Reacties geldakkoord niet ongunstig;
BHOETTO PAKISTANS STERKE MAN
VS zien monetair akkoord als overwinning
Bonn: Duitse mark gaf beslissende stoot
iets minder zeker van zijn zaak
problemen binnen jaar opgelost
Parijs:
Japan:
Jachja Chan treedt af
Massamoord in Dacca
TWEE JVEKEl
IN LIFT
BEKNELD...
PAGINA 4
BUITENLAND
MAANDAG 20 DECEMBER 1971
Zó is de waarde van de gulden dit jaar veranderd:
Waarde
Waarde
Thans
'O"1 mel
op 17 dec.
verwacht
1 Amerikaanse dollar
3,60
3.28
3,25
100 Westduitse marken
98.91
100,63
100,68
1 Engelse pond
8.69
8.29
8,45
100 Franse francs
„65,18
59,44
63,43
100 Belgische franken
7,24
7,20
7,24
100 Zwitserse francs
82,78
84,60
84^29
100 Zweedse kronen
- 69,98
67,03
67.42
10.000 Italiaanse lires
57,92
54,52
55,80
100 Japanse yens
r= 1,00
1,03
1,05
Na het akkoord van
Washington op zaterdag kan
de waarde van de gulden, in
buitenlands geld uitgedrukt,
sterk schomelen.
Afwijkingen van de Euro
pese muntsoorten zijn moge
lijk tot 4Vi procent, zowel
naar boven als naar beneden,
In afwachting van. rége
ring sbeslis sing en in vele lan
den zijn de thans verwachte
koersen niet-officiële bena-
deringen.
WASHINGTON, BONN, PARIJS, LONDEN, BRUSSEL De conferentie in Washington
van de groep van tien kwam zaterdagavond even voor zes uur tot een eind met de onver
wachte komst van president Nixon, die, omringd door de buitenlandse ministers en finan
ciële experts, in algemene bewoordingen aankondigde dat een overeenkomst werd bereikt.
Hij zei dat het akkoord belangrijker was dan dat van de Bretton Wood-conferentie, die in
1944 werd gehouden en waarbij het huidige monetaire systeem werd opgezet. „Het was be
langrijker", zei hij, „pmdat Amerika toen de sterkste was, terwijl de onderhandelingen nu
plaats vonden tussen partners die eikaars gelijke waren. Alle landen zal gevraagd worden
wie er gewonnen of wie verloren heeft", zei Nixon. „Maar het antwoord is dat de hele we
reld heeft gewonnen, omdat de monetaire stabiliteit is hersteld".
De Amerikaanse minister van Fi
nanciën Connally zei dat de onder
handelingen moeilijk, intensief en
verhit waren geweest. „Iedereen
wist dat hy te maken had met
zaken die van het grootste belang
waren, van nationaal standpunt
uit bekeken". Hij zei dat nog zou
moeten blijken in hoeverre de Ame
rikaanse handelsbalans zich door
het akkoord zou herstellen, maar
hy verwachtte geen verdere verga
deringen met zijn buitenlandse col
lega's in de nabije toekomst.
Technisch zal de dollar pas de
valueren dat wil zeggen; zal de
prijs van het goud omhoog gaan
van 35 tot 38 dollar per Engelse
ounce wanneer het Amerikaanse
Congres daaraan zyn goedkeuring
heeft gehecht. Het Congres is nu
met kerstreces, zodat de kwestie pas
in de derde week van januari aan
de orde kan komen, wanneer de af
gevaardigden en senatoren weer
byeen zyn. Niettemin is het Inter
nationaal Monetair Fonds gisteren
en vandaag al aan het vergaderen
geslagen om het nieuwe systeem uit
te werken.
Minister Conally zei dat de goed
keuring van het Congres zou af
hangen van wat er in Brussel op de
handelsbesprekingen wordt bereikt,
maar aangezien een handelsover
eenstemming onderdeel is van het
bereikte akkoord, wordt niet ver
wacht dat een akkoord onaan
vaardbaar voor de Amerikanen zal
zijn. „Ik geloof niet dat het kan
gebeuren dat het Congres zijn
goedkeuring niet zal geven", zei
Connally.
De Amerikaanse zondagsbladen
en nieuwsuitzendingen stelden het
akkoord over het algemeen voor als
een overwinning voor Washington
De redenering hierby was dat de
dollar in wezen al gedevalueerd
was, zodat de devaluatie alleen de
bevestiging was van een bestaande,
feitelijke toestand. Daarentegen, re
deneerde men. heeft Washington
iets gekregen dat er nog niet was.
namelijk belangrijke revaluaties
van andere valuta, en betere voor
waarden voor de Amerikaanse ex
port haar Europa.
Politiek gezien zal het belang
rijkste vraagstuk zyn in hoeverre
de Amerikaanse economie en het
grote probleem van de werkloosheid
zich na deze min of meer proble
matische aankondigingen zich zal
herstellen. Dat is een kwestie waar
over de Amerikaanse kiezer in het
komende jaar zijn mening kan
geven, wanneer hij moet beslissen
of de huidige regering aan de
macht moet blijven.
Bonn
In Bonn komt de regering morgen
of wanneer de uit Washington
terugkerende minister Schiller niet
oververmoeid is vandaag al by-
eenkomen om zich te beraden op
maatregelen waarmee de besluiten
van Washington moeten worden
begeleid. Hier en daar in het Duitse
economische leven komt de veran
dering van de geldwaarde nu een
maal hard aan. Dat geldt byvoor-
beeld voor de werven en voor de
reders in de noordelijke havenste
den, voor wie de dollar het meest
gebruikelijke betaalmiddel is.
Regeringswoordvoerder Ahlers
noemde gisteren enkele voorbeelden
van algemene maatregelen, die zou
den kunnen worden genomen om
te voorkomen dat de economie in
moeilijkheden raakt. Voorop staat
daarbij een versoepeling van de
rentepolitiek door de centrale Bun
desbank. De regering zelf kan bij
voorbeeld een conjuncturele ople
ving beïnvloeden door een speciale
..conjunctuur-toeslag" op de inkom
stenbelasting terug te betalen. „Er
zal geen sprake zijn van op grote
schaal geld uitgeven, maar van
maatregelen die stap voor stap wor
den genomen", aldus de woordvoer
der.
De regering beschouwt de terug
keer tot vaste en vooral tot realis
tische koersen als het belangrijkste
resultaat van Washington. Ze is
bovendien van oordeel dat nu is
gebleken hoe juist de van mei da
terende, eenzydige Duitse beslissing
is geweest om de koers van de mark
vrij te geven. Zonder die eerste
stoot zou het naar haar oordeel niet
zo snel zijn gekomen tot een om
vattende nieuwe vaststelling van de
pariteiten.
Het feit dat de economie in de
Bondsrepubliek nu. bevrijd van de
dollardruk. wat opgelucht kan
ademhalen, is algemeen begroet. Bij
deze „overwinning van het ver
stand", zoals het van industriële
kant is genoemd, heeft echter de
financiële woordvoerder van de op
positie. Franz-Josef Strauss, de
kanttekening gemaakt dat de
Bondsrepubliek de hoofdlast draagt
van de vernieuwing. Ten onrechte
zou nu de revaluatie van 1969 <9
procent) niet by de verdeling zyn
betrokken.
Parijs
Het Franse publiek heeft de re
sultaten van de conferentie van
Washington met een zekere gaullis
tische zelfvoldoening geregistreerd.
De frank heeft zich. zo constateert
men niet zonder trots, als een rots
in de monetaire branding overeind
weten te houden. Waarmee de af
spraken tussen de presidenten
Nixon en Pompidou op de Azoren
van begin vorige week dus konden
worden bevestigd.
De financiële deskundigen toon
den zich iets minder zeker van de
zaak. Sedert in en buiten de Euro-
markt alle munten, op de Franse
frank na. op drift waren geraakt,
heeft men een juister inzicht in
hun werkelyke waarde en koop
kracht kunnen krijgen. En sinds de
zomer is gebleken dat de waarde
van de frank in werkelijkheid met
ongeveer 10 procent is gezakt een
daling die dus weinig aanleiding
geeft om de nationale driekleur al
te hoog te hijsen
Intussen houden de Franse za
kenlieden het oog vooral wel ge
richt op West-Duitsland dat zowel
de voornaamste klant als leveran
cier van Frankrijk is Ondanks de
revaluatie van de mark verwachtte
men gisteren in Parys dat het
FransDuitse handelsverkeer toch
weinig invloed van de nieuwe va
lutakoersen zou ondervinden. Zowel
de autofabrieken van Renault als
van Volkswagen zouden al hebben
besloten hun vroegere prijzen van
voor mei te blyven respecteren.
Londen
De Britse reacties op het finan
ciële akkoord in Washington zyn
voornamelyk afwachtend. De Vere
nigde Staten zyn nog steeds Enge-
lands grootste vrye handelspartner
De drastische devaluatie van de
dollar zou de Britse export dus
ernstig kunnen gaan bemoeilyken.
de
de
dat i
zware machinerieën er
zorgelyk vooruitzicht in een eco
nomie die een overschot op de be
talingsbalans heeft moeten kopen
met een leger aan werklozen dat
nu de één miljoen nadert.
Maar waarnemers zien ook licht
punten. De zwaarste concurrenten
van Engelpnd op de exportmarkt
West-Duitsland en Japan heb
ben ten opzichte van het pond
sterling zwaar gerevalueerd. Dat
betekent voor Engeland een ge
makkelijker markt in vele delen
van de wereld en zeker ook straks
in de vergrote EEG.
Er blyven voor Engeland een
paar specifieke problemen om op te
De Amerikaanse president
Nixon tijdens de persconferentie
waarop hij bekendmaakte dat
de Amerikaanse dollar met 7.9
procent' zal devalueren en de
importheffing van 10% zal wor
den opgeheven.
lossen. De inflatietendens is in dit
land groter dan waar ook elders in
de 'ryke landen'. Deze is vólgens
bepaalde berekeningen de tien pro
cent per jaar voorbij gestreefd. Ty-
delijke aanvallen op het pond kun
nen weliswaar worden opgevangen
door de afspraak dat valuta wat
meer mogen schommelen rond de
vastgestelde koers «ivoor het pond
tussen 2.55 dollar en 2.66 dollar»,
maar de inflatie in Engeland heeft
iets wanhopigs structureels en dat
zou. zo zien vele pessimisten, bin
nen een Jaar opnieuw de monetaire
balans op drift kunnen laten slaan
met de herhaling van de chaos van
Brussel
Het stond gisteravond in Brussel
nog niet vast of er nog voor kerst
mis een buitengewone vergadering
van de ministerraad van de EEG
zal worden gehouden, maar in Dei
Haag achtte men een snelle by-
eenroeping van de raad noodzake- m
lijk om een oplossing te vinden me
voor het nu ontstane probleem van
de herziening der landbouwprijzen j
De Duitse boeren hebben in Boni va
al aan de bel getrokken met de eis ve
dat de Bondsregering alle mogelijki
nadelen van het akkoord af moei jqj
wenden. De jvereenstemming, di
in Washington is bereikt, word jjg
door de Europese commissie verdei jjj,
beschouwd als een ferme stap in di j
richting van een Europese econo Ze(
mische en monetaire unie. KI]
Tok'( lie
De Japanse premier Sato ach de
de opwaardering van de Jen mi bee
16,88 percent „redelyk". Hoewiüek
naar zyn mening de revaluatie era ben
stige gevolgen zal hebben voor d hee
nationale economie, rekent hy era gtai
dat Japan binnen één Jaar de proper
blemen als gevolg van de opwaai nei
dering te boven zal zyn. Sato spral fan
op een door de televisie uitgeza iee
den persconferentie na een spoe [ijr
zitting van het kabinet, zyn tevri 10€
denheid uit over het monetaire al ie
koord. iri;
In Tokio varieerden de reactie
op de onverwacht hoge revaluat
van trots en opluchting tot angi
en schrik. Er is trots omdat Japa Ei
bij de totstandkoming van de ovei eri
eenkomst in Washington een sla u
telrol heeft gespeeld, een bevesl rac
ging van de fenomenale econom riet
sche groei die het land sinds i oor
puinhopen van de Tweede Werel leer
oorlog heeft doorgemaakt. Daa lat
naast wordt echter gevreesd dfle I
door het duurder worden
Jen de prysvoordelen die Japa laai
lange tyd heeft gehad op de w alt,
reldexport-markten zullen verdwl len
[res:
Inmiddels heeft de Japai
regering al laten weten dat kleiiÉou 1
middelgrote industrieën kunni Ti,
rekenen op overheidssteun, aang fge
de gevolgen van de Japan an
revaluatie voor hen het ernstig^ di
zyn.
NIEUW DELHI/RA WALPINDI-
Reuter. AFP, AP Radio Pakis
tan heeft gisteravond bekendge
maakt dat president Jachja Chan
is afgetreden nadat er vandaag een
representatieve regering is ge
vormd. Vandaag zou ook de tekst
van de nieuwe grondwet worden
gepubliceerd.
De 54-jarige Jachja Chan kwam
op 25 maart 1969 aan de macht
als opvolger van president Mo
hammed Ajoeb Chan.
In Rawalpindi is van betrouw
bare zij de meegedeelddat presi
dent Jachja Chan de afgelopen
dagen voortdurend onder grote
druk van een deel van zijn direc
te omgeving heeft gestaan om „on
middellijk af te treden". De tot
premier aangewezen Noeroel Amin
zou Jachja Chan erop gewezen
hebben dat ernstige gevallen alleen
door zijn aftreden voorkomen
kunnen worden. Luchtmaar-
schalk Asghar Chan, de leider van
de rechtvaardigheidspartij, eiste op
een persconferentie dat Jachja
Chan in het openbaar berecht
wordt wegens schending van de
grondwet, vernedering van Pakis
tan en verraad van het Pakistaan
se leger.
De president zou in feite de
laatste tijd al geen macht meer
hebben. Hij zou het grootste deel
van de dag op zijn bureau door
brengen en de macht hebben over
gedragen, zij het niet officieel, aan
de topofficieren.
Zaterdag riep Jachja Chan zyn
toenmalige minister
Zoelfikar Ali Bhoetto, die in New
York was. naar Rawalpindi terug
om deel te nemen aan de machts
overdracht aan een representatie
ve burgerlijke regering.
Bhoetto, de belangrijkste politi
cus van West-Pakistan, kwam
gisteravond in Rome aan en vloog
vanmorgen naar Pakistan. Men was
er in Rawalpindi van overtuigd
dat president Jachja Chan Bhoet
to zal belasten met de vorming
van een nieuwe regering alvorens
zelf af te treden. Jachja Chan
stond niet alleen order druk van
zijn naaste omgeving. In de afge
lopen 24 uur ?ijn in heel West-Pa -
protest tegen de „schandelijke ca
pitulatie". De betogers eisten het
aftreden van de president. In Pes-
Jawar staken zij één van de parti
culiere huizen van het staatshoofd
in brand.
Rust
Aan het westelijke front heerste
gisteren rust. Beide partijen ne
men kennelijk het bestand in acht.
Wat de situatie op diplomatiek ge
bied betreft meent men in Nieuw
Delhi dat India, gezien de militai
re voordelen die het be
haald heeft, wachten kan op de
volgende stap van Pakistan. In elk
geval zijn er nog geen data vast
gesteld voor onderhandelingen ter
regeling van verschillende kwes
ties zoals de repatriëring van ge
vangenen en „gebiedsaanpasssin-
gen
Indiase politici hebben, voor de
vyandelijkheden begonnen her
haaldelijk verklaard dat India
niets zal teruggeven van de gebie
den die het bij een oorlog mocht
bezetten. Militante oppositieleiders
zijn daar in de loop van het week
einde op teruggekomen
Zo verklaarde Atal Behari VaJ-
pajee. de leider van de rechts Hin
doepartij Jan Sangh. gisteren op
een bijeenkomst dat India het op
Pakistan veroverde gebied niet
moet teruggeven en bij de onder -
Ali Bhoetto tijdens diens
persconferentie in New York het
afgelopen weekeinde.
handelingen met Pakistan de te
ruggave moet eisen van het deel
van Kasjmier dat Pakistan sinds
1947 bezet houdt.
Minister van Defensie DJagdJi-
van Ram zei in het parlement dat
India geen teritoriale ambities
heeft, maar dat de troepen die zo
dapper hebben gevochten, er ze
ker van willen zijn dat hun óffers
blijvend vrucht zullen dragen.
Sommige waarnemers in Nieuw
Delhi menen dat India, dat in
Oost-Pakistan bijna 90.000 krijgs
gevangenen heeft gemaakt en ge
bieden in het westen heeft ver
overd, als onderdeel van een rege
ling met Pakistan ook de vrijlating
zal eisen van Sjeik Moedjiboer
Rachman, de leider van de Awa-
mi-liga in Oost-Pakistan van
Bangla DesJ benoemd. Hij zit in
West-Pakistan gevangen.
Uitstel
De door India erkende regering
van Bangla DesJ heeft haar vertrek
uit Calcutta naar Dacca uitge
steld omdat zij vreest dat het in
deze stad nog niet helemaal veilig
is.
De Bengalen zijn woedend ge
worden na de ontdekking op zater
dag van de moord op rond 200 art
sen, schrijvers, hoogleraren en on
derwijzers, de intellectuele toplaag
die de nieuwe staat Bangla Desj
van de grond had kunnen helpen
De intellectuelen zijn vermoord
aangetroffen in een veld buiten
Dacca. Bij alle slachtoffers waren
de handen op de rug gebonden. Zij
waren doodgestoken met bajonet
ten, gewurgd of neergeschoten.
Men gelooft dat zij ongeveer vijf
dagen geleden ter dood zijn ge
bracht, vermoedelijk door de zoge
naamde razakers, mensen die met
de Westpakistaanse autoriteiten ge-
colaboreerd hebben.
De Indiase autoriteiten en de re
gering van Bangla DesJ vrezen dat
de gewapende groepen die nog door
de straten van Dacca dwalen, er
alles op zullen zetten om zich te
wreken op deze razakers. Deze
wraakoefeningen zouden dan weer
leiden tot represailles van de kant
van de Indiase autoriteiten. In Dac
ca zijn zaterdag nog vier Jonge
mannen in het openbaar terechtge
steld.
Afgrijselijk
Ongeveer 5.000 mensen,
vrouwen en kinderen, woonde de
meedogenloze en afgrijselijke te
rechtstelling bij.
Geen van de leiders van de
Moekti Bahini. de militaire forma
tie van Bangla DesJ, die het
schouwspel bijwoonden kon meede
len waar de vier mannen nu eigen
lijk van werden beschuldigd.
De terechtstelling van de vier
Jongemannen begon met klappen
met de vuist, toen slagen met stok
ken en vervolgens schoppen met de
voet.
De menigte kon niet genoeg krij
gen en drong steeds meer op, een
van de scherprechters moest er
zelfs op inslaan met zijn stok.
Dit duurde allemaal zeker een
half uur. De gevangenissen smeek
ten in leven te worden gelaten en
omklemden de benen en voeten
van de soldaten.
Toen stond er iemand op, die
met anderen od een soort van po
dium had gestaan. Hij liep op de
vier gevangenen toe en wees op
hen met zijn officièrsstokje. Twee
soldaten zetten de bajonet op het
geweer. Enige anderen volgden hun
voorbeeld. Het gesteek duurde vrij
lang. Sommige mensen sterven niet
zo snel. Toen het voorbij was en de
soldaten hun bajonetten schoon
veegden was er geen leven meer
merkbaar in de hoopjes bloedend
mensenvlees op de grond. Een jon
getje knielde neer en begon het
hoofd te strijken van een der man
nen op de grond en ging toen naast
hem liggen.
Niet lang want hij werd spoedig
met schoppen en slagen met ge
weerkolven verdreven. Toen kwam
de menigte naar voren en het Jon
getje werd vertrapt.
Een Journalist ging naderhand
naar een Indiase generaal en ver
telde wat hij gezien had. De gene
raal zei dat hij geschokt was en
dat er disciplinaire maatregelen
zouden worden genomen. Nader
hand, maar dat was uren later
kwamen er Indiase troepen om de
menigte die nog over was te ver
spreiden.
Veiligheidsmacht
Intussen zijn de Indiase strijd
krachten in Oost-Pakistan begon
nen met het organiseren van een
Bengaalse veiligheidsstrijdmacht
die onder meer de rust en orde
moeten bewaren als het leger van
India zich uit Oost-Pakistan heeft
teruggetrokken. Deze veiligheids
strijdmacht bestaat uit leden van
voormalige Oost-Pakistaanse een
heden van het Pakistaanse leger en
de voormalige Bengaalse politie. De
Indiërs wilden niet zeggen hoeveel
tijd er moet de vorming van deze
strijdmacht heen zal gaan, maar
ontkenden niet dat dit wel maan
den kan duren.
De nieuwe Pakistaanse president
Zoelfikar Ali
Bhoetho gelooft niet dat het volk
van Oost-Bengalen onafhankelijk
van West-Pakistan wil zijn. Op een
persconferentie die hij zaterdag ln
Washington gaf, bleek dat hij vast
houdt aan de eenheid van Pakistan
Hij zei wel te willen onderhandelen
met de Oostbengaalse Awamiliga
maar dan alleen op voorwaarde dat
de onderhandelingen geschieden op
basis van de handhaving van de
eenheid van Pakistan.
Inmiddels heeft de Pakistaanse
diplomaat Ataoel Karim, na de
ambassade in Rome, zijn aftreden
bekendgemaakt en verklaard dat
hij zich achter de regering
Bangla DesJ plaatst.
Hij maakte zijn besluit bekend
aankomst in -tome van
Bhoetto, die ook daar weer
klaarde dat Pakistan altijd één
blijven. De Indiase radio liet zat
dag weten dat 600.000 naar
gevluchte Oost-Bengalezen
naar hun haardsteden zijn teri
keerd. Tenslotte heeft de In<
minister van Financiën Tsjai
zondag maximale hulp toegi
voor het economische herstel
Oost-Pakistan.
hi
arige
Een 48-Jarige werkster lx *mP
twee weken lang i
grote brouwerij in HelS ®om
vastgezeten. Zy heeft dit
nauwde avontuur kunnen ff vt
leven door water te drinken fhvai
die zij bij zich 1 J^en.
december deed de
het plotseling
daar het gebouw twee
heeft, vond de directie het l
nodig de geblokkeerde lift dfi ^ee
te laten herstellen. Dit gebeï ^tal
pas op 16 december. Werklle ^8.
vonden toen de vr
tomen uitgeput wa
in een ziekenhuis i
steeds niet praten. Kort i
weigeren van de lift schiJni j
»en flauwte te hebben h
waardoor zij niet hard om 1 Jkrzi
kon roepen. Ook daarna
daarvoor te zwak.
iiim i
