^rans kamerlid beschuldigt ninisters Middelpunt van milj oenenschandaal Verkiezingen in Uruguay: prognoses^ onmogelijk aulkner egen plan m Wilson Tekort VS handels balans: record Nieuws voor doe-het- zelf musici CONFLICT IRAK- KOERDEN WEER OP UITBARSTEN? in vogelvlucht SffiDUl) in vogelvlucht TERDAG 27 NOVEMBER 1971 LE1DSCH DAGBLAD (Van onze correspondent) I^RIJS Het gaullistische kamerlid River-Henrys, sinds dit jaar het middelpunt van een politiek-commercieel mil- enschandaal, heeft gistermiddag in de kamer hoog van de geblazen. beschuldigde enkele ministers wie premier Chaban-Delmas, secretaris van de gaullistische van mede-verantwoordelykheid ie situatie, waarin hij nu ver is geraakt. Zij zouden hem, zo irde Rives-Henrys, Indertijd sn gegarandeerd, dat er geen en- ïchtje zat aan de bouwmaat- ipij, waarvan het kamerlid di- ir-generaal was geworden. Deze schappij is intussen failliet ge- ik Onnen lens de korte toespraak van Ri- enrys verbood de kamerpresi- die ook tot de gaullistische par- hoort, de radio- en televisie- ters op de perstribune om de ien van het boze kamerlid op de sband vast te leggen. Rives- s, die op de nominatie staat om ide week als lid van de partij >rd te worden, dreigde gisteren hij zich niet als zondebok de latna Dewi rouwt een mans bankier D (AP) De schatrijke financier Francisco Paesa in zijn villa aan het meer van re zijn toekomstige vrouw De- •karno, weduwe van de voor president van Indonesië, aan [select gezelschap voorgesteld. de genodigden op het feestje irden ex-koning Michael van ïenië en Prince Victor Emma- ran Italië. gens zegslieden hoopt Paesa ld voorjaar in het huwelijk te als de echtscheiding met zijn adrid wonende vrouw» geregeld werden geen fototgrafen op feest toegelaten, behalve een je fotograaf, een vriend van die later zijn collega's foto's 2.000 mark (700 dollar) per aanbood. Ford Escort Goedkoop rijden Voordelig onderhoud. Nog steeds v.a. 6830, incl. btw. AUTOMOBIELBEDRIJF Rijnland N.V. d. Valk Boumanweg 71, Leiderdorp, tel. 30325 mmenschansplein 6, Leiden Telefoon 42451 (ADVERTENTIE) jFAST (Reuter) Premier Faulkner van Noord-Ierland het plan voor een verenigd ld van de leider van de Britse irpantij, Harold Wilson, afge- Hij acht een politieke unie zijn door de protestanten (eerste en geregeerde Britse (icie en de katholieke Ierse re ik uitgesloten. Zijn opvatting in een vrijdag in Belfast uit en verklaring, waarin Faulk- chter wel pleit voor een nau- samenwerking tussen Noord- id en de Ierse republiek, in het der birnen het kader van de iese gemeenschappelijke markt, dit heel Ierland ten goede zal son heeft gepleit voor een ver- I Ierland binnen het Britse Ge il best Premier Jack Lynch van rse republiek noemde Wilsons „een stap voorwaarts". laan uit zou laten sturen. Hij zou in dat geval, zo voegde hij zijn politieke vrienden toe. niet nalaten nog veel meer onthullingen uit de school te klappen om zo zijn huidige belagers mee te sleuren in zijn politieke val. Drugs Terwijl het gecompromitteerde ka merlid dit zware geschut voor zijn te genoffensief in stelling bracht, werd de minister van Oorlog Michel De- bré op een ander front eveneens be laagd door twee voormalige geestver wanten. In verband met het beruch te drug-schandaal waarbij, zoals ge meld. de officiële spionagediensten direct betrokken zijn, verklaarden de vroegere gouverneur van Algerije, Jacques Soustelle, en de ex-chef van het militaire opperbevel generaal Bil- lotte, dat de corruptie in die rege ringsbureaus nu zo ver was doorge vreten dat ze het beste alleen nog maar tot op de grond toe konden worden afgebroken. Soustelle, die na de Algerijnse on afhankelijkheidsverklaring uit de gaullistische party werd gezet, was tijdens de oorlog in Londen onder ge neraal De Gaulle de hoogste chef van de Franse contra-spionage. Nu het deksel van de doofpot ot de beerput waarin de gaullisten hoopten de jongste schandalen te kunnen laten verdwijnen, sinds gis teren opnieuw enkele centimeters ho ger is opgelicht, wordt het, volgens verschillende politieke waarnemers in Parijs, zo langzamerhand hoog tijd dat president Georges Pompidou per soonlijk ingrijpt om te proberen het aanzien van zijn regime te redden of althans van de ergste smetten te zui veren. WASHINGTON In oktober is op de handelsbalans vah de Ver enigde Staten een tekort ontstaan van 821,4 miljoen dollar terwijl er over september een overschot van 265,4 min dollar bestond. Dit heeft het Amerikaanse ministerie van Economische Zaken bekendgemaakt. Het tekort over oktober is, op zijn minst sedert de Jaren dertig het grootste dat ooit is voorgekomen. Over de eerste tien maanden van dit jaar toont de Amerikaanse han delsbalans een tekort van 1,49 mil jard dollar tegenover een surplus van 2,55 miljard dollar over dezelfde periode van 1970. Nixon praat o.a. ook met Heath SAN CLEMENTE/LONDEN (Reu ter) President Nixon zal op 20 en 21 december op Bermunda een ge sprek hebben met de Britse premier Edward Heath. Dit is tegelijkertijd in San Clemente en Londen bekend gemaakt. Men neemt aan dat de voornaam ste on der wei-pen van gesprek zullen zijn de ontwikkeling en versterking van het Atlantische Bondgenoot schap de samenwerking tussen de Verenigde Staten en West-Europa, de internationale monetaire situatie en in dit verband met name ook de economische maatregelen van Nixon, inclusief de in voorbelasting van tien procent. Het topgesprek wordt in Londen vooral ook gezien als een voorberei ding van de Amerikaanse president op zijn reizen naar China en de Sowjet-Unie. Op 13 en 14 december heeft hij daartoe al een ontmoeting met de Franse president Pompidou op de Azotren en er gaan geruchten dat Bondskanselier Willy Brandt van West-Duitsland ook in de ry komt te staan. ADVERTENTIE fEL NU UW MJJOLAIS PRIMEUR 1971 U krijgt dan van de 2e zending (betere kwaliteit) per fles f 5,95 per doos van 12 f 65,45. Levering begin december, daarna 6,25 per fles. jnboetiek „RIJNLAND" FOON 49901 - HOGE RIJNDIJK 104. Schenk iets om te schenken. GENEVE lets heel nieuws op muziekgebied is de uitvinding van de Zwitser Jean Kunzes. Hij ontwikkelde 'n zogenaamde crea tieve speeldoos en beweert dat dit een revolutionaire vinding op dit gebied is. Een plaat met 76 ver schillende tonen wordt in de doos geschoven. Deze platen zullen verkrijgbaar zijn met een reeks al samengestelde vjijsjes. maar en dat is juist de bijzonderheid, het is ook mogelijk zelf liedjes te componeren door pennetjes te steken in de plaat met 6.000 gaat jes. Volgens de uitvinder, die niet over zijn muziekdoos uitgepraat raakt, is het instrument ideaal op muziekgebied. Hij toonde of liever hij liet het voorwerp giste ren in Genève door deze aantrek kelijke jongedame tonen. Joden uit Sowjet-Unie willen terug TEL AVIV (APi Een aantal uit Rusland afkomstige immigranten heeft een telegram gestuurd naar de Russische president Nikolai Podgorni waarin zij toestemming vragen naar de Sowjet-Unie te mogen terugkeren, omdat zij niet tevreden zijn over de levensomstandigheden in Israël. Volgens berichten gaat het hier om 200 gezinnen. De immigranten komen allemaal uit Georgië, de berg achtige streek in Zuidwest-Rusland. Zij maken deel uit van de stroom van duizenden Russische Jcden die van de Russische regering toestem ming hebben gekregen om naar Is raël te emigreren. Eén van de voornaamste eisen van de Georgiërs is dat zij samen willen wonen. Israëlische functional-! ssen zeggen dat zij maximaal 100 gezinnen op dezelfde plaats kunnen onder brengen, maar niet meer in verband met het nationale programma voor de huisvesting van immigranten. In de afgelopen weken hebben en kele Georgiërs bij hun aankomst sit- down stakingen gehouden in een po ging de Israëli er van te weerhou den de gezinnen over het gehele land te verspreiden. Vele van de Georgiërs zijn Joden met een traditie die afwijkt van de gebruiken van de Sephardische en Askanazische meerderheden in Is raël. BEIROET (AP) In het Iraakse blad Al Sawra, eigc.:dcm van de staat, werd gisteren bekendgemaakt dat er in de afgelopen 12 dagen in Irak tientallen leden zijn gearres teerd van de Koerdistanse Demo cratische Partij van Moeilo Moesdata Barzani. Zy zouden zijn beschuldigd van het voorbereiden van politieke moor den en tegen de regering gerichte handelingen van sabotage. Op 14 november zouden er in de stad Baasjika, in het noorden van Irak, 19 Koerden na een vuurgevecht met de politie zijn gearresteerd. Hierbij zou een politieman zyn ge dood en een andere gewond. Baasji ka ligt in de buurt van de stad Mo- soel. Hoewel de Iraakse regering Barzani uitvoerig heeft ingelicht over de ar restaties, schijnen de Koerdische leiders zich er tegen verzet te heb ben. Volgens het blad van de Koer den, Al Taakhi, zijn de arrestaties „ongerechtvaardigd". Barzani houdt zich, ondanks het „vredesverdrag" van vorig jaar. schuil in zyn in de bergen gebouwd hoofd kwartier bij de stad Galala. Libanese journalisten die onlangs enkele bezoeken hebben gebracht aan het Koerden-gebied zijn teruggeko men met verhalen dat grote kans be staat op hervatting van de burger oorlog tussen Koerden en Arabieren, die 9 jaar heeft geduurd. Volgens hen worden 50.000 man Iraakse troe pen, in vier divisies, in het noorden gehouden en zijn de 25.000 guerrilla's van Barzani in staat van alarm ge bracht. Over en weer beschuldigen de twee partijen elkaar van gebrek aan ver trouwen. De regering in Bagdad ver wijt Barzani en aanhang dat zij hun belofte om de zware wapens in te leveren niet nakomen terwijl de Koerden klagen over het op de lange baan schuiven van het afge sproken plan tot oprichting van een autonoom Koerdistan in Irak. (Van onze correspondent) MONTEVIDEO Terwijl de kou de het noordelijk halfrond defini tief in zijn greep lijkt te krijgen, is in Latijns-Amerika - de zomer vervroegd aangebroken. De Euro peaan, die de laatste tijd in de Uruguayaanse hoofdstad aan kwam, kreeg de indruk dat hij met zijn neus in het carnaval was ge vallen. Onder een vriendelijk zonnetje paradeerden karavanen opgewon den mensen door de belangrijkste straten van Montevideo. Jongelui trokken in groepen rond en zwaai den met vlaggen. Al die opwinding van de afgelopen weken had ech ter te maken met de verkiezingen van morgen die bepalend zullen zijn voor de koers die Uruguay de komende jaren zal varen. Door dr. Herman Gebhardt Het land zit op het ogenblik fi nancieel in de put als nooit tevo ren. De actie van de stadsguerril- lastrijders, de Tupamaros, hebben het gezag van de bestuurlijke or ganen aangetast. Dat heeft er voor gezorgd, dat de verkiezingsstrijd, ook voor Zuid-Amerika, ongeken de emoties heeft losgemaakt. Ach ter de vrolijke verkiezingsfaqade verbergt zich een verbeten grim migheid. Aanslagen met plastic- bommen behoren tot de orde van de dag. Verkiezingskaravanen worden met stenen bekogeld en zelfs beschoten. Een 11-jarig kind werd van zo'n beschieting het slachtoffer en op een kandidaat van het Brede Pront, waarbinnen zich de voor naamste niet-traditionele partijen verenigd hebben, generaal Liber Seregni, werd een moordaanslag gepleegd. Dit alles doet de hand van de Tupamaros vermoeden, maar pa radoxaal genoeg hebben deze stadsguerrillastrijders, die hun aanhangers vooral onder studenten en linkse intellectuelen vinden, zich helemaal van de verkiezingen gedistantieerd. De Tupamaros ge loven weliswaar niet dat in Uru guay, als in Chili, de oligarchie met het stembiljet kan worden onttroond, maar willen het Brede Front het voordeel van de twijfel geven. Ongeveer anderhalf miljoen in woners van Urguguay gaan 28 no vember eerst beslissen of die bepa ling in de grondwet, die verbiedt dat een president opnieuw mag worden gekozen, ongeldig kan wor den verklaard of niet. Om de kan didatuur van de huidige president Pacheco Areco opnieuw mogelijk te maken zou meer dan de helft van de kiezers daarop „Ja" moeten zeg- Hoewel Peking enigszins verrast moet zijn geweest door het lidmaat schap van de Verenigde Nakies, be ginnen zich nu toch al de omtrek ken af te tekenen van de politiek, die het in internationaal gezelschap wil voeren. Leek het er aanvanke lijk op, dat de Chinese delegatie eni germate improviserend te werk moest gaan, deze week is het toch wel duidelyk geworden waar zy zich wenst op te stellen. In de Algemene Vergadering verklaarden de Chine zen, dat zij zich weigeren aan te sluiten bij de super-mogendheden Amerika en Sowjet-Rusland. En i daarmee is dus van 'n politieke drie hoek geen sprake, tenzij men aan dit begrip deze betekenis geeft, dat Amerika de gelegenheid niet zal la ten voorbijgaan Moskou en Peking tegen elkaar uit te spelen, dat het Kremlin hetzelfde zal doen tegen over Amerikanen en Russen en dat Rood-China elke kans te baat zal nemen de beide anderen op het be klaagdenbankje te plaatsen en, in dien mogelijk, tevens hun onderlin ge tegenstellingen aan te wakkeren. In die richting ging het ontwape ningsdebat van deze week in de Al gemene Vergadering der NV. Tsjiao Kwan-hwa, de Chinese delegatielei der, veegde Amerikanen en Russen op één hoop, toen hy zei, dat deze nucleaire top-mogendheden zich schuldig maken aan een politiek van chantage, machtsvergroting, agressie en oorlog. Van een Sowjetrussisch voorstel voor een wereldconferentie over ontwapening wilde hij dan ook niets weten. Het zou toch maar neerkomen, zo meende hij op een 9everloze zee van debatten terwijl de bewapening intussen ongebreideld zou voortgaan. De Sowjetrussische vertegenwoordiger Malik bleef hem het antwoord niet schuldig. Hij ci teerde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rogers, die al evenmin veel belangstelling voor het plan van het Kremlin aan de dag had gelegd. De wereld is nu dus ge tuige van een negatief bondgenoot schap van Chinezen en Amerikanen, aldus concludeerde de Sowjet russische onder-minister daaruit. En dat, zo vervolgde hij. terwijl Moskou al tientallen jaren lang, heeft voorgesteld atoomwapens te verbieden en de voorraden te vernie tigen. Malik was wel zo verstandig te verzwijgen, dat zijn land zich in al die tijd juist schuldig had ge maakt aan de tactiek, die even tevo ren door de Chinees was gehekeld: voorstellen doen en tegelijkertijd de eigen atoombewapening zó sterk vergroten, dat die nu reeds de Ame rikaanse op bepaalde gebieden over treft. Hij stelde het evenwel zó voor, dat „de imperialisten" de Sowjetrus sische plannen hadden gedwars boomd. En nu kwam China de Ame rikaanse atoommacht nog eens te hulp door zich tegen het voorstel voor een wereldconferentie te verklaren. Ziedaar China's eerste stap op het internationale forum van de Verenigde Naties, voegde hij er honend aan toe. Geen wonder overigens, zo ging hij voort, want de propaganda van Peking is er al Jaren op gericht de politiek van de Sowjet-Unie te belasteren. De Chine zen doen niets anders dan telkens weer de fabel nieuw leven inblazen, dat de twee supermachten van hun positie gebruik maken om op eigen gelegenheid en zonder anderen te raadplegen allerlei zaken te regelen. Hij noemde dat schandelijke achter klap, die Peking, nu het daartoe in de gelegenheid is, ook nog eens via de Verenigde Naties tracht te spuien. Peking stelt zich dus controver sieel op tegenover Washington en Moskou. Terzelfdertijd tracht het zich aan het hoofd te plaatsen van de „derde wereld". Vooral de Sow jet-Unie ontmoet daarmee een scherpe concurrent om de gunst van een aanzienlijk aantal middelgrote en kleine landen. Tot nu toe had het Kremlin op dit gebied een soort mo nopolie. Iedereen, die op de een of andere wijze ontevreden was over de Westelijke Wereld in het alge meen en de Verenigde Staten in het byzonder was min of meer au tomatisch aangewezen op nauwere betrekkingen met het Kremlin. Aan die monopolie-positie is nu dus duidelyk een einde gekomen. Dat was in feite al eerder het geval. Men denke in dit verband aan Roemenië en ook aan Albanië, steunpunt van de Chinezen in Europa allang voor dat zij hun intrede in de wereld-or ganisatie hadden gedaan. Maar nu Peking een officiële zetel in de Alge mene Vergadering en de Veiligheids raad bezit is het regime van Mao in de gelegenheid openlijker en na drukkelijker partij te kiezen tegen de twee „super-mogendheden" Amerika en Sowjet-Rusland en de banden met „derde landen" nauwer aan te halen. Met een bevolking van meer dan zevenhonderd miljoen achter zich kunnen Mao's vertegen woordigers zich doen gelden als de beschermheren van de „zwakken". Dat klinkt bijna aandoenlijk, maar China's imperialistische politiek in eigen omgeving werpt een schril licht op de werkelijkheid. Uit pro pagandistisch oogpunt heeft Peking de stroom echter mee, zeer tot onge noegen van de Russen, die zich nu verdrongen zien uit een positie, die zy tot nu toe voor zichzelf hadden gereserveerd. Maar niet alleen het Kremlin heeft weinig reden om zich verheugd te to nen over deze ontwikkeling. Hetzelf de geldt voor de rest van de wereld. Want Juist in een periode, waarin Amerika en de Sowjet-Unie de nood zakelijkheid waren gaan inzien van het sluiten van een verdrag tegen de uitbreiding van het bezit van atoombommen, alsmede van een overeenkomst tot althans gedeelte lijke uitbanning van atoombomproe- ven. duikt China op als een macht., die zich aan die afspraken niet wenst te houden .De Chinezen kun nen nu wel beweren, dat zij er niet naar streven eveneens een super mogendheid te worden, maar wat voor vandaag geldt, kan morgen of overmorgen wanneer de Chine zen in staat zijn zich tot gelijke van de twee grote atookmachten op te werken totaal veranderen. Dat "morgen of overmorgen" kan nog een tiental Jaren duren, maar het ziet er naar uit, dat Peking in die periode dezelfde tactiek zal volgen als de Russen na de Tweede Wereld oorlog: propagandistische oproepen tegen atoombommen en gelijktijdige versterking van de eigen positie op dit terrein. Nu reeds doet Peking, als wereldmacht nog in de kinderschoe nen, zijn uitstraling voelen in vele gebieden. Men denke aan Afrika. Voorts onthulde een woordvoerder van de Indonesische strijdkrachten dezer dagen, dat communistisch-Chi- na tweehonderd militaire instruc teurs naar Pakistan had gezonden, om troepen op te leiden in de strijd tegen de guerrilla van de Moekto Ba- hini, de strijders voor een zelfstan dig "Bangla DesJ" (vrij Bengalen). En volgens berichten uit het Mid den-Oosten heeft zich -n aantal Chi nese vrijwilligers gemeld ter onder steuning van de Palestijnen in hun strijd met Israël. Rl. gen. In de huidige constellatie lijkt dat onmogelijk. Traditioneel Al langer dan een eeuw hebben de twee traditionele partijen, de Colorados („Roden") en de Blan cos („Witten") het politieke leven in Uruguay bepaald en de macht gedeeld. Om te verhinderen dat ook anderen daartoe de kans kregen, hebben zij een ingewikkeld kies systeem gecreëerd naar Zwitsers voorbeeld. In grote trekken zou men kun nen zeggen dat alleen hij gekozen kan worden, die de meeste stem men od zich verenigt. Maar in de praktijk schuift de sterkste groep binnen de winnende partij de pre sident naar voren. Daarom kan het voorkomen dat een kandidaat, die bijvoorbeeld maar 10 orocent van de stemmen krijgt, president wordt. Voor de eerste maal wordt de macht van de klassieke par tijen ernstig bedreigd. Christende mocraten (die in Uruguay „link ser" gericht zijn dan in Chili en Venezuela), communisten, socialis ten en een aantal linkse splinter partijen hebben zich verenigd in een coalitie, de Frente Amplio (Breed Front). Om verkiezings- technische redenen vaart deze coa litie officieel onder de vlag Partldo Democrata Christiano (Chris tendemocratische Partij). Daarom kan het gebeuren dat Moskou's partijgenoten opereren onder een christelijke naam. De coalitiegenoten van het Brede front zyn het echter alleen maar eens over gezamenlijke kandidaten voor het presidentschap, het vice- presidentschap en dat van de eer ste burger van Montevideo. Sena toren, afgevaardigden en leden van de gemeenteraden kiezen ze apart. Het programma van het Brede Front bevat echter toch een groot aantal gezamenlijke elementen. Alle partijen in het front zijn bij voorbeeld voor hervorming van de landbouw, nationalisering van het bankwezen en de buitenlandse handel en ingrijpende maatrege len om de economie weer op poten te helpen. Volgens de opinie-onderzoeken maakt het Brede Front in de hoofdstad en dus voor het ambt van burgemeester een goede kans. Op het platteland zouden de zaken er anders voorstaan. Colorados Bij de Colorados speelt president Pacheco Areco, ondanks het echec van zijn politiek gedurende de af gelopen jaren, nog een belangrijke rol. Hoewel de kans op zijn her nieuwde kandidaatsstelling gering mag heten, zag het er tot voor kort met de door hem samengestelde kandidatenlyst niet zo slecht uit. Maar of hij zijn dominerende positie kan handhaven blijft de vraag. Zijn aanmatigende op treden maakt hem allerwegen on sympathiek. In korte tijd stootte hij acht van zijn medestan ders dermate voor het hoofd, dat zij overliepen naar andere lijsten. De man die hij, mochten zijn eigen pogingen mislukken, als zijn kandidaat naar voren zal schuiven is op het ogenblik de minister voor Landbouw. Bordaberry. Bordaber- ry, zelf een grootgrondbezitter, vertegenwoordigt in het kabinet de belangen van de „landadel". Een belangrijke concurrent voor Bordaberry binnen de Colorado- partij is dr. Jorge Batlle, die uit een familie komt die al vier maal eerder een president van Uruguay heeft voortgebracht. Behalve een beroemde naam brengt hij ook nog de steun van de partijhierarchle in de strijd. Blancos De koploper van de Blanco-par tij lijkt senator Wilson Ferreirn Al- dunate te worden. Hij ziet er uit als een intellectueel, is ongetwijfeld een conservatief die hoogstens een voorzichtig voorstander ls van her vormingen. Uit straatonderzoeken blijkt dat de meeste kiezers aan hem, als de minst kwade, de voorkeur geven. In beide traditionele partijen roe ren zich echter ook de ultra-recht se generaals (Ribas bij de Colora dos en Aguerrondo bij de Blancos) die zichzelf nog meer als Pacheco Areco zien als bewakers van „rust en orde". Zij rekenen op de steun van het volk, als reactie op de on rust die de stadsguerrillastrijders veroorzaken. Uruguay gaat weer naar do stembus, maar hoe de bureaus van opinie-onderzoeken het ook pro beerden: over de uitslag valt wei nig te zeggen. Het Uruguayse kies systeem, het aantal kandidaten en het feit dat is gebleken dat poten tiële kiezers pas op het laatste mo ment hun keuze zouden bepalen, verhinderen het maken van een definitieve prognose.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 9