i Verkeersleider op vliegveld ook beroep voor de vrouw vtoMlï „Alleen in het uiterste geval PORNOGRAFIE IS NIET SCHADELIJK srste drie pittige meisjes in opleiding Kleurige paraplu's iïtaAG I OKTOBER ITO. lïtDSCH DAGBLAD PAGINA 15 w ten ze de advertentie in de krant las, was haar eerste L 4: ,,Het Rijk moet zo nodig weer geld investeren in jj4s, die tóch ouwe trutten worden!". Maar nu bijna laanden later, vertelt ze enthousiast: „Als ik thuis op tras zit en een vliegtuig hoor, spring ik op om te kij- voor toestel het is". Jerblonde Adri Bos (22) uit aan de IJssel praat met een over vliegtuigen, navigatie b-telefonie alsof ze Jaren ge- in plaats van half mei de 1 van de luchtvaart binnen- met hun drieën: Adri Bos. iKooman (19) uit het Gro- Haren en Netty van den an|<22) uit Rotterdam, en ze irü geschiedenis van de va- teitse luchtvaart de eerste drie mdijke cursisten van de twee- zcppleiding voor verkeersleider, oedste vrouwelijke verkeerslei- mejetekent dat een doorbraak onRijksluchtvaartdienst (RLD) <%r Luchtverkeersbeveiliging et le Roode (61) lachend: ..Wij nog nooit dames uitgesloten "ei*> opleiding. Maar begin dit we hen in advertenties uuldrukkelijk uitgenodigd. Zo ™Wwen zijn óók welkom". ultatie miste haar doel niet. de sollicitanten waren vijftig Adri, Henny en Netty zijn hejen die de eindstreep van de fge selectie hebben gehaald. Op ksluchtvaartschool in Eelde ;sinds 17 mei het vrouwelijke in de (kleine) klas met )jke AVL's, de afkorting van 0 mbt verkeersleiders. Mn hier heeft ons vreselijk ijk ontvangen, de schoollei- instructeurs en de jongens. idafc net zo heeft de RLD geen gebrek. Jaarlijks melden er zich 250. Maar na de se lectie blijven er hooguit dertig cursisten over en van hen mag zich slechts veertig procent na twee Jaar verkeersleider noemen. Niet in paniek kantoren gewerkt. Dus dan weet Je het wel". Voor hen en nog enkele tientallen meisjes was de advertentie van de RLD een soort reddingboot om uit een noodsituatie te komen. Maar waarom juist deze mogelijkheid? „Het is een uitdagingde eerste vrouwen bij de verkeersleiding van de luchtvaart, en: het is een aan trekkelijk vak, met goede vooruit zichten. Het is een beroep waarbij je veel verantwoording hebt. je bent steeds gedwongen Je hersens te ge bruiken". Vinden ze het ook een vrouwelijk beroep? Ze hadden de vraag ver wacht: „Het is net zo vrouwelijk als mannelijk, het is geestelijke arbeid. Ze zeggen wel eens dat vrouwen in moeilijke situaties gauw in paniek raken, maar dat zal dan wel niet op ons slaan. Anders waren we niet door die psychologische test geko men". Trouwen geen bezwaar! „Onze eisen móeten streng zijn", zegt de heer De Roode. „Kampend met een tekort kunnen we het ons niet veroorloven de eisen lager te stellen. Daar hangt later veel te veel vanaf. Een verkeersleider is in het steeds drukker wordende lucht verkeer een sleutelfiguur, die geen fouten mag maken. De geringste vergissing kan al fatale gevolgen hebben". Waaraan moet een verkeersleider voldoen? Directeur De Roode schetst in woorden het beeld van de man (of de vrouw). „Het zijn men sen die niet gauw in paniek raken mensen van wie rust uitgaat en Verbaasde reactie van het char- die bestand tegen spanningen man te trio in Eelde: „Is het echt evenwichtig blijven onder moeilijke j waar dat verkeersleiders aan die ei- omstandigheden. Ik bedoel daarmee sen moeten voldoen. Nooit geweten te zeggen: een paniekerige vlieger dat wij ook zulke eigenschappen moet op de grond geen paniekerige hebben. Maar het zal best wel zo verkeersleider aantreffen". i zijn". ADVERTENTIE DAMESMODE in exclusief jooge stip. BREESTRAAT KJ8°-1I2 LEIDEN Waar men vorig jaar nog ernstig vreesde voor een crisis in de regen schermindustrie, blijkt nu dat men de situatie al te pessimistisch heeft bekeken. Naar wij althans van een woordvoerder van de Belgische re genschermfabrikanten vernamen zou ondanks de concurrentie uit het Verre Oosten de binnenlandse verkoop van eigen produkten een hoopvolle stijging kennen. Wel i6 het aandeel van de prakti sche mini-regenschermen uit- schuifbaar of vouwbaar en aangebo den in twee lengtes: 27 cm en 21 cm nog vrij groot, maar ook hier is het modisch aspect al even be langrijk geworden als het prakti sche. Overtrokken met bebloemde of bontkleurige weefsels gelijken ze, in mooie lederen, simili-lederen of be- meer uit de rustieke modellen, de „paraplu's voor twee" en de elegan te creaties voor geklede toiletten Ook bij de herenmodellen wint de stick aan belang. Wat de tendenzen betreft, die bij het bekijken van de verschillende collecties kunnen genoteerd worden, valt allereerst op te merken dat men doorgaat de paraplu op de bo venkleding te assorteren. Zo is nog steeds een vrij groot aantal één- kleurige modellen te merken, die gemakkelijk te dragen zijn bij de dikwijls opvallend gedessineerde da meskleding. Het kleurenpalet is overigens geïn spireerd door de gamma modekleu ren voor dameskleding: oranje, pru ne. aubergine, marron en paars bruin. De imprimé's zijn kennelijk AdriHenny en Netty in op- rug te lanceren Is trouwen geen bezwaar? „Waarom eigenlijk? Ook als je getrouwd bent, kun je dit werk doen". Adri Bos leiding voor verkeersleider zegt het zo: „Ik ben tóch niet van plan me met een paai' kinderen in een flatje te laten stoppen en dan verder alleen maar voor hen en mijn man te zorgen". Directeur De Roode: „We accepte ren het risico dat vrouwelijke ver keersleiders trouwen en dat ze mis schien wel voor de dienst verloren gaan. Een klein beetje hebben we zé wel aan een touwtje, want als ze Pittige opleiding j binnen vijf jaar ontslag nemen. moeten ze een bepaald bedrag van de opleidingskosten terugbetalen. Maar ja. een rijke bruidegom die zijn bruidje altijd bij zich wil heb ben. wil dat geld misschien wel graag betalen". drukte stoffen etui's, op luxe- gad- in opmars: veel geometrische motie- gets. van «cirkels, vierkanten, ruiten Dat betekent echter niet dat dejenzi. en bloemdessins en oosterse stick, met bewerkt handvat heeft motieven. Origineel en in het jeug- afgedaan: er wordt integendeel een dige genre zijn bijv. paraplu's be- Texbel. Schoenen gaan met iedere mode ^jTste ervaringen zijn enthou- 'de»aar ze zeggen ook: „De cur- iehoorlijk pittig, je werkt on- toch een extra dwang om te doen. Half november we examen doen over het ageTÊche gedeelte. Wie zakt 2 l*n de cursus af. Wie slaagt Be^.ar Schiphol voor de oplei- ond, de praktijk, die nog zo'n jaar duurt. Echt waai', nog op geen stukken na uvfen of we over een kleine als verkeersleider met in de lucht zitten te pra- ia ^jes en lastige chefs. Henny vets(i heeft daar niet zoveel van 'ag®jaakt, maar de verhalen van tb\uPde collega's zeggen voldoen- -~"Tos: „In Rotterdam heb ik •Sgiir rechten gestudeerd, maar jp een mislukking uitgelopen, er totaal geen interesse Tekort De RLD heeft uiteraard niet voor niets meisjes voor de verkeerslei derscursus uitgenodigd. „Er is", ver telt de heer De Roode, „een tekort aan verkeersleiders. De RLD is niet in staat even hard te groeien als het vliegverkeer, en daarbij komt de opleidingscapaciteit een flesse- hals is. Op het ogenblik zijn er on- __jraan denken, dat ze het di- geveer dertig verkeersleiders te wei- =„-l«:nog ^lU1 Za^ maar da-t betekent in feite dat doemen weer de schrikbeel- we plaat5 hebben voor zestig". Met een aantal van rond de 130 verkeersleiders op Schiphol, Zestien hoven, Eelde en Beek, een verloop wegens functioneel leeftijdsontslag en een geringe jaarlijkse aanwas van jonge krachten verwacht de RLD dat het huidige tekort nog wel tot 1976/77 zal duren. Vandaar ook de hoop dat het „experiment" met de drie vrouwelijke cursisten slaagt, omdat dat dan mogelijk een stimu- maajaarna heb ik een jaar op j lans is voor andere meisjes, even- Dl gezeten. Verschrikkelijk was eens te solliciteren. Haa^tty van den Broek: „Ik heb Overigens: aan kandidaten «HAVO vier en een half Jaar op met wiskunde voor de opleiding mee Er kan geen nieuwe mode komen of er horen speciale schoenen bij. Door de terugkeer naar klassieke kleren maken de aloude pumps en wreef- bandschoentjes deze winter weer een goede kans. Yves Saint Laurent die het vorig jaar als eerste de .Oma Duck" sandalen met dikke kurkzolen lanceerde is nog steeds een fervent voorstander van een verhoogde schoen. Zijn kleurige suède pumps met ex tra verhoogde zolen moeten een modieuze vrouw zo opvallend moge lijk uit het straatbeeld lichten en het ziet er wel naar uit dat dat lukken zal omdat de nieuwe winter kleren zo anoniem en alledaags zijn. Kortom het accent mag de ko- I mende maanden dus gerust op de schoenen vallen want voor de Pa- rijse en Italiaanse mode-ontwerpers zijn pumps of laarzen geen noodza kelijke gebruiksartikelen, maar on misbare accessoires. U kunt het meest beeldige winter - pakje kopen maar wanneer u er een paar plompe mollières van het vorige jaar bij draagt dan zit u er toch net naast want de nieuwe winterschoenen mogen dan iets ver hoogde zolen en vrij hoge hakken hebben, de leesten en dus ook de neuzen zijn er heel wat slanker en dus ook eleganter op geworden. Schoenen ontwerpen is trouwens een j aangelegenheid door couturiers ge- worden en dat is dit seizoen duide- \~p;£ g lijker dan ooit te merken want de suède winterpumps zijn er nu in -v* v v alle nieuwe modekleuren. En wan- neer u Parijs helemaal op de voet wilt volgen dan kunt u bij een 1 abrikooskleurig Jurkje abrikooskleu- rige kousen en schoenen kopen. De originele Franse en Italiaanse haute-couture schoenen van Valen tino. Dior, Cardin, Yves Saint Lau rent. Celine, Jourdan en Sebastian worden exclusief voor Nederland door De Lange (Amsterdam-Den Haag) geïmporteerd. De ecxlusieve modellen die gemiddeld op zo'n honderd gulden komen, waren de afgelopen weken bij alle belangrijke modeshows te zien. Nederlands meest progressieve schoenenzaak laat het overigens niet alleen bij exclusieve dames- en herenschoenen zitten. Bij De Lange zijn nl. ook de origi nele Chaneltasjes, schoudertassen voor hippe mannen en leren jassen en overgooier-s te koop. Zoals dit model de ceintuurs voor dit najaar presenteert zal geen mode worden al is het na- tuurlijk een aantrekkelijk ge zicht. De ceintuurs zijn wel bij zonder mooi. dat ivel. Boven een creatie van zwart kalfsleer, mid- den een uitvoering in suède en glad leer, beneden een ontwerp met afneembare vlinder. De vlin der wordt dan ook in diverse kleuren geleverd. De ceintuurs zijn te koop bij De Lange in Am sterdam. Prof. Scholtmeijer over sterilisatie in DEN HAAG Sinds de VARA tv- uitzending over sterilisatie. - eind februari. - hebben bijna tweedui zend Nederlandse mannen zich on vruchtbaar laten maken. De belang stelling voor dit alternatieve voor behoedmiddel is in ons land nu al zo groot dat verscheidene zieken huizen met wachtlijsten werken. In Zweden. Engeland en de Verenigde Staten is sterilisatie van de man niets bijzonders, maar in Neder land besloten de blaas- en nierart- standpunt dat het in ieder geval zeker moet zijn dat de man zonder enige dwang tot zijn beslissing is gekomen. Uit internationale onder zoekingen is gebleken dat de be langstelling voor seksuele omganz bij gesteriliseerde mannen alleen afneemt wanneer ze achteraf spijt van de behandeling krijgen. Overi gens valt het met de zo gevreesde vermindering van de seksuele om gang nogal mee. sen pas kort geleden om hun°nvrU(^lt" I standpunt te verruimen en het on- ervarin<rpn nnrim-vra vruchtbaar maken van de man als j d m~T.pn v een vorm van anti-conceptie te ac- i en J1 Jammer dat centeren ze niet eerder tot de ingreep had- de twerteeloof dat pornografie rantschaadt, is wijdverbreid. In Lin?eval is het kort geleden idreierd ter rechtvaardiging van lansinissen in het Londense ioces. 'Gel waarsclliJn^Jk behoort het 5t! peningen die zich zo stevig mhjtt hebben dat ook bewijzen tegendeel erop afglijden. ;en die bewijzen wel eens worden. fer natuurlijk, zoals wij ook idere overtuigingen weten, Iets zo moeilijk te bewijzen «ntkenning, een omgekeerde dat een veronderstelling is. Hoe toon Je aan dat nooit ook maar één stukje ook maar enige invloed leeft op wat voor seksuele dan ook? En omdat zo'n bewijs van „nooit" nu niet te leveren valt, wordt aangenomen dat weten- Ijk onderzoek hier niets agen. De wetenschap heeft ,ers het tegendeel van de grazen» stelling niet bewezen, och „niet kunnen aantonen" oor tnografie in hoge mate on- ïïüa UQ Niet waar ideni iweillfs dat is gewoon niet waar. ?ri genoeg onderzoekresultaten lODpa-ar die erop wijzen dat dagafafische leesstof aanzienlijk prij gevaarlijk is voor de maat- stabiliteit dan bijvoor- 'tingd godsdienstige geschriften. kaanse Presidentiële Commissie van onderzoek naar obsceniteit en por nografie aan president Nixon ge rapporteerd, is „zeer stabiel en wo'rdt niet noemenswaard gewijzigd door aanraking met pornografie". laid slecht nieuws voor schrij vers of beoordelaars die hopen dat OZ-achtige blaadjes seksuele om wentelingen teweeg zullen brengen. Ook bij president Nixon was vorig jaar het rapport van de Commissie nog door president Johnson in 1967 in het leven geroepen - onwel kom omdiat het niet strookte met zijn vooroordelen. Hij wilde zijn meningen omtrent het gevaar van pornografie niet herzien en ver wierp dus het rapport, ongelezen. In Engeland en vermoedelijk in andere landen hebben trouwens ook maar weinig mensen zich de moeite van lezing van het rapport getroost. Toch is het verreweg het belang rijkste ve'rslag van onderzoek op dit gebied. De commissie heeft niet al leen bergen ander werk doorgeno men en vergeleken, maar zelf elf grote onderzoeken op gang ge bracht, naar de invloed van ver schillende soorten erotica, naar de oorsprong van seksuele opvattingen, naar de achtergronden van seksuele overtreders enzovoorts. „Vieze films" Er zijn kilometers speciaal gemaak te „vieze' films vertoond, er zijn hectaren erotische dia's en boekjes onderzocht. De commissie verklaart met „gepaste maar misschien over- gedrag, heeft de Ameri- dreven voorzichtigheid" dat haar werk „geen wezenlijke gronden" heeft opgeleverd voor „het geloof dat erotische materialen een hoofd oorzaak of een oorzaak van bete kenis vormen van de ontwikkeling van karaktertekorten of dat zij lei den tot misdaad en vergrijp". Je kunt je moeilijk voorstellen hoe iemand het rapport kan afwijzen zonder de oprechtheid van de be trokken onderzoekers aan te vallen. Nog moeilijker is het om Ie voor te stellen hoe iemand het kan recht vaardigen om een nog ingewikkelder en duurdere gerechtelijke jacht op seksuele dode mussen te openen. De Amerikaanse commissie rappor teert dat tachtig procent van de 3423 ondervraagde Amerikaanse psychiaters en psychologen ant woordde dat zij nooit een geval meegemaakt hadden waarin porno grafie een factor in antimaatschap- pelijk gedrag leek te zijn geweest. Slechts zeven procent was ervan overtuigd wel zulke gevallen te heb ben meegemaakt. Experiment Typerend voor de bevindingen van de commissie wat betreft de invloe den van pornografie is een experi ment waarbij 23 studenten drie we ken lang anderhalf uur per dag alleen in een kamer vol erotische boeken en films werden gezet. Het bleek geen enkel effect op hun slaap, werk of studiegewoonten te hebben. Het enige resultaat was dat hun belangstelling voor het eroti sche materiaal afnam. Het wat afgezaagde ouderwetse ge zegde leert dat „een vluchtige blik op een mooi enkeltje opwinderder is dan de aanblik van volledig naakt". Dat vindt ruimschoots bevestiging in het werk van de commissie. Het rapport noemt twee vorig jaar ver richte studies die „erop duiden dat er van minder openlijke seksuele media wellioht meer seksuele prik keling uitgaat dan van openlijker mediaPersonen rapporteerden dat films die een verkrachtingsscène weglieten maar wel aanduidden, sterker seksueel prikkelden dan de film mèt die gebeurtenis". Heilzaam Ook de stelling dat pornografie leidt (tot een „ongevoelige, grove" houding tegenover vrouwen - dat het de vrouw maakt tot „niet meer dan 'n seksueel voorwerp dat uitge buit en gebruikt wordt" - is onder zocht. Bij een studie van 256 man nelijke studenten bleek dat „ruim de helft gebruik had gemaakt van een of meer uitbuitingstechnieken in een poging om gemeenschap te bereiken. Deze seksueel „vergroofde" jongemannen maakten vaker ge bruik van liefdesverklaringen, fysiek geweld, drank en seksuele materia len..." Hun houding tegenover vrou wen bleek evenwel omstreeks twee weken lang minder grof te wor den na het zien van een „vieze" film. Er is een speciaal psychologisch on derzoek ontwikkeld naar vier aspec ten van zedelijke persoonlijkheid. Het onderzoek betrof 300 mannen tussen de 18 en de 30 jaar oud, van veroordeelden wegens seks-vergrij- pen tot studenten, waarbij ook stu denten theologie en gespreid over verschillende ethnische groepen. Men heeft geen statistisch verband kunnen vinden tussen zedelijk ka rakter en de mate van blootstelling aan erotica, maar wel tussen zede lijk karakter en afwijkende huiselij ke achtergronden. Om voor de hand liggende redenen zijn er geen experimenten met kin deren gedaan, maar de commissie rapporteert wel dat Jeugdige over treders procentueel niet meer met erotische materialen in aanraking zijn geweest dan andere Jongelingen en jongemannen in de Amerikaanse maatschappij. Nog interessanter: „Vergeleken met andere volwasse nen bleken seksuele overtreders en seksueel afwijkenden in hun Jonge lingsjaren iets minder ervaring met erotica te hebben gehad.". Niet te gronde Er is nu al een hele tijd beweerd dat de maatschappij aan een vloed golf van ..vrije moraal" te gronde gaat. Moet die uitwerking dan zo langzamerhand niet eens zichtbaar worden? De Amerikaanse oommissie rapporteert dat „de beschikbaarheid van seksueel materiaal in de perio de van 1960 tot 1969 verveelvoudigd is" maar dat „in diezelfde periode het aantal arrestaties van Jeugdigen wegens seksuele ve'rgrijpen gedaald is". Het lijkt niet erg aannemelijk dat een serieus onderzoek bij ons we zenlijk andere resultaten zal opleve ren dan de bevindingen van de Amerikaanse commissie. cepteren. Wanneer een vrouw de pil niet kan verdragen en het gezin voltooid is kan het steriliseren van de man een ideale oplossing zijn. Vooral omdat de ingreep zo eenvoudig is. Toch vindt de Amsterdamse hoogle raar, prof. ch'. R. J. Scholtmeijer, dat men alleen in het uiterste geval tot een dergelijke ingreep moet beslui ten, b.v. wanneer blijkt dat andere voorbehoedmiddelen ongewenst zijn. Sterilisatie heeft weliswaar niets met castratie te maken en het doorknippen van de zaadstrengen heeft zelfs geen enkele invloed op den besloten. Bij ruim 73% werd door de sterilisatie het seksuele le ven duidelijk verbeterd, bij ongeveer 26% bleef het libido onveranderd. Bijna 80% van de ondervraagde vrouwen bekenden dat zij de sek suele omgang met hun man nu veel plezieriger vonden. Er zijn artsen die meer voor sterili satie van de vrouw voelen, omdat de vrouw na de overgang nu een maal toch onvruchtbaar wordt maar daarvoor is een operatie nodig terwijl de behandeling van de man in een polikliniek met plaatselijke de potentie en de ejaculaties maar j verdoving kan gebeuren, het probleem is dat de ingreep on- I ingreep duurt meestal niet lan- herroepelijk is en dat de man daar later spijt van kan krijgen bijvoor beeld als hij onverhoopt nog een keer zou willen hertrouwen. In Engeland en Amerika lukt het nog wel om na een paar Jaar de sterilisatie weer ongedaan te maken, maar in Nederland hebben artsen in dergelijke operaties nog te wei nig ervaring. Vandaar dat de mees- sterilisatie van de man is de prijs. ger dan een half uur en is vrijwel pijnloos, zodat de man desnoods nog dezelfde dag weer aan het werk kan. Al geven de meeste artsen de voorkeur aan een behandeling op vrijdag waarna de patiënt pas .s maandags weer aan 't werk gaat. trouwen. Een belangrijke overweging bij de te doktoren pas een patiënt in be handeling nemen, wanneer ze er van overtuigd zijn dat hij een goed huwelijk heeft. En om daar achter te komen wo'rdt er eerst een ge sprek gearrangeerd waarbij ook de vrouw aanwezig moet zijn. De nier artsen zijn van mening dat patiën ten tijdens zo'n onderhoud met re delijke argumenten moeten komen. Ze beschouwen sterilisatie n.l. nog steeds als het moedwillig bschadi- gen van het lichaam. Sommige doktoren hebben daarte gen zo veel ethische bezwaren dat zij de patiënt pas na advies van de huisarts en een psychiater willen behandelen. Mannen die zelf de verantwoordelijkheid voor anti-con ceptie op zich willen nemen, moeten zich daardoor soms aan dezelfde procedure onderwerpen als vrouwen die zich willen laten aborteren. Er zijn nogal wat mannen die be zwaar hebben tegen deze. naar hun mening ongewenste inmenging maar artsen stellen zich op het Nederland mag het dichtstbevolkte land van Europa zijn, de overheid, de ziekenfondsen en de particuliere verzekeringen weigeren nog steeds om voorbehoedmiddelen te betalen. Het onvruchtbaar maken van de man komt op ongeveer tweehonderd gulden, terwijl het steriliseren van de vrouw door de noodzakelijke zie kenhuis-opname meestal ruim dui zend gulden kost. Wanneer de in greep niet om medische redenen strikt noodzakelijk is, moet men dit bedrag zelf betalen De meeste echtparen vinden een becfrag van tweehonderd gulden voor het steriliseren van de man nog wel te doen. Vooral omdat de ingreep na ongeveer zes weken hon derd procent zekerheid geeft. De artsen houden zoveel mogelijk de hand aan een leeftijdsgrens van dertig Jaar. Jongere mannen wil men liever niet behandelen, met het oog op de kans dat zij later mis schien nog eens zullen willen her trouwen b;) hen groter is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 15