Tsjechen
even in
politieke
apathie
c
Europees gejuich over besluit Londen
exklusief
tweedjasje
Warm onthaal
voor Tito op
het Witte Huis
Engeland erkent
eindelijk realiteit
voor
halve prijs
Brussel:
toetreding
nog maar
het begin
Den Haag:
ingenomen
tIJDAG 29 OKTOBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
ozef Smrkowski in politiek testamentziel van natie is kapot
PENEN Ogenschijnlijk is
rust in Tsjecho-Slowakije terug-
serd. Noch op 21 augustus, de
de verjaardag van de Russische
noch bij het begin van het
academische Jaar zijn er de-
nstraties of andere uitingen van
test geweest. Vergeleken met de
natische incidenten in 1969 en '70
hieruit kunnen worden gecon-
eerd, dat partijle'der Hoesak er-
s geslaagd het leven in Tsjecho-
rakije te normaliseren.
Salomonson
i de steden zijn geen Russen te
Hun militaire eenheden lig-
verscholen in de bossen en ber-
Voor Russische officieren en
gezinnen zijn eigen woonwijken
luwd, compleet met scholen en
cels. Contact met de burgerbe-
ing is er vrijwel niet. Trouwens,
i Tsjech of Slowaak zou graag
m met een -Rus worden gesigna-
i en de blaam van collaboratie,
foii laden.
it er geen actief verzet meer" is
t verschillende redehen. Ten
;e is het eenvoudig onmo^-'ijk
iale acties te organiseren we-
de strenge censuur en een wijd
ikt net van verklikkers,
heerst er een grote angst voor
;sailles. De vonnissen na de poli-
processen van het afgelopen
hebben hun afschrikwekkende
cing gehad. De massale zuiverin-
waarbij 600.000 mensen uit de
ij en meestal ook uit hun baan
gegooid, zorgen voor een voort-
nde intimidatie.
inslotte is de bevolking weer ver
ten in de algehele politieke apa-
overbekend uit de Jaren onder
otni. Men heeft zich terug-
okken in die staat van kunstma-
berusting, die in het Duitsland
r Hitier wel de „innere Emigra-
werd genoemd. Niet geheel ten
ichte kan Hoesak er tegenover de
te broer" mee geuren, dat onder
leiding weer orde en veiligheid
sen.
Niet verzoend
at wil nog niet zeggen dat d- be
ing zich met haar lot heeft ver-
De arbeidsmoraal in de fa-
blijft slecht. Het ziek-
rzuim is te hoog. De kerken zijn
ondags stampvol, niet omdat de
isen vroom zijn geworden, maar
al omdat de mensen zich. even-
n oorlogstijd, naar binnen keren,
izien van een handvol collabora
te passiviteit schijnt de partijlei-
de nodige kopzorgen te geven,
een stijl, die herinnert aan die
de Jaren '50, probeert Hoesak de
ölking voor zich te winnen, niet
structurele hervormingen, maar
steeds nieuwe oproepen en pro
naties. Voor dat doel worden er
;n" georganiseerd. Er is een
van de mijnwerkers" ge-
een „dag van de Journalis-
kortom, iedereen komt aan de
rt voor een ideologische opfrisser.
eze toestand van onverschillig
gebrek aan discipline is des
ictueler, nu op 26 en 27 novem-
ter bekroning van de normali-
ïg verkiezingen worden gehou-
1.8 miljoen jonge mensen gaan
die dagen voor het eerst ter stem-
ze aan de voorbereidingen
rvan braaf meewerken, krijgen ze
de partij een functie in het po-
&e apparaat aangeboden.
'Ie vlieger schijnt niet op te gaan
de jeugd gaat liever dansen,
tballen en postzegels verz;> nelen.
;er men is, hoe completer de
'ijzing. Men vlucht in hobby's.
lok volwassenen probeert men
"snoepjes" gunstiger te stem-
De lonen zijn het laatste jaar
gemiddeld 4 procent verhoogd,
aanbod aan consumptiegoederen
levredigend, nadat er in 1969-1970
verschillende sectoren ernstige
en waren opgetreden. Om het
irikbarend lage geboortecijfer
.9 promille in 1968, 15,5 promille
te stimuleren, is de premie
biJ een bevalling smds 1 oktober van
1000 tot 2000 kronen verhoogd. De
toeslag voor een baby van 500 kro
nen per maand wordt van één tot
twee jaar verlengd, waardoor de
moeder in die periode gemakkelijker
van haar werk thuis kan blijven.
Het staatspensioen voor diegenen,
die geen eigen pensioen hebben, is
verhoogd tot 550 kronen per maand
voor alleenstaanden en tot 900 kro
nen voor een echtpaar, heigeen een
stijging van 50 kronen betekent. Dat
laatste kan evenwel, gezien de stij
gende prijzen, nauwelijks een echte
verhoging in de levensstandaard van
deze zwakste sociale groepen in
Tsjecho-Slowakije betekenen.
Minder fanatiek
Maar ook in het openbare leven
wurden de laatste tijd wat minder
fanatieke tonen geregistreerd. Het is
de mensen opgevallen, dat een uitge
sproken felle dogmaticus als de
Praagse partijleider Antonin Kapek
bij een recent bezoek aan de Tho-
mayer kliniek in Praag een relatief
kalme toespraak hield. Hij verklaar
de bij die gelegenheid dat het terug
winnen van het vertrouwen van de
bevolking en het herstel van de au
toriteit van de partij in deze maan
den „één van de grootste en tegelijk
moeilijkste opgaven" is.
Dat viel des te meer op, omdat dit
ziekenhuis een bekend verzetscen-
trum is geweest. Onder de leiding
van Frantisek Kriegel en prof. Jan
Brod, twee voormannen van de
„Praagse lente," heeft het in 1968
één van de sterkste fronten van
Alexander Doebtsek gevormd. Ver
moedelijk kan de partijleiding zich
geen al te agressieve aanpak van de
gezondheidsdiensten permitteren
Een radicale zuivering zou deze sec
van het maatschappelijk leven
volkomen lam leggen. Sinds de inva
sie zijn maar liefst 700 artsen, en
meestal juist de beste, naar het
Westen gevlucht.
Jozef Smrkowski, de voormalige
parlementsvoorzitter en één van
Doebtseks trouwste paladijnen, heeft
in een interview met het Italiaanse
communistisch weekblad „Giorni
vie nuove" de huidige geestesgesteld
heid in Tsjecho-Slowakije als „ac
tieve rust" gekarakteriseerd. Hij
schatte, dat niet meer dan 10 pro
cent van de bevolking Hoesaks po
litiek innerlijk ondersteunt.
Onder diens leiderschap aldus
Smrkowski heeft men in de afge
lopen twee jaar de besluiten en resul
taten van 1968 geliquideerd. Deze
ontwikkeling heeft geleid tot blind
fanatisme en cynisme, de levens
kracht van de partij is uitgeblust
en zij staat nu volkomen geïsoleerd
van het volk. „De ziel van de natie is
kapotgemaakt',' zei deze oude revo
lutionair, die na een mislukte opera
tie in de zomer ten dode is opge
schreven. Zijn interview vatten de
Tsjechoslowaken als een politiek tes
tament op.
Provocatie
Voor het regime in Praag heeft het
natuurlijk een gruwelijke provoca
tie betekend, te meer omdat het ver
schenen is met goedkeuring van de
communistische partij in Italië, de
grootste en machtigste in de niet-
communistisohe wereld. Hier ver
kondigt een prominent leider van de
„Praagse lenfe" aan de vrije wereld,
dat zijn -volk zich bij de bezetting
van augusr.us 1968 nooit zal neerleg
gen. Toch hebben de leiders zich tot
nu toe beperkt tot een commentaar
m het partijDiad Roede Prawo, waar
in Smrkowski als „verrader en de
serteur" weru gebrandmerkt.
Een vervolging'van deze volksheld,
enkele weken vóór de verkiezingen,
zou gemakkelijk genoeg opnieuw tot
ADVERTENTIE
Het is bijna ontroerend om te zien hoe goed
het grote Philips voor zijn kleine batterijtjes zorgt.
Voor de burcht in Praag
staan elke dag lange rijen men
sen om de schatten van het na
tionale verleden te bezichtigen.
Voor de grauwe alledag vlucht
men in de glans van gelukkiger
tijden.
een volKsuitbarsting kunnen leiden.
Het regime zou zich bovendien de
blaam willen besparen sancties te
nemen tegen een ernstig ziek man
aan hes eind van zijn leven. Met zul
ke speculaties proberen zijn vrien
den de hoop erin te houden. „De
hoop is ons kostbaarste bezit. Zolang
er hoop is, is er leven," was hun
commentaar aan het eind van het
gesprek.
Dader onvindbaar In verband
met de ontvoering van drie jonge
meisjes, van wie een dood en ver
minkt is teruggevonden, heeft de
Siciliaanse politie negen personen
aangehouden, ondervraagd en weer
losgelaten. Ongeveer duizend man
politie, militairen en burgers zoekt
nog naar de twee meisjes die samen
met de derde werden ontvoerd toen
zij verleden week donderdag naar
school liepen.
Geen hulp meer De Amerikaan
se Senaat heeft gisteren met 47 te
gen 33 stemmen een amendement
van senator Howard Cannon aanvaard
ter versterking van de wet-Hicken-
looper die de president het recht
geeft hulp aan landen te staken die
Amerikaanse eigendommen onteige
nen. Het amendement houdt ver
band met de onteigening van de
kopermijnen in Chili.
LONDEN De stemming in het
Britse parlement heeft gisteravond
de eeuwenoude droom van een
Verenigd Europa dichter bij verwe
zenlijking gebracht dan wat de le
gers van Karei de Grote tot Hit-
Ier, ooit met geweld hebben be
reikt.
Dankzij het Britse Ja-woord
betrokken volkeren 15
leden voor het laatst met elkaar
verbonden waren, als een onderdeel
van het Romeinse rijk.
Het grote verschil met toen is
echter dat de landen zich ditmaal
uit vrije wil aaneensluiten, zij het
aanvankelijk op betrekkelijk smal
terrein, namelijk in de oprichting
van een vrijhandelszone die zich
moet kunnen meten met de econo
mische macht van de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie.
Voorstanders van de EEG in En
geland en op het vasteland zien de
uitbreiding van de Euromarkt ook
als een beslissende stap in de rich
ting van een Europese politieke
Unie die een plaats onder de gro
te politieke mogendheden in de
wereld zal moeten innemen. Zelfs
de meest enthousiaste Europeaan
zal echter moeten toegeven dat dit
doel nog lang niet binnen bereik
ligt.
Door Fred Coleman
redacteur Associated Press
Het heeft al 10 Jaar gevergd
voordat men het eens werd over de
voorwaarden tot aansluiting van
Engeland bij de Euromarkt.
De uiteindelijke overeenstem
ming is echter een blijk van fun
damentele veranderingen in de
houding van beide partijen, die
politieke samenwerking in de toe
komst alleen maar lijken te kun
nen bevorderen.
Engeland heeft met de grote stap
in concreto erkend dat de twee
steunpilaren van zijn naoorlogse
buitenlands beleid bijzondere
banden met de Verenigde Staten en
met het Gemenebest minder
zwaar moeten wegen dan de oriën
tatie op het eigen werelddeel.
Geen van deze twee steunpilaren
heeft kunnen voorkomen dat Enge
land in 1965 in Suez voor het oog
van de gehele wereld vernederd
werd, en sedertdien is het Britse
imperium geleidelijk invloed gaan
verliezen. De betrokken partijen, de
Verenigde Staten en de Gemene-
Stemming over
priesterschap
uitgesteld
VATICAANSTAD (AFP) De
stemming in de bisschoppensynode
over vragen betreffende het ambte
lijke priesterschap, waaraan thans
de laatste hand wordt gelegd, zal
waarschijnlijk niet morgen zoals
aanvankelijk het plan was, maar
dinsdag 2 november worden ge
houden.
•De synodevaders hebben meer tijd
gevraagd voor de bestudering van
de moeilijke kwesties rond de nieu
we benadering van het priesterschap.
Inmiddels bereidt de Italiaanse
taalgroep een „verklaring van de sy
node aan de wereld" voor die door
de synodevaders aanvaard zou moe
ten worden. Dit zou kunnen leiden
tot een nieuw debat. Mede daar-om
acht men het in Vaticaanstad on
waarschijnlijk dat de synode al op
5 november zal eindigen.
bestlanden, hebben echter evenals
Engeland in die tijd hun betrek
kingen van commerciële en andere
aard met de EEG vebeterd.
Voor niemand zó sterk als voor
de Fransen, die tweemaal plannen
voor Britse toetreding met een veto
hebben tegengehouden, is de intre
de van Engeland een teken van
Troje de voorpost van Amerika, de
gemeenschap binnen wordt gehaald
Voor Parijs was echter een voor
waarde voor die toetreding dat Lon
den zijn uitzonderlijke politieke be
trekkingen met Washington zal
vergeten.
De monetaire en commerciële
crisis van dit Jaar heeft aangetoond
dat de Britten zich inderdaad meer
aan West-Europa dan aan de Ver
enigde Staten willen binden. Sa
men met de „zes" eisten zij af
schaffing van. de extra heffing
van 10 procent op de Amerikaanse
invoer en algemene herziening van
de internationale pariteiten, met
als hoofdbestanddeel devaluatie
van de dollar ten opzichte van de
goudprijs.
Als Engeland en de EEG het met
elkaar over een programma eens
worden, dan zal West-Europa ver
moedelijk veel sterker kunnen
staan in de komende onderhande
lingen met de VS. over monetaire
kwesties en andere, zoals bijvoor
beeld een betere verdeling van de
defensiekosten van het NAVO-
bondgenootschap.
Italië en de Benelux hebben
steeds voor toetreding van Enge
land tot de EEG geijverd, in de
hoop dat dan een tegenwicht wordt
gevonden voor de overheersende
rol van Fransen en Westduitsers in
de besluitvorming van de gemeen
schap. Sommige Duitsers wllen de
Engelsen als tegenwicht voor de
Fransen gebruiken, en sommige
Fransen hopen dat de Engelsen de
ze rol tegenover de Duitse invloed
zullen vervullen. Allen zijn ervan
overtuigd dat met Engeland als lid,
de politieke verhoudingen in de
EEG gewijzigd worden.
(ADVERTENTIE)
'n Modern jasje
Staat parmantig door de leuke a
wielknoopjes, de rugceintuur er
gespjes als grappig ak-
Maten 86-122. HO fift
Maat 86 normale prijs U37U U
WASHINGTON (DPA, Reuter)
Met trompetgeschal en saluutscho
ten is president Tito van Joegosla
vië gisteren ontvangen op het Witte
Huis in Washington, waar president
Nixon zijn gast een „internationaal
staatsman van de hoogste rang"
noemde.
Tijdens een diner in het Witte
Huis zei Nixon dat president Tito
een man was die pal staat voor on
afhankelijkheid en vrede op de we
reld.
Voordat de staatshoofden zich voor
een gesprek onder vier ogen terug
trokken verklaarde Nixon er zeker
van te zijn dat hun besprekingen de
betrekkingen tussen hun landen zul
len verbeteren en bij zullen dragen
tot de internationale vrede.
de Joegoslaaf zijn Amerikaanse gast
heer verslag deed van zijn recente
gesprek met president Sadat van
Egypte- Nixon toonde voorts veel be
langstelling voor de indrukken die
Tito had opgedaan bij zijn ontmoe
tingen met de Indiase premier Indi
ra Gandhi, het Pakistaanse staats
hoofd Jachja Chan en de Russische
partijleider Leonid Brezjnew.
De woordvoerder van het Witte
Huis sprak later van een „hartelijke
sfeer" waarin de eerste van de drie
besprekingen tussen Nixon en Tito
was verlopen. Naast het Midden-Oos
ten waren ook Europese en Aziati
sche vraagstukken aan de orde ge
weest. Dezelfde vraagstukken wer
den in een andere kamer van het
Witte Huis ook onder de loep geno
men door de Amerikaanse en Joego
slavische ministers van Buitenlandse
Zaken, William Rogers en Mirko Te-
pavats.
BRUSSEL, BONN, DEN HAAG,
PARIJS Prominente Europea
nen en stichters van de Euro
markt Juichten gisteravond de in
stemming van het Britse parlement
met toetreding tot de EEG toe als
een keerpunt in de Britse en Euro
pese geschiedenis.
Twee van de "vaders" van de
Europese gemeenschap, de oud
ministers Luns en Spaak, die tot
de ondertekenaars van het verdrag
van Rome behoorden, reageerden
uitermate enthousiast "Het vervult
me werkelijk met grote vreugde,
dat het Verenigd Koninkrijk dan
eindelijk toch besloten heeft zijn
rechtmatige plaats in Europa in te
nemen door toe te treden tot de
Europese gemeenschap" zo ver
klaarde mr. Luns. die sinds kort
als secretaris-generaal van de
NAVO fungeert. "Er zijn tegensla
gen geweest die mij er eens toe
orachten van "een zwarte dag
voor Europa' te spreken", aldus
de Nederlandse oud-minister, doe
lend op zijn uitlating in 1967, na
het tweede Franse veto over het
Britse lidmaatschap. "Maar nu
kan ik spreken van een gelukkige
ADVERTENTIE
Philips batterijen noemen ze ook wel
langspeel-batterijen. Elbee's dus.
dag voor Europa, in overeenstem
ming met het prachtige verkwik
kende weer in Brussel vandaag",
zo zei hij.
De Belg Paul Henri Spaak noem
de het besluit van onmetelijk his
torisch belang". Groot Brittarmlë
behoorde uit historisch oogpunt en
door zijn politieke instellingen tot
Europa. Een grote leemte in de
opbouw van een Europese gemeen
schap werd nu gevuld .De Britse
toetreding zou het sein kunnen vor
men voor "hernieuwde politieke en
economische activiteit". Het grote
ideaal van Europese eenheid, om
zoveel redenen onontbeerlijk,
zoveel redenen onontbeerlijk,
schijnt nu dichterbij" aldus Spaak.
De Westduitse bondskanselier
Brandt sprak voor de televisie de
hoop uit dat ook de Britse parle
mentsleden die nu tegen hadden
gestemd, tezijnertijd de waarde van
het EEG-lidmaatschap zouden in
zien. "Dit is een grote kans voor
ons allen", zo merkte hij op.
De voormalige Franse voorzitter
•van de Europese Kolen- en Staal-
Gemeenschap, Monnet, verklaar
de: "De basis voor Europa is ge
legd, de Jeugd moet er nu aan
voortbouwen".
Jean Monnet, de "vader van de
Europese gedaante'zei dat het
Verenigd Koninkrijk een essen
tiële rol heeft te spelen in Europa,
namelijk het doen eerbiedigen van
de instellingen. "Groot-Brittannië
respecteert en begrijpt de instel
lingen beter dan de continentalen,
het heeft dat sedert een eeuw in
zijn parlementaire leven bewezen.
Wij vastelanders geloven dat de
mensen de problemen oplossen,
maar in werkelijkheid zijn het de
instellingen".
De Britse oud-premier MacMillan
(Conservatief) sprak van "een
groot keerpunt in de geschiedenis".
Op de witte krijtrotsen van Do
ver aan het Nauw van Calais was
oud-premier MacMillan met een
aantal vrienden bijeengekomen om
een groot vreugdevuur te ontste
ken dat tot in Frankrijk gezien
kon worden en aan het vasteland
moest laten weten dat Engeland
voor Europa had gestemd. In Ca
lais was een soortgelijk vreugde
vuur ontstoken.
Het "Europese vreugdevuur", dat
in Dover werd ontstoken was zo
hevig, dat de brandweer eraan te
pas moest komen.
Barzel, leider van de christen
democratische oppositie in de
Duitse bondsdag gaf te kennen dat
vooral Frankrijk gelukkig zal zijn.
"In het bijzonder diegenen in onze
nabuurlanden die hebben gedacht,
dat de Duitse Bondsrepubliek eco
nomisch te sterk zou kunnen wor
den, zullen zich meer op hun ge
mak voelen in een vergrootte cir
kel. Alle Europeanen zijn de Brit
se regering en premier Heath dank
en respect verschuldigd", zei hij.
BRUSSEL De
van de Britse toetreding tot de EEG
heeft in het Brussels hoofdkwar
tier van de Gemeenschap uiter
aard tot verheugde reacties geleid.
De voorzitter van de Europese
Commissie (uitvoerend orgaan van
de EEG) de Italiaan Malfatti gaf
uitdrukking aan zijn diepe tevre
denheid: Engelands toetreding
verschaft de EEG zijn juiste di
mensie, zei hij. Malfatti benadruk
te ook dat in de huidige moeilijke
tijden de toetreding van Groot-Brit
tannië van fundamenteel belang
voor de EEG is, omdat zij de ge
meenschap zowel politiek als door
verbeeldingskracht, moed en
democratische tradities kan verste
vigen.
Op de komende topconferentie al
dus de Italiaan, kan Groot-
Brittannië dan ook volop zijn rol
spelen als versterker van de Euro
pese gedachte.
De grote meerderheid die de rege-
ring-Heath heeft verworven als
goedkeuring van de door Sir Geof
frey Rippon zo moeizaam verover
de toetredingsvoorwaarden, vormt
eigenlijk de grootste verrassing van
Brussel aan het einde van het zes
daagse debat in het Engelse Lager
huis. Niemand immers twijfelde
er meer aan dat Groot-Brittannië
zou toetreden, in weerwil van Wil
sons politieke manoeuvres die ove
rigens meer met Engeland zelf,
dan met de EEG van doen hadden.
Maar het ruime mandaat dat pre
mier Heath heeft gekregen levert
toch een geruststelling op bij het
vele wetgevende werk dat in
Groot-Brittannië nu nog moet
worden gedaan voordat het land de
finitief het Verdrag van Rome kan
ondertekenen.
Het positieve resultaat van de
stemming in het Lagerhuis maakt
ook de weg vrij voor de toetreding
van Denemarken, Noorwegen en
Ierland, landen die zeker niet zon
der de Britten zouden kunnen aan
sluiten bij wat nu tot een van 's we
relds grootste economische machts
blokken zal worden. Maar het is
een blok met gigantische proble
men, zowel ten opzichte van de
buitenwereld in een tijd van mo
netaire en economische onzeker-
heia als intern, omdat de werke
lijke economische monetaire en
politieke eenheid nog behoort tot
een toekomst die nu ook voor de
Britten wijd open ligt.
DEN HAAG "Ik weet dat flc
niet overijld spreek, wanneer ik
zeg dat de Nederlandse regering
met deze uitslag ten zeerste is in
genomen". Zo reageerde minister
drs. B. J. Udink gisteravond in de
Tweede Kamer op de mededeling,
dat het Britse Lagerhuis zojuist
met een grote meerderheid voor
toetreding tot de EEG had ge
stemd.
De minister van Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening was tij
dens de behandeling van de begro
ting van zijn departement Juist
zijn antwoord in tweede termijn be
gonnen, toen hij werd onderbro
ken door de VVD-er drs. Th. H.
Joekes, die via de interruptiemi
crofoon de cijfers van de stemming
bekend maakte.
Drs. J. M. den Uyl, fractievoorzit
ter van de PvdA in de Tweede Ka
mer, noemde de door het Engelse
Lagerhuis genomen beslissing
"gelukkig". Hij zei, steeds voor
stander te zijn geweest van uit
breiding van de Europese gemeen
schap en noemde het belangrijk,
dat zo'n forse minderheid van de
Labour-fractie voor toetreding
had gestemd.
