uerrilla in Zuidwest-Afrika groeit
apan wil zelf kernmacht
opbouwen
DE NAVO WIL
MALTA TOCH
BEHOUDEN
Crisis in Joego-Slavie
zet ook in 1972 door
I weden rammelt met gouden ketenen
Krant in Moskou:
Boekowski is een
staatsvijand
Soeharto
verbiedt
betoging
tegen
plan van
zijn vrouw
JAInüARI 1972
BUITENLAND
PRETORIA (Reuter ANP)
Zuidafrikaanse politiefunctio-
is woensdag om het leven ge
ien bij de ontploffing van een
lijn in de noordoostelijke Ca-
'1-strook in Namibië (het vroe-
Zuidwest-Afrika). Drie agen-
werden gewond, zo heeft de
frikaanse minister van Poli-
eki Muller, gisteren bekendge-
■'•P-iakt. De landmijn ontplofte on-
gff de auto van de politiepatrouille.
In de Caprivi-strook patrouilleren
Zuidafrikaanse politie-eenheden,
om infiltratie van guerrillastrij
ders tegen te gaan. De Caprivi-
strook grenst aan Angola, Zambia
en Botswana.
Vorig jaar maakte Zuid-Afri-
ka eveneens melding van de explo
sies van landmijnen in de Caprivi-
strook. In mei kwamen daarbij
twee politieagenten om het leven,
en werden er zeven gewond. In
oktober werd een politie-officier ge
dood en vier agenten zwaar ge
wond. De Zuidafrikaanse premier
Vorster heeft gedreigd "terroris
ten" ook op het grondgebied van
andere landen te laten achtervolgen.
Volgens het Franse dagblad Le
Monde heeft de bevrijdingsbewe
ging van Namibië (Swapo) de laat
ste maanden de guerrilla tegen le
ger en politie van Zuid-Afrika ver
hevigd, met name in de Caprivi-
strook. Volgens een vertegenwoor
diger van de Swapo, Sjipanga, zijn
de laatste weken meer dan 50
Zuidafrikaanse soldaten en politie
mannen gedood. Hij zegt dat alle
acties worden ondernomen vanuit
Namibië zelf en dat de Swapo geen
enkele basis in het buitenland be
zit. De Swapo ontvangt hulp van
de organisatie van Afrikaanse Een
heid en humanitaire hulp van
Volgens Le Monde zijn de guer
rilla-activiteiten in de Caprivi-
strook gevolgd door harde represail
le-maatregelen van Zuid-Afrika.
Als gevolg daarvan zijn veel Na-
mibische boeren naar Botswana
gevlucht. De Swapo zegt 150-000
leden te tellen. De nationalisten in
Zuidwest-Afrika zijn hun guerrilla
begonnen omdat Zuid-Afrika blijft
weigeren het bestuur over het
voormalige mandaat-gebied over
te dragen aan de Verenigde Naties.
De Veiligheidsraad heeft het Zuid
afrikaans bestuur over Namibië Il
legaal verklaard.
Ook op het arbeidsfront is het op
het ogenblik onrustig in Namibië.
Rond 13000 leden van de Ovambo-
stam staken voor eisen als "gelijk
loon voor gelijke arbeid" (dus het
zelfde loon als de blanke arbeiders)
de vrijheid om zelf in de blanke
gebieden werk te gaan zoeken, en
afschafing van de contractarbeid.
Onder dit systeem verplichten ne
gerarbeiders zich voor bepaalde tijd
(meestal 18 maanden) in blanke
gebieden te gaan werken, terwijl ze
hun gezinnen in het "thuisland"
moeten achterlaten.
antASHINGTON (AP) Japan wenst zijn eigen zaken met
«oa te regelen. Dit schreef de politieke kroniekschrijver Jack
.Sjerson gisteren. Hij heeft dit ontleend aan geheime docu-
j^lten afkomstig uit het Witte Huis. De kroniek van Anderson
Ichijnt in de Washington Post en in meer dan 700 Ameri-
,dclpe kranten.
ienj een geheim rapport van de Amerikaanse ambassadeur in
O0jtn, Armin Meyer, zou staan, volgens Anderson, dat Japan
^'jde duur kon wegglijden uit het Amerikaanse atoomschild
ilf een zelfstandige atoommacht worden".
jj
l^jpan zou een nieuwe koers willen
i sturen, van de VS af en meer
China toe. Kort voor het over-
rk{5ato-Nixon, dat gisteren begon,
ibassadeur Meyer bezocht door
'akaizoemi, door Anderson be-
f 2|ven als een vertrouwensman
Japanse leiders. Deze Wakai-
zou hebben voorgesteld dal
het onderhoud Sato-Nixon te
lemente in Californië een ge-
.ppelijk communiqué moest
uitgegeven waar in wordt
iteld "dat de betrekkin-
het na-oorlogse Azië op
moeten worden bestudeerd",
zou Japan dan in staat stellen
politiek te benaderen op een-
wijze als dit op het ogenblik
le VS gebeurd.
;azoemi zou voorts tot' Meyer
gezegd," aldus Anderson, dat
b Peking beschouwt als de eni-
infttlge Chinese regering. Japan
moeilijkheden die kunnen
pan als men een "twee-China-
1 ei" aanhoudt willen vermijden,
esc|et willen aanvaarden dat Tai-
bpen onafhankelijk land blijft, of
binder het beheerschap komt
-n van de Verenigde Naties.
iiejderson heeft ook de tekst
laar gesteld van een telegram,
Amerikaanse
Kenneth Keating, op 8 de-
;r aan minister van Buiten-
Zaken William Rogers heeft
17 Ju
ambassadeur meent dat de ar-
;n op grond waarvan de Ame-
regering heeft besloten
pro-Pakistaanse politiek,
overeenstemming zijn met de
Hij protesteert onder meer te-
verklaring van de presiden-
ladviseur Henry Kissinger aan
rs, waarin hij zei dat ,W ashing -
geen flauw vermoeden van
-t er een militaire operatie op
werd gezet. Keating schrijft,
al op 12 november zijn re-
had gewaarschuwd dat er zeer
ikort een oorlog zou uitbreken.
Onderzoek
Jden in de controverse over het
lat geheime regeringsdocumen-
handen komen van Journalis
te ze daarop publiceren en de
t in grote verlegenheid bren-
;aat een top controle-bureau
tijd is opgericht Juist om
[orkomen dat geheimen uitlek-
gaat hier om de "Washington
il Action Group" (WASG) die
is opgericht onder de Natio-
reiligheidsraad (NSC) als een
toj van commandopost van de
regering voor onver
crisissituaties die de essentië-
len van de Verenigde Sta
mden kunnen raken. In deze
iteit is de WSAG begin verle-
aand bijeen geweest ter be-
van het Amerikaans be-
het conflict tussen India en
a.
de besprekingen in de WASG,
enkele van de meest voor-
lande regeringsfunctionarissen
deelgenomen presidentieel advi
seur en voorzitter van de Nationale
Veiligheidsraad Henry Kissinger, de
CIA-chef Richard Helms, ondermi
nister van Defensie David Packard,
voorzitter van de chefs van staven
adm. Thomas H. Moorer, onderminis
ter van Buitenlandse Zaken U.
Alexis. Verder nog deskundigen op
allerlei gebieden die gedeelten van
het beraad bijwoonden.
De staf van de groep is zo klein mo
gelijk en de vergaderingen worden
tot zo weinig mogelijk deelnemers
beperkt, allemaal om de dis
cussies bondig te houden en het ge
vaar van het uitlekken van wat wordt
besproken te beperken.
Hoe Anderson aan zijn materiaal is
gekomen wordt momenteel door de
FBI en andere instanties onder
zocht. Men vermoedt dat het lel
ergens in de Nationale Veiligheids
raad zit.
De regering stelt dat onthullingen
als die van Anderson de nationale
veiligheid in gevaar brengen en het
de WASG en de NSC onmogelijk ma
ken diepgaand en volledig op de pro
blemen in te gaan tijdens hun ver
gaderingen.
Minister in
Chili door
parlement
geschorst
SANTIAGO (Reuter) Het Chi
leense Huis van Afgevaardigden
heeft een motie van afkeuring aan
vaard, die de oppositie tegen de mi
nister van Binnenlandse Zaken Jose
Doha had ingediend. Volgens de
grondwet zal de minister geschorst
worden tot de senaat, waarin de op
positie ook een meerderheid heeft,
uitspraak doet. Als de senaat de mo
tie eveneens aanvaardt moet de mi
nister aftreden.
In de motie, die was ingediend door
Christen-democratische partij,
wordt de minister beschuldigd van
het zich niet houden aan de grond
wet. Hij stond bewapende groepen
regeringsgezinde militanten toe door
de straten van Santiago en andere
steden te zweiwen. Hij liet toe dat er
willekeurige en onwettige arrestaties
verricht werden, oefende druk uit op
de. nieuwsmedia en schond de grond
wettelijke rechten door het verbieden
of doen beëindigen van politieke bij
eenkomsten en demonstraties.
De motie werd aangenomen met 80
tegen 59 stemmen na een gespannen
debat dat dertien uur duurde. Het
parlementsgebouw was omringd door
duizenden socialisten, communisten
en ander aanhangers van het linkse
bewind, die liederen zongen om steun
aan minister Toha te betuigen. Na
de stemming gingen zij vreedzaam
uiteen.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Binnen de NAVO te
kent zich een duidelijk verlangen
af om de Britse installaties op het
eiland Malta voor het bondsge-
nootschap te behouden. Voor de
derde maal binnen een week heb
ben de permanente vertegenwoor
digers bij de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie zich met het con
flict tussen Groot-Brittannië en de
Maltezer regering bezig gehouden.
Waarnemers onderscheidden in de
discussies een toenemende isole
ring van de Engelsen die voorals
nog niet op de financiële eisen van
Malta's premier Dom Mintoff wil
len ingaan. De Italianen daarente
gen. en ook de Duitsers dringen
met klem aan op meer toegevend
heid.
Malta, een uur vliegen verwijderd
van de Libische kust, bezit in het
Middellandse Zeebekken grote stra
tegische waarde als basis voor ma
rine- en luchtstrijdkrachten. De
Noord-Atlantische Verdragsorgani-
satie heeft enige tijd geleden al
haar hoofdkwartier van het eiland
moeten verplaatsen naar Napels.
De Italianen nu voelen er weinig
voor nog meer NAVO-installaties
daar te moeten onderbrengen.
De NAVO zelf realiseert zich met
ongerustheid dat de krachtsver
houdingen in het Middellandsezee-
gebied aanmerkelijk zouden kun
nen worden beïnvloed wanneer de
Russen over het eiland zouden gaan
beschikken als basis voor hun Mid-
dellandse-zeevloot.
Die ongerustheid vloeit dan vooral
voort uit het feit dat het NAVO-
overwicht in dat gebied voorna
melijk berust op het beheersen van
het luchtruim.
Zolang de Engelsen op Malta zijn
is de komst van de Russen uitge
sloten en blijft de verplaatsing van
het NAVO-hoofdkwartier kostbaar
maar van ondergeschikte betekenis.
Naar het schijnt zouden de Ame
rikanen buiten de beraadslagingen
in Brussel om sterke druk op de
Britten uitoefenen teneinde op
nieuw met Mintoff in gesprek te
raken.
Woonwagens
blijven in
Hoofddorp
HOOFDDORP De gemeentepo
litie van Haarlemmermeer heeft be
sloten voorlopig niet op te treden
tegen de drie woonwagenbewoners,
die met hun wagen op het woonwa
genkamp aan de Vijfhuizerweg in
Haarlemmermeer staan. De wagens
werden woensdag weggesleept, om
dat zij er teveel waren, maar keer
den in de loop van donderdag weer
in Hoofddorp terug.
De Verenigde Staten en Japan
hébben eenzelfde houding over
het normaliseren van hun be
trekkingen met China en de
kwestie-Taiwan. Dit heeft de
Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Rogers, gister
avond meegedeeld na de eerste
ontmoeting van president Nixon
en de Japanse premier Sato. Ro
gers zei dat de Verenigde Staten
van plan zijn betrekkingen met
Taiwan te blijven onderhouden.
Hij geloofde, dat de Japanezen
hetzelfde voornemen hébben.
De Amerikaanse minister van
Financiën Conally deelde mee
zijn Japanse ambtgenoot Mizoe-
ta te hébben gevraagd veel han
delsconcessies te doen, opdat de
VS zouden kunnen beginnen met
het beperken van het enorme te
kort op de handelsbalans met
Japan.
Op de foto president Nixon, die
de Japanse premier Sato begroet
voor wat genoemd wordt het wes
telijke Witte Huis in San Cle
mente.
MOSKOU (Reuter. UPI) De i kwa heeft de woensdag tot twaalf
Russische krant Wesjernjaja Mos-
DJAKARTA (Reuter) President
Soeharto heeft de studenten in Indo
nesië ervoor gewaarschuwd dat hij
van zijn speciale bevoegdheden ge
bruikt; zal maken om iedere ongrond
wettelijke actie tegen de plannen van
zijn vrouw een pretpark te bouwen,
in de kiem te smoren.
Volgens het Indonesische staats
hoofd wordt het project, dat 10.5 mil
jard roepiah gaat kosten (925 mil
joen gulden), uitgebuit met het poli
tieke doel de autoriteiten in diskre
diet te brengen. "De strijdkrachten
zullen reageren, wanneer zij in het
geding worden gebracht", aldus pre
sident Soeharto. Een studentenleider,
die ontkende dat achter de protesten
politieke motleven moeten worden
gezocht, zei dat generaal Soeharto
kennelijk een kanon wil gebruiken
om op muizen te schieten.
In een toespraak bij de opening
in een nieuw ziekenhuis zei Soe
harto, dat studentenleiders en intel-
Jaar veroordeelde schrijver Wladimir
Boekowski bestempeld als "een leeg
loper, een huurling en een giftige po
litieke speculant".
In een commentaar op het proces
onder de kop "biografie van laag
heid" schreef het blad dat tussen
Boekowski's bezittingen een agenda
was aangetroffen met de adressen en
telefoonnummers van enkele wester»
se correspondenten in Moskou
William Cole van de Amerikaanse
omroep CBS en Holger Jensen van
Associated Press. Cole is in 1970 door
de Sow Jet-Unie uitgewezen en Jen
sen vertrok hetzelfde Jaar toen hij
werd overgeplaatst. Het is duidelijk
waarom Boekowski die adressen en
telefoonnummers nodig had, aldus
het blad. Wie anders dan die vriend
den zouden morgen zoveel herrie
maken over "het proces van een af
vallige" wie anders zouden bewonde
ring tonen voor zijn "hardnekkige
strijd tegen het socialistische stel
sel?".
Cole Interviewde Boekowski en
twee andere tegenstanders van het
huidige bewind voor een programma,
dat in Juli 1970 in Amerika en later
ook elders werd uitgezonden. De drie
geïnterviewden "deden in het pro
gramma hun best om het Russische
stelsel te bedoezelen", zo schreef
"Wesjernjaja Moskwa". De film van
het interview was woensdag in de
Moskouse rechtszaal vertoond. Boe
kowski werd daarin afgeschilderd als
schrijver maar volgens de krant "be
staat er geen enkele publikatie on
der zijn naam". Het blad herinnerde
eraan dat Boekowski al eerder we
gens "schending van de openbare
orde" was veroordeeld, maar daar
niet van had geleerd. "Hij luisterde
niet naar de stem van de rede en
wenste niet eerlijk te werken". HIJ
had in het "aas van de bourgeois-
propaganda" gehapt en was een vij
and van de Russische etaat gewor
den, aldus "Wesjernjaja Moskwa",
lectuelen hem kwijt willen. "Ik ben
uitgemaakt voor een trage en onhan
dige Javaan, als een slak. Dat kan
mij niet schelen, maar ik waarschuw
hen, dat ik zal optreden en hen zal
treffen, wanneer zij onrust trachten
te zaaien".
BELGRADO (DPA) Na de po
litieke koorts die Joego-Slavië de ge
hele maand december van het vorig
jaar beheerste als gevolg van de ver
oordeling van de partijleiding in
Kroatië zijn de eerste dagen van dit
jaar erg vreedzaam begonnen.
De idylle zal vermoedelijk echter
niet lang duren. In Belgrado beste
den de kranten uitzonderlijk veel
aandacht aan een "vijandelijke groe
pering" die "Servisch-chauvinisti-
sche" vlugschriften gemaakt en ver
spreid heeft. Een bekend advocaat is
reeds als hoofd van de groep gearres
teerd en de politie heeft er geen twij
fel aan laten bestaan dat meer ar
restaties zullen volgen.
Het heeft de geruchten nieuw voed
sel gegeven dat de campagne tegen
nationalisme en chauvinisme niet al
leen in Kroatië, maar ook in andere
republieken slachtoffers zal maken.
President Tito zelf heeft in zijn
nieuwjaarsboodschap aangestipt dat
weliswaar "een beslissende slag is
toegebracht aan contra-revolutionaire
krachten" maar dat de strijd nog
niet beëindigd is.
De politieke nervositeit die alge
meen in Belgrado heerst schijnt ech
ter ook nog uit een andere richting
te komen. De hoofdredacteur van het
weekblad "Nin", Frane Barbieri,
schreef kortgeleden dat de trillingen
van de crisis van het vorig jaar zich
in het nieuwe jaar voortzetten. "Met
zich dragen z|j de gevaren van een
3 (scheiding van kerk en staat
e«weden is op komst. Komend
-Irjaar legt een staascommis-
een „spoorboekje op tafel;
;dat tijdschema aangehouden
'dt zijn de staat en de (Lu-
rse) Kerk van Zweden over
ïtig jaar van elkaar af.
inister Alva Myrdal, in wier
efeuille ook de zaken betref-
■e de eredienst zitten, heeft dit
f haar bezoek aan Nederland
pikt om zich te oriënteren over
Verhouding tussen kerk en staat
pns land. Tussen haar officiële
Richtingen door heeft zij ge-
feen met o.m. hervormde en ge
reformeerde deskundigenvooral op
kerkelijk-financieel terrein. Want
het zit ook in Zweden nogal erg
vast op het geld. In ons land waren
de zilveren koorden, die vorige
week door de Tweede Kamer uit
de grondwet zijn gewipt, maar een
rafelig draadje geworden in
Zweden zijn kerk en staat door
zware gouden ketenen aan elkaar
geklonken.
Mevrouw Myrdal heeft dan ook
bij de staatscommissie aangedron
gen op een forse overgangsperiode.
Het spoorboekje geeft aan dat
in 1976 de staatskerk tot "vrije
kerk" moet worden. Tegelijk moet
tegen die tijd de staat het bevol
kingsregister geheel in eigen han
den hebben (thans wordt een dee)
van de burgerlijke stand door de
kerk bijgehouden)
Nog vijf jaar daarna houdt de
Zweedse kerk de belastingvoor-
rechten die zij nu heeft, en blijft
de staaf gerechtigd de bissschop-
pen aan te stellen en in bepaalde
gevallen predikanten te benoemen
In diezelfde periode draagt de kerk
de controle op het beheer van de
begraafplaatsen over aan de over
heid.
Tussen 1982 en 1992 bestaat er
het spoorboekje alleen nog
maar een financiële verhouding
tussen de staat en de vroegere
staatskerk. In laatstgenoemd jaar
wordt dan de volledige scheiding
van kerk en staat van kracht.
In de staatscommissie heeft de
procureur des konings, Cral Hamil
ton gezegd, dat de Zweedse kerk
ln 1992 door allerlei overgangs
maatregelen in staat zal zijn zich
zelf te bedruipen. Wel is het de
vraag, zei hij, of de kerk na de
scheiding nog haar zware inter
nationale verplichtingen zal kun
nen nakomen. Aan een volledige
scheiding van kerk en staat zou
volgens Hamilton wel eens het risi
co kunnen vastzitten, dat de
Zweedse kerk geïsoleerd raakt van
de internationale kerkelijke ge
meenschap.
Op een ander front wordt de in
vloed van de staatskerk ook aan
gevochten: het godsdienstonderwijs
op de openbare scholen. De Euro
pese commissie voor de rechten
van de mens heeft een klacht te
gen de Zweedse staat ontvankelijk
verklaard. Die klacht ging over het
feit dat in de praktijk alleen de
staatskerk gerechtigd is tot het
geven van godsdienstonderwijs op
scholen.
De klagers zijn leden van de ln
1968 opgerichte Evangelisch-luther-
se kerk van Zweden, een rechtse
afscheiding uit de staatskerk. Hun
kinderen zijn verplicht lessen van
staatskerk-leraren te volgen. Zij
vinden dat in strijd met de Euro
pese conventie over de rechten van
de mens.
De Zweedse regering is dat na
tuurlijk niet met hen eens, maar
vindt wel dat in het bezwaarschrift
zoveel interessante vragen worden
aangesneden dat zij aan de behan
deling in Straatsburg wil meewer
ken.
nieuwe crisis. Men kan ook zeggen
van een soort tegencrisis", voegde hij
eraan toe. Waaraan hij daarbij denkt
blijkt uit de opmerking dat men reeds
kan horen fluisteren dat de crisis
haar oorsprong vindt in de grond
wetswijzigingen van vorig jaar die de
republieken een grote mate van auto. -
nomie hebben gebracht. Barbieri, die
hier volgens ingewijden de mening
weergaf van de Servische partijlei*
ding rond Marko Nikezitr, kenschet
ste deze opvatting als volledig onaan
vaardbaar.
Het kan geen toeval zijn, zo zegt
men, dat zich bijna tezelfdertijd een
andere hoofdredacteur uit Belgrado,
Mirko Stamenkovits van "Vecernije
Novosti", keert tegen de beweringen
over teveel democratie in Joego-Sla
vië". En dat het regeringsblad "Po-
litika" de reeds op 27 december ge
houden rede van de Macedonische
politicus Kiro Hadzi-Vasilj^w publi
ceert waarin het onder meer heett
"Reeds vertonen zich tendenzen de
onvermijdelijke strijd tegen vijande
lijke activiteiten te veranderen in een
actie ter onderdrukking van de de
mocratie van zelfbestuur".
Stamenkovits van zijn kant ver
klaart dat administratieve middelen
(- politionele maatregelen -) kunnen
worden gebruikt tegen "klassevijan
den" en schenders van grondwet of
andere wetten, niet echter bij poli
tieke twisten in de party. Verschillen
in de beoordeling van de huidige toe
stand mogen niet worden aangewend
ter vereffening van oude rekeningen.
Deze stemmen kunnen volgens
waarnemers als betrouwbare indica
tie worden gezien dat in Joego-Sla
vië de conservatieve krachten gro
tendeels nog onzichtbaar, gereed
staan voor de tegenstoot om hun in
de laatste Jaren verloren gegane po
sities te heroveren.
