„We zullen
die rot-
Engelsen
de lucht
Irak verjoeg al
100.000 Perzen
KINDE
REN IN
ONDON-
OERRY
fóTLLEN
ATER
LLEEN
AAR
RA-
ilAN
BORDEN
in vogelvlucht
in vogelvlucht
BIJDAG 31 DECEMBER 1971
BUITENLAND
ihn Heilpern
an de Observer
eveerd
ioordierse schooljongens alsof ze
eden waren van het illegale Ierse
tepublikeinse Leger (IRA), dat
het Britse leger optrok. Een
de jongens zei: „We willen
iet leger eruit hebben. We zullen
iet leger eruit hebben. We zullen
e eruit stenigen, verbranden en
noorden, en met pek en veren
Het is net de Gestapo.
Iet zijn varkens. Er is geen bacon
Engeland omdat alle varkens
lier zijn. We zullen die rot-Engel-
met kneedbommen in de lucht
aten vliegen".
„Wat wil je later worden?"
IRA-man". zei hij. De Jongen
iras pas acht jaar.
lijn onderwijzer zei: „Het Britse
eger kan iedere schutter of ver-
etsman doden, maar zij komen
och terug. Kijk, daar zijn er een
jongens
lie in de modder aan het voetbal
en waren.
Een protestants schoolmeisje van
dertien jaar zei: „Ik kan die el
lende niet langer verdragen: ik
word er ziek van. Toen ik die foto
dat meisje dat geteerd en
was, moest ik kotsen. Ik
genoeg van, dat mensen
irotestanten en katholieken ge-
loemd worden. God schiep ons al-
emaal en alleen Hij kan een eind
de ellende maken".
Dood
!en veertienjarige katholieke
chooljongen zei: „Ik weet niet
leer bij wie ik kan aankloppen,
rie ik moet geloven of wat er aan
hand is".
ti zeventienjarige gymnasium-
eerling, zoon van een lasser, ver-
elde: „Midden in de nacht merk-
mijn moeder dat het leger er-
an kwam. Zij ging naar de ach-
ertuin om de buurt te alarmeren.
!r staat daar een oude fiets en
ij klom erop om te kijken.- Er
lonken schoten. Zelf was ik toen
p straat en ik wist nog niet dat
nijn moeder was gedood.
kwam ik thuis. Bin-
een heleboel mensen
a iemand zei dat mijn moeder
tas doodgeschoten. ..Ik probeerde
teer naar buiten te gaan. Ik. rea-
Iseerde het mij niet. Mijn vader
uilde. Toen hij mij zag sloeg hij
ijn arm om mij heen". De hele
lacht herhaalde hij de woorden:
iij is dood; ze hebben haar dood-
eschoten. Wat moeten we doen?"
'egen zevenen viel ik in slaap,
'oen ik wakker werd zat mijn va-
nog bij mij en huilde nog
teeds. eHt enige wat mijn broers
rvan kan weerhouden zich bij de
te sluiten is dat als hen
overkomen, dit mijn va-
ers dood zou zijn. Zelf wil ik ook
aan vechten, maar ik kan niet",
'olgens het leger is de moeder van
e jongen gedood door een ver-
waalde kogel.
Meestal zijn er 's middags in Der-
ry (Londonderry) straatgevechten
in de William Street. De straat
die loopt tussen het koopcentrum
en de katholieke wijk Bogside, is
zwaar beschadigd door bommen.
Als het leger eraan komt cm de
jonge oproermakers van de straat
te vegen roept de menigte: „Ge
stapo!"
Een zesjarige jongen aan de hand
van zijn moeder, die zag hoe er
spijkerbommen ontploften zei: „Ik
vind het geweldig". Een meisje
van vijftien jaar, die met haar
schoolvriendinnen naar de rel
keek zei: „Ze hebben mij „Ierse
prostitué" genoemd. Ik ben aan
mijn hoofd door een rubberkogel
getroffen, terwijl ik toch niets
deed. Het heet dan dat ze op je
benen vuren. Maar ze doen dit en
noemen ons hoeren. Je vraagt mij
waarom wij stenen naar het leger
gooien. Dat is onze manier om te
zeggen dat wij er ook zijn en dat
wij ook rechten hebben. Het is
ónze manier om onze doden te
wreken.
Een onderwijzer die al veertig
Jaar les geeft op een school mid
den in Bogside beschreef de grote
veranderingen bij zijn kinderen na
het begin van het geweld. „In de
eerste plaats bestaat er bij hen
een heimelijke wrok tegen elk
soort autoriteit, dat er vroeger
niet was. En verder is het opval
lend dat geweld in hun spelletjes
een veel groter rol speelt. Als ik
er niet op let laten zij hun voet
balspel voor wat het is en spelen
bende-oorlogje. Het kan zelfs uit
lopen op een soort straatgevecht.
Persoonlijk geloof ik. dat dit geen
permanente invloed zal hebben op
hun karakter, mits er een eind
komt aan het geweld. Maar de
ouderen, zij die ouder zijn dan
vijftien, zijn verloren.
Ik vroeg aan een van zijn jongens
het was een knaap van onge
veer tien jaar: „Heb je ooit een
benzinebom gegooid?"
„Ja, twee, en ik heb er wel tien
gemaakt".
Hoe deed je dat?"
„Op twee manieren: met meel of
met suiker".
„En als Je nu eens iemand had
gedood?"
„Als het leger er niet was zou het
nodig zijn met benzinebommen te
gooien".
Geld
Een veertienjarige gymnasiumleer
ling vertelde hoe hij twee jongens
van ongeveer twintig Jaar had ge
zien die een broodbezorger aanvie
len. Ze richtten hun automatisch
pistool op de man. De broodbezor
ger moet het eerst als een soort
grap hebben beschouwd, want hij
begon te lachen. Pas toen de an
dere Jongen nog een vuurwapen te
voorschijn haalde en zijn vriend
dekte verdween de lach van het
gezicht van de broodbezorger, die
toen maar zijn geld aan de Jon
gens gaf. Ze reden weg in een
krikkemikkige auto. Ik trilde op
mijn benen".
John Maultsaid, schoolhoofd van
Maar de moeilijkste categorie zijn
de vijftien- tot twintigjarigen. Die
tarten hun ouders. Een moeder
zegt dan vaak: „Als ik probeer te
praten met hem zegt hij dat ik
pro-Engels ben en loopt weg". Ten
slotte zeggen zij dat zij bij de
IRA willen gaan. „Met mij", al
dus deze dokter, willen ze niet
praten".
Een jongen van veertien hurkte
om een open vuur in de duister
nis. „Ik ben hier om alarm te
slaan als de soldaten komen. Ik
blijf hier tot twee uur.
ADVERTENTIE
Straattafereeltje in London- derry: chaos tn William Street.
de St .Josefs-vormingschool (waar
het schoolverzuim thans twintig
procent is) zei: „Het is zo alarme
rend dat na het begin van het
geweld er jongens in de eerste
klas komen die totaal geen kin
derjaren achter zich hebben vroe
ger waren ze meestal schuw en
verlegen, maar nu hebben ze de
zelfbewustheid van een jongen in
de vijfde klas".
Een van zijn leerlingen, vijftien
Jaar oud, zei: Nachts is onze
wijk niet verlicht en je weet
nooit, of Je door een verdwaalde
kogel kan worden gedood. Vaak
heb ik mij 's avonds op de grond
moeten gooien. Ik ben bang en
kan niet slanen. Al dat lawaai
van kogels en bommen".
Een vtiftieniarig meisje: „Ik heb
ongeveer vijf keer straatgevechten
gezien. Ik was meer beschaamd
dan bang".
Een dokter met een praktijk van
8000 patiënten, de meesten in
Bogside, vertelde, dat sommige
van zijn patiëntjes tussen vier
en zeven jaar oud angstreacties
vertonen. Vroeger kwam dit nooit
voor. „Zij durven niet uit het
raam te kijken. Bij elk geluid
hollen zij naar hun moeder. Veel
van die kinderen kunnen niet sla
pen of worden schreeuwend wak
ker. Lang heb ik geaarzeld met
het geven van kalmerende midde
len aan deze kleine kinderen,
maar tenslotte heb ik het ge
daan".
Kinderen van elf tot vijftien Jaar
zijn agressief geworden, maar het
is een ander soort rebellie dan de
gewone op die leeftijd. Het feit dat
hun vader of moeder myn hulp
heeft ingeroepen bewijst, dat het
hier gaat om gezinnen met verant
woordelijkheidsgevoel".
H0BAH0 HALLEN, LISSE
3 t/m 7 jan. 1972
Op deze vaktentoonstelling op
4000 m2 expositieruimte de
laatste ontwikkelingen in de
mechanisatie van de moderne
BLOEMBOLLENTEELT
EN EXPORT
Openingstijden: 3 t/m 7 jan. van
9.00-18.00 uur. Woensd. 5 jan.
's-avonds tot 22.00 uur.
Om half vier kwam het leger er
aan en de jongen was er nog. He
vig geclaxonneer in de verte. De
jongen slaeg alarm met de deksel
van een vuilnisvat.
Op zekere morgen schreeuwden
jongens in Bogside tegen ons dat
we moesten stoppen. Het leek als
of ze vuurwapens in hun zakken
hadden. We stopten. Ze zeiden dat
we politie-spionnen waren. We lie
ten toen onze papieren zien. Een
van de jongens die juist vijftien
Jaar was geworden zei toen: Oké
ik zal je helpen. Maar kom niet
meer in deze straat of we zullen
je kop erafschieten".
Broer
Een zestienjarig meisje, zuster van
een man die geïnterneerd is in de
Long Kesh-gevangenis: „Ik woon
de bij mijn broer en diens vrouw,
's Ochtends om vier uur hoorde ik
Engelse stemmen buiten en daar
na het breken van glas in de
gangdeur. Zij stormden binnen
vroegen
gingen z<
mijne, w
zijn vrou1
mijn broer. Toen
aar de kamer naast de
mijn broer sliep met
Zij was zes maanden zwanger. De
soldaten hielden hun knuppels
vlak voor onze gezichten en vroe
gen of mijn broer de man was die
ze moesten hebben. Ze sleurden
hem uit bed en in zijn pyama
door de gang, dwars door het ge
broken glas, en begonnen hem te
slaan. Zijn vrouw huilde en vroeg
waarom ze hem arresteerden. „Dat
zal je wel in de krant lezen,
schatje", zeiden zij. Ze duwden
toen mijn broer in een Land Ro
ver terwijl ze op zijn hoofd en
zijn rug sloegen met hun knup
pels".
Pater Coulter, hoofd van het Sint
Columbanuscollege zei: „Ik word
erg bang omdat de jongens nu In
het stadium van wanhoop komen".
Een van zijn leerlingen, 16 Jaar
oud, zei: „Een Provisional (lid van
de extreme vleugel van de IRA)
heeft mij een vuurwapen willen
geven. Ik zei neen, maar soms
wilde ik, dat ik Ja had gezegd,
misschien om mij zelf dood te
kunnen schieten. Een van mijn
grootvaders was een IRA-man en
de andere diende in het Britse le
ger. Ik ben het resultaat".
Op Londonderry High School, en
protestantse meisjesschool aan de
rand van de stad kent men derge
lijke problemen niet. Een meisje
van zeventien daar zei: „Ik ga
niet naar de stad in mijn school
uniform. Beter een levende lafaard
dan een dode heldin. Ik ben
zeker dat niemand naar ons huis
zal gaan om ons dood te schieten.
We zijn niet eens lid van een
„Oranje Orde" (protestantse ex
tremistische groep). Wel is het
restaurant van mijn moeder door
twee bommen verwoest. We accep
teren dit, omdat wij tenslotte toch
zullen winnen. En daarmee bedoel
ik niet de protestanten, maar de
mensen die vrede willen".
John Hume is een van de stich
ters van de organisatie voor de
burgerrechten in Noord-Ierland.
Hij is oud-onderwijzer en nu
waarnemend leider van de So
ciaal-Democratische LabourpartiJ.
Zijn huis ziet uit op Bogside en
terwijl hij zat te vertellen deden
twee ontploffingen de stad schud
den.
„In Derry", zei hij", is een op de
vijf mannen werkeloos, in Bogside
zelfs een op de drie. Dat is een
van de voornaamste factoren van
de situatie. De meeste Jonge men
sen die bij geweld betrokken zijn,
hebben niet veel te verliezen. Bui
ten Noord-Ierland schijnt men te
menen, dat het probleem wordt
opgelost als er maar een eind
komt aan het geweld. Neen, dan
zullen wij zijn waar wij begonnen.
Ik vrees dat we er dan nog een
probleem bij zullen hebben: dat
van de traditie van geweld in de
gemeenschap. Vroeger had Derry
ondanks werkeloosheid en sociale
achterstelling, één van de laagste
misdaadcijfers van het land. Er
was in het gehele gebied van
Bogside maar één politiebureau en
dat werd gesloten omdat de auto
riteiten het niet nodig vonden.
Politiepatrouilles waren er altijd
klein en lichtbewapend. De men
sen in Derry hielden immers niet
van geweld".
TEHERAN (Reuter) Irak zou
de afgelopen paar dagen niet enige
tienduizenden, maar in totaal 60.000
Perizsche mannen, vrouwen en kin-
ADVERTENTIE
lET OP HET
GWK-EMBLEERP
Aan-en verkoop van alle vreemde valuta tegen de officiële, dagelijks i
de grote dagbladen gepubliceerde koersen ook voor cheques, reisve
depositorekeningen goud en zilv
zekeringen spaar-, salaris- i
Station N.S. Leiden -
DE GRENSWISSELKANTOREN N.V.
Het is riskant bepaalde gebeurte
nissen van het voorbije Jaar als „de
belangrijkste" te bestempelen. Be
trekkelijk onbetekenende feiten
kunnen achteraf veel meer invloed
hebben dan zich nu nog laat aan
zien en zelfs evenementen, die er
thans uitspringen, in de schaduw
stellen. Met dit voorbehoud kunnen
de Amerikaanse toenadering tot
China (en de aankondiging van pre
sident NLxons reis naar Peking),
voorts het akkoord over Berlijn als
teken van betere betrekkingen tus
sen Oost en West in Europa en ten
slotte de toetreding van Eneeland
tot de EEG de voornaamste activi
teiten van 1971 genoemd worden.
Vooral de intrede van Rood-Chi
na in de officiële wereldpolitiek kan
moeilijk overschat worden. Het top-
duo Amerika-Rusland is nu een top-
trio geworden, hetgeen nu nog
aarzelend, maar straks in duidelijker
contouren een wijziging in de we
reldpolitieke verhoudingen betekent.
Veel méér dan deze rijkelijk vage
omschrijving kan men er voorals
nog niet van zeggen. Voor het overi
ge moet men zich beperken tot
vraagtekens. Sociaal gezien kunnen
nauwere contacten van China met
de rest van de wereld, en dan in het
bijzonder met Amerika en Europa,
alleen maar gunstig zijn. Een volk
boeren kan, aanzienlijk sneller
dan tot nu toe, het industriële tijd
perk binnentreden en binnen afzien
bare tijd over steeds meer consump
tiegoederen beschikken. Die moge
lijkheid is er tenminste, tenzij de
Chinese leiders dezelfde weg willen
bewandelen als de Sowjetrussische
uit overwegingen van machtspo
litiek, aan de zware industrie zó
sterk de voorrang geven, dat de
„kleine man" er niet wijzer
wordt. Peking staat dus voor
keuze van belang. Zal het, als top-
inugenaneid, steeds meer macntspo-
litiek gaan voeren omdat het in dat
opzicht niet voor de beide anderen
wil onderdoen, of zal het zwaarte
punt op de sociale vooruitgang wor
den gelegd? Het antwoord op deze
en dergelijke vragen zal voor de on
derlinge verstandhouding tussen de
„Grote Drie" en daarmee voor de
toekomst van de wereld van door
slaggevend gewicht zijn. Maar het is
op uit ogenblik nog niet mogeiijk een
enigszins betrouw Dare prognose op
te stellen. Over de leiding van com-
munistisch-China hebben dit j aar
allerlei geruchten de ronde gedaan
en zolang dienaangaande geen vol
strekte zekerheid bestaat is het in
feite onmogelijk te voorspellen aan
welke koers Peking de voorkeur zal
geven. Wel opmerkelijk is, bijv. dat
China in het conflict tussen India en
Pakistan aan de zijde van J ach ja
Chan stond. Men kan dit natuur
lijk historisch verklaren (conflict
China-India in 1962), maar ziet dan
toch voorbij aan de mogelijkheid
van een altijd denkbare wisseling in
Pekings politieke prioriteiten. Waar
schijnlijker is dan ook, dat China, o.
m. in de vorm van aanspraken op
gebied van India, meer voordeel ziet
in het soort ondermijningspolitiek,
die de Sowjet-Unie bijv. ten aanzien
van Joego-Slavië (Kroatië) na
streeft. Verzwakking van binnenuit
is minder opvallend, gevaarlijker
voor de andere partij en „voordeli
ger" dan een openlijke oorlog. In dat
opzicht behoeft niemand Peking
nog iets te leren.
vergelijking met het bo
venstaande is bijv. het akkoord over
Berlijn, bekroning van de toenade
ring Oost-West in Europa, bijna van
bijkomstige betekenis, hoe belangrijk
het op zichzelf moge zijn. Precies 32
jaar na het begin van de Tweede
Wereldoorlog tekenden de ambassa
deurs van de Grote Vier (Amerika,
Sowjet-Rusland. Engeland en
Frankrijk) op 3 september j.l. een
basis-regeling inzake betere betrek
kingen tussen de regeringen
van West-Duitsland en de DDR. Na
drie maanden kon begin december
een overeenkomst tussen de twee
Duitse staten worden getekend,
waardoor de ontoegankelijkheid van
Oosrt-Duitsland is verminderd. Voor
kanselier Brandts „Ost-politik" een
resultaat, dat in de kringen van de
oppositionele CDU nog altijd niet als
een succes gezien wordt. Met name
in Washington en Parijs ziet men
het afsluiten van de inter-Duitse ak
koorden echter als het openen van
de deur voor ratificatie van het ver
drag over Berlijn en beschouwt men
het verder als inleiding tot een Eu
ropese veiligheidsconferentie en tot
besprekingen over „evenwichtige en
wederzijdse troepenvermindering in
Europa" (MBFR). Het is niet te ver
gezocht die Sowjetrussische wensen
inzake een veiligheidsconferentie en
troepenvermindering te zien tegen de
achtergrond van de verhouding tot
China. Aan hun grenzen handha
ven de communistische reuzen nog
altijd enorme legerconcentraties. Dat
dit voor West-Europa geen reden is
de zaken op hun beloop te laten be
wijst o.m. de toetreding van Enge
land tot de Europese Economische
Gemeenschap. Die toetreding heeft
heel wat voeten in de aarde gehad,
maar is nu dan toch een feit, dat op
langere termijn een belangrijke in
vloed zal hebben, zowel aan deze als
aan gene zijde van het Kanaal. Af
gezien van de indirecte politieke in
vloed ligt het zwaartepunt op econo
misch en financieel terrein. Gehéél
op dit terrein lag het besluit van de
Amerikaanse regering de dollar met
bijna acht procent te devalueren en
onmiddellijk de in augustus inge
stelde toeslag van tien procent
op de Amerikaanse invoer af te
schaffen. Dit alles in de verwachting,
dat hiermee een begin is gemaakt
met een beter functionerend inter
nationaal financieel en handelsver
keer. Overigens heeft Engeland
naast zijn toekomstige winst door
het lidmaatschap van de EEG, op
dit ogenblik een harde dobber met
Noord-Ierland, waar de onrust van
de zijde van het verboden Ierse Repu
blikeinse Leger (IRA) onverminderd
voortduurt. Vijftienduizend Britse
soldaten zijn nodig om de dreiging
van een volledige burgeroorlog bin
nen de perken te houden. En zolang
de Ierse regering in Dublin nalatig
is in het afkondigen van duidelijke
toezeggingen aan de Noordieren zul
len die er niets voor voelen in te
gaan op aansluitingsplannen. Tot zo
ver enkele punten uit de talloze, die
in het afgelopen Jaar de aandacht
trokken. Verheugend is bijv., dat het
met name in het Midden-Oos
ten niet opnieuw tot een bot
sing kwam. Maar hier en daar ligt
de conflictstof hoog opgetast. Men
kan slechts hopen, dat het top-trio
voldoende wijsheid en onderlin
ge eensgezindheid zal bezitten om.
die wrijvingskansen te verminderen
RL
deren het land hebben uitgezet zo
heeft de Perzische „Rode Leeuw en
Zon" (Rode Kruis) gisteren bekend
gemaakt. Een woordvoeder van de
Perzische regering had tevoren Irak
ervan beschuldigd in de afgelopen
dagen tienduizenden mensen met
ongeveer duizend bussen naar de
grens gebracht te hebben en ze daar
bij vriezend weer aan hun lot te
hebben overgelaten.
Het Perzische Rode Kruis heeft
opgeroepen tot steun voor de uitge
wezenen, van wie velen in speciale
kampen langs de Perzisch-Iraakse
grens worden verzorgd.
Irak heeft in het begin van deze
maand de betrekkingen met Perzië
verbroken, nadat Perzische troepen
drie kleine eilanden in de Golf van
Perzië hadden bezet. Volgens func
tionarissen in Teheran zijn sedert
1969 al 100.000 Perzen uitgewezen
toen de betrekkingen begonnen te
verslechteren door een geschil over
navigatierechten in Sjatt-el-Arab,
het mondingsgebied van Tigris en
Eufraat.
RAWALPINDI (AP) Volgens
hooggeplaatste zegslieden in Rawal
pindi heeft president Zoelfikar AU
Bhoetto de leider van Oost-Benga
len, sjeik Moedjiboer Rahman, voor
gesteld Pakistan verenigd te houden
in een federatie die niet veel hechter
zal zijn dan die tussen Egypte, Sy
rië en Libië.
West:Pakistan en Oost-Bengalen
zouden bijna volledig onafhankelijk
van elkaar worden, elk met een
eigen economie, buitenladse politiek
en politieke instellingen.
Bhoetto zou hierbij uitgaan van de
hoop dat Oost-Bengalen niet volledig
afhankelijk wU worden van bescher
mer India.
Bhoetto, die maandag een onder
houd heeft gehad met de sjeik zou
de besprekingen met de onafhanke
lijkheidsleider voortzetten via een
vertegenwoordiger De zegslieden ge
loven echter niet dat de Moejib tot
overeenstemming zal komen met
Bhoetto of dat de regering van Ban-
gla Desj een eventuele overeenkomst
zou aanvaarden. Wel speculeren zij
erop dat Bhoetto de spoedige terug
keer naar het westen van meer dan
100.000 militairen en Westpakistaan-
se burgers wil bedingen in ruil voor
de vrijlating van de sjeik.
