IINDSZENTY IN ROME
am
am
5%
sm
6m
belang bij duidelijke gesprekspunten
6196
796
Geen oplossing
voor Ulster
[INDER TROEPEN IN CENTRAAL-EUROPA (R EN SLOT)
Rentewijziging
ENSDAG 29 SEPTEMBER 1971
^tymbool van
oude oorlog
12
BKOTOH DAOBLAD
trdinaal Mindszenty (links)
begroet door Paus Paulus.
geweest
175 attractieve stands
rachtig antiek speelgoed
dagelijks 5 modeshows
I0UTRUST DEN HAAG
van de regering om de invoerbe
perking van buitenlands vlees af
te schaffen. Om de aandacht te
vestigen op het eigen produkt,
voornamelijk van de vijf staten
van het midden-westen, hebben
deze gezamenlijk een reclame
actie op touw gezet. Vijftig be
woners van de vlees-produceren
de gebieden organiseerden op
Broadway en Wall Street in New
York ,,'s werelds grootste barbe
cue". Hier een fotoo van mej. De-
lite Phelps uit Gundarson in Co
lorado, die een hooivork gebruikte
om de stukken vlees in een
enorme pan in beiveging te hou
den. Het vlees iverd in kleine por
ties aan de omstanders uitge
deeld. Op de achtergrond een
huifkar van het type, waarmee
de voorouders van de huidige de
monstranten destijds naar het
westen Drokken.
ROME De 79-jarige kardinaal Joseph Mindszenty heeft
gisterochtend Hongarije verlaten. Bij een tussenlanding in
Wenen werd hij ondermeer opgewacht door kardinaal König,
die de laatste jaren een belangrijke tussenpersoon is geweest
tussen het VatiCaan en de kardinaal in zijn toevluchtsoord in
het Amerikaanse gezantschap in Boedapest.
de opstand van 1966. Hij kwam toen
In het middelpunt van de beroerin
gen te staan, maar moest na de on
derdrukking van het verzet zijn toe
vlucht zoeken in het Amerikaanse ge
zantschap.
Rond vier uur gistermiddag kwam
de primaat op het vliegveld van Ro-
aan. Bij het afdalen van de
vliegtuigtrap wankelde de kardi
naal op zijn benen en moest hij wor
den ondersteund. Hij werd direct
door Paus Paulus in privé-audiëntie
ontvangen.
Door
Rudolph Bakker
De overkomst van kardinaal
Mindszenty betekent voor de Vati
caanse buitenlandse politiek een be
langrijke overwinning in haar stre
ven een opening in de richting van
het Oostblok te bewerkstelligen. De
Hongaren bleven eisen dat de door
hen zo mishandelde kardinaal zijn
functie zou neerleggen en 't land zou
verlaten. Voor dit gebeurd was zou
den met Boedapest geen wezenlijke
zaken kunnen worden gedaan.
Voorgoed
Mindszenty is overigens een zeer
oud man, die niet veel meer zal
kunnen doen dan zijn laatste dagen
in het Vaticaan in rust doorbrengen.
Een korte verklaring van de zijde
van de Hongaarse regering houdt in
dat „na overeenstemming tussen de
regering van de Volksrepubliek Hon
garije en het Vaticaan kardinaal
Mindszenty voor eeuwig het Hon
gaarse grondgebied verlaten heeft
in de richting Rome". De term
"voor eeuwig" komt in een soortge
lijke verklaring van het Vaticaan
niet voor.
In Osservatore Romano is een ver
klaring afgedrukt van kardinaal
Mindszenty zelf. Hierin staat te le
zen: "Nadat ik in het diepst van mijn
geweten de plichten overwogen heb
die samenhangen met mijn waardig
heid van bisschop en van kardinaal,
heb ik besloten ook als bewijs
van mijn eindeloze liefde voor de
kerk om de zetel van de dip'
matieke vertegenwoordigers van
de Verenigde Staten te verlaten
Gaarne had ik de rest van mijn le
ven doorgebracht in Hongarije, te
midden van mijn volk dat ik zo lief
heb, zonder mij te bekommeren o;
omstandigheden van buitenaf die op
mij wachtten".
Sinds 4 november 1956 bevond kar
dinaal Mindszenty zich als vluchte
ling in de diplomatieke vertegen
woordiging van de Verenigde Sta
ten in Boedapest. In februari 1949
had een Hongaars tribunaal een ge
vangenisstraf tegen hem uitgevaar
digd, die de kardinaal onderging tot
Onvergetelijk
In het heetst van de koude oorlog
beroerden de martelingen die de
kardinaal onder de handen van zijn
communistische inquisitoren moest
ondergaan, de gemoederen van de
hele wereld. Onvergetelijk bleef de
foto van de kardinaal in de beklaag
denbank, met zijn lijkbleke gezicht
De foto werd het symbool van de
wanpraktijken die het communisme
in die Jaren schaamteloos toepaste.
Vanuit zijn toevluchtsoord in het
Amerikaanse gezantschap bleef
Mindszenty rechten doen gelden op
Rijn titel van Hongaars kerkvader.
Maar naarmate de jaren verstreken
en de verhoudingen met het Oosten
aan spanning verloren, werd de held
haftige kardinaal steeds meer een
koppige sta-in-de-weg voor de politi
ci in het Vaticaan. die er in de eer
ste plaats voor dienen te zorgen dat
de kanalen met de gelovigen in Oost-
Europa niet voor eeuwig dichtgevro
ren blijven,
Kardinaal Agostino Casaroli, de
reizende ambassadeur van de paus
in Oost-Europa kreeg bij pogingen,
ter verbetering van de betrekkingen,
in Boedapest steeds weer te horen,
dat de voorwaarde voor een nieuwe
gedragslijn het vertrek van kardinaal
Mindszenty diende te zijn
Het Vaticaan ontkende gisteren in
de staatscourant met zoveel woorden
dat "de positie van de kardinaal
door de Heilige Stoel ooit onderge
schikt zou zijn gemaakt aan de on
derhandelingen die sinds enige jaren
met de regering van de Volksrepu
bliek Hongarije lopen". De verkla
ring gaat verder met te zeggen: ,Een
voortzetting echter van de vreemde
en in zekere zin abnormale toestand
waarin de kardinaal zich bevond, be
gon steeds meer bepaalde problemen
te accentueren die niet op zijn zen
ding, maar wel op zijn persoon be
trekking hadden".
Deze overweging is echter in te
genspraak met wat de kardinaal zelf
bij zijn aankomst in Rome verklaar
de. Terwijl de kerk van mening zeg
te zijn dat het offer van de kardi
naal te groot wordt als hij in Boe
dapest zou blijven, vertelt Mindszen
ty zelf immers dat het grootste offer
dat hij nu brengt is dat hij Boeda
pest verlaat.
ADVERTENTIE
Wegens de daling van de rentestand hebben
wij, te rekenen vanaf 1 oktober 1971,
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
en spaarboekjes
als volgt vastgesteld:
spaarrekening of -boekje
voor dagelijks opvraagbare
tegoeden
spaarrekening of -boekje
opzegtermijn 3 maanden
spaarrekening
opzegtermijn 6 maanden
spaarrekening
opzegtermijn 12 maanden
spaarrekening
opzegtermijn 24 maanden
vaste-termijn
spaarrekening
vaste termijn 3 jaar
vaste-termijn
spaarrekening
vaste termijn 4 of 5 jaar
Roemeense gevlucht Een lange
blonde Roemeense volleybalspeelster,
de 21-jarige Popa Rodice, heeft om
politiek asiel in Italië gevraagd. Mej.
Rodice, studente in de filologie aan
de universiteit van Timisoara, meld
de zich bij het politiebureau in Mi
laan en zei dat ze het Roemeense
volleybal-team had verlaten en poli
tiek asiel wenste.
Contact OegandaZuid-Afrika
President Amin van Oeganda heeft
gisteren aangekondigd dat hij een
delegatie van tien personen voor een
informatief bezoek naar Zuid-Afrika
wil sturen al6 de Zuidafrikaanse au
toriteiten daarmee instemmen.
Kosigin vraagt
Pakistan eind
te maken aan
de spanning
MOSKOU Premier Kosygin van
de Sowjet-Unie heeft gisteren de Pa
kistaanse regering gevraagd "de
meest gepaste maatregelen te nemen
om een einde te maken aan de span-
ningshaard in Oost-Pakistan".
Tijdens een officieel dejeuner ter
gelegenheid van het bezoek van pre
mier Indira Gandhi van India zei
hij voorts dat "de acties van de Pa
kistaanse autoriteiten die meer dan
acht miljoen hebben genoodzaakt hun
vaderland, hun grond, hun goederen
te verlaten en in het naburige India
hun toevlucht te zoeken, onmogelijk
kunnen worden gerechtvaardigd."
"De uittocht van de Oostpakistaan-
se bevolking, dat wil zeggen van de
bevolking van een gemiddeld Euro
pees land, kan slechts worden ver
klaard door het feit dat er ontoelaat
bare toestanden heersen".
"De Sowjet-Unie zal al het moge
lijke doen om de vrede in dat deel
van de wereld te handhaven en om
het uitbreken van een gewapend con
flict tegen te gaan. De Sowjet-Unie
en India zetten hun inspanningen
voort om dat doel te bereiken".
Overleg drie premiers maar een
winstpunt.: gezamelijk communiqué
LONDEN (AFP, Reuter) De bijeenkomst tussen de eerste
ministers van Groot-Brittarmië, de Ierse republiek en Noord-
Ierland is gistermiddag in Londen beter geëindigd dan men
had durven hopen. Er is een gezame lijk communiqué uitge
geven en nieuwe gesprekken zijn in het vooruitzicht gesteld.
Maar achter de woorden van verzoening en goede bedoelingen
kan het communiqué zeer moeilijk het ontbreken verhullen
van enige werkelijke oplossing voor het conflict in Ulster.
Voor Jack Lynch, de premier van
Ierland, blijft het voornaamste doel
de hereniging van het gehele Ierse
grondgebied. Zijn collega uit Ulster,
Brian Faulkner, daarentegen wil tot
elke prijs zijn land bij Groot-Brit-
tannië houden. Op dit punt juist zRn
de standpunten onverzoenlijk en de
drie bewindslieden hebben dan ook
niet geprobeerd elkaar te overtuigen.
Er bleef niets anders over dan dat
punt te vinden waarop ze het wel
met elkaar eens konden worden: de
terugkeer naar vrede in Noord-Ier-
land. Weliswaar zijn ze niet tot de
opstelling van een praktisch plan
daarvoor gekomen maar er zullen
nieuwe gesprekken plaatsvinden en
wellicht spruiten er dan enkele con
crete maatregelen uit voort als de
situatie in Ulster een beetje gerijpt
Veroordeling
Jack Lynch heeft van zijn collega's
Faulkner en Heath een duidelijke
veroordeling losgekregen van de in
Ulster van kracht zijnde uitzonde
ringsmaatregelen en met name van
het interneringsbesluit. Men heeft er
vaak op gezinspeeld dat Londen en
R.USSEL De Noordiatlan-
Verdragsorganisatie heeft
zo'n drie jaar voorbereid op
elijke wederzijdse evenwich-
vermindering van strijdkrach-
Wederzijds" betekent dat de
sen ook iets zullen moeten doen
r wat onder "evenwichtig"
t worden evrstaan blijft nog
onduidelijk.
kKolb
blauwdrukken en plannen
den reeds voorbereid toen er
'tOosten nog geen enkele reactie
de NAVO-voornemens merk
was. Die zijn inmiddels aan-
oeid tot een fikse stapel boek
ten en de Westerse experts me-
dan ook vol vertrouwen dat zij
cte voorbereidingen tot de on-
landelingen verder zijn gevor-
1 dan de Russen. Volgens som-
?n zouden die er zelfs nog
moeten beginnen. Oost noch
t is overigens al toe aan het op
rijtje zetten van de harde fei-
Hoofdlijnen
zijn wel enkele hoofdlijnen her
baar:
Er wordt gesproken over troe-
'vermindering die aan Wester
se kant zowel strijdkrachten van de
VS als van de Europese lidstaten
zal betreffen;
De vermindering van de troe
pen moet plaats vinden in Centraal-
Europa, een gebied dat in de voor
bereidende besprekingen nog niet
vast is omlijnd. Het ziet ernaar uit
dat het uiteindelijk zowel de wes
terse landen die er troepen gesta
tioneerd hebben zal omvatten als
een, althans in het NAVO-concept
zo groot mogelijk gedeelte van het
Russische grondgebied;
Binnen de NAVO bestaat nog
geen overeenstemming over het ge
hele project maar voor het explo
ratiestadium is er een toereikende
gemeenschappelijke basis;
"Evenwichtig" betekent in de
opvatting van de deskundigen, dat
bij het bedenken van de omvang
der etrijdkrachtenvermindering de
huidige onevenwichtigheid in de
berekeningen moet worden betrok
ken. De NAVO lijkt niet te vinden
voor een vermindering in gelijke ge
tallen, wel voor percentages. 10 pet
vermindering van strijdkrachten
is een cijfer dat dikwijls wordt
genoemd vooral omdat de VS hoe
dan ook hun troepen met 10 pet.
willen verminderen;
De Amerikaanse positie is nog
volstrekt onduidelijk. Kenners heb
ben de indruk dat Laird (minister
van Defensie) voorstander is van
Ceaoesescoe: toezicht vanuit
het Kremlin.
een flinke vermindering, terwijl het
mipisterie van Buitenlandse Zaken
dit verlangen afremt. Verder
doen ook nog de CIA, het Bureau
voor Toezicht op Bewapening en
Ontwapening en de Nationale Vei
ligheidsraad aan het beraad mee.
Niemand weet wat president
Nixon wil. De Amerikanen zijn
nog niet zover dat de stukken al
iin het Witte Huis liggen;
Experts gaan ervan uit, dat van
troepenvermindering niet onmiddel-
Ujk vermindering van de defensie -
lasten is te verwachten. Integen
deel zelfs, als de strijdkrachten in
getalsterkte teruglopen kunnen de
uitgaven voor de verdediging stij
gen omdat de veiligheid van het
Westen gegarandeerd moet blij
ven. De beweeglijkheid van de
troepen moet worden verhoogd, er
zullen kortom vervangende midde
len moeten terugkomen voor ver
minderde mankracht. Het alarme
ringssysteem zou voor verbetering
behoeven door een groter tijdsbe-
reik te geven;
Het is niet onmogelijk dat met
de Russen overeenstemming wordt
gezocht over een limiet voor puur
verdedigende strijdkrachten.
Dit zijn zoals gezegd hoofdlij
nen: schaars nog en vaag. Geens
zins behoeft dit te verwonderen,
want wanneer zich bijvoorbeeld in
een groot land als de Westduitse
Bonda-Republlek zo'n man of vijf
met een probleem van de strijd-
krachtenvermindering bezighouden,
dan zijn er dat In de Ver
enigde Staten al vele honderden.
Dit verklaart waarom de Europe
se landen doorgaans sneller tot een
wel omschreven standpunt kunnen
komen terwijl het in de VS soms
uitermate lang duurt voordat uit
alle opvattingen en mogelijkheden
een handelbare synthese is gefor
muleerd.
De twijfel en de onzekerheid,
waarmee de kwestie nog steeds om
geven blijft vindt intussen zijn oor
sprong niet alleen maar in het Wes
ten. Er heerst gerede onzekerheid
over de bereidheid van de USSR
om een westelijke onderhandelaar
in de rol van onderzoeker te ver
vangen. De Russen hebben als voor
naamste politiek doel een Europe
se veiligheidsconferentie voor ogen
en zij hebben al verschillende
malen te kennen gegeven dat zij
het vraagstuk van de verminde
ring van strijdkrachten binnen het
raam van zo'n veel groter project
willen onderbrengen. Het is zonne
klaar dat het Westen er echter be
lang bij heeft de onderhandelingen
zoveel mogelijk te beperken tot be
sprekingen over duidelijk gespecifi
ceerde onderwerpen omdat dit de
Russen minder mogelijkheden
biedt tot het toepassen van welbe
kende vertragingetaktieken en het
uitoefenen van druk op andere
De Russische belangstelling voor
onderhandelingen wordt mede be
paald door de mate waarin zij be
reid zouden zijn verminderd recht
streeks toezicht op de satellietlan-
den te aanvaarden. Westerse ex
perts geloven nog steeds dat de
mogelijkheid van een Russische
tussenkomst in Roemenië niet ge
heel mag worden uitgesloten. En
zij worden in die mening gesterkt
door de omvangrijke oefenpro
gramma's die de strijdkrachten van
het Warschaupact aan de grenzen
van dat land met de regelmaat
van de klok afwerken. Ook de ge
beurtenissen in Tsjecho-Slowakije
hebben uitgewezen dat de Russen
in hun kamp met veel politieke on
zekerheden moeten rekenen maar
zij hebben ook gedemonstreerd hoe
snel ingrijpen mogelijk is zelfs
wanneer zich in dat land geen Rus
sische troepen bevinden. Het is
daarom vooreerst niet goed denk
baar dat de USSR bereid zou zijn
een groot stuk van het eigen Rus
sische moederland te betrekken in
de omschrijving van een "Cen-
traal-Europa".
Wederzijdse evenwichtige ver
mindering van strijdkrachten, of
zoals het doorgaans wordt aange
duid MB FR (volgens de beginlet
ters van Mutual Balanced Force
Reduction) is een vraagstuk,
waarover politici en militairen zich
met dikwijls uiteenlopende opvat
tingen buigen, achtervolgd door een
op ontspanning ingestelde openba
re mening die steeds moeilijker bet
evenwicht ontdekt tussen de
groeiende eigen economische pro
blemen en voortdurend stijgende
uitgaven voor verdediging t^gen
een ogenschijnlijk niet zeer tast
bare vijand.
Belfast sterke druk op Dublin zou
den uitoefenen opdat de Ierse rege
ring op haar beurt interneringsmaat
regelen van kracht zou verklaren
voor verdachte leden van het verbo
den Ierse Republikeinse Leger (IRA).
Het schijnt dat daar echter nieta
van is terechtgekomen. Lynch heeft
zijn opposanten ei*van overtuigd dat
de republikeinse regeling alles doet
wat in haar macht ligt om de grens
met Ulster zo ondoordringbaar mo
gelijk te maken. Hij heeft zijn voor
stel hernieuwd voor het stationeren
van een vredesmacht van de Ver-
enige Naties langs de betrokken
grens, maar zowel Heath als Faulk
ner hebben dat idee verworpen.
Met de gedachte dat de intertn^
een maatregel is die zo spoedig mo
gelijk moet worden ingetrokken zijn
de beide Ierlanden toch op hun res
pectieve standpunten blijven staan.
In de ogen van premier Lynch zal
intrekking van de interneringsmaat
regel een eind aan het geweld maken.
Brian Faulkner zegt dat de maatre
gel zal worden ingetrokken zodra aan
het geweld een eind is gekomen. Er
is dus op geen enkel punt werkelijk
overeenstemming bereikt, zelfs niet
over een tijdschema voor eventuele
maatregelen die de instemming heb
ben van alle drie partijen. Maar elk
van de onderhandelaars heefWtoege-
geven dat het de eerste keer sinds
vijftig jaar was dat een dergelijke
bijeenkomst georganiseerd kon wor
den. dat dat op zichzelf al een zeer
goed teken is en dat men het de vol
gende keer wellicht eens kan worden
over de een of ander praktisch be
sluit.
Paisley
De Noordierse militante dominee
Ian Paisley lijkt zich weinig van de
bijeenkomst in Londen aan te trek
ken. Gisteravond kóndigde hij in
Belfast de vorming aan van een ge
zagsgetrouwe burgerlijke defensie-or
ganisatie ter bestrijding van het ver
boden Ierse Republikeinse Leger. Hij
deed zijn aankondiging ten overstaan
van zo'n 5000 juichende aanhangers.
„Om te tonen dat de protestantse
bevolking van Noord-Ierland er ge
noeg van heeft is het noodzakelijk
dat we georganiseerd zijn. Binnen de
wet kunnen we geen militaire of
para-militaire macht hebben maar
we kunnen in heel Ulster een burger-
lijk verdedigings-korps oprichten",
aldus Paisley. En hij vervolgde: „In
de komende dagen zult u een aan
kondiging in de pers vinden waarin
elke man en vrouw wordt opgeroepen
zich te laten inschrijven als lid van
dit verdedigings-korps".
Dominee Paisley b lid van -ie par
lementen in Londen en Belfast.
De „officiële" tak van de IRA, het
verboden Ierse Republikeinse Leger,
is niet van plan zijn gewelddadige
acties te staken. In een vraaggesprek
voor de televisie in Dublin zei Cathal
Gouldin, de leider van de IRA, over
de conferentie van Heath, Lynch en
Faulkner dat de IRA voort zal gaan
gewapenderhand de nationalistische
zaak in Noord-Irland te verdedigen.
Een andere IRA-leider, Sean Mac-
Stiofan, voegde hiertoe toe dat de
campagne van geweld verhevigd zal
worden.
