de uit
spraak van de Amsterdamse pre
sident zal bevestigen.
