weedaags Ulster-debat in
onden: een trieste indruk
Parlementair
duel in Bonn
Washington tracht het plan Pirelli
van Rogers door te drukken lieeft '1('1
Heen een wonder kan Noord-Ierland nog redden
ER DODEN
BELFAST
Thans twee vacatures
Opperste Gerechtshof
in Verenigde Staten
Belgische regering-
Eyskens maakt een
moeilijke tijd door
SPECULATIE
OP BASIS VAN
IMF-RAPPORT
REVALUATIE
moeilijk
iG 24 SEPTEMBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
(Van onze correspondent)
(DEN (GPD) De conclusie van twee dagen diepgaand
huis- en Hogerhuisdebat over Noord-Ierland kan nauwe-
oders zijn dan dat alleen nog een wonder Ulster van
jrond waarlangs het wankelt, zal kunnen redden. Lord
am, de lord-kanselier, lid van de regering en hoogste
maris in het land, zei dat een nieuw politiek initiatief
om een burgeroorlog te vermijden.
unatisch
een dramatisch ogenblik
vroegere Labour-minister
nenlandse Zaken James Cal-
(die algemeen wordt gepre-
de wijze waarop hij in 1969
crisis in Noord-Ierland
wist te bedwingen) zich tot
itt, de sociaaldemocratische
[leider van het parlement
die tevens lid is van het
agerhuis, richtte met de
de in hoofdzaak rooms-ka-
Noordierse oppositie bereid
door de Britse regering
elde rondetafelconferentie
Meel aan de regering deel te
wanneer er een bevredigen-
sing voor de internerings-
ian worden gevonden. Cal-
iei zich opgelucht te voelen
antwoordde, dat in dat ge-
ppositie gesprekspartner wil
men weet heeft de Noord-
positie het Noordierse Stor-
rlement) de rug toege-
et een doel een alternatief
parlement te vormen dat
Sober a.s. voor het eerst in
trry zal bijeenkomen en dat
hoopt wellicht 50 parle-
rs uit het Noordierse Lager-
Senaat zal omvatten,
aakte later duidelijk, dat de
tholieke minderheid in
rland pas zal meedoen aan
en naar een oplossing van
liet indien de internering
een kamp opgesloten
wordt opgeheven. Dit zou
dat alleen diegenen zou
den vastgehouden tegen wie
lacht zal worden ingediend.
Internering
toe heeft de Noordierse re-
>zegd, dat internering nodig
iat getuigen door het IRA
worden geïntimideerd, dat
ale loop van de Justitie on-
wordt gemaakt. Maar zelfs
Internering zal worden on-
emaakt
waarschijnlijk, want in het
s waarschuwde de regering
internering die het gevolg
één enkele razzia op 8
mogelijk zal worden uitge-
m is er een andere bran-
nog onbeantwoorde vraag,
of de Unionistische partij
de slagschaduw van eigen
n opereert, bereid is,
tholieke oppositieleden tot
ig toe te laten.
ibere indruk van het debat
het gepraat van de politi-
andag begint de topconfe-
Dublin. Belfast en Londen
tfficiële landgoed Chequers,
olgd door een ronde-tafel-
ie van Noordierse politieke
lijke leiders bijeengeroepen
Idling, de Britse minister
lenlandse Zaken waar-
niet meer zal helpen om-
srroristen zoals zo vaak in
koloniale historie het ge
feest (zie Palestina en Cy-
ST (Reuter) In de
hoofdstad Belfast zijn
bij een ontploffing in een
i r.k. wijk Falls Road twee
üensen, een man en
om het leven gekomen,
werd vrijwel totaal ver-
Igens de politie is er hoogst
Dlljk een voorraad geligniet
ftrd. Er zijn nu sinds het
de Jongste reeks onlusten
zes weken geleden. 44 do-
Hen Toen na de explosie
ptairen arriveerden, wer-
een vijandige menigte te
len. en ambulancewagen.
'Mg oponthoud doorgelaten,
in Belfast werd later in
$n bom geworpen naar een
die vervolgens ook werd
Daarbij vielen geenslacht-
n zuiden van Lisburn liep
dr voertuig op een mijn,
werd niet ernstig bescha-
inzittenden bleven on
to Coalisland verdreven or-
een groep Jongeren die een
feu belegerde, terwijl in
het huis van een bankdi-
K>r een explosie werd ver
bas niemand thuis
zijn meer dan 2.0000 ge-
de Noordierse hoofdstad de
ken verhuisd naar veiliger
de stad, aldus een rap
ten regeringsinstantie, dat
to is gepubliceerd.
prus) in feite de zaak in handen
hebben genomen. Voorts is er het
feit dat een groot deel van de
rooms-katholieke minderheid als on
derdeel van de burgerlijke ongehoor
zaamheidscampagne weigert om ge
meentelijke huren en belastingen te
betalen (men is de overheid reeds
200.000 pond, 1,7 miljoen gulden,
schuldig) met als doel het Noordier
se regeringssysteem ten val te bren
gen, terwijl het IRA (het illegale on
dergrondse guerrillaleger) de Britse
strijdmacht tracht te verjagen in
de hoop dat de daaropvolgende chaos
tot herstel van de Ierse eenheid zal
leiden.
Devlin en Paisley
De bleke 23-jarige Bernadette Devlin,
Jongste Lagerhuis-afgevaardigde,
kon niet anders dan de kamer door
haar heldere indringende spreek
trant opnieuw fascineren, ook omdat
men wel intuïtief moest beseffen,
dat zij een stuk Noordierse realiteit
vertegenwoordigt die buitenstaan
ders nauwelijks kunnen benaderen.
Daarom luisterde het Lagerhuis met
groter aandacht dan ooit, zowel naar
haar als naar een ditmaal tamelijk
gematigde dominee Paisley, die ver
klaarde tegen geweld van welke zij
de ook te zijn en in beginsel tegen in
ternering, die averechtse gevolgen
heeft gehad en een maatregel is,
die misschien wel aan het begin van
een ernstige situatie kan helpen,
maar zeker niet wanneer deze zich,
zoals thans, te ver heeft ontwikkeld.
De ongehoorzaamheidscampagne is,
zei Paisley, bezig wat bommen en
moorden niet kunnen doen, namelijk
het Noordierse staatsbestel ten i
gronde te richten. Ook Paisley, die
de exponent is van degenen die wil-
len dat Ulster een onverbreekbaar j
onderdeel van het Verenigd Konink
rijk blijft, wenst dat de Ierse verde-
ling in de komende besprekingen j
aan de orde zal worden gesteld, j
omdat men zich anders zelf voor de j
gek houdt. Paisley bereed natuurlijk j
zijn stokpaardje, dat alleen herstel
van de bewapening van de politie j
en de herleving van de hulppolitie, j
de B-specials, de terroristen zullen
kunnen verslaan omdat het Britse
leger totaal ongeschikt is voor deze
taak en eenvoudig niets van Ulster
begrijpt.
Heath aan het woord
Premier Heath, die het debat
besloot, verdedigde de internering
Hij zei, dat de kern van de kwes
tie is, hoeveel macht er aan het
Stormont (Ulsterse parlement) moet
worden gelaten. Deze opmerking be
tekent, dat evenals fractieleider Wil
son, ook Heath ervan overtuigd is
dat het Britse parlement zich ster
ker in Ulster, waarvoor het de dui
delijke verantwoordelijkheid draagt,
moet laten gelden, zodat in elk ge
val de hervormingen beter dan tot
nu toe tot hun recht zullen kunnen
komen, hoewel hiervoor in werke
lijkheid een verandering in geestes
gesteldheid nodig is, waarmee mis
schien wel een generatie of langer
zal zijn gemoeid.
Hoewel de officiële Labour-opposi-
tie tegen het beleid van de regering
is, wilde zij na afloop van het de- i
bat geen stemming, omdat anders
het IRA erdoor zou worden aange
moedigd. Bovendien wilde men de
komende besprekingen van de drie
premiers ontzien. Desondanks drong j
de linkervleugel, gesteund door en- j
kele anderen, toch een stemming af. I
De Engelse industrie is ver
gevorderd met de ontwikkeling
van een vliegtuig, dat loodrecht
kan opstijgen en landen. Gisteren
werd op de Theems hij Green
wich een demonstratie gegeven
met een Harrier-gevechtstoestel,
een produkt van Hawker Sidde-
ley. dat recht op en neer" op
steeg van en weer landde op het
dek van een hulpschip van de ma
rine. de ..Green Rover". Op de
achtergrond een schip met be
langstellende en deskundige toe
schouwers van Britse en buiten
landse nationaliteit.
WASHINGTON (Reuter» Het
Wïtte Huis heeft gisteren bekendge
maakt. dat de 72-jarige rechter John
Harlan zich om gezondheidsredenen
uit het Opperste Gerechtshof terug
trekt. Dit is binnen een week de
tweede rechter die zijn zetel beschik
baar stelt.
Harlan wordt sinds half augustus
in een ziekenhuis behandeld voor een
ruskwaal. De andere afgetreden op
perrechter is de 85-jarige Hugo Black,
wiens toestand kritiek is als gevolg
van een beroerte.
Terwijl Black veelal werd be
schouwd als de leider van de libera
len in het negen rechters tellende
Opperste Gerechtshof, werd Harlan
algemeen gezien als een voorvechter
van een conservatieve koers. Zijn
zorgvuldig geformuleerde uitspraken
hebben in de jaren '50 en '60 de ac
tiviteit van het gerechtshof in veel
opzichten afgeremd. Harlan was in
1955 door president Eisenhower tot
opperrechter benoemd.
Hoewel het bekend was dat hij ziek
was. kwam de mededeling over zijn
aftreden toch als een verrassing. Het
Opperste Gerechtshof zal. als het
maandag over een week voor zyn
herfstzitting bijeenkomt, dus slechts
zeven leden tellen.
Over het bezetten van de open
plaatsen zei woordvoerder Ziegler van
het Witte Huis alleen, dat president
Nixon overleg zal plegen om de ge
schiktste opvolgers te vinden. De be
noemingen moeten door de Senaat i
worden bekrachtigd. In het verleden j
heeft Nixon tweemaal een door hem
voorgedragen kandidaat zien afwij-
zen. Herhaaldelijk heeft de president j
er vóór gepleit, dat de conservatieven j
ruimer worden vertegenwoordigd in
het Opperste Gerechtshof.
Geheim programma
van bezoek Banda
aan Mozambique
BLANTYRE (Reuter, ANPi Uit
veiligheidsoverwegingen is er geen
programma gepubliceerd voor het
staatsbezoex van presdient Banda
van Malawi aan de Portugese kolo
nie Mozambique, aldus een bericht
uit Blantyre, de hoofdstad van Ma
lawi. Verwacht wordt dat het be
zoek, dat vandaag is begonnen, drie
dagen zal duren.
Onlangs hebben zich incidenten
voorgedaan om de voornaamste ver
bindingsweg tussen Malawi en Mo
zambique, waarbij auto's op mijnen
liepen en een man om het leven
kwam. In Lantyre werd dit uitgelegd
als een protestactie van het Fre-
limo („Front voor de bevrijding ven
Mozambique") tegen het bezoek van
Banda.
De bevrijdingsbewegingen en de
meeste zwart-Afrikaanse staten zijn
tegen officiële contacten met Portu
gal, zolang ait land zijn drie Afri
kaanse provincies geen onafhankp-
lijkheid wil verlenen.
Waarschijnlijk zal Banda een be
zoek brengen aan Cabora Bassi
waar een gigantische dam wordt ge
bouwd Tegen dit project bestaat
veel Afrikaans verzet, onder meer
omdat Portugal er een nederzetting
van een miljoen blanke kolonisten
wil vestigen. Malawi hoopt van de
Cabora Bassa-dam elektriciteit te
kunnen betrekken voor de ontgin
ning van zyn bauxietertsen.
Vijf weken geleden was Banda de
eerste leider van een zwart-Afrikaans
land. die een bezoek aan Zuid-
Afrika bracht.
BRUSSEL (ANP) —De politieke
spanning is gisteravond in België zo
hoog opgelopen dat er vrees bestond
dat het kabinet-Eyskens het niet
lang meer zou maken. Dat gebeur
de toen topoverleg tussen de regering
en de partijen waarop die regering
steunt (socialisten en christen-demo
craten) volledig de mist in ging.
Dit topoverleg had Juist moeten
dienen om de politieke verhoudingen
die de laatste dagen drastisch ver
slechterd waren te verbeteren en om
te onderzoeken wat de regerlng-Eys-
kens nog zou kunnen verwezenlijken.
De bijeenkomst van regering en par
tijleiders kon echter geen doorgang
vinden omdat de christen-democra
ten er wegens een incident weiger
den te verschijnen. Socialistenleider
Leburton ging namelijk niet in op
een eis van de christen-democraten,
een „openbare rechtzetting" te ge
ven van een vraaggesprek met hem
in een weekblad, waaruit kon worden
afgelezen dat hij de samenwerking
met de christen-democraten wilde
opzeggen
Toen het topoverleg aldus afketste
vergaderden de socialistische (12)
en de christendemocratische '17)
ministers afzonderlijk. In de opwin
ding die in deze situatie ontstond
kwamen verklaringen los waarin ge
zegd werd dat het wekelijkse vrij
dagse kabinetsberaad niet zou door
gaan en waarin men liet doorsche
meren dat de Belgische premier het
ontslag van zijn kabinet zou indie
nen.
In de loop van de avond legde de
Belgische regeringschef de verant
woordelijkheid voor de gebeurtenis
sen echter volledig bij de par
tijen. Hoewel Eyskens als altijd
optimistisch verklaarde „dat er
wellicht heel wat personen zijn die
de vredespijp willen roken", ont
kende hij niet dat er nog altijd dui
delijk spanning heerst. Overigens zei
Eyskens wel dat zijn kabinet van
daag toch bijeen zou komen.
Eveneens in de loop van de avond
hebben zowel socialisten-leider Le
burton als christen-democratenlei-
der Houben verklaard niet de bedoe
ling te hebben een crisis uit te lok
ken. Brussel wacht nu nog maar
weer even af of deze verklaringen
daadwerkelijk zullen uitlopen op het
roken van de vredespijp.
herwijten over en weer
(Van onze correspondent'
BONN (GPD) De Westduitse
regering en oppositie hebben giste
ren in Bonn beurtelings beweerd, dat
zij de Westelijke bondgenoten op hun
hand hebben. Oppositieleider Barzel,
die de regering ervan beschuldigde
"zich te richten naar de mogelijkhe
den van macht en niet naar de rech
ten van de mens", haalde de Frans
man Monnet erbij om aan te tonen
dat de Duitsers weer een "nationaal
egoïsme, zoals men dat in de tijd
voor de Tweede Wereldoorlog ken
de". wordt aangewreven. Toen mi
nister Scheel verdedigend aanvoer
de. dat het Westen geheel achter de
Westduitse buitenlandse politiek
staat, werd dat door Strauss als "di-1
plomatieke kletspraat" van de hand
gewezen. Beide partijen, regering en
oppositie, verweten elkaar nations- i
lisme.
Wat een informatie over Brandts I
reis naar de Krim door de regering
had moeten worden, werd in feite
een confrontatie. Oppositieleider Bar-
zei vond dat de regering in hoog tem
po doet wat Moskou wenst en op
zijn minst treuzelt als het gaat om
de eenheid in West-Europa Wat de
Oost-politiek betreft, stelde hij vast
dat het toetreden van de D.D.R. in
de Verenigde Naties zal worden ver
sneld. "Een communistisch regime
op Duitse bodem moet met me
dewerking en op wens van een vrij
gekozen Duitse Bondsregering in
de V.N., ofschoon dit regime met ge
weld en tot schieten toe de mensen
rechten onderdrukt", aldus Barzel.
De regering beriep zich erop. dat
haar politiek zich beweegt „in het
kader, dat ln de NAVO en in
de Westeuropese gemeenschap is af
gesproken".
Moord bij Beiroet De politie Ln
Beiroet (Libanon) heeft in een Pa
lestijns vluchtelingenkamp het lijk
gevonden van een der leidende figu
ren van het Palestijnse bevrijdings
leger Baradei. Het lijk vertoonde
brandwonden waaruit wordt afge
leid dat Baradei door middel van
elektrische apparaten was gemarteld.
De dode was een van de naaste me
dewerkers van de commandant van
het leger, brigade-generaal Jachja.
De moord heeft het geschil tussen
generaal Jachja en zijn staf-chef
kolonel Haddad fel doen oplaaien
Men gelooft dat de moordenaars van
Baradei aanhangers van kolonel
Haddad waren.
LONDEN (Reuter) Gisteren
heeft de deviezenhandel in Europa
een koortsachtig verloop gekregen,
waarbij de belangrijke valuta's een
flinke stijging boekten ten opzichte
van de dollar.
Deviezenhandelaren in Londen
maakten melding van een omvang
rijke internationale speculatie naar
aanleiding van het gerucht dat het
Internationale Monetaire Fonds de
conclusies van een voor intern ge
bruik bestemd rapport van het IMF
met aanbevelingen voor mogelyke re
valuaties en devaluaties officieel zou
hebben overgenomen.
Volgens de geruchten zou het In
ternationale Monetaire Fonds een're-
valuatie van de jen met 15,3 petvan
de Duitse mark met 12,3 pet., van de
Canadese dollar met 11.2 pet. en van
het pond sterling met 7.2 procent
hebben voorgesteld met een gelijk
tijdige devaluatie van de Amerikaan
se dollar met 3 k 5 procent.
De tegenstemmen, hoewel schaars,
waren bedoeld als blijk van solidari- I
teit met de Ulster-minderheid.
Schoten bij de muur Oost-Ber-
lijnse grenswachten bij de Berlijnse
muur hebben gisteravond een tien
tal machinegeweerschoten afge- J
vuurd blijkbaar om een ontsnap
pingspoging over de muur te voor-
komen. Volgens ooggetuigen in West-
Berlijn werd een man vastgegrepen j
nadat de schoten waren gelost.
Wervelwind boven Formosa De
wervelwind Bess die donderdagoch
tend over het noorden van Taiwan i
(Formosa) is getrokken, heeft aan i
zeker 20 mensen het leven gekost en
er zijn tot nog toe 72 gewonden Met I
windsnelheden van 190 kilometer per
uur Joeg de storm dichte regen over I
het land. Zeker 1000 woningen zijn
verwoest en 2000 beschadigd
Winst voor Labour Een tussen-
tijdse verkiezing in de Engelse stad
vVidnes voor een parlementszetel
heeft een groot succes opgeleverd
voor de Labour-oppositie. Deze be
zette de zetel al, maar behaalde nu
een meerderheid van 12.661 stem
men tegen 7.543 vorig Jaar, een ver
schuiving van 11.4 procent.
Levering van Phantoms aan Israël in het geding
(Van onze correspondent)
TEL AVIV (GPD) De Ameri
kanen willen het plan-Rogers weer
nieuw leven inblazen. Dit plan. in
houdende een tussenregeling en ope
ning van het Suezkanaal leek op een
zijspoor gezet na het bezoek van de
Amerikaanse onderminister van Bui
tenlandse Zaken Sisco aan Israël in
juli. Naar het avondblad Maariv
meldt heeft een hoge Amerikaanse
functionaris Israël nieuwe Phantoms
en Skyhawks aangeboden in ruil
voor een soepeler Israëlisch stand
punt.
Dat Juist nu het Amerikaanse plan
weer actueel wordt komt door een
samenloop van omstandighedenhet
neerschieten van een Egyptisch en
een Israëlisoh vliegtuig aan het Su-
ezfront', dat heeft aangetoond hoe
onzeker de betrekkelijke rust is; ver
der de Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties, toch altijd al een
bron van diplomatieke activiteit, en
het vormen van een nieuwe 'regering
in Egypte.
Het Amerikaanse plan is van het
begin af gebaseerd geweest op de
veronderstelling dat de status quo
(bestaande toestandi aan het Suez
kanaal niet eeuwig kan voortduren,
en dat een kleine vonk het vuur kan
doen oplaaien. Deze mening wordt
door Israël en met name door de mi
nister van Defensie Dajan gedeeld,
maar Israël wil niet de consequenties
aanvaarden die de Amerikanen hier
aan verbinden: er in toestemmen
zich 40 km van het Suezkanaal te
rug te trekken en Egyptische eeen-
heden. van welke aard ook. toestaan
het kanaal over te steken
De Amerikanen zijn na het dood
lopen van hun initiatief druk gaan
oefenen op Israël: de levering van
Phantoms en andere gevechtsvlieg
tuigen werd stopgezet Door de om
standigheden achten de Amerika
nen nu het ogenblik gunstig om Is
raël alsnog tot enige soepelheid te
bewegen. Te lang kan Amerika niet
wachten, want president Sadat heeft
gezegd tot november, dus na de Al
gemene Vergadering van de Ver
enigde Naties, de Amerikaanse di
plomatie een kans te willen geven,
„Het Jaar 1971 zal het Jaar van de
beslissing zijn, hetzij langs de vreed
zame weg. hetzij via oorlog," aldus
president Sadat.
Het aanblijven van Egyptes minis
ter van Buitenlandse Zaken Riad in
de nieuwe regering duidt er op. dat
een omslaan van de Egyptische bui
tenlandse politiek ten nadele van
Amerika zeer wel mogelijk is. want
Riad is een tegenstander van het
Amerikaanse initiatief.
Daarom heeft Amerika niet veel
tijd te verliezen, en alweer wordt
Amerika daarin gesteund door Dajan
die deze week nog verklaarde „niet
verbaasd te zullen zijn als de Egyp-
tenaren in november de oorlog zul
len hervatten".
Het lijkt er daarom op, dat het
nogal uitzichtloze touwtrekken om
het plan-Rogers opnieuw gaat be
ginnen. Uitzichtloos, omdat niet valt
te verwachten dat Israël genoeg ver
trouwen heeft in Egypte of in Ame
rikaanse garanties om er zowel in toe
te stemmen zich 40 km terug te trek
ken als de Egyptenaren toe te staan
het Kanaal over te steken.
Maar de Israëliërs hebben volgens
de regels van de diplomatie het in
formele Amerikaanse voorstel: Phan
toms in ruil voor soepelheid, niet
verworpen, maar ze hebben „meer de
tails gevraagd".
Weer het oude spelletje: tijd win
nen op het politieke front Het 1« de
vraag of Israël uiteindelijk op zal
kunnen tegen Amerikaanse druk in
de vorm van het stopzetten van de
wapenleveranties.
Dajan zegt hierover: „Het betekent
weliswaar een verslechtering van het
machtsevenwicht, maar niet in die
mate dat wij een oorlog zullen ver
liezenDeze uitlating heeft duide
lijk tot doel enerzijds de openbare
mening thuis gerust te stellen en an
derzijds het buitenland te alarmeren.
Maar als graadmeter voor de werke
lijke stand van zaken is zon uitla
ting waardeloos.
Het al of niet toegeven van Is
raël aan de Amerikaanse druk in de
nabije toekomst, wellicht onder
steund door nog een paar inciden
ten aan het Suezkanaal te verzorgen
door Egypte, zullen ons de waarheid
leren omtrent de werkelijke gang van
zaken. Geeft Israël toe. dan kan het
kennelijk niet meer zonder Phan
toms. Zo niet. dan valt het met het
verstoren van het machtseven
wicht wel mee.
MILAAN AP i Aan de muren
van de grote bandenfabriek Pirelli in
Milaan waren vanochtend bekend
makingen bevestigd waarin de direc
tie verzoekt 15.000 personeelsleden
ontslag te nemen, hetgeen in ver
band staat met de enorm gestegen
onkosten van het bedryf. Gisteren
was bekendgemaakt dat men dit ver
zoek ging doen Toen de berichten
vandaag te lezen waren nam het
personeel dit kalm op.
Ei zullen goede regelingen worden
getroffen voor degenen die vrijwillig
heengaan, maar de vakbonden heb
ben hun leden aangeraden er niet
op in te gaan Wat de directie van
Pirelli gaat doen als het aanbod niet
wordt aanvaard moet nog worden
afgewacht Pirelli, die 21.000 man in
dienst heeft, verkoopt steeds minder
De onkosten stijgen voortdurend Da
maatschappy, die banden onder
houdt met de Britse Dunlop. Is een
van de grootste particuliere onder
nemingen van Italië.
