>erzisch feest vandaag in
ïrote tentenstad begonnen
'Minder dollars voor VN
als Formosa geen lid is"
Spaanse affaire- Matesa in doofpot
Eersepolis verzamelpunt van vorsten en presidenten
Naast elkaar
01
Respect van Japanse
jjvolk voor het Duitse"
Suenens ook voor
gehuwde priesters
Louis: "Wedloop naar
vrede tussen Moskou
en Verenigde Staten
I ranco hielp met één pennestreek financieel schandaal uit de wereld
)INSDAG 12 OKTOBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PERSEPOLIS, WASHINGTON, PARIJS (Reuter, AP) In
Perzische stad Persepolis is vandaag de viering begonnen
in het 2500-jarig bestaan van het Perzische rijk. In een spe-
ial voor deze gelegenheid ingericht tentendorp is de Sjah
stheer van een ongekend aantal gekroonde hoofden, presi-
;nten en regeringsvertegenwoordigers. De feestelijkheden.
een week duren, zijn vandaag ingeluid met een kransleg-
ng door de Sjah op het graf van Cyrus de Grote, stichter van
(t eerste machtige keizerrijk Ier wereld.
terrein: president Podgorni van de
Sowjet-Unie heeft een goudkleurige
tent vlakbij soortgelijke tenten van
de Amerikaanse vice-president Spiro
T. Agnew en een vertegenwoordiger
van Formosa. Ook de tenten van de
presidenten van India en Pakistan,
landen die op gespannen voet met
elkaar staan, zijn naast elkaar ge
plaatst. De tent van de Zuid-
afrikaanse president staat naast die
van de president van Mauretanië.
Tot de vorstelijke gasten behoren
o.a. Prins Bernhard, die Koningin
Juliana vertegenwoordigt.
Koning Frederik en Koningin In-
gin Ingrid van Denemarken, de
Keizer van Ethiopië, Koning Hoes
sein van Jordanië, Koning Hassan
van Marokko en de Koning van
Nepal. Verder worden o.a. verwacht
de presidenten van Joego-Slavië,
Roemenië, Oostenrijk en Finland on
derscheidenlijk Tito, Ceaoesescoe Jo
nas en Kekkonen. President Pompi
dou van Frankrijk heeft de uitno
diging aan hem afgewezen een
besluit, dat de Sjah betreurenswaar
dig heeft genoemd. In een gesprek
met een Frans blad verklaarde de
Sjah, dat president Pompidou vol
gens sommigen aan zijn hof bezwaar
heeft gemaakt tegen het hofprotocol
en voorrang wilde hebben boven ze
kere monarchen.
let weelderige tentendorp is gelf
in de schaduw van de ruïnes
Persepolis, eertijds de hoofd
ei van het Perzische rijk. Om ?iet
lied Persepolis, dat 60 kilometer
noorden van de Zuidperzische
d Sjiraz ligt, zijn veiligheidscroe-
gelegerd. Bovendien patrcuille-
hefschroefvliegtuigen boven het
stgebied, waar een kleine duizend
rnalisten, fotografen en perso-
van televisie-onderneningen.
alle delen van de wereld hun
k zullen gaan doen. Er zijn een
x pikante situaties op het tenten-
Ichade in Ulster De guerrilla
's van het IRA in dit Jaar heb-
de Noordierse industrie reeds
schade berokkend van naar
atting 345 miljoen gulden. De
rkioosheid in Ulster stijgt met de
Op het ogenblik is een op de
werkloos.
{ruilof tsgangers verdronken
gentien Poolse bruiloftsgangers
zondagavond in de Weichsel ver
inken doordat hun boot kapseisde,
srtig opvarenden konden gered
rden.
JhinaEthiopië China en Ethio-
hebben overeenkomsten oider-
end over handel en economsche
technische samenwerking. ^De
liopisché keizer Haile Sela'ssit en
Chinese premier Tsjoe-En-lai
onden de ondertekeningsplech ig-
d bij: Ethopië krijgt een hulp 'an
miljoen gulden.
Stadion in Teheran
De tenten waarin de gasten wonen
zijn aan elkaar gelijk. Elke tent
heeft een zitkamer, twee slaapka
mers en badkamers. Een hoogtepunt
zal vrijdag a.s. een parade zijn van
eenheden van het Perzische leger,
uitgerust met uniformen uit de tijd
van Cyrus en uit andere periodes
van Perzië's geschiedenis. De aanwe
zigen zullen ook vergast worden op
een schouwspel, waarin de bouw van
Persepolis wordt uitgebeeld en ook de
verwoesting van de stad toen troepen
van Alexander de Grote de troe
pen van Darius III versloegen. Van
Persepolis zullen de gasten naar de
hoofdstad Teheran worden gevlogen,
waar zaterdag een stadion met
100.000 plaatsen onthuld wordt en 'n
monument waarin een historisch
museum is ondergebracht. Een gro
te boog als onderdeel van het monu-
(Van onze correspondent)
WASHINGTON (GPD) Eer
van 21 Amerikaanse sena-
Q ren heeft bekendgemaakt, dat
in de Senaat een wet aanhan-
zullen maken om de finan
■Hele bijdrage van de \'erenigde
aan de Verenigde Naties
astisch te beperken wanneer
wordt uitgewezen als lid
L neinde de zetel van Peling mo-
lijk te maken. Deze mmoeuvre
bi de Amerikaanse VN-am-
tssadeur toegelicht door de con-
rvatieve senator James Buckley
n de staat New York, <e zegs-
an voor deze groep sentoren.
Senator Buckley verwees nar het
it, dat Formosa een van demede-
(richters was geweest van e Ver-
I» ligde Naties Hij zei dat ht een
f incipiële kwestie was Format niet
I laten vallen. Buckley beria zich
er verder op dat het initiatief van
de 21 senatoren de steun heeft van
..driekwart van de Amerikaanse be
volking".
De Verenigde Staten hebben in de
afgelopen jaren ongeveer 36 procent
van de jaar-begrotingen van de Ver
enigde Naties voor hun rekening ge
nomen, een bedrag dat aanzienlijk
groter is dan dat van bijvoorbeeld
de Sowjet-Unie of van Engeland of
Frankrijk.
Over enkele dagen begint het debat
in de Algemene Vergadering over de
toelating van China. Volgens een
laatste peiling zou de motie van de
Verenigde Staten om zowel Formosa
als Peking een zetel in de Verenigde
Naties te geven, twee stemmen te
kort komen. De laatste tegenslag voor
Washington was dat Ierland, dat tot
nog toe steeds de Amerikaanse lijn
had gevolgd liet weten dat het voor
de toelating van Peking zou stem
men en tegen het handhaven van
Formosa als VN-lid.
Zelfs wanneer de actie van de
groep van 21 senatoren het tot een
wetsvoorstel zou brengen, is het on-
leizer in een tcfelrede:
f (Van onze correspondent) 'n begrip zal worden als de dan her-
BONN (GPD) Met twee volklie-stelde Heinemann er Koningin Ju-
(I eren van Duitse componisten (eerstRana en Prins Bernhard ontvangt,
et Japanse, vervolgens het Duitse) Vas Koschnick maandagavond de
v I Keizer Hirohito gisterochtend op stheer van het keizerlijke paar en
et vliegveld van Bonn ontvangen 50 genodigden.
^oor de plaatsvervangende chef van Keizer Hirohito zei gisteravond in
it, burgemeester Koschnick vaa
imen. Tijdens het middageten,
irbij zij de hoogste Japanse on-
erscheiding in ontvangst mocht ne-
overhandigde mevrouw Heine-
j de keizer een brief van haar
nan. Deze verontschuldigde zich
tor zijn afwezigheid.
Hirohito en Keizerin Nagako be-
otwoorden met hun verblijf in
Pest-Duitsland de visite die presi-
tot Lübke in 1963 aflegde in Tokio,
lens van een oogoperatie herstellen-
opvolger Heinemann heeft van
D dokter zelfs niet de toestemming
pi unnen Krijgen om op een televisie
controleren of Koschnick, als
Itostdoend president van de Bonds-
m tafelrede, dat het Japanse volk
ci het Duitse volk verenigd zijn door
?n verloren die zij als bondgeno-
bittere ervaring een oorlog te heb-
n hebben gevoerd. De keizer sprak
.ermee voor het eerst openlijk over
Tweede Wereldoorlog.
In zijn toespraak tijdens het diner
i de 70-Jarige keizer dat „onze
cide landen terugblikken op eenzelf-
ontwikkelingsgang gedurende de
gelopen nonderd jaar".
Hij prees de Duitse hulp bij de
odernisering van Japen in de vo-
ge eeuw en voegde er aan toe: „De
md tussen ons is niet beperkt tot
speciale betrekkingen van het ver
den, die ik zojuist heb opgesomd,
&ad, hem waardig vervangt. Voor e band blijkt ook in de bittere er-
lirohito zal de afwezigheid van een aring een oorlog te hebben verloren.
8! ka-tshoofd echter enigszins worden >e keizer zei dat de beide volkeren
vergoed door een anderhalf uur du- eel gemeen hebben in hun ijver,
tod onderhoud met de Lübke's. kort asthoudendheid en organisatieta-
zijn vertrek op woensdag. ent. „Om al deze redenen heeft het
In het fraaie slot Brühl, dat la-rapanse volk groot respect en diepe
w deze maand ook in Nederlandympathie voor het Duitse volk'
waarschijnlijk dat de senaat het
voorstel zal aannemen. Wat dat be
treft is de actie meer van symbo
lische dan van praktische aard.
Overigens is de Amerikaanse mini
ster van Buitenlandse Zaken Rogers,
van oordeel, dat, als Nationalistisch-
China niet meer tot de Verenigde
Naties zou behoren, tien andere lan
den „rijp zijn voor verwijdering uit
de wereldorganisatie en dat dan
tevens de wettigheid van alle han
delingen van de veiligheidsraad tot
nu toe in twijfel kan worden ge
trokken". Zoals bekend is Amerika
een sterke voorstander van het hand
haven als lid van Taiwan (Formosa)
maar zou tevens Peking in de we
reldorganisatie willen zien opgeno
men. Het Amerikaanse beleid noemt
men wel „de twee-China's-politiek"
ment zal een nieuwe poort naar de
Perzische hoofdstad vormen voor het
verkeer aan de luchthaven naar Te
heran. De boog wordt reeds niet-
officleel „de Eiffeltoren van Tehe
ran" genoemd.
De kosten van de feesten zijn offi
cieel niet opgegeven.
Kritiek afgewezen
De minister voor Hofzaken, Ass-
dollach Alam, heeft verklaard, dat
de uitgaven de ontwikkeling van
Perzië hebben helpen versnellen. Er
zijn om. wegen aangelegd, de elek
triciteitsvoorziening is uitgebreid en
er zijn nog andere voorzieningen ge
schapen, die andersin veel langza
mer tempo verwezenlijkt zouden
zijn.
De sjah van Perzië ziet de feeste
lijkheden als een gelegenheid om het
moderne Perzië te tonen als een
Een globaal overzicht van de
reusachtige tentenstad bij de
Perzische stad Perse-polis.
zich snel ontwikkelend land en een
waardige opvolger van het rijk van
Cyrus.
De Sjah van Iran heeft de kritiek
van de hand gewezen dat hij staats
gelden verkwist aan een uitbundig
feest. In een door het Franse blad
„Le Monde" gepubliceerd interview
verklaarde de Sjah: „Wij hebben het
geld dat wij uitgeven geleend noch
gestolenDe uitgaven voor de fes
tiviteiten zijn ingepast in onze ont
wikkelingsprojecten: wij bouwen we
gén en hotels, wij voeren waterlei
ding in op het platteland, en wij
bouwen een toeristische infrastruc
tuur op, die ons later fabuleuze in
komsten kan verschaffen".
VATICAANSTAD (AP) Kardi
naal Suenens van België is zeker niet
de eerste van de 209 afgevaardigden
op de synode die gehuwde mannen
tot priester wil laten wijden.
De kardinaal waarschuwde de sy-
node-vaders voor een definitieve be-
Vier Britten
verdacht van
spionage
LONDEN (Reuter) Een ambte
naar van het Britse ministerie van
Buitenlandse Zaken is gisteren in
Londen voor een rechter beschuldigd
van overtreding van de wet inzake
officiële geheimen, omdat hij tussen
Juli 1968 en april 1971 in de Soeda-
nese hoofdstad Chartoem een docu
ment zou hebben overhandigd, dat
van nut zou kunnen zijn voor een
vijand. De verdachte, de 39-jarige
Hinchcliffe, is een lagere administra
tieve functionaris die twee dagen ge
leden bij zijn terugkeer uit Algiers
werd aangehouden. Hij moet op 18
oktober opnieuw voorkomen.
Behalve Hinchcliffe is ook een re
geringsambtenaar van Maleisische
afkomst in staat van beschuldiging
in verband met een spionagezaak
gesteld. Hij werkte in Portsmouth.
Eveneens op beschuldiging van over
treding van de wet inzake officiële
geheimen zijn twee Griekse Cyprio
ten aangehouden. Het zijn twee
kleermakers. Alle vier gevallen staan
op zichzelf en hebben niets te maken
met de onthullingen van de Rus Oleg
Lyalin.
slissing inzake de celibaatskwestie.
Hij oefende kritiek uit op de „auto
riteiten in Rome" die pas nu. zijns
inziens vijf jaar te laat, een discus
sie over het celibaatsvraagstuk had
den toegelaten. De kardinaal bracht
daarmee het besluit in herinnering
van de Paus, die de deelnemers aan
het tweede Vaticaanse concilie ver
bood over het celibaat van gedach
ten te wisselen.
De Belgische kardinaal verklaarde
voorts, dat de Belgische bisschoppen,
conferentie meent dat de bisschop
penconferentie van landen waar een
priestertekort bestaat, de Paus moe
ten kunnen verzoeken gehuwde man
nen tot priester te wijden.
Een minderheid van het Belgische
episcopaat, aldus kardinaal Suenens,
waartoe ik ook behfcor, is van oordeel
dat niet alleen bij een priestertekort
de mogelijkheid moet bestaan om
gehuwde mannen tot priester te wJJ-
aen.
Kardinaal Suenens zette uiteen, op
welke privé-gronden hij voor het
priesterschap van gehuwde mannen
was. De bisschoppen hebben niet al
leen de macht, maar ook de plicht
om het aantal priesters te benoemen,
dat beantwoord aan de eisen van het
volk gods. Deze plicht, die een god
delijke plicht is, zo ging de kardinaal
voort, gaat voor, boven iedere kerke
lijke wetgeving. Het volk der christe
nen vervolgde hij heeft op zijn
beurt ook het recht de priesters in
zijn midden te hebben waaraan het
behoefte heeft met betrekking tot
zijn uiteenlopende omgevingen. Ten
slotte moet het recht van Jezus
Christus om zich ongeschonden te
bhj ven uiten door middel van het
eucharistisch mysterie, gehandhaafd
blijven.
LONDEN, WASHINGTON (AP,
DPA) Volgens de Sowjetrussi-
sche journalist Victor Louis is het
einde van de Vietnamese oorlog
thans in zicht. Louis, die Sowjet-
russisch staatsburger is en als
correspondent van de „London
Evening News" in Moskou woont,
verklaarde gisteren: „Alles wijst
erop, dat, nu de Sowjet-Unie en
ADVERTENTIE
de Verenigde Staten belden be
lang hebben bij beëindiging van
het conflict, een wedloop naar de
vrede is begonnen". Het gevolg
van deze wedloop zou volglens
Louis een topconferentie tussen
president Nixon en "een der Rus-
siche leiders" zijn.
Er heerst volgens Louis op heit
ogenblik in Moskou koortsachtige
activiteit. In diplomatieke kringen ia
de Sowjetrusaische hoofdstad ver
wacht men ook ontwikkelingen in
het Midden-Oosten na *t bezoek van
de Egyptische president Sadat, die
op het ogenblik in Moskou vertoeft.
Intussen hebben Amerikaanse
kunstmanen boven de Sowjet-Unie
nieuwe raketbunkers gefotografeerd,
zo meldde de New York Times gis
teren. Het blad noemt als bron Ame
rikaanse regeringsfunctionarissen,
die zich bezorgd maken over een
versterkte nucleaire bewapening van
de Sowjet-Unie.
Het aantal nieuwe raketbases zou
van tien in het begin van dit Jaar tot
meer dan negentig gestegen zijn.
Bovendien zouden de nieuwe Russi
sche raketbunkers belangrijk groter
zijn dan nodig is voor de SS-9-raket
ten. Dit zijn, voor zover tot dusver
bekend is, de krachtigste Russische
raketten met een doorsnee van 3.30
meter.
(Van onze correspondent)
MADRID (GPD) Generaal
Franco's ministers kunnen tevreden
zijn. Hun verjaardagscadeautje aan
de generaal ter gelegenheid van de
35-ste viering van zijn alleenheer
schappij, de ma'ssale aanhankelijk
heidsbetoging op het Plaza de Orien-
te in Madrid, was een groot succes.
Zelfs de anders zo onbewogen Fran
co kwam er zichtbaar van onder de
druk. De ene dienst is de andere
waard, en zo trokken negen woorden
in het lange amnestiedecreet, dat
Franco bij deze heuglijke gelegen
heid afkondigde, spoedig de aan
dacht van de politieke waarnemers.
Tussen de uitgebreide bepalingen
waardoor éénderde deel van alle
Spaanse gevangenen onmiddellijk op
vrije voeten kwam, vermeldde het
decreet namelijk eveneens, dat het
staatshoofd "alle geldstraffen, wel
ke hun omvang dan ook moge zijn"
had kwijtgescholden. Iets verderop
stond te lezen dat de gratieverlening
inzake geldstraffen automatisch toe
gepast moest worden voor het geval
het proces nog in de onderzoekings
periode verkeerde. Het decreet
voegde er nog uitdrukkelijk aan toe,
dat er in dat geval geen openbaar
proces voor de rechtbank meer no
dig was en dat er ook geen vonnis
uitgesproken moest worden.
Wat door de algemene feeststem
ming en de vreugde over de amnes
tie geheel onopgemerkt voorbij ging,
was het feit, dat Franco zo met
één pennestreek het grootste finan
ciële en politieke schandaal in de ge
schiedenis van z'n bewind uit de we
reld had geholpen. Onder de begun
stigden van deze amnestie bevonden
zich namelijk enkele ministers van
het kabinet, dat de "spontane"
massabetoging voor Franco had ge
organiseerd, plus een aantal van hun
vroegere collega's en ondergeschik
ten. Het schandaal waar het om gaat
is de eens zo beruchte „affaire-Ma
tesa", een zwendel waar 15 miljard
peseta's (750 miljoen gulden) aan
staatsgelden mee gemoeid waren.
Het onverantwoord verlenen van
een staatskrediet van 15 miljard pe
seta's aan de firma Matesa om haar
uitvoer van textielmachinerie te on
dersteunen, werd in het voorjaar van
1969 door een sector van het regime
die men wel met de falangisten of
nationalisten vereenzelvigt, opge
blazen en uitgebuit om er hun riva
len. de zogenaamde technocraten
van het Opus Dei, mee te lijf te
gaan.
Het was bepaald niet de enige zaak
waarbij men 'n twijfelachtig gebruik
van staatsgelden kon vermoeden en
het zal ook zeker niet de laatste
zijn. Maar de affaire-Matesa werd
buiten alle verhoudingen opgeblazen
door de nationalisten, die op dat mo
ment o.a. sleutelposten in de rege
ringscontrole op de nieuwsmedia be
zetten, omdat de verdenkingen dui
delijk in de richting van him tegen
standers in het kabinet wezen. Het
schandaal werd z algemeen bekend
gemaakt, dat er in de zomer van
1969 in heel Spanje over niets an
ders meer gesproken werd. Heel wat
politici meenden, dat het laatste uur
van de technocraten geslagen had.
De eigenaren van de firma Mate
sa, Juan en Fernando Vila Reyes,
verdwenen achter de tralies. De per
sonen. die ondervraagd werden, ble
ken van steeds hogere rang te wor
den en bereikten spoedig het peil
van directeur van een staatsbank en
zelfs een staatssecretaris. Men ver
wachtte van generaal Franco een ka
binetswisseling ten gunste van de
falangisten, en in de gebruikelijke
"welingelichte kringen" had men
de nieuwe ministerlfjst al klaar lig
gen.
Maar men rekende buiten de
waard, lees: Franco. In plaats van
een kabinetswisseling liet hij de po
litieke stoom afblazen door de, op
dat moment volkomen onverwachte
benoeming van Prins Juan Carlos tot
zijn opvolger en toekomstige koning
van Spanje. Toen hij op 29 oktober
overging, kregen de Falangisten het
lid op de neus. Weliswaar verdwe
nen de technocratische ministers,
van Hondel en van Financiën van 't
toneel, maar zij werden vervangen
door geestverwanten terwijl de fa-
langistische ministers zonder meer
ter zijde geschoven werden. Enkele
ministers die in laatste instantie
voor de affaire verantwoordelijk ge
steld konden worden, behielden zelfs
hun post.
Franco zou Franco niet zijn, als hij
niet toch een slag om de arm had
gehouden. Het proces-Matesa ver
dween niet in de doofpot, maar werd
achter gesloten deuren behandeld
door de voltallige zitting van het op
perste gerechtshof, dat nu drie ex-
ministers ter verantwoording riep.
Er werd zelfs gestemd over de
vraag of men ook enkele "zittenblij-
vers" van het kabinet zou ondervra
gen, maar dat voorstel werd afgewe
zen. Niettemin bleef het proces als
een zwaard van Damocles aan een
zijden draadje boven het hoofd van
enkele sleutelfiguren van het kabinet
hangen, en de nationalisten bleven
proberen dat draadje door te knip
pen.
Na twee Jaren van geheime onder
zoekingen bedroeg het dossier al
50.000 foliovellen en als men de ko
pieën van de zestien advocaten mee
rekende, had he+ opperste gerechts
hof een twintigtal flinke bestelwa
gens nodig om de paperassen van
Matesa te vervoeren! Verleden Jaar
jui maakte de officier van Justitie
zijn e.sen bekend tegen Vila Reyes
eiste mj 1.278 Jaar gevangenisstraf en
8,5 miljard peseta's boete, tegen de
directeur van een staatsbank 500 mil
joen peseta's boete, en tegen de drie
ex-ministers boetes van vijf tot twin
tig miljoen peseta's of twee maan
den arrest.
De argumenten van de officier van
Justitie om dergelijke eisen te recht
vaardigen (die natuurlijk in het
vonnis vermeld zouden moeten wor
den) zouden ongetwijfeld voldoende
munitie vormen voor een nieuwe
aanval van de falangisten. Wat
nog veel belangrijker is: het wae
een publiek geheim, dat vele Spaan
se generaals, die bepaald niet in
weelde zwemmen en ternauwernood
wat modern materiaal van Washing
ton mogen vragen of in Parijs op
krediet mogen kopen, verontwaar
digd een rechtvaardiging van de
verdwenen staatsgelden eisten. Geen
wonder dat er bij de laatste politie
ke manoeuvre van de nationalisten,
de massabetoging van verleden Jaar
december op het Plaza de Orlente,
opnieuw ophelderingen over het pro
ces werden geëist.
Het verweer van het kabinet blijkt
succes, te hebben gehad. Zij beant
woordde de falangisten met een nieu
we en nóg massievere betoging op
het Plaza de Oriente, en generaal
Franco heeft hen beloond. Er komt
géén proces-Matesa en nog min
der een vonnis met argumenten. Er
behoeven geen dreigende miljoenen-
boetes betaald te worden. Het op
perste gerechtshof kan zijn twintig
,bestelwagentjes gebruiken om de
duizenden foliovellen naar de vuil
nisbelt (of beter nog, de verbran
dingsoven) te brengen. De technocra
ten en Opus Dei-leden kunnen een
zucht van verlichting slaken en de
Matesa-nachtmerries vergeten. Ge
neraal Franco heeft zijn vroegere en
huidige medewerkers van een verne
dering gered en (wat voor hem waar
schijnlijk nog veel belangrijker was)
alle verdenkingen van corruptie in
zijn regime weer naar het rijk van
de taboes verwezen.
