FELLE STRIJD OVER
NUT VAN PREPARAAT
Groep van tien moet crisis oplossen
OLIEBANK OP
MAASVLAKTE
Jan Romein -
opnieuw gelezen
Vasolastine ja of nee (I)
ZATERDAG 2 OKTOBER 1971
LE1DSCH DAGBLAD
PAGINA 7
Heeft de in Soestdijk reeds jaren werkzame biochemicus G. H. van Leeuwen (63)
op medisch gebied revolutionaire preparaten ontwikkeld voor onder meer hart- en vaat
ziekten, rheuma, bronchiale ziekten en storingen in het centraal zenuwstelsel en tegen
bepaalde vormen van kanker, of is hij een kwakzalver?
Moet het hem voorgoed onmogelijk
worden gemaakt valse hoop te
kopen aan vaak ongeneeslijk zieken,
of moet hij medische steun hebben
om de werking van zijn geneesmid
delen aan te tonen en zijn weten
schappelijke arbeid voort te zetten.
„De preparaten van Van Leeuwen
bezitten de aangeprezen werking
niet". Dat was in 1966 de conclusie
van het drie jaar daarvoor ingestel
de College ter Beoordeling van Ver
pakte Geneesmiddelen. Het kwam
tot deze conclusie na een klinisch
onderzoek, waarbij één van de pre
paraten Vasolastine voor hart
en vaatziekten werd vergeleken
met een placebo (een nepwatertje)
Toen bleek dat de behandelde pa
tiënten in beide gevallen voor 50
procent genazen, wilde het College
het geneesmiddal niet registreren.
Van Leeuwen: „Het onderzoek is
destijds ondeskundig gebeurd. Ik
heb persoonlijk bii artsen, die mee
gewerkt hebben, kunnen constateren
dat er op grote schaal ampullen
zijn verwisseld".
Positief
Het preparaat in Engeland op pre
cies dezelfde wijze getest, leidde wel
tot positieve resultaten, evenals in
Duitsland. Oostenrijk, Polen en
Zwitserland.
Van Leeuwen is van de beslissing
van het College in beroep gegaan
bij de Raad van State, die nog
geen uitspraak heeft gedaan. Omdat
dat nog wel jaren kan duren is er
in Nederland een wonderlijke situa
tie ontstaan. Enige tientallen artsen
en specialisten schrijven hun pa
tiënten de preparaten van Van
Leeuwen voor en zien dat er in 60
tot 90 procent van de gevallen ge
nezingen of verbeteringen worden
geboekt, zonder dat zij de werking
van de geneesmiddelen wetenschap
pelijk kunnen verklaren. Deze groep
vindt de genezing of de verbetering
van de patiënt het meest belang
rijk.
Een ander deel (de grootste groep)
weigert de preparaten voor te
schrijven omdat een kleine toon
aangevende groep van hoogleraren,
biochemici en farmaceuten van de
leek moeüijk te begrij
pen
huizen de preparaten niet
te gebruiken en tot ingrijpende
operaties overgaan, terwijl ze weten
dat het empirisch (bij ondervin
ding) is bewezen dat in bijna 9(
procent van de gevallen van hart
en vaatziekten Vasolastine werkt".
De Deventer arts M. Brouwer
ruim twintig jaar ervaring met Van
Leeuwens preparaten die ronduit
stelt niet precies te weten waarom
de bewuste geneesmiddelen zo goed
zijn („Maar de meeste artsen
schrijven geneesmiddelen voor zon
der te weten hoe ze werken".) zegt:
„Ik zou het van de daken willen
schreeuwen dat mensen die op het
punt staan zich voor hart- en vaat
ziekten te laten opereren dat niet
moeten doen. Het hoeft niet".
Eén van de (weinige) Nederlandse
hartspecialisten die Vasolastine ge
durende vijf Jaar onderzocht en er
mee werkte, concludeert in een ar
tikel in de „Geneeskundige Gids":
„Vasolastine tegen hart- en vaat
ziekten verbetert de cerebrale func
ties (werking van de kleine her
sens), herstelt de lichaamskrachten
en geeft een gevoel van verjon
ging".
De Londense rheumatoloog en me
disch publicist, dr. Gordon Russel,
schrijft, nadat hij enige tijd Van
Leeuwens preparaten tegen rheuma
(Rheumakecta) heeft beproefd:
„Van Leeuwen kan stellen met zijn
preparaat de grootste vooruitgang
op het gebied van de rheumabe-
strijding te hebben geboekt sinds de
jaartelling".
Verboden
Prof. dr. G. Verdonk, hoogleraar in
Gent in de gerontologie (leer der
ouderdom) schreef, toen Vasolastine
België werd verboden (door toe
doen van dr. Siderius, toen nog di
recteur-generaal van Volksgezond
heid, zo stellen een paar specialis
ten, die anoniem willen blijven)
de toenmalige minister van
Volksgezondheid van België, de heer
Hulpiau: „Ik heb het preparaat
sinds twee jaar aan een ernstige
proef onderworpen. Mijn conclusie:
Vasolastine is een van de meest
waardevolle geneesmiddelen bij de
grondbehandeling
atheroma tose
veronderstelling uitgaat dat (.hart- en vaatziekten)
tienduizenden genezingen met een
bepaald geneesmiddel niets zegt of
bewijst, wanneer die kleine
(top) groep de werking van het mid
del wetenschappelijk niet kan be
wijzen. Deze groep stelt wetenschap
bovenal.
Terwijl er in Nederland, volgens
opgave van het Centraal Bureau
voor de Statistiek, 500.000 tot
1.000.000 mensen duidelijk afwijkin
gen van de kransvaten van het
hart vertonen; terwijl dr. P. sid®"
rius, secretaris-generaal van de
Volksgezondheid, twee jaar geleden
verklaarde: „In volle
opmars te zijn tegen de hart- en
vaatziekten als doodsoorzaak num
mer één"; terwijl er in de loop der
jaren ongeveer 80 positieve medi
sche publicaties voornamelijk in
buitenlandse vaktijdschriften van
specialisten zijn verschenen, blijven
de meeste Nederlandse medici het
hoofd schudden wanneer ernstig
zieke patiënten, die zij zeh juet
kunnen helpen, c
preparaten vragen.
Van Leeuwens
Misdadig
Apotheker en scheikundige dr. J. G.
Timmers uit Assen zegt: „Het is
misdadig dat specialisten in zieken
Bennekom werkzame dr. S.
Oud-kerk bereikte in de loop der ja
ren opmerkelijke, zo niet verbluf
fende resultaten met Van Leeuwens
preparaten (Coliacron) bij de be
handeling van traumatische coma's
(Joep Strous Gerda Jochemse,
Aaltje Kolbach en Yvonne Wörlle)
en narcotische coma's. <Mia Ver
sluis).
Het College ter Beoordeling van
Verpakte Geneesmiddelen is niet
gevoelig voor deze medische argu
menten, waarvan er hier slechts een
paa.r zijn vermeld. In de schriftelij
ke instructies aan het College staat
letterlijk: „Aan verklaringen van
artsen, welke uitsluitend inhouden
dat een bepaald geneesmiddel met
succes bij patiënten is toegepast,
mag nauwelijks enige betekenis
worden toegekend".
Dr C. A. Teijgeler, hoofdinspecteur
van de Volksgezondheid en voorzit
ter van het College: „Het college is
gebonden aan de wettelijke criteria,
dat wil dus zeggen dat inschrijving
van verpakte geneesmiddelen slechts
mag plaatsvinden, indien deze ge
neesmiddelen naar redelijkerwijs
(absolute zekerheid is niet nodig)
mag worden aangenomen de aange
prezen werking bezitten en niet
schadelijk zijn voor de gezondheid.
Dat het preparaat redelijkerwijs de
aangeprezen werking bezit heeft het
TNO-onderzoek destijds niet aange
toond. De zaak berust nu bij de
Raad van State en is dus sub judi-
ce, zodat er weinig verder over ge
zegd kan worden".
Afwijzen
Toch heeft het grootste deel van de
ongeveer 15.000 huisartsen, klinische
specialisten, biochemici en farma
ceuten in Nederland wel een ver
klaring, waarom zij Van Leeuwen
preparaten afwijst.
1. de preparaten werken uitsluitend
auto-suggestief; 2. de methodes van
Van Leeuwen zijn niet, of niet vol
doende, wetenschappelijk; 3. de
conclusie van het TNO-onderzoek.
Wat de auto-suggestie betreft: die
redenering gaat moeilijk op in geval
len van traumatische- en narcoti
sche coma's. Bovendien heeft die
renarts De Haan uit Amsterdam
uitgebreide proeven gedaan met Va
solastine op honden en katten. De
Haan (zeer enthousiast)„Oude
honden die eerst gedragen moesten
worden, kunnen na een inspuiting
weer zelf de trappen op en af lo
pen". Volgens hem spelen er in de
Vasolastine-affaire zakelijke, politie
ke en persoonlijke motieven een rol.
Hiervan opnieuw volgens publi
caties in 1966 zijn meer artsen
overtuigd, al zijn zij meestal niet
beleid hierover exacte mededelingen
te doen.
In dit verband is de brief van de
arts J. C. C. Meyboom, te Zeist,
teressant, die hij in 1967 aan i
zekere meneer De Jong in Enschede j preparaten geschaard. Uitgaande
die zich persoonlijk wilde inzet- van de stelling dat het geen zin
de Vasolastine-zaak, nadatheeft met acties tegen de „Haagse
hij door het preparaat genezen was i muur" te blijven vechten, heeft zij
schreef: „Iets meer af wetende een stichting opgericht onder de
deze gehele affaire moet naar naam: Stichting Bio Medische Cen-
mijn overtuiging de afwijzing van trum „De Koningshof". Doel: de
zich achter Van Leeuwen en zijn
de staatscommissie worden gezocht
het persoonlijke vlak, zodat het
besluit de wetenschappelijke zijde
beeft verdoezeld".
Zakelijk
Zakelijke motieven? Juffrouw Smit,
apothekers in dienst van Brocacef,
Amsterdam: „Als ik de mensen zie
die genezen zijn, ga ik werkelijk in
Van Leeuwen geloven. Maar als ik
de conclusie neem van het College
ter Boordeling enz. zeg ik nee". De
heer E. A. W. Hirschfeld, voorlich
tingsmedewerker van Organon,
Ooss: „De preparaten van Van
Leeuwen worden vervaardigd op en
zymenbasis. Dat doen wij ook. In
'59 hebben we Cotazym, in '65 Co-
tazym-forte, in '69 Cotazym Forte
Capsules op de markt gebracht".
Van Leeuwen: „Organon bestelt re
gelmatig bij ons Valsolastine".
Woordvoerder Organon: „Uit be
langstelling, maar niet om het na
te maken".
Van Leeuwen: „In 1950 heeft de di
rectie van Organon mijn vindingen
willen kopen. Ik herinner
ciale en medische begeleiding
patiënten te bevorderen in het bij
zonder door toepassing van bio-me-
dische geneeswijzen.
Enzymen
Met andere woorden: door gebruik
te maken van Van Leeuwens enzy
menpreparaten. Grote man achter
de stichting is de Utrechtse accoun-
G. H. van Leeuwen
tant J. Achterberg. Hij zegt: Wat
ik met Van Leeuwens preparaten
heb meegemaakt is bijna niet te
geloven. Als ik alleen mijn ouders
neem van 80 en 81 jaar, hoe fit die
zijn dankzij Vasolastine, is het voor
mij onbegrijpelijk dat de medische
wereld het als kwakzalverij be-
sohouwt".
De polikliniek, ondergebracht in een
historische boerderij in Haarzuilens,
is sind april zonder enig tam-tam
geopend. Er zijn nu bijna 6000 pa
tiënten uit alle delen van Neder-
land onder behandeling.
„Omzien in verwondering."
die wonderlijk levende autobio
grafie van de strijdbare Annie
Romein-Verschoor, heeft de be
langstelling voor het werk van
haar maai, Jan Romein aange
wakkerd. Romein, een van de
weinige marxistische historici
die ons land heeft opgeleverd,
is in 1962 overleden. Voor de
tweede wereldoorlog heeft hij
zijn naam weten te vestigen bij
een groot publiek door het boek
dat hij in hoofdzaak samen met
zijn vrouw schreefDe lage
landen bij de zee. Uit het boek
dat Annie Romein schreef over
haar leven en dat uiteraard veel
van het lief en leed bevat, dat
zij met haar man deelde, komt
hij naar voren als een man, die
duidelijk voor zijn linkse me
ningen uitkwam, in een tijd dat
dat maar matig werd gewaar
deerd.
Je vraagt Je trouwens wel eens
af. of dat nu zoveel anders ligt.
Maar daarbij moet wel een
verschil, of liever een voorbe
houd worden gemaakt. Hoewel
Romeins laatste werk nog geen
tien jaar geleden werd geschre
ven, is er in de toon van het uit
drukken op papier en in woord
het nodige veranderd. Annie
Romein constateert in het twee
de deel van haar memoires dat
ze in hetw erk van politicoloog
Van Benthem van den Berg
veel terugvindt van wat haar
man heeft verkondigd.
Dat kan waar zijn. Romein
beeft vooral op rijpere leeftijd
veel aandacht geschonken aan
buiten-Europese geschiedenis.
Met name studies over het Al
gemeen Menselijk Patroon, met
hun aandacht voor het histo
risch gebeuren en het waarne
men van eigentijdse gebeurte
nissen in Oost-Azië geven blijk
van een engagement, waar vele
geschiedkundigen zo'n tien Jaar
geleden nog met een boog om
heen liepen.
Maar engagement bij Romein
betekent maar zeer, zeer zelden
heftigheid. Wat dat betreft is
Romein zo men dat wil een we
tenschapsbeoefenaar van de
oude stempel. Hij verzuimt in
zin essaeolangs gebundeld bij
Querido onder de titel Jan Ro
mein. Historische lijnen en pa
tronen, een keuze uit de essays
—niet de aanval, maar het
werk is nergens vergelijkbaar
met de zweepslagen die me
vrouw Romein in Omzien uit
deelt.
Romein was geen rebel. Maar
hij komt met grote moed en
overtuigingskracht op voor zijn
meningen. Met grote kennis en
behoedzaamheid, met een grote
denkkracht ook zet Romein zijn
tanden in harde noten. Om dat
beeld vol te houden, uiterst ster
ke tanden, want hij ziet kan
om zonder breuken de vrucht te
bereiken. Zijn essays zijn zor
vuldig opgebouwde constructies
steunend op een sterk vernuft
een massale hoeveelheid feiten
kennis en een gedegen theoreti
sche onderlegdheid.
Dat moet ook wel, want
onderwerpen die Romein in zijn
essays behandelt liegen er ni
om. Veel van wat Romein be
zielde ligt bijvoorbeeld in on
derwerpen als „De dialectiek
van de vooruitgang Bij drag
tot het ontwikkelingsbegrip in
de geschiedenis" en „Zekerhei
en onzekerheid i. d. geschiedwe
tenschap". Dat zijn stuk vooi
stuk Juweeltjes, die een wezen
lijke aanzet geven tot het der
ken over geschiedenis, geschied
schrijving en geschiedbeoefe
ning in ons land. In de latere
opstellen zoals „Duur en veran
dering in de geschiedenis" en
„De nationale en sociale revo
lutie in Europa en Azië en de
tijdfactor," toont Romein duid
lijk het feilen aan van een ge
schiedbeschouwing die zich te-
perkte tot de westelijke wereld
Hij was daarin geen baanbreker
gezien het werk van een man
als Toynbee, maar voor ons
land was het toch wel een novi
teit. En het hoeft Je dan niet te
verbazen, dat de vakwereld in
dertijd dit soort opstellen die
toch uiterst zorgvuldig waren
opgezet en onmogelijk konden
worden afgedaan als onzin, een
voudig negeerde.
Het fraaie van Romeins werk
is toch eigenlijk dat het een
licht werpt op het probleem hoe
geschiedenis geschreven zou
kunnen worden. Dat het Juist
voor geïnteresseerde leken
laat zien, dat wat Je op school
leert, nog steeds maar heel wei
nig met geschiedenis te maken
heeft.
Prof. M. C. Brands, een van
Romeins laatste leerlingen,
wijst er tenslotte in zijn Inlei
ding tot deze bundel nog eens
op, dat het opvallend is welke
geringe rol specifieke problemen
van nu zoals de technocrati
sche ontwikkeling in Romeins
iverk spelen. Ja, ja we leven snel.
Maar daarom is het herlezen
van deze opstellen van een be
gaafd en vooral deskundig es
sayist zeer de moeite waard
JRS
Jan Romein-Historische lij-
ïen en patronen. Een keuze uit
de essays-Querido.
's Werelds grootste reservoir:
Op de Maasvlakte komt 's we
relds grootste oliebank; een ter-
minal met een oppervlakte van j ^vlakS'"-
De mogelijkheid bestaat echter dat
Hoogovens - die één van de gega
digden blijft voor vestiging op de
kleiner bedrijf
330 hectaren en een opslagcapa- opzet. dat tegelijk
structuur zal zijn. Dit laatste in
citeit van dertien miljoen ton
'de'dirKte^'ên nog" die 1 Daardoor is het tegelijk uitgeslo-
zijn geweest: Gelissen, ten dat Hoogovens op de Maas
toen bij
Van Iersel en prof. Tousk.
voorstel dat de heren deden was zo
belachelijk dat ik er niet op in ben
gegaan".
Drs. R. van Iersel, directeur Orga
non: „Er zijn inderdaad destijds
oriënterende besprekingen geweest,
gevoerd door enige hoge functiona-
n van ons bedrijf. Ik kan me
niet herinneren dat er een aanbod
zou zijn gedaan".
In Utrecht heeft een groep mensen
vlakte een staalbedrijf bouwt zo
als dat in eerste instantie was
gedacht.
De ruime opzet van de terminal en
het daarbij behorende grote haven
bekken voor vijfhonderdduizend-
tons schepen schrokt een groot deel
van het terrein op dat Hoogovens
nodig zou hebben. Het is van 650
tot 460 hectaren verkleind.
de markt en de techniek,
nieuw opgezet bedrijf zou tevens
aanzienlijk minder vervuilend zijn
dan het oorspronkelijke project.
De gemeente Rotterdam heeft -
daarbij nog steeds rekening hou
dend met een grote opzet van
Hoogovens - waarschijnlijk een mo
gelijkheid om de huidige, in aanleg
zijnde Maasvlakte min of meer op
natuurlijk manier uit te breiden
met ruim honderd hectaren. Dat
betreft een zandvlakte die ontstaan
is uit de aanslibbing en de opspui
ting van honderd miljoen kubieke
meters zand aan de Zuidwestkant
van de Maasvlakte. Dit terrein ligt
overigens wel beneden de door de
regering vastgestelde demarcatielijn
en het is dan ook de vraag of het
rijk ermee akkoord gaat dat daar
een zanddam omheen wordt gelegd.
Het college van B. en W. van Rot
terdam blijft nu definitief de voor
keur te hebben gegeven aan een
enorme olieterminal boven het eerst
Hoogovenproject. Een dergelijke ter
minal zou, als deze volledig in be
drijf is, de gemeente per jaar enke
le tientallen miljoenen guldens aan
havengeld (mammoettankers) ople
veren; daarbij komt ook dat de ter
minal in milieu-hygiënisch opzicht
vrijwel schoon is. Verder speelt ook
het probleem van het aantrekken
van (uiteindelijk) twaalfduizend
werknemers en het bouwen van wo
ningen voor hen niet.
Het verzoek voor de aanleg van de
olieterminal is afkomstig van Shell,
Esso, British Petroleum en Total
(die ook namens de overige olie
maatschappijen en opslagbedrijven
met de gemeente gaan onderhande
len).
Het in een vergevorderd stadium
van voorbereiding zijnde raadsvoor
stel is gisteren behandeld in de
commissie van advies voor het ha
venbedrijf en staat voor volgende
week opnieuw op de agenda. Ha
venwethouder drs. H. J. Viersen ver
wacht dat de aanleg van de termi
nal in de raadsvergadering van 28
oktober zal kunnen worden, behan
deld.
Hoewel op de Jaarvergadering van
het Internationale Monetaire Fonds
en de Wereldbank de gevaren van
de monetaire crisis in alle toonaar
den zijn beschreven en allerwegen
werd aangedrongen op snelle maat
regelen om uit de impasse te gera
ken, zijn de afgevaardigden van de
118 aangesloten landen uit elkaar
gegaan zonder dat een oplossing is
I bereikt. Dit viel overigens ook niet
te verwachten, omdat de problemen
zo complex zijn en de belangen zo
groot, dat het nauwelijks mogelijk
is om in een zo omvangrijk gezel
schap spijkers met koppen te slaan
De oplossing zal dan ook veeleer ge-
Vonden moeten worden in de Groep
van Tien, de club van de welva
rendste westerse industrielanden
Het zijn ook deze landen, die het
wel en wee van het internat i^le
handels- en geldverkeer het sterkst
benalen.
Het is ook in deze landen waar
de oorzaak van het uit de hand lo
pen van het internationale geldstel
sel moet worden gezocht. Een stel
sel, da/t ook door hen in het leven
is geroepen in de oorlogsjaren, in
Bretton Woods. In de overeenkomst,
die toen werd gesloten, kreeg vooral
de Verenigde Staten een belangrijke
rol toebedeeld doordat de dollart tot
Een van de pijlers van het vrije
handelsverkeer werd uitverkoren De
Verenigde Staten verklaarden zich
daarbij bereid om aangeboden dol
lars in goud in te wisselen.
Die bereidheid is echter ook de val
geworden van het systeem. Na de
oorlog hebben de Verenigde Staten
namelijk steeds meer dollars uitge
geven dan zij verdienden. Dit ge
beurde met heel goede bedoelingen
in het kader van de Marchall-hulp
aan het door de oorlog ontredderde
Europa en via de grote bedragen
die voor ontwikkelingshulp werden
uitgetrokken.
Geldkraan
De Verenigde Staten hebben de
geldkraan echter nooit dichtge
draaid en de stroom dollars, die
buiten hét Amerikaanse continent
door de wereld zwierven, werd
steed? groter. Zo groot, dat de
Amerikaanse goudvoorraad by lange
na niet meer voldoende was om de
beloofde inwisselbaarheid ook maar
ten naaste bij na te kunnen komen.
Aan de andere kant herstelden Eu
ropa en Japan zich van de gevolgen
van de oorlog. Vooral West-Duits-
land en Japan maakten een enorme
groei door, die hen in de voorste
gelederen bracht van de westelijke
geïndustrialiseerde wereld. In tegen
stelling tot Amerika tonen de beta
lingsbalansen van deze landen nu
enorme overschotten.
Zoals de grote tekorten op de Ame
rikaanse betalingsbalans het ver
trouwen in de dollar hebben onder
mijnd. zo is het vertrouwen in de
Duitse Mark en de Japanse Yen
toegenomen. Als gevolg daarvan
zijn sterke kapitaalbewegingen ont
staan, waarbij dollars werden aan
geboden om te worden ingewisseld
voor Marken en yens. Andere mun
ten kregen daarbij eveneens een
gouden glans, zoals bijvoorbeeld de
gulden. Het aanbod van dollars
werd zo groot, dat de centrale ban
ken in de betreffende landen met
een zo enorme hoeveelheid kwamen
te zitten dat zij er niets meer mee
konden doen en er een ontwrichting
werd veroorzaakt, die heeft geleid
tot het loslaten van de officiële
wisselkoersen ofwel tot het zweven
van de munten.
Aanpassen
Doordat aan die valuta's een hogere
waarde wordt toegekend dan zij
volgens de vaste wisselkoers hebben,
is het duidelijk dat de officiële
waarde van de diverse valuta moet
worden aangepast. De uitvoering
daarvan stuit echter op een hele
reeks problemen. De Duitsers en
Japanners voelen er weinig voor
door een opwaardering van hur.
munten de lasten van het uit de
hand lopen van het internationale
geldverkeer alleen voor hun reke
ning te nemen.
Revaluatie betekent namelijk dat de
invoer goedkoper wordt en daardoor
zal toenemen, terwijlde prijs van
de exportprodukten hoger wordt en
de concurrentiepositie op buiten
landse markten wordt aangetast. De
te grote betalingsbalansoverschotten
zullen dan wel minder groot wor
den. maar ten koste van grote
moeiljkheden voor de eigen econo
mie.
Bovendien is het probleem daarmee
niet opgelost en kan het gehele
proces na een periode van aanpassing
sing weer opnieuw beginnen. Voor
Duitsland is dat eigenlijk al 't geval
vaL omdat de Duitse Mark in no
vember 1968 al werd gevalueerd
en de daaraan voorafgegane proble
men grotendeels dezelfde waren als
Orde op zaken
Voor een fundamenteel herstel van
het evenwicht is het dan ook nodig
dat ook Amerika orde op zaken
6telt. President Nixon heeft daartoe
in augustus al besloten en kondigde
een reeks maatregelen af om de be-
talingsbalanspositie te verbeteren
Die maatregelen, waaronder een
extra heffing op de invoer van 10' b,
vielen echter uit in het nadeel van
de andere westerse landen, die dan
ook heftig hebben geprotesteerd.
Zij vonden dat Amerika daarmee
de oplossing van het probleem op
hen afwentelde, zonder dat de Ver
enigde Staten zelf een werkelilke
bijdrage leverden om het probleem
op te lossen. Zij drongen daarom
aan op een devaluatie van de dollar
ten opzichte van het goud,
Had de politiek in de monetaire en
economische perikelen al een rol
gespeeld, het politieke element
kwam met die suggestie wel hele
maal sterk naar voren. Devaluatie
van de dollar getekent namelijk dat
landen die dollarreserves aanhouden
de waarde van die reserves zien
verminderen. Anderzijds zou door
een dollardevaluatie de officiële
goudprijs worden verhoogd. Daar
mee zou de kloof tussen de rijke
landen (die veel goud hebben) en
de arme landen (die weinig goud
hebben) worden vergroot.
Wijziging
Bovendien zouden de machtsverhou
dingen in de wereld een wijziging
kunnen ondergaan. Goudvoorko
mens. waarvan de exploitatie onder
de huidige goudprijs te duur is,
zoqdcn bij een hogere goudprijs wel
rendabel kunnen worden gemaakt.
Vele van die goudvoorkomens liggen
in de communistische wereld, die
daardoor op slag rijker zou worden,
hetgeen door Amerika een politiek
onaanvaardbare bedreiging wordt
geacht.
Een ander punt is, dat door een
herstel van de Amerikaanse beta
lingsbalans, of die nu wel of niet
door een devaluatie van de dollar
wordt bereikt, 't zou betekenen dat de
dollars die buiten de Verenigde Sta
ten circuleren, naar Amerika terug
keren. Die dollars kunnen dan geen
rol meer spelen in het Internationa
le betalingsverkeer, zodat een ande
re waarde-eenheid die rol zou moe
ten overnemen. Hiervoor wordt ge
dacht aan de speciale trekkings
rechten op het Internationale Mo
netaire Fonds, het „papiergoud",
dat op een ruimere schaal zou kun
nen worden toegepast. In verband
daarmee stelt Amerika dat het niet
nodig is de waardeverhouding tus
sen de dollar en het goud te veran
deren. zodat ongewenste polUi' !-e
ontwikkelingen kunnen worden voor
komen.
In het voortgaande overleg in de
Groep van Tien zullen deze uit
gangspunten opnieuw onderwerp
van geprek zijn, als in oktober
weer wordt vergaderd. Waarnemers
menen dat de standpunten inmid
dels iets minder star zijr geworden,
zodat de kans op overeenstemming
is vergroot. Het is noodzakelijk dat
die overeenstemming wordt bereikt,
om te voorkomen dat de wereld
handel in een chaotische toestand
komt te verkeren.
Als namelijk geen oplossing wordt
gevonden en Amerika daarom de
beperkingen op de invoer vooralsnog
handhaaft en vele valuta's blijven
zweven, is het denkbaar dat andere
landen maatregelen gaan nemen om
hun eigen economie te beschermen.
Daarmee zouden dan weer alom In
voertariefmuren verschijnen, die in
de jaren dertig hebben elelc rot <p
grote crisis en daarom na de oorlog
moeizaam zijn afgebouwd. Een cri
sis zou zich dan opnieuw kunnen
voordoen. Behalve de kwalijke ge
volgen daarvan voor de westerse
wereld, zouden het dan vooral Ie
ontwikkelingslanden zijn die het ge
lag moeten betalen.
