Leidse zweetkamertje
is uniek museumpje
Wethouder mevr. Den Haan en emancipati
Lezers schrijven
Oudste signatuur uit 1641
Y/ö+qnepT\
Niks anep1. Kan
ik yvie* hebb-eo.
Zogauw ik
wèr mejrk:
ri|Dpien+ic
OSnnp&ncAe &rok.
Onder de wo
JTr&r>5 foi reren
C7/i//(/'t//i/i//ie
B en W:
blijft zelfd(
SUBSIDIES
I SCHOOL
ADVIESDIEI
HET
Prijzen
van brood
LEIDSE KREATIEF SENTRUM MOET DIRECT WEER OPEN OM
STUKJE DIRECTE DEMOCRATIE TE VERWEZENLIJKEN
VRIJDAG 14 JANUARI 1S72
LEIDEN De Leidse universiteit heeft ook een eigen museumpje: het zweetkamer
tje in het academiegebouw aan het Rapenburg. Custos (conciërge) L. Erades onder
gaat dat tenminste zo. Hij voelt zich als een museumbewaarder, wanneer er op een zon
dag weer een hele familie bij hem op de stoep staat om het zweetkamertje te mogen
zien. Erades: ,,Dat gebeurt meermalen. Dan heeft vader hier gestudeerd en dan wil hij
nog een keer zijn naam zien, samen met de kinderen. Ach meneer, is het dan, mogen we
even kijken? Nou, dan kun je geen nee zeggen, natuurlijk. Zeker niet, als ze uit het
buitenland komen".
De ingang van het zweetka- I binnen treedt". Foto in de kop:
mertje (foto onder). Boven de leen detail van de wand in het
deur een spreuk als een opdoffer: zweetkamertje.
.Daat varen alle hoop. gij die hier (Foto's Holvast)
Vaak zijn het inderdaad vreemde
lingen. Het Leidse zweetkamertje
schijnt over de hele wereld bekend
Door
Henk de Kat
te zijn. De heer Erades: "Het is ook
uniek. Je vindt dit in niet één uni
versiteit. Er komen hier talloze bui
tenlanders. Engelsen. Amerikanen en
Russen (bij de vleet» en Japan
ners. Ze vinden het allemaal fan
tastisch. Gisteren had ik tussen de
promoties door nog een Engelsman,
die even de handtekening van Chur.
chili wilde zien".
Wat dan heet "het zweetkamer
tje" is een klein, bruin vertrek.
Middenin een zwaar bekerfde eiken
tafel, de muren zijn tot aan de bal-
kenzoldering volgekrabbeld met na-
Verstandig om altijd Antigrippine cachets
of tabletten in huis te hebben.
Kun je er direkt één innemen bij de eerste
tekenen van griep of verkoudheid.
Dat is het beste. Antigrippine bevat
koortswerende, pijnstillende en opwekkende
bestanddelen, 's Avonds nóg een
Antigrippientje en vroeg naar bed.
Antigrippine werkt.
zweetkamertje de uitslag van hun
universitaire examen hebben afge
wacht. Vaak temidden van familie en
vrienden. En pas als de uitslag po
sitief is. volgt de beloning volgens
een eeuwenoud ritueel. Dan mag
men zijn naam bijschrijven op de
muren van het zweetkamertje.
De handtekening van prinses Bea
trix staat er ook. met vermelding
van de datum waarop zij in Leiden
afstudeerde: 7 juli 1961. De huishou
delijke dienst van de universiteit heeft
er nu een glazen beschermplaatje
overheen geschroefd, om beschadi
ging te voorkomen.
Gereserveerd
Datzelfde is gebeurd bij de signa
tuur van sir Winston Churchill, die
in Leiden het eredoctoraat van de
universiteit heeft gekregen. Er zijn
nóg enkele van die plaatjes in het
zweetkamertje, maar de naam daar
onder is nauwelijks meer te lezen-
Erades: "Toen prins Claus hier op
bezoek was en informeerde van wie
die handtekeningen waren, wist ik 't
niet eens. Ik heb maar gezegd: die
zijn gereserveerd voor uw zonen. Dat
vond-ie erg leuk".
De deur die toegang verschaft tot
het zweetkamertje is aan weerszij
den voorzien van tekeningen. Rechts
een zittend Jongmens, die het is aan
te zien dat hij peentjes zweet. Links
dé goede afloop: vreugde na het be
halen van de academische graad.
Tekenaar Victor de Stuers (hij stu
deerde hier rond 1865» bracht een.
paar handen aan boven geslaagde
kandidaat die volgens kenners
een vreugdevolle stomp en een uit
wringend gebaar moeten verbeel
den.
De traditie van het zweetkamertje
is honderden jaren oud. In de schaar
se literatuur die erover is te vinden,
j bevindt zich een passage in een ge-
schiedkundig werkje van ir. Hugo
van Oerle.
I Hij weet te melden, dat het huidi-
j ge zweetkamertje tot 1636 nog als
I turfhok werd gebruikt. Toen kwam
LEIDEN Burgemeester
houders van Leiden zijn
deel, dat het 45-minutensj
dat door de Louise de Coligny
lengemeenschajp wordt gehai
niet van invloed is op de tota
tijd van de leerlingen, dus
op het onderwijspeil.
Dit antwoorden B.
gen van de PSP-raadsleden
en Gerkema. Bij de 45-i
geling wordt door een
proefwerk 5 minuten per 1
spaard', welke tijd gebruikt I
voor het houden van vaksectij
gaderingen van de leraren
schooltijd.
Op een vraag van Walle
kema of B. en W. het geven
doende lestijd aan de leerlii
len bevorderen door de
enige vergaderuren per week I
goeden, antiwoorden T
wet geen mogelijkheid' geeft
aantal taakuren en de daarzu
koppelde vergoeding uit te
boven het aantal door het Rijf
gestane taakuren. In verband
het experiment op de Lou
Ooligny-scholengemeenschap
het Rijk reeds extra taakurei
gestaan. Een verzoek
om dit aantal nog verder
breiden i
de theologische faculteit erin. Maar
blijkbaar niet voor lang, want de
glimmend geboende tafel in t zweet
kamertje bevat al een inscriptie uit
het jaar 1641. Dat is de oudste die
men heeft kunnen vinden.
Nette jongen
Nu wordt dat kerven in het hout
niet meer toegestaan Custor Era
des: "als ik dat zie. geef ik dat per
soon een schop onder z'n gat". Vol
gens een officiële aanzegging van
een vroegere rector magnificus
mag men trouwens niet zómaar z'n
naam bijschrijven. In een briefje in
het zweetkamertje wordt erop ge
wezen, dat men éérst toestemming
moet vragen aan de custor. Maar
bijna niemand doet dat: "Dan is
het wel een heel nette jongen".
Het aantal in de loop der tijden
bijgezette handtekeningen is niet
te tellen. Praktisch elk plekje is be
nut. De muur is grauw van de pot-
loodvlekken. De wanden worden ook
nooit gereinigd (het idee...), maar
gaandeweg slijten oude namen, zodat
een ander er weer overheen kan pen
nen. Tegenwoordig gebeurt dat veel
met viltstift, in blauw en rood. "Dat
staat nog kleurig ook", vindt custor
Erades toegeeflijk
Vermoedelijk is viltstift ook beter
bestand tegen de verwerende tand
des tijds. De potloodkrabbels uit 1920
of daaromtrent worden nu al slecht
leesbaar.
Eeuwige student
Klaarblijkelijk heeft de druk van 't
zweekamertje toch ook een inspire
rende werking op kunstzinnig aan
gelegde zielen. Er komen nogal wat
tekeningen voor. De "eeuwige stu
dent" Himpe is bijvoorbeeld treffend
afgebeeld, in zijn volle omvang, wat
volgens overlevering het zichtbare
resultaat van trouw kroegbezoek
moet zijn geweest.
Ook uit de kreten op de muur
spreekt de spanning waarin de
kandidaten hebben verkeerd. Veel
vuldig komt de Latijnse spreuk voor
"hic sudavi. sed non frusta.
("hier zweette, maar niet tever
geefs.Of deze: "vol wanhoop
begonnen, vol trots geëindigd".
Er blijkt wel uit, dat de sombere
voorspelling boven de deur van het
zweetkamertje (in het Latijn: "Laat
varen alle hoop. gij die hier binnen
treedt") toch niet voor iedereen op
gaat. De volgeschreven muren zijn er
een bewijs temeer van.
I LEIDENMinister Van
(Onderwijs) heeft gisteren
Pekela. verklaard dat de
I van- het onderwijs hoog op zijp
gentielijstje staat. Hij zei dit 1
opening van de schooladvies^
in oostelijk Groningen. Deze i
i wordt door het rijk gesubsiff
net als in Zeeland en
mijnstreek van Limburg het gej
De minister 'kondigde
plan aan over schoolbegelef
werk. Vooruitlopend hierop,
er door het rijk nie
worden verstrekt.
Minister Van Veen wil hiebf1
prioriteiten stellen. Een eerste
riteit noemde hij de hulp
len met leerlingen uit achtgelf
milieus. Daarnaast verdienen
gebieden hulp, waar c
nomische situatie een extra
behoeft. (Bij deze eiser
Leiden voor subsidie in i
kunnen komen, red.i
Zuinig
Onderscheidiij
voor W. Wissil
LEIDEN Tot ridder in de r
van Oranje Nassau is benoemi_
heer W. Wissink in Leiden, hf=
bouwkundige bij de
ciale Waterstaat van Zuid-Ho
in Den Haag.
Naar aanleiding van het inter
view met mevrouw Den Haan in
deze krant van 7-1-72 het volgende.
Ei- wordt al jarenlang veel
over emancipatie geschreven. Op
merkelijk is ook dat dergelijke arti
kelen over dit onderwerp een zeke
re ontwikkeling vertonen. Men zou
kunnen zeggen, dat men zich vroe
ger meer richtte op de uiterlijke
vormen van ongelijkheid en onder
drukking; maar tegenwoordig pro
beert men dieper door te dringen
tot de oorzaken van het onrecht
zélf en dat laatste gaat voor som
migen te ver.
Zo is het vrij makkelijk om te
zeggen, dat een arbeiderskind even
veel recht heeft op goed onderwijs,
op goed wonen en leven als
de zoon van mijnheer Philips, maar
het wordt voor veel mensen
al moeilijker om vast te stellen dat
het arbeiderskind de kansen van
zoon Philips meestal niet heeft.
Zo is het ook met vrouweneman
cipatie. Onder het mom „gelijkheid
voor de vrouw" werd aandacht be
steed aan het alledaagse leven van
wethouder mevr. den Haan. om
daar kennelijk mee aan te tonen,
dat ook vrouwen het „kunnen". We
weten het nu allemaal. Vrouwen kun
nen ook wethouder, burgemeester,
2de kamerlid, gemeenteraadslid, ad
vocaat en zelfs minister worden.
Heel fijn dat het aantal vrouwelijke
wethouders sinds 1966 is verdub
beld! Heel fijn mevrouw den Haan
dat u verwacht dat het aantal door
vrouwen te bezetten topfuncties nog
zal toenemen! Maar over welke
vrouwen heeft u het eigenlijk?
Welke vrouwen zijn opleiding,
milieu, en maatschappelijke ach
tergrond in staat om dergelijke
functies te bekleden? Een opper
vlakkig onderzoek toont aan dat het
niet de vrouwen in het algemeen
zijn die de top bereiken (evenmin
als hun mannen die dag in dag uit
hard in de fabriek moeten ploete
ren om hun gezin te kunnen onder
houden). maar
van de echtgenoten al tot een „ho
gere plaats" op de maatschappe
lijke ladder zyn gestegen".
In dit licht gezien is de vrouwen
emancipatie wel iets ingewikkel
der. Je zou ook kunnen zeg
gen: Wanneer mevrouw Den Haan
stelt, dat haar partij, de VVD, de
subsidiekraan heeft dichtgedraaid
en daardoor Leiden ten gronde laat
gaan (want daarop komt het neer)
dan zal dit ook ten koste gaan van
vele jonge en oudere vrouwen in
Leiden die daardoor minder dan
ooit in staat zullen zijn om zichzelf
en hun gezinnen te ontplooien. Om
met mevrouw den Haan te spreken:
Dat is ongelooflijk frusterend!
Hilda Passchier, dolle mina
5e Binnevestgracht 1,
LEIDEN
NlPO-cijfers
N.a.v. uw publicatie van het
LEIDEN Sinds een twee
tal maanden is het Leidse Kreatief
Sentrum een omstreden zaak.
Na het vertrek van Jan Boer heeft
ook het Stichtingsbestuur niet op
kunnen tornen tegen een kerend
getij in de Leidse publieke mening
en in de boezem van het gemeen
telijk bestuursapparaat.
Het valt te verwachten na de be
noeming van het driemanschap,
december J.l. dat de zaak eens flink
op de helling werd gezet. Alleen
dient men zich af te vragen waar
uit de competentie van het drie
manschap bestaat om de hele zaak
te saneren.
De drie leden mejuffr. Kappey-
ne v. d. Coppello, mevrouw Gieslak
en drs. Van der Plank hebben
nauwelijks enige positieve ervaring
NI.P.O. onderzoek naar het stem
gedrag van de Nederlandse kiezer,
wil ik op een onvolkomenheid wij
zen in het staatje van de percen
tages naar politieke partij van de
Jonge kiezer. Hierin ontbreekt n.l.
de P.S.P., die er relatief uitstekend
afkwam met een gedeelde vijfde
plaats samen met de V.V.D. De
percentages waren per 28-4-'71 8
en per mei (dec. '71 7 Dit hoge
percentage toornt m.i. aan, dat
er voor ae P.S.P.. die volgens
vele perspublikaties in bladen van
velerlei richting ten dode is opge
schreven, nog mogelijkheden te
over zijn. De P.S.P. kAn zich in ie
der geval verheugen op een
vrij grote sympathie onder de
jeugdigen. Het niet publiceren van
deze gunstige cijfers voor de P.S.P.
(objectief vastgesteld) werkt mede
in de hand, dat die Jeugdigen dan
maar on een grotere partij stem
men of thuisblijven, omdat maar
al te vaak gesuggereerd wordt, dat
een stem op een kleine partij als
ie P.S.P. een verloren stem is.
J. Blansjaar. Leiderdorp.
Met grote koppen in uw krant
„bakkers kunnen vragen wat
ze willen", moet ik tot mijn spijt u
attenderen, hoe de vork aan de
steel zit.
Ie de bakkers krijgen een advies
prijs van de Nederlandse Bakkerij
Stichting. die nauw samen
werkt met het ministerie van Eco
nomische Zaken.
2e: voor de broodprijs is
Nederland verdeeld in 3 gebieden,
o.a. Grote provincie-steden (ook
Leiderdorp, Leiden en Oegstgeest).
Kleine provincie-steden en platte
lands-gemeenten. De prijzen liggen
als volgt; Grote prov. steden 0,92
(wit) 0.89 (tarwe), kleine prov.
steden 0.93 (wit), 0.90 (tarwe)e),
plattelamdsgm 0.94-0.91.
De reden hiervan is hoofdzakelijk
dat de bakkers in kleine steden en
plattelandsgemeenten meer voor
hun meel moten betalen, vanwe
ge transportkosten van vervoerders,
expediteurs en ook hun eigen ver
voerskosten.
3e: U schrijft een verschil van
0.40 tussen het goedkoopste „brood"
en het duurste brood.
Weet u dat niet ieder brood even
lekker en smakelijk is. Daarom wil
ik ook beslist geen namen noemen
van supers of andere zaken, die
hun brood goedkoop aanbieden om
klanten te lokken. Maar geachte
redactie, weet de gemiddelde consu
ment wat lekker brood is? Jazker,
want de kleine bakkers, die ook met
een groot aantal moderne machi
nes werken maar ook met vakbe
kwame modewerkwers. kunnen
brood nog met smaak bakken, door
het tijd te geven om te rijzen en
tijd te geven om lekker krokant
te bakken.
Ook het assortiment is vel groter
waar dus veel handwerk aan te pas
komt, dus ook een paar centen
duurder is.
Maar dit geeft niet, want hier
heeft de consument graag een paar
centen meer voor over.
Tientjesactie
Naar aanleiding van de Tientjes
actie van Radio Plein 16 zou ik wel
eens willen weten hoe de wet voor
de kansspelen in eikaar zit. Dit naar
ia'
rot
aanleiding van wat ik op don'3^
dagmiddag meemaakte. In bonk
genoemde zaak stapten ee
politiemensen naai- binnen
beslag leggen op de priho<
i de etalage stonden, omdi >e
wet op de kansspelen i
den. hei
Nu kan ik mij niet voorstellen d|ai
want ik
niets te kopen geen lot of
dan ook. Ik moet alleen ma
mijn portemonnee kijken of
tientje in zit. Het is ook geen ter
tery, want er worden geen nee:
ïers getrokken.
Als dit een kansspel is dan
willen weten of bingtf—
kienen daar onder vallen
ditwordt overal
dan moet ik wel betalen
spelen. Maar daar wordt nooit
gegrepen door de politie.
met deze kant van dit soort werk
en het valt te verwachten dat zij
terug zullen vallen op zogenaamde
deskundigen, die met goede wil
maar meel paternalisme zullen
trachten, de Jeugd eens kreatief be
zig te houden.
Om te begrijpen hoe schril dit
in tegenstelling staat met de oor
spronkelijk opzet van het Kreatief
Sentrum, zou hier een stukje ge
schiedenis op zijn plaats zijn. Uw
krant heeft dat destijds al gedaan
bij het met veel poeha begeleide
ontslag van Jan Boer. Het is dus
het zinvol om hier alleen maar de
hoofdlijnen te signaleren. Het idee
voor het Kreatief Sentrum is gebo
ren en uitgewerkt door de Leidse
nozems die onder invloed van Pro
vo politiek bewust werden en dat
bewustzijn onder meer omzetten in
acties voor een leefbare stad. maar
ook voor een eigen tehuis waar ze
niet meer afhankelijk waren van
de willekeur van Leidse kasteleins
en restauranthouders, die enkelen
van de Jongeren vanwege hun
consumptiearmoe en him oncon-
tionele gedrag begonnen te weren.
(Men herinnere zich de politieac
ties rond (Alberts Corner).
Het gemeentebestuur heeft door
studentenrellen, Waardgrachtactle
etc. destijds terecht begrepen, dat
men in de onvrede in deze verkan
kerde stad (met zijn potentieel aar.
aanknopingspunten voor actievoe
renden) moest kanaliseren. Die ka
nalisatie vond plaats in het Krea
tief Sentrum. waar de voorlopers
van de Leidse buitenraadse opposi
tie al snel door him baas zijn,
vervreemdden van hun achterban,
die zich verraden en verkocht voel
de, (macht corrumpeert). Maar
die bestuurlijke crisis is op zichzelf
nog geen reden om de Leidse no
zems geen recht te geven
op hun Kreatief Sentrum
Het ging er inderdaad wat onge-o
woon toe. in die zin dat er dingen
gebeurden die bijvoorbeeld niet in
sociëteit Amicitia plaatsgrijpen.
Vernielingen van wc-potten en een
beetje pseudo-sex zijn echter zaken
waarin de bezoekers van en
kele Leidse horeca-etablissementen
meer uitblinken dan de bezoe
kers van het Kreatief.
Onder druk van de gemeentelijke
autoriteiten heeft het bestuur van
het Kreatief Sentrum het loodje
moeten leggen en gesloten. Wat dat
betekent voor de bezoekers van dat
Sentrum laat zich raden uit een
open brief van Troef, enige weken
geleden in uw blad, waarin de me
dewerkers schreven, dat zij de toe
loop van Kreatief-mensen niet
meer konden verwerken maar het
onverantwoordelijk vonden dit deel
van hun huidige publiek de deur
uit te zetten. Gesprekken met
Kreatief-bezoekers die ik de afgelo
pen week voerde hebben Troef ge
lijk gegeven.
E n van hen vertelde mij dat 't
in 't verleden veelvuldig is voorge
komen dat op dagen dat 't Sentrum
gesloten was. een groot aantal be
zoekers waaronder buitenlandse
gastarbeiders die een geïntegreerd,
bestanddeel zijn gaan vormen van
het Sentrum, zich tot Release
den met de vraag „waarheen
moesten".
Het Kreatief is nu al weer
ruime tijd dicht. Wat dient er
met het Sentrum te gebeuren,
de eerste plaats moet het geop
worden. Dat lijkt makkelijk
wordt moeilijk, als daar meteei
voorwaarde aan verbonden wc
dat er eindelijk eens geprobc
moet worden dat stukje directe
mocratie van de grond te bren!
dat door 't gekonkel van enkele
stuurlijk betrokkenen nooit ver
zenlijkt kon worden.
Hein Slotboom
Meerburgerkade 63
Leiden.
