llevr. Ghandi Lijk toch uit! Geen dam naar Ameland en wat dat betekent in winter HET MILIEURECHT EN DE TAAK VAN DE JURIST j£ Binnen 20 jaar meer dan 70% kankergevallen te genezen Vaarschuwing uit de Betuwe: ge»; rERDAG 22 JANUARI 1972 PAGINA rijven en praten over het milieu rg „in" op het ogenblik. Wie een de moeite neemt kranten- gflkels over dit onderwerp te verza- B komt al gauw ruimte te kort. universiteiten wordt touwgetrok- over leerstoelen milieurecht. Ier welke faculteit gaat „de eco- vallen? De Verenigde Naties dit Jaar confereren over het maat van de mens. „Ieder recht op een schoon leefmi- wordt al als modern grondrecht hoever staat het nu eigenlijk dit moment met dat milieu- Eind vorig Jaar heeft de lerdamse Jonge Balie (vereni- Jeugdige advocaten) een an dit onderwerp gewijd, bet congres dat door een honderd Juristen werd bijge- i is één ding duidelijk ge nt er moet met man en it gewerkt worden, wil er met gesproken kunnen worden over urecht. Verbrokkeld Een kernprobleem is dat er al zo veel milieurecht is, maar dan weg gestopt in allerlei wetgeving die om een andere reden in het leven is geroepen, zoals de wet ruimtelijke ordening, de boswet, de mijnwet, de grondwaterwet, wet waterleiding-be drijven, de luchtvaartwet. Zo'n luchtvaartwet heeft als doel stelling het behartigen van de be langen van de luchtvaart. Een der gelijke doelstelling is moeilijk om te buigen tot het vaak daarmee strijdige belang van de beperking van de geluidshinder door vliegtui gen. De hinderwet is een „echte" milieu wet. Maar deze wet is hopeloos ver ouderd en totaal ongeschikt voor een milieubeleid in een geïndustria liseerde samenleving als de onze. Haar werkingssfeer beperkt zich tot 200 meter. Eigenlijk is het een soort burenrecht. Toch wordt er tot nu toe nog steeds doorgewerkt met deze wet, die het vergunningenbe leid in handen legt van het college van burgemeester en wethouders het gemeentelijk niveau dus. De provincie heeft ook belangrijke taken op het gebied van het milieu, terwijl de 1551 waterschappen een aandeel hebben in het beheer van het water. Dit alles betekent dat de bestuurlijke verantwoordelijkheid ook sterk verbrokkeld is, waardoor eenheid van conceptie en eenvor migheid van milieubeleid nauwelijks van de grond komt. Telkens' als dit beleid in handen van de centrale overheid wordt ge legd, zoals op het ogenblik voor be paalde deelgebieden gebeurt, bete kent dit dat de lagere overheden een stukje macht moeten prijsgeven en dat lukt niet dan na veel touw trekkerij en dan nog op basis van een compromis. Dit hele proces, waarbij de dikwijls moeilijk te becijferen belangen van een gezond leefmilieu het moesten afleggen tegen de economische be langen, worden weerspiegeld in de wetgeving op dit terrein. Daar kamt bij dat deze wetgeving, en met name de hinderwet, nog uitgaat van een individu dat schade lijdt en dan liefst materiële schade. Tegen woordig gaat het om gemeentes, soms streken of hele gebieden die „lijden" onder een industriecomplex, of een vliegveld. Er is niet één da der aan te wijzen, noch één slacht offer. Nieuwe wetgeving Ook de nieuwe wetgeving op het gebied van het milieu hanteert nog deze individuele benadering door steeds van „de belanghebbende" te spreken. In de praktijk moet nog blijken wie daar onder vallen. De regels zijn verspreid over vele wetten en verordeningen, de be voegdheden liggen onduidelijk en om de chaos nog meer te vergroten de rechterspraak over het mi lieurecht wordt incidenteel en in verschillende tijdschriften gepubli ceerd. Een dringende eis van het Amsterdam congres was dan ook op dit punt de informatie te coördine- Allerlei wetten kennen het admini stratieve beroep, met als hoogste instantie de Kroon. Deze admini stratieve rechtspraak wordt in an dere bladen gepubliceerd dan de uitspraken van de „gewone" rechter. De gevallen waarin een „vervuiler" voor de rechter werd gedaagd op grond van artikel 1R01 van het Burgerlijk Wetboek, waarin de on rechtmatige daad wordt geregeld, zijn nog maar schaars. De formule ring van de wet geeft zeker ruimte om langs deze weg een verordering in te stellen, dit kan b.v. een vorde ring zijn in kort geding tot stopzet ting van de vervuilende activiteit voor de president van de rechtbank. De Nederlandse rechter is tot nu toe niet erg scheutig bij dit soort i zaken. In een uitspraak van het Franse hof worden drie luchtvaartmaat schappijen verantwoordelijk gesteld voor de geluidsoverlast bij landen en opstijgen in de dorpjes in de omgeving. De strekking van artikel 182 Code Civil is dezelfde als van ons art. 1401 van het B.W. De wet inzake de luchtverontreini ging en de wet inzake de bodemve rontreiniging, die nog in het sta dium van een voorontwerp verkeert, brengen belangrijke stukken milieu wetgeving op regeringsniveau. Deze wetten geven een juridisch kader aan dat nog nader moet worden opgevuld door algemene maatrege len van bestuur. Over de raamwet zelf is wel eenstemmigheid te berei ken bij regering en parlement. Moeilijkheden De echte moeilijkheden ontstaan pas bij de uitwerking in algemene maatregelen van bestuur (A.M.vB.) Dit zien we bijvoorbeeld al bij de wet inzake de luchtverontreiniging waarvan de datum van inwerking treding steeds wordt uitgesteld om dat men het niet eens kan worden over de grenswaarden. Bij de tot standkoming van de A.M.vB.'s zijn verschillende departmenten betrok ken die allemaal vechten voor hun eigen belang. Beide raamwetten werken met een adviserende raad. De criteria aan de hand waarvan deze raden wor den samengesteld, zijn nergens vastgelegd. Gevreesd moet worden dat belan gengroepen hierin vertegenwoordigd warden, waardoor de deskundigheid op de tweede plaats komt en belan gentegenstellingen binnen de raad worden gehaald. Kijk uit, mevrouw Ghandi, dat Jonge, miezerige kereltje in blauwe Jack en die blauwe Weet u wel, van dat blauw En h\j loopt op schoenen. Pas op, want hij het op uw leven gemunt, au niet net zo eigenwijs als lent Kennedy destijds. Die is rijlen Kennedy, die kan het meer navertellen. En hij was ook gewaarschuwd. Ook .door ten van Bergen. Uit Eist. In de Hij heeft na een ijselijk u de Indiase premier getipt aanslag, die haar te wach- aat. as half november. Ik lag 's op bed en kon niet in slaap Eindelijk lukte het. Even werd ik wakker, badend met een rotgevoel op de Dat is meestal een voorteken iets gaat gebeuren." Helderziende van Bergen, al sinds 1955 chakeld als broodbezorger toen die maag, waarin hij maanden geleden dat rotgevoel werd weggesneden, is helder- Internationaal bekend van Radio en T.V., waarvoor plakboeken, gestut door een merend visitekaartje borg zweetnacht zou het dus ge- De eerstvolgende dag kwam ts. Maar de nacht daarop was ijs. zag ik het. Een grote volks- temst. Mevrouw Ghandi stond eken voor een heleboel Toen kwam zo'n Jong mieze- Jreltje aan. Hij kwam tot twee. kunnneter afstand. Toen ging dat af. Nee, dat heb ik niet ge- Het was geluidloos. Een pro gen afgeschoten met een soort Bergen weet nog precies hoe r BriversohriIckeyJk- Stalen pinnen rden twee stalen pinnen af ten. Mevrouw Ghandi kreeg onder d'r hart en de andere Tr keel. Ze kromde haar Ja, zo en toen viel ze. over met een gezicht dat ogen van de pijn. ster waarzegger weet niet of Üase premier aan dat exen- schiettuig zal bezwijken. Toen neergestort viel er een dood te onder het volk. Ook weet et of het miezerige kereltje gegrepen. „Net voor die tijd wakker. Had het maar even geduurd." van Bergen had genoeg ge in mevrouw Ghandi een lef te sturen. En nog een twee, drie weken kreeg hij ilefoontje van de ambassade «senaar. die de brieven moest taxeren. Toen hoorde hele tijd weer niks. steeds als ik haar op het zag voelde ik, dat het iedere »n gebeuren. Het hoeft niet oktober of november te ils in dat visioen, leeft Martien van Bergen uit de Betuwe naar de Indiase adeur Sing een brief ge- „Ik waarschuw u als helder en als mens. Er staat ook 'a,tsgreep achter van figuren leger. Neem maatregelen. Ghandi is in gevaar I Ik dat zij een tweede John iy wordt! Ambassade "eek maandag is hij dan op ibassade geweest. Met uit het dorp, een receptionis- tolk. want Engels spreekt hij N. Hij werd heel gastvrij ontvangen al kwam hij door pech met de trein te laat. Een man met een tulband nam buigend zijn Jas aan. Met de ambassadeur heeft hij toen heel lang zitten praten in een zaal van een salon, wel dertig keer zo groot als zijn werkkamertje in Eist. Er hingen lampen, die voorzover hij kon zien van glaszuiver kristal wa ren. Er hingen zwaarden aan de muur en er stonden zilveren scha len op de tafels. In dit paleisdécor heeft hij het al lemaal aan de ambassadeur verteld. Zo duidefïjk, dat ze die Jongen met die Dinnenschieter moeten kunnen pakken vóór het te laat is. „Nee, ik kan hem niet uittekenen, want ik kan helemaal niet tekenen. Maar ik kan hem wel uitleggen. En dat heb ik ook aan de ambassadeur gedaan. Z'n loop, z'n gestalte, z'n gezicht." Signalement Dan geeft Martien van Bergen het navolgend signalement: „Hij is klein en jong, negentien, twintig jaar. En onbetrouwbaar. Zo'n ge zicht waar je het meteen op kunt aflezen. Een beetje klein en rond. En dan bij de jukbeenderen zo, Ja, scherper naar voren, een een grote neus. Nee, geen baard en geen snor. Hij was helemaal glad" Het was allemaal zo overtuigend dat de heer Van Bergen vast en ze ker gelooft dat de Indiase ambassa deur hem volledig serieus neemt. Waarom zou hij anders morgen weer naar de Wassenaarse residentie zijn ontboden? Tenslotte heeft hij ook de aanslag op president Kennedy zich van te voren al precies zo zien voltrekken als die is uitgevoerd. Nou Ja. ten minste bijna precies zo. Hadden ze maar geluisterd, hadden ze maar geluisterd! Martien van Bergen, lichamelijk zwaar gehandicapt, niet alleen door die maagoperatie maar ook door drie bloedspugingen (1965) en een hartaanval (1967) dankt zijns in ziens zijn bovenwereldlijke gaven aan God „Ik ben katholiek. Ik ben al drie keer naar Lour des ge- ben al drie keer naar Lour des ge weest om genezing. Dat heeft ge holpen. Niet lichamelijk. Geestelijk. Je wordt als Je daar al die ellende ziet gewoon blij dat Je nog kan lo pen en dat Je nog kan zien." Gelukkig Uitgaand van die blijheid wil Mar tien van Bergen alleen maar ook andere mensen een beetje gelukkig maken. Is het niet met zijn occulte gaven dan met zijn uitvindersin stinct. Daarom heeft hij een wandelstok met knipperlicht uitgevonden. („Die kostte teveel geld, vonden ze van Veilig Verkeer, maar ik heb ge zegd: een mensenleven kost meer"), een reflectorknip voor op de hielen van de schoen, in alle maten, voor dames en heren, veel goedkoper dan de knipperstok, en een neusfllter voor de luchtvervuiling. Hij maakt aanstaande moeders blij met voorspelling van geslacht, ge wicht, lengte en haarkleur van de beoordeling (61 op de 65 voorspellin gen prijs!), gekroonde hoofden met ver Jaarsfelicitaties en de heer Luns met een nieuwjaarswensje in vers vorm. Zijn plakboeken met foto's, brieven, handtekeningen, bewijzen dat die blijheid is overgekomen. O, Ja, wëet u wie ook moet uitkij ken? Kosygin, de Rus. Hij wordt nog voor het einde van het jaar beentje gelicht door aanhangers wijlen Chroesjtsjow. Martien Bergen heeft het zelf gezien. En hij heeft het de Sowjet-premier ook la ten weten. Daar is hij niet klein Communist of geen communist: het blijft een mens. Kosygin, je bent gewaarschuwd. Net Gandhi. LONDEN Binnen twintig Jaar zullen de artsen meer dan 70% van alle soorten kanker kunnen genezen. Veertig vooraanstaande Engelse medici voorspellen boven dien dat de doktoren binnen tien jaar een middel zullen vinden waardoor anti-stoffen bij orgaan transplantaties geen kans meer krijgen. Nog voor 1975 komt er een anti conceptiepil voor mannen op de markt en binnen afzienbare tijd is ook de komst van een pil te ver wachten, die zelfs de hoogste bloeddruk effectief kan verlagen. De ziekenhuisapparatuur zal in de toekomst nog verder worden ge perfectioneerd maar daarentegen zullen de huisartsen op den duur té weinig tijd voor him patiënten krijgen. Wie niet ernstig ziek is zal niet meer naar een dokter maar rechtstreeks naar de apo theek gaan waar tegen die tijd veel medicijnen zonder recept ver krijgbaar zullen zijn. Het Engelse damesblad Vogue, liet het niet bij de toekomstvoorspel lingen van de Britse artsen maar ging uitvoerig na hoe ver de me dische wetenschap op het ogenblik is. Het blad dat zich voornamelijk bezig houdt met exotische modere portages en verhalen over het wel en wee van de Europese high-so- ciety publiceerde in het Januari nummer een lijst van de aller nieuwste medicamenten en behan delingsmethoden. NES OP AMELAND - Het gemis aan een dam naar Ameland aan den lijve ondervinden; dat is op een middag in januari in het Friese dorp Woldert aankomen en dan zien dat de Waddenzee een witte ijsplak is. Je bent keurig een kwar tier te vroeg voor de veerboot van 14.45 uur, maar het is pas rond acht uur 's avonds als Je vanuit het café-restaurant Land- en Zeezicht, waar de hele Amelandse forensende bevolking de pest in zit te hebben Door Aad Wagenaar (men heeft honger en mist een flink stuk televisie), de lichten ziet opdoemen van twee veerboten, die tóch moeizaam door de IJsschotsen zijn gekruid. En zo kruien ze ook weer terug. Om negen uur meren ze af bij Nes, de „hoofdstad" van Ameland en een kwartier later ben Je in je hotel. Te laat voor iedere afspraak, die Je hebt gemaakt. Goed, er komt nog een dag, denk Je achteloos. Maar op die dag wordt dam-loos Ameland voor de vastelandsbezoeker echter nóg een stuk problematischer. Amelands burgemeester mr. Joh. Si- derius had er telefonisch al voor gewaarschuwd: „Toen ik hier pas was. in de winter van 1962 op '63, kregen we ook zo'n plotselinge felle kou. En het gevolg was dat de veerdiensten tien weken hebben moe ten staken en een luchtbrug instel len". middag tegenover burgemeester Si- derius. In diens kamer op het klei ne gemeentehuis, toen de telefoon ging en de eerste burger met een kort „oh... Ja?" een mededeling in ontvangst nam. Daarna legde hij de hoorn neer en zed ,De boten heb ben vanmiddag Woldert nog ge haald. maar nou geven ze het op. De Rijksveerdienst vindt het niet meer verantwoord. Alle bakens en tonnen zijn onder het ijs verdwe nen. de kapiteins zien de geulen niet meer. Veerdienst gestaat. Als u naar huis wilt, zult u moeten vlie gen". Terug echter naar die dam Ame land-vasteland, die er niet is en er ook niet komt. Want daar zijn we voor op dit barre eiland. Eind vori ge week lieten gedeputeerde staten van Friesland weten, dat ze terug kwamen op hun standpunt dat er zo'n dam aangelegd moest worden. Het besluit was in 1966 genomen na enkele jaren van geharrewar. Maar nu vindt het Friese bestuur dat de aanlegkosten van 135 miljoen toch wel wat te hoog zijn en zegt dus Geen dam We waren naar Ameland gekomen om burgemeester Siderius te vragen wat hij er van vond, dat men hem zijn beloofde d&m niet schonk. Maar eerder op de dag gingen we het „echte" Amelandse volk eens af (burgemeester Siderius is wel Fries, maar geen geboren eilander), in de dorpen Nes, Buren, Ballum en Hol- lura, om hun reactie te krijgen. En die was recht toe recht aan po sitief: „Briljant van gedeputeerde staten, dat ze het niet doen". „Een echt werkstuk.. Terugkomen op jë beslissing". „Ze hadden het eens moeten wagen om die dam echt aan te leggen!".. „Ik heb altijd al geweten, dat ze destijds de zotskap op hebben ge had toen ze over een dam begonnen te praten..." En ook: „Het is alle maal een gedoe geweest van een stel Friese industriëlen. Die kregen buitenlandse relaties over en ze konden ze na de besprekingen dan nooit eens een stuk Hollands strand laten zien, of ze moeten drie kwar tier op die boot gaan zitten en ruim voor het slapen gaan terug..." Industriëlen En inderdaad: bij nadere informa tie blijkt het eerste woord over een dam naar Ameland van de lippen van de leden van de Maatschappij voor Nijverheid en Handel te zijn gekomen. In 1962 ging men er se rieus over praten, in 1966 kwam het principebesluit en nu is de zaak dus van de baan. Burgemeester Siderius verklaart een vóórstander van de dam te zijn ge weest. En met hem, zegt hij, nog 25 procent van de bevolking. Hij is lichtelijk teleurgesteld, maar: „Het ongedaan maken van het besluit kwam natuurlijk niet als een ver rassing. De zaak was trouwens voor ons al lang niet actueel meer, een tijdlang. Dat was zo in 1962 en in 1963. toen ik hier kwam, maar we kregen in de loop van de Jaren best door. dat het er niet meer in zat". Burgemeester Siderius: „U moet wél aantekening maken van het feit, dat ik net zo goed oog had voor de nadelen als voor de voordelen van de dam. Maar de voordelen wogen zwaarder bij me". Burgemeester Siderius gaat er eens voor zitten. „In de eerste plaats" zegt hij, „was daar de grote beteke nis van de dam voor de Friezen. Let wel: het is hun dam waar we over praten. Hij zou Friesland een vlotte verbinding hebben gegeven met het strand, dat die provincie zelf niet heeft. Een recreatief stuk infra-structuur dus. Wat het Ame landse profijt aangaat... de dam zou een mentaliteitsverandering hebben gegeven hier. Het zou de ontsluiting naar meer kans op onderwijs én werkgelegenheid zijn op het vaste land. Nu is het pendelen naar de overkant iets, waar de Amelander maar node aan wil. Het gevolg is dan ook dat wij hier op het eiland het grootste percentage werklozen van heel Friesland hebben". Vier maanden „Ja, vier maanden werken per Jaar en acht maanden werkloosheidsuit kering, en als je daar dan van kunt rondkomen, dat is heel plezierig voor een hoop Jongelui hier... Onze sociale wetten mogen niet tot werk schuwheid leiden. En daar lijkt het hier in de mentaliteit op Ameland soms wel eens een beetje op. Als er een dam was, zou je kunnen bevelen tegen zo'n Jonge werkloze: hup, 's morgens in het pendelbusje naar Dokkum, waar ze werk voor Je heb ben, in plaats van hier maar rond te lummelen.." Burgemeester Siderius: „Ja. maar het mag best gezegd worden... „Een voogd mag zo ver wel gaan. Een burgervader moet dat zeker.." De nadelen zag burgemeester Side- uit- rius ook. Op Ameland vreesde men een enorme toename van het dag- toerisme, een overvol raken van de nauwe wegen op het eiland en de straten in de vier dorpskernen. Bo vendien, toerisme waar weinig aan te verdienen valt: men neemt brood en koffie mee van huis. Siderius „Maar dat is onzin, ze verteren wel degelijk tegenwoordig..." Hij met de dam wel bedreiging van landschapsschoon en is dus in verre blij met het besluit om dam te doemen dat men nu, onge hinderd door loze verwachtingen, kan gaan werken aan de realisatie van een nieuw landschapsplan. „We gaan Ameland bebossen op bepaalde plaatsen en we leggen hei aai voormalige veeteeltgronden. Dat kan allemaal tegenwoordig. Dat is wat het mooie Ameland nog te kort kwam: bos en hei". „Verder moeten er rondwegen ko men en maken we de dorpskernen auto-vrij. Er horen grote parkeer terreinen aan de buitenkant van de kern te worden aangelegd". En: „Van de tegenwoordige Ame landse waarde zal nu, zonder dat de dam er is heel wat behouden kun nen worden". Dus na de aanvankelijke zekere te leurgesteldheid nu dus een zekere blijheid. Geen dam; Ameland blijft zichzelf, geïsoleerd maar beeld schoon. Met zeldzame vegetatie als gevlekte orchis, verfbrem, echt wal- stro, stekelbrem, duinvleugeltjes- berm. duinkruis en zandblauwtje. En met niet vaak geziene vogeltjes als de braamslulper. de sprinkhaan- rietzanger, het paapje en de tapuit. En wat blijkt: wij kunnen Jonger blijven dankzij de pai gevonden Zwitserse vitaminecap sule Pharmaton. De capsule, die ondermeer het Chinese Ginseng wortelextract bevat. zorgt voor meer vitaliteit, een betere huid en sterker haar. Engelse vrouwen die serieus willen vermageren kunnen sindskort op doktersrecept de Ponderax-verma- geringstabeletten krijgen. Door deze pillen neemt de eetlust zander dat dit hinderlijk is zo sterk af dat het resultaat al bin nen twee weken merkbaar is. Pijnlijke bezoekjes aan de tand arts zullen binnenkort misschien tot het verleden behoren wanneer de Nederlandse tandartsen in na volging van hun Engelse en Ame rikaanse collega's het gebit van hun patiënten gaan behandelen met Nuvaseal. een flinterdunne laag doorzichtig plastic, die er voor zorg dat tanden en kiezen niet langer door bacteriëen aange tast kunnen worden. Kinderen hoeven geen mazelen meer te krijgen. Amerikaanse art sen zijn na een uitvoerig onder zoek tot de conclusie gekomen dat het helemaal niet zo'n onschuldige ziekte is en vandaar dat de artsen een inentingsstof hebben uitgevon den. die bij toediening aan 100.000 mensen een zekerheid van 95% gaf. Engelse vrouwenartsen hopen dat het binnen afzienbare tijd niet meer nodig zal zijn om zwangere vrouwen door middel van de kei- zerssnee van hun kind te verlos sen. In een kliniek in Londen werkt men al enige tijd met suk- ses met het vibratie-apparaat Toi- tu waarmee men zonder conplica- ties een natuurlijke geboorte op wekt. Volgens de Deense biochemist dr. Bernard Spur wordt reumatiek ondermeer veroorzaakt door een tekort aan mineralen. Toen hij bemerkte dat de conditie van zijn reumatiekpataënten aanmerkelijk verbeterde toen hij ze uitsluitend verse groente te eten gaf ontwik kelde hij zijn Minalka-tabletten, die behalve mineralen ook ijzer kobalt, magnesium, zink en koper bevatten. In Engeland hebben een half mil joen mensen regelmatig last van hooikoorts. Voor hen is er nu sindskort Rynacron, een capsule met een fijne poeder, die eenmaal in de neus aangebracht bij voor baat allergische reactie voorkomt. ADVERTENTIE auto-inzittenden bram! glas inbraak m mmhk ongevallen rechtsbijstand ■■■m storm wettelijke aansprakelijkheid voor particulieren ■wn|M ziekte KING ziektekosten om zéker ie zijn! n.r. verzekeringsmaatschappij rt»»i w. mO-]»M4<y

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1972 | | pagina 9