'VERKEERSPROBLEMEN ZIJN OP TE LOSSEN' Schond hulporganisatie alleen maar de wet of ook het recht? Subsidie voor vijftal politieke instituten Gedachten over een superstadsgewest9 Helpers „Sosjale Joenit" in opspraak: OP DE LANGE "LEIDSE" BAAN Promotie afgelast WOENSDAG 20 OKTOBER 1971 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 7 (Van een onzer verslaggevers) Planologisch gezien valt het toekomstige Zuid-Holland grofweg uiteen in twee stadsgewesten: het Rotterdamse en het Haagse. Het zuidelijk en het noordelijk deel van de huidige provincie. Super gewesten, met andere iDoorden. Over de ontwikkeling van het Haagse stadsgewest, met Den Haag als centrum in alle opzich ten, heelt de planologische Commissie Stadsgewest nu een groot aantal beschouwingen en aanbevelingen neergelegd in een negentig pagina's tellende nota. Eén van de gedachten van commissie heeft het Leidsch Dagblad gisteren reeds uit dit rapport licht: de belangrijke aanbeveling verdere uitbreidingen van de TH in Delft en de Rijksuniversiteit in Lei den in Den Haag, nabij het stadscen trum, onder te brengen. Omvang De omvang van het stadsgewest iDen Haag kan de commissie nog I niet nauwkeurig aangeven. Zij gaat >rlopig uit van het gebied, omvat- tendde huidige agglomeratie en de tollenstreek. Uitbreiding in de rich- de driehoek Alphen-Bode- graven-Waddinxveen en tot op zekere I hoogte ook in de richting Gouda is I echter niet uitgesloten. Den Haag moet een centrum van al lure worden: de commissie meent, dat de metropolitaine ontwikkeling alleen kan slagen, als de bewoners van het gehele stadsgewest in sterke mate zijn georiënteerd op de cen trale agglomeratie en haar city. Milieu De bevolking van Zuid-Holland kan volgens de laatste verwachtingen toe nemen van een kleine drie miljoen thans tot meer dan 3,5 miljoen in het Jaar 2000. Het Stadsgewest Den Haag zou er dan een kleine kwart miljoen bewoners bij moeten ver wachten. De commissie realiseert zich: "De mate waarin aan de eisen tan een goed leefmilieu kan worden voldaan is medebepalend voor de omvang de bevolkingsconcentratie, die aanvaardbaar in het stadsgewest kan worden gehuisvest". Andersom concludeert deze planolo- gengroep: een verdere bevolkings groei is onaanvaardbaar zonder maatregelen op milieuhygiënisch ge bied. Milieu-maatregelen, die de com missie hard nodig vindt: - Een plan, dat de lozing van onge- ïuiverd water op oppervlaktewater (ook op afstand in zee!) in de toe komst uitsluit. - Overschakeling op aardgasver warming. Vervanging van verouderde en afgeschreven industriële installaties >r nieuwe, minder vervuilende. Voorzieningen tegen geluidshin- als vast onderdeel van alle plan nen voor auto- en spoorwegen. Vervoer Uitbreiding van het openbaar ver ier is een steeds terugkerend ele ment in deze ambtelijke nota. De verkeersproblemen worden er in het westen niet eenvoudiger op bij een toenemende bevolking, maar de commissie meent toch dat de ver keersproblemen oplosbaar zijn door een zorgvuldige spreiding van wo nen en werken en die sterke nadruk openbaar vervoer. Railvervoer, bij voorkeur. Nieuwe stedelijke gebieden in het gewest «uilen allereerst daarop moeten wor den georiënteerd. Een tweede "sa tellietstad", naast Zoetermeer, zou bijvoorbeeld nabij de Hofpleinlijn moeten komen. Stedelijke uitbrei dingen in de Bollenstreek nabij de "oude lijn" Den Haag-Haarlem. Daarnaast moeten nieuwe railver- Wndingen kunnen ontstaan. De com missie noemt de Schiphollijn, de NS-lijn Zoetermeer-Den Haag, een mogelijke lijn Katwijk-Leiden, een directe lijn Katwijk-Den Haag, een verdubbeling van het aantal sporen tussen Leiden en Den Haag, de van het nieuwe station Den Haag Cen traal naar de Javastraat doorgetrok ken spoorlijn, en tenslotte een spoor weg van Den Haag naar Rijnpoortha- ven, die aansluit op de lijn Rot terdam—Hoek van Holland. Weg, jen Daarnaast zal er in het stadsge- westgebied toch sprake zijn van een toenemende behoefte aan autowe gen, aldus de planologische groep. Ook al slaagt men er in het gebruik van de particuliere auto te beperken via openbaar vervoer en ruimtelijke concepties. "Met name in de noordoostelijke hoek van Den Haag zullen enorme problemen ontstaan", aldus de no ta. De commissie noemt de tot nu toe in het streekplan opgenomen weg verbindingen zelfs beslist onvoldoen de om bij de verwachte ontwikkeling van Den Haag aan de vraag te vol doen. Als nevenopmerking zegt de com missie nog, dat het weinig zin meer heeft om stadsgewestwegen als de geprojecteerde rijksweg 11 als ruim- geld verslindende verkeerswe gen uit te voeren: de daar gemaakte tijdwinst gaat even verder in de stad weer verloren. Iets dergelijks wordt gezegd over de imposante "ster van Wassenaar" welke Rijkswaterstaat enkele jaren terug nog entameerde: "een oplos sing met verkeerslichten geeft welis- wat oponthoud, maar dat is bin- de agglomeratie best gerecht vaardigd". Ergens in de nota krijgt de veel besproken Werkgroep Milieubeheer (Leidsebaan!) nog een veeg uit de Deze werkgroep concentreert zich bij haar overigens lofwaardig ijveren voor indamming van de autovloed zoals veel actiegroepen te veel op slechts één aspect van de problematiek, aldus de commissie. Wat het bestuurlijke aspect van het stadsgewest betreft komt de Aanbevelingen van planologen Wat is de Commissie Stadsge west, die met aanbevelingen voor de ontwikkeling van een groot Haags stadsgewest is ge komen? De commissie is te zien als een samenwerkingsverband van de rijksplanologische dienst en de provinciale planologische dienst van Zuid-Holland. Een ambtelijke studie- en advies groep dus in feite, ook al staat de commissie onder voorzitter schap van een gedeputeerde, namelijk dr. R. Eysink. Gedeputeerde Staten hebben de Commissie Stadsgewest in het leven geroepen op verzoek van de minister van Volkshuis vesting en Ruimtelijke Orde ning. De uitvoerige nota, die de commissie thans heeft uitge bracht, is te zien als een eerste voorbereiding voor een nieuw streekplan Haags Stadsgewest. Gedeputeerde Staten hebben hun standpunt over de nota nog niet bepaald. Zij zonden het stuk deze week wel aan de col leges van B. en W. van alle ge meenten die volgens de com missie tot het Haagse stadsge west zouden moeten of kunnen behoren. En dit zijn die gemeenten: 's-Gravenhage, Rijswijk, Voor burg, Wassenaar, Nootdorp, Leidschendam, Zoe termeer .Lei den, Voorschoten, Zoeterwoude, Leiderdorp, Valkenburg ZH, Oegstgeest, Rijnsburg, War mond, Katwijk, Sassenhelm, Monster, 's-Gravenzande, Naald wijk, De Lier, Maasland, Schip- uiden, Wateringen, Delft, Pijn- icker, Noordwijk, Voorhout, l.isse, Noordwijkerhout en Hil- legom. Op de snelweg van Arnhem naar Utrecht is gistermiddag een oplegger met katoen vermoede lijk door broei in brand ge raakt. Tijdens de blussing werd de brandende lading van de op legger getrokken, terwijl het ove rige verkeer over een baan lang zaam voorbij schoof. commissie nog niet tot uitgekristal liseerde gedachten. Het is enerzijds mogelijk, schrijft men, dat een bijzonder bestuursor gaan nu al zou kunnen gaan optreden in de vorm van een soort interge- westelijk overlegorgaan. Maar het is ook mogelijk, dat de provincie in dit stadium de coördi natie op zich neemt. Maar dan zou den de mogelijkheden van die pro vincie vooral in de uitvoerende sfeer (bouw van nieuwe steden onder meer) flink moeten worden uitge breid. Dat alles afgezien van een te zijner tijd te vormen gewestraad. DEN HAAG Niet meer dan één politiek-wetenschappelijk instituut per fractie in de Tweede Kamer krijgt subsidie van de overheid. De Tweede Kamer besloot gisteren ak koord te gaan met dit voorstel vaD minister Geertsema (Binnenlandse Zaken) Tegen het verlenen van subsidie politiek-wetenschappelijke in stituten stemden de fracties van D'66, GVP, SGP en de eenling J. H de Jong uit Vorden. Mej. mr. A. M Goudsmit (D'66) zetten uiteen, dat haar hele fractie tegen was op grond van de moeilijke financiële situatie, waarin het rijk thans ver keert. Een aantal D'66 leden is principieel tegen deze subsidie-regeling, omdat volgens hen de politieke partijen zelf, zij het indirect, worden gesub sidieerd. Het subsidie bedraagt bij meer dan 25 kamerleden in de Tweede Ka mer ten hoogste 100.000 gulden, bij een aantal van 1025 Kamerleden 75.000 gulden en bij minder dan 10 Kamerleden 50 000 gulden. Voor waarden voor de subsidie zijn het ter inzage geven van de boekhou ding én een eigen bijdrage van de partij. Het subsidiebedrag zal nooit hoger zijn dan het bedrag, dat een partij zelf in een instituut steekt. Namens de PvdA-fractie tekende C. Laban bezwaar aan tegen de ver deelsleutel. De PvdA beschikt sinds 1963 over twee wetenschappelijke in stituten: de Wiardi Beckmanstich- ting en het Koos-Vorrinkins tl tuut. De eigen bijdrage aan de instituten te zamen overtreft volgens Laban ver re het maximum subsidiebedrag van 100 000 gulden. Behalve de PvdA beschikken ook ARP, CHU, KVP en WD over een wetenschappelijk Instituut. Met te rugwerkende kracht tot 1 januari '70 zal aan vijf instituten subsidie wor den verleend. Voor 1970 en 1971 is daar een bedrag van 950.000 gulden mee gemoeid. DEN HAAG Kan van een maatschappelijk werker worden gevergd dat hij aan de politie de verblijfplaats bekend maakt van een van huis weggelopen minder jarige die zich vol vertrouwen tot hem heeft gewend en met wie de problemen nog (lang) niet zijn uitgepraat? Moet hij de politie inlichten, mag hij haar inlichten, mag hij zwijgen of moet hij zwij gen? Door Sybe Stamm Deze vragen stonden gisteren cen traal bij de behandeling door de Haagse rechtbank van het strafpro ces tegen twee jonge maatschappe lijke werkers van de Sosjale joenit, de alternatieve Haagse hulporganisatie voor Jeugd in nood. die terechtston den wegens onttrekking van min derjarigen aan de nasporingen van de politie. Schonden zij alleen de wet of ook het recht? Hoe ernstig niet alleen de betrokke nen maar ook de rechters deze kwestie opvatten bleek uit het feit dat de zitting tot in de avonduren heeft geduurd en dat behalve een vrouwelijke commissaris van de Haagse kinderpolitie en een deskun dige maatschappelijke werker ook een socioloog, een psychiater en een hoogleraar in de ethiek werden ge hoord. Over de zaak en het vervol gingsbeleid van het O.M. zijn in de Tweede Kamer vragen gesteld aan de regering. Cliënten In december en Januari hadden de twee verdachten elk een weggelopen jong paartje gedurende de nacht ondergebracht in Huize De Burcht te Rijswijk. Een verdachte had (in december) ronduit geweigerd aan de politie te zeggen waar de weglopers waren, zulks ondanks het feit dat het meisje pas dertien Jaar was en haar ouders in grote ongerustheid verkeerden. De andere verdachte noemde (in januari) het adres pas nadat hij eerste telefonisch de weg lopers had gewaarschuwd dat de politie er aan kwam. Dezelfde avond bracht hij het paar onder op een ander adres. Alleen de tweede verdachte was gis teren verschenen: de 27-jarige Ben B., die het tenlastegelegde feit toegaf maar die zich er op be riep dat hü als maatschappelijk werker in de eerste plaats aan de belangen van zijn „cliënten" had te denken. De weglopers worstelden met problemen die eerst moesten worden besproken voordat de politie op hen losgelaten kon worden om hen terug te brengen naar huis: de plaats waar de problemen waren ontstaan. Overeenkomst Buitendien beriep Ben B. zich op een overeenkomst die in april vorig jaar zou zijn gesloten tussen de Haagse kinderpolitie en de Sosjale Joenit. Daarbij was afgesproken dat de politie alle opsporingsactiviteiten zou „bevriezen" zo lang een gesprek tussen de maatschappelijke werkers en de weglopers duurde. Commissaris mej. mr. Margaretha van de Pol. hoofd van de afdeling kinderpolitie, zei dat er slechts „vage informele werkafspraken" wa ren gemaakt en dat de mensen van de Sosjale Joenit hun aandeel daarin sinds september vorig Jaar niet meer waren nagekomen. De Sosjale Joenit had zich namelijk verplicht van iedere weggelopen minderjarige navraag te doen bij de politie of hij (of zij) som6 gesigna leerd stond en verder zou men ook de-ouders van het contact in kennis stellen. In december was de maat vol en ging de politie tot actie over, vooral omdat het ging om meisjes van 13 en 14 Jaar. Rechtbankpresident prof. mr. Van Hattum wees de commissaris op het feit dat in beide tenlastegelegde ge vallen de Sosjale Joenit wél de po litie had gewaarschuwd en wél de ouders had benaderd. De commissa ris wierp tegen dat de adressen, waar de kinderen waren onderge bracht. de toets der kritiek niet konden weerstaan. Advocaat mr. Droesen antwoordde dat de politie deze adressen niet eens kende: daar ging het Juist om. Aloha Blijkbaar was een artikel in het undergroundblad „Aloha" de grote steen des aanstoots geweest. In het artikel over het werk van de Sosjale Joenit werd de jeugd rechtstreeks opgeroepen om van huis weg te lopen. Advocaat mr. Droesen hamerde er op dat alleen de redactie van „Oloha" hiervoor verantwoordelijk was en dat de Sosjale Joenit het met de strekking van het artikel niet eens was. De rechtbank leek daarvan niet ge heel overtuigd. Uitvoerig werden Ben B. en zijn medewerker Herman de Kier (35) ondervraagd welke doelstelling van de Sosjale Joenit nou eigenlijk op de eerste plaats komt: hulpverlening of het bevor deren van „structurele maatschap pijverandering". Antwoord: zij zijn onafscheidelijk aan elkaar gebon- Ombudsman Uit de urenlange debatten bleek wel dat de Sosjale Joenit het burgerlijk gezin bepaald niet meer ziet als de basis van de maatschappij. Hetzelf de standpunt werd verdedigd door getuige-deskundige dr. Herman Mil- likowski (62), socioloog aan het Ne derlandse Huisartsen Instituut van de Gem. Universiteit te Amsterdam die onder meer de aanstelling be pleitte van een ombudsman, bij wie kinderen zich zouden moeten kun nen beklagen over hun ouders en die vond dat de Soejale Joenit een duidelijke leegte opvult in de be staande hulporganisaties. De Amsterdamse psychiater Albert Engelsman "46), verbonden aan een reclasseringsbureau, zei: „Ik ben onder de indruk van de juistheid van him principes. Wat de wet er ook van zegt, in de hulpverlening is het doorbreken van de panieksitua tie en het verschaffen van onder dak, veiligheid en contact met be trouwbare helpers een eerste vereis te. Terugbrengen naar huis zou in dat eerste stadium fout zijn". Zwijgplicht Prof. dr. Johan de Graaf (60), hoog leraar in de ethiek aan de theologi sche faculteit te Utrecht: „Ethisch gezien moet een mens met een goed geweten en een redelijk doel de wet kunnen overtreden. Eerst komt de ethiek en dan pas de wet". De hoogleraar die ethiek doceert on der anderen aan politiemensen, was van mening dat de mensen van de Sosjale Joenit juist handelen door te weigeren aan politiemannen de adressen mee te delen van minder jarigen die zij nog moeten helpen. „Ethisch gezien hebben deze hulp- vernemers niet alleen het zwijgrecht maar zelfs de zwijgplicht", meende hij. Maatschappelijk werker Gerard Bunnik (29) vertelde dat ook het hoofdbestuur van de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijke Werkers zich in deze zaak heeft op gesteld aan de zijde van de Haagse Sosjale Joenit. „Hulpverlening moet onder bepaalde omstandigheden prevaleren boven de wet", zei hij. Regels Officier van Justitie mr. Schampers stelde zich op het standpunt dat in een geordende maatschappij de re gels moeten worden nageleefd. Voor verandering van deze regels is nu eenmaal een bepaalde parlementaire procedure voorgeschreven. Met alle waardering voor het werk an de Sosjale Joenit stelde de of ficier vast dat deze hulpverleners te eenzijdig partij kiezen voor de kin deren, met voorbijgaan van de rechten en belangen der ouders en van de overheid. Mr. Schampers, die de straf een duidelijk waarschuwend karakter wilde geven, eiste tegen beide over treders een voorwaardelijke gevan genisstraf van twee weken, met drie jaar proeftijd, en 150 gulden boete, subsidiair 15 dagen hechtenis. In de met belangstellenden geheel volle zaal ging een gesis van afkeuring op. Redelijk Advocaat mr. H. W. J. Droesen gaf toe dat de overtreding formeel wel is gepleegd, maar hij bepleitte ont slag van rechtsvervolging op grond van het feit dat de verdachten voor hun handelen een buitenwettelijke rechtvaardigingsgrond hebben, om dat zij de wet overtraden voor een redelijk doel en met redelijke mid delen. De advocaat waarschuwde de recht bank dat de Haagse gemeenteraad een beslissing over subsidieaanvrage van de Sosjale Joenit heeft opge schort en dat hetzelfde is gebeurd met een gesprek tussen de regering, de politie, de rechterlijke macht en maatschappelijk werk, alles in af wachting van het vonnis in dit strafproces, dat daardoor veel mèèr wordt dan een vonnis over het inci dentele handelen van twee willekeu rige verdachten. Blijkbaar wordt van de rechtbank ook sociale actie gevraagd en wordt haar een beslissing opgedrongen op een terrein waar zij niet werkzaam is, aldus mr. Droesen, die met des te meer nadruk beklemtoonde dat de rechtbank daarom niet moet oordelen of de wet geschonden is, maar over de vraag of het recht is geschonden. Ben B zag af van zijn laatste woord. „De kloof tussen twee denkwerelden is met een paar woorden niet te overbruggen", sprak hij somber. Vonnis 2 november. In de jaren vijftig zond de AVRO-televisie een jeugdpro gramma uit onder de titel „Morgen gebeurt het". Het was een ruimtevaartserie over be zoeken aan andere planeten. In die jaren nog een utopie. Van daag is het realiteit: De Ame rikanen rijden met een karre tje over de maan. Morgen gebeurt het in Den Haag. Vandaag zullen we beslissen over zaken, die morgen ons leven zullen bepalen. Staten leden besluiten of het laatste stiltegebied, dat de overvolle Randstad nog heeft, morgen zal worden verscheurd door een Leidse Baan vol ronkende au tomotoren. Een keuze tussen een uniek stukje natuur en de auto. Voor velen lijkt het vandaag nog een waanzinnig plan om af te zien van een weg waarom het autoverkeer schreeuwt. Maar morgen zal een dergelijk be sluit niet moeilijk meer zün. Er is namelijk geen alternatief. Voorstanders van de Leidse Baan laten niet na te wijzen op de verkeerschaos, die zal ontstaan, wanneer de weg niet wordt aangelegd. Die chaos komt in derdaad wanneer er tenminste niets gebeurt. Maar die komt er zeker ook wanneer we door- blijven gaan met wegen aan leggen in een gebied dat ruim telijk aan grenzen is gebonden. Morgen, over tien, vijftien, twin tig jaar zal ook de Leidse Baan te klein zijn. Dezelfde proble men zullen opnieuw opduiken. Wij, mensen van vandaag heb ben de generatie van morgen opgescheept met een probleem dat we niet zelf wilden oplos sen. Het is heel gemakkelijk om de zaak op de lange „Leidse" baan te schuiven, maar het getuigt van meer moed en visie om die zaak vandaag te willen oplos sen. We zullen een jarenlang voortkabbelend beleid abrupt moeten ombuigen. Abrupt om dat een opgeofferd natuurge bied voorgoed verloren is. Daarom zal het openbaar ver voer een kans moeten krijgen in plaats van de Leidse Baan. Automobilisten zullen de mili euvoorvechters verwijten dat ze verantwoordelijk zijn voor de doden in het verkeer. Een mis plaatst feit. want de Leidse Baan wordt vandaag gebouwd om het verkeer tijdens de spits uren op te vangen. De meeste ongevallen gebeuren echter in het weekeinde. In files en bij opstoppingen be perken de ongelukken zich meestal tot blikschade, terwijl kettingbotsingen juist een ver schijnsel zijn op autowegen waar snel gereden wordt, Bo vendien is het vaak een fout van de autobestuurder oorzaak van een ongeval en niet de kwaliteit van de weg. Natuurlijk hebben de autobe zitters van vandaag gelijk wan neer ze beweren, dat het open baar vervoer veel te wensen overlaat. Verbindinen zijn niet optimaal en bussen lopen vast in files auto's. In feite is dus de automobilist medeverant woordelijk voor de slechte po sitie van het openbaar vervoer. Hij belemmert het openbaar ver voer en maakt het onrenda beler omdat hij er geen gebruik van maakt. Daarom zijn er krachtige maatregelen nodig De gevolgen zullen voor de automobilisten hard aanko men. Ze zullen morgen nog langer in files moeten staan, de opstoppingen zullen nog aanzienijker worden. En mis schien komt dan de dag dat de automobilist een selectief gebruik gaat maken van zijn auto en het openbaar vervoer verkiest. Vandaag zijn we nog niet zover om het welzijn te laten preva ler boven de welvaart, maar misschien gebeurt het morgen. NIJMEGEN De promotie van dra. A. van Gennep alt Baarn gaat vrijdag niet lonr. Dit ondanks het feit dat prof. dr. P. J. A. Calon het betreffen de proefschrift „leer- en ge dragsmoeilijkheden tussen zes en twaalf jaar" heeft goedge keurd en het proefschrift in middels al gedrukt is. Ook de uitnodigingen voor de promotie zijn de deur al uit. Een commissie van drie. die meestal alleen de oppositie bij een promotie organiseert en be kijkt of de kandidaat cum lau- de kan promoveren of niet. heeft het proefschrift unaniem afgewezen. Een afwijzing op een zo korte termijn vóór de promotie komt in universitaire kringen eigen lijk nimmer voor. De heer Van Gennep, die ruim vijf Jaar aan het proef schrift gewerkt heeft, Is verbon den aan het centrum voor gees telijk gehandicapten „Eemer- oord" in Baarn. De commissie noemde het proefschrift in zijn geheel bene den de maat. Men acht het echter niet uitgesloten dat de heer Van Gennep later na de nodige verdere studie alsnog zaj promoveren op enkele onderde. ien uit zijn afgekeurde proef, schrift.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 7