int Maarten
bijna een
merikaans
wingewest in
Nederlands
koninkrijk
Mafia kwam in
toeristenspoor
HG 18 SEPTEMBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
iCAO Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius, drie
op Schiermonnikoog-formaat, die als het gebied der
findse Eilanden deel uitmaken van de Nederlandse
j I. liggen op ruim 800 kilometer van Curasao, in een
is vergeten hoek van het koninkrijk. Ze vormen een
jke eenheid met een reeks eilandjes van Britse en
origine, die op de grens tussen de Caraibische Zee en
itische Oceaan, een uiterst moeizaam bestaan leiden.
:he band. met de Bene-
Eilanden Aruba, Cura-
,ire is mede door de
aag en kunstmatig.
Bovenwindse Eilanden
dollar een grotere rol in
jkse geldverkeer dan de
gulden. Sinds de
hebben ontdekt, dat
plaatselijke autoriteiten
valt. ontwikkelen
idjes zich in een snel
het grootste Ameri-
[ewest binnen het Ko-
;r Nederlanden. Niet al-
jjayground" voor gefor-
i-plussers en gokpara-
beroepsspelers, die na
ook wel eens iets an-
Habraken
Tjiri
racht
31 n, maar ook als een ui-
ratief werkterrein voor
use grondspeculanten, die
wapengekletter redelijk
laagd, de drie eilandjes
Toverspreuk
ls de toverspreuk, die
>rmlast.ige eilanden moet
:n in een welvaartsstaat
en St.-Eustatius is het
zeer vaag toekomst-
Maarten blijkt door de
goedgekeurd als com-
ïoor de recreatiegronden
verloren zijn gegaan,
ie en kunstmatige toeris-
|es zijn er In overdaad
Philipsburg. de hoofd-
op een landtong tussen
lische Zee en het zout-
is nauwelijks ruimte voor
praat en een achter-
3? ar tax-free shops schou-
schouder naar de touris-
n a te lonken. Een fles
st er nog geen twee dol-
'lof sigaretten nog min
e's, horloges en juwelen
»lft van de prijs die Je
Verenigde Staten voor
■11 het overige kost in
„tax-free" duurder,
andere eilanden, waar
"echten worden geheven,
stad, eindeloze verblin-
stranden. De Caraïbi-
die blauwer blijkt dan
Ikaarten suggereren en
UI0 zon, die het mogelijk
in de schaduw van de
amen wat verkoeling te
wegen zijn erbarmelijk,
wen je aan en wie
haast? Soms staat er
weg een bord „sleeping
volgt dan na 50 meter
srsdrempel Degene die
snelheid over zo'n
listefj? rijdt, vliegt met zijn
of door het autodak.
keer is het een verras-
«f je vergeet het nooit
Dolla
rs
van St.-Maarten, in
kering variërend van
Week tot dof zwart is
iendelijk en vertoont
geen kleur complexen,
them by the show of
zei een Amerikaans
die terrein kwam ver-
het komende seizoen,
pïeden zijn: zolang een
b" dollars ruikt dan
When.
attractie is er dan nog
tot St.-Maarten bestaat
^erlands en een Frans
Zoiets geeft de vakantie
i&s tintje, waar Ameri-
s gevoelig voor zijn. Ie-
kóauffeui" brengt ze zon-
naar de „windmill"
Amsterdam store" in
en naar de „Moulin
restaurant „Saint Tro-
Franse kant. Grens-
pen
llr A
[ad
formaliteiten bestaan er niet tus
sen de twee delen van het eiland.
De grenspaal dient uitsluitend als
achtergrond voor een onnoemelijk
aantal vakantiefoto's. Eens per
jaar ontmoet gezaghebber burge
meester) R, van Delden er zijn
Franse ambtgenoot voor het uit
wisselen van confectiespeeches met
betrekking tot de goede onderlinge
verstandhouding.
Dagjesmensen
De Amerikanen, die St.-Maarten
bezoeken, bestaan voor een groot
gedeelte uit dagjesmensen, die met
cruiseschepen worden aangevoerd.
Ze zijn een dankbare prooi voor
de taxichauffeurs, die de opper
vlakte van het eiland aanmerke
lijk vergroten door zo langzaam
mogelijk te rijden. Na de' rondrit
volgt een bijna verplichte shop
ping tour langs de tax-free shops,
waarna de trip besloten wordt,
met een kleine aderlating in één
van de casino's.
De dagjesmensen in 1970 waren
het er 58.000 meestal midden
standers, die een Jaar lang voor
hun cruise hebben gespaard, vor
men slechts een bijprodukt van de
toeristenindustrie. Het hoofdpro-
dukt ligt op het strand of rond de
swimming pool van de luxe ho
tels: beroepsgokkers en rijke oude
heertjes die aan de zijde van een
Brigitte Bardot-figuur de genera
tiekloof liggen te overbruggen.
Laat in de avond verschijnen ze
feestelijk opgetuigd in de casino's.
De mannen achter de rouletteta
fels, de vrouwen zitten in de cra-
pauds die in slagorde langs de
wanden staan opgesteld. De sfeer
is er plechtig met lugubex*e bijge
dachten. Er wordt weinig en zacht
gesproken. Af en toe wat zenuw
achtige gilletjes van de dames als
een jackpot tot uitbetaling over
gaat. Onwezenlijk grote havanna's
worden deels opgerookt, deels op
gegeten door glimmende mannet
jes, diè met een geforceerde non
chalance torentjes bouwen van
dollarfiches op en rond het favo
riete nummer. Bijna levenloze
croupiers harken de inzetten naar
zich toe onder het alziend oog van
opzichters, die zonder make-up
geschikt zijn om in iedere gang
sterfilm te figureren.
Exclusief
St.-Maarten heeft zich in korte
tijd ontwikkeld van een straatarm
visserseiland tot een exclusief va
kantieoord voor Amerikanen, die
de weistandsgrens mijlen ver ach
ter zich gelaten hebben. Geen
hippies, geen gezinnen in de
meeste hotels worden kinderen
niet toegelaten ook een Cura-
caoëenaar of Arubaan kan zich
niet permitteren om in eigen land
op vakantie te gaan.
De hotelprijzen zi.in bewust inge
steld op je set. In een gewoon
hotel beginnen de prijzen bij 60
dollar per dag. Wil men iets luxer,
dan is er' het Mullet-Bay hotel,
waar Je voor 125 dollar per dag
ook gebruik mag maken van de
golflinks. Taxitarieven, de prijzen
van huurauto's en alles wat zijde
lings met het toerisme te maken
heeft, bewegen zich op hetzelfde
niveau. Het doet dan ook nogal
irreëel aan, als het hoofd van het
toeristenbureau de verwachting
uitspreekt, dat in de naaste toe
komst ook Europese toeristen naar
St.-Maarten zullen komen.
Toch zullen er nieuwe toeristen
bronnen aangeboord moeten wor
den, want voortekenen wijzen
erop. dat de Amerikanen uitgeke
ken raken op het Caraibische ge
bied. In Puerto Rico hebben al
enkele grote hotels, waaronder
Hilton, hun deuren moeten slui
ten. Ook van de andere eilanden
komen alarmerende geluiden uit
de hotelsector. De relatief hoge
vliegtarieven, de dure hotels, de
slechte service en een eenzijdig
amusementsleven, beach en ca
sino worden in de Amerikaanse
vakliteratuur als voornaamste oor
zaken genoemd voor de sterk da-
Boven een kaartje van het Caraibische gebied met rechtsonder de Bovenwindse Eilanden.
Kleine stipjes die er in het geheel niet uitspringen. Daarnaast: het strand van Sint Maarten
grijzende mannen met Brigitte Bardot-aclitige-g ezellinnen. Daaronder: de voorstraat van Phi
lipsburg, tax-freeshops mannetje aan mannetje. Helemaal beneden: senatorClaude Wathey,
trotse bezitter van de goudeji sleutel van New York.
lende belangstelling in het Carai
bische eiland. St.-Maarten. het
duurste eiland in de Caraibean
dreigt zichzelf uit de markt te
prijzen.
„Voor een dag in de Caraibean
bent u een week in Spanje", ad
verteert een reisbureau in New
York.
Op het ogenblik echter rollen nog
jaarlijks zo'n tien miljoen toeris
tendollars St.-Maarten binnen.
Het grootste gedeelte hiervan rolt
met dezelfde snelheid weer terug
naar de Verenigde Staten. Alle
hotels op de Bovenwindse Eilan
den zijn Amerikaans bezit, meest
al gedeeltelijk gefinancierd met
door Nederland gegarandeerde le
ningen in het kader van de ont
wikkelingshulp. De eerste tien Jaar
hoeven de Amerikaanse onderne
mingen geen belasting te betalen.
Deze tax-holding in combinatie
niet de hoge logiesprijzen zijn
meestal wel voldoende om het
geïnvesteerde eigen kapitaal plus
rente veilig te stellen. Het ruikt,
ergens naar roofbouw: zijn de
toeristen na tien Jaar weggeprijsd.
dan kan de Amerikaanse inves
teerder het ergens anders probe
ren en St.-Maarten is een illusie
armer. Buitenlandse hotels met,
zeker in de goed betaalde baant
jes, buitenlands personeel. De toe
ristenindustrie op de Bovenwindse
Eilanden is een exclusieve aange
legenheid van en voor Amerika-*
nen, die zich in deze lucratieve
onderneming gesteund weten door
de lokale politieke elite.
Claude Wathey, voorzitter van de
Democratische Partij en sedert
tien jaar politiek alleenheerser op
de Bovenwindse Eilanden, is geen
moeite teveel om zijn Amerikaan
se vrienden terwille te zijn Als
volksvertegenwoordiger van de Bo
venwinden in de Staten van de
Nederlandse Antillen, heeft hij
zichzelf de titel van „senator"
aangemeten, wat bij zijn Ameri
kaanse relaties, waaronder senato
ren en andere vip s nogal wat in
druk maakt.
Dankzij zijn welwillende houding
wat betreft grondaankopen, ver-
blijfs- en werkvergunningen, is se
nator Claude Wathey mededirec
teur van alle hotels op St.-Maar
ten. Ei- zyn trouwens maar weinig
ondernemingen op het eiland op
te noemen, waarvan Claude Wa
they of zijn broer Chester geen
eigenaar of mede-eigenaar is. „Je
kan op St.-Maarten onmogelijk
zaken doen, zonder medewerking
van „Wathey Enterprises" SSN
zegt oppositieleider Will Johnson.
Ook op het politieke vlak kan se-
nator Wathey rekenen op zijn
Amerikaanse vrienden.
Zijn campagne voor de Eilands
raadverkiezingen van 7 mei jl.
werd gefinancierd door Ameri
kaans kapitaal. Omdat de Demo
cratische Partij desondanks met
aanzienlijke blikschade uit de
stembusslag te voorschijn kwam.
werd Claude Wathey compleet
met steelband en voetbalelftal
naar New York uitgenodigd waar
hij met groot ceremonieel de sleu
tel van de stad in ontvangst
mocht nemen. Zijn politieke ima
go kaai nu weer een stootje heb
ben.
Zo'n sleutel brengt naturlijk ook
verplichtingen met zich mee. Iede
re Amerikaanse onderneming, die
met een. liefst zo wild mogelijk,
hotelplan naar St.-Maarten komt.
krijgt zonder veel moeite een stuk
grond tegen een heel schappelijk
prijsje. Het Eilandbestuur is ook
nog bereid deze grond bouwrijp op
te leveren, wat meestal niet nodig
is. want de hotelplannen worden
snel vergeten en het verworven
grondgebied gaat in een snel tem
po van hand tot hand. In iedere
hand blijven wat dollars achter:
een terrein, dat een Jaar geleden
voor 1200 dollar in de markt lag.
bracht kort geleden 25.000 dollar
op.
De terreinen verwisselen zo snel
van eigenaar, dat de grondbelas
ting in de meeste gevallen achter
het net vist: de aanslagen komen
steeds bij de vorige eigenaar te
recht.
Naast de groothandelaren zijn er
nog de particulieren, die een stuk-
Je grond kopen, of in erfpacht
krijgen, omdat zij zich in St.-
Maarten willen vestigen. Nadat
het terrein enkele malen van eige
naar is veranderd erfpachts-
grond wordt even druk verhandeld
als eigendomsgrond komt er
uiteindelijk wel een rentenier, die
er een huis op zet. waar hij zelf
een paar maanden per Jaar in
gaat wonen. De rest van het jaar
mogen zijn landgenoten er gebruik
van maken k raison van 250 dol
lar per week. In het vakantiesei
zoen worden de prijzen verdub
beld.
Gokkers
Het grootste deel van St.-Maarten
is op het ogenblik Amerikaans ge
bied. Een St.-Maar ten aar die op
zijn eigen eiland een huis wil
bouwen komt voor de grond bij
een Amerikaan terecht. „Als het
zo doorgaat heb ik eerdaags een
Amerikaans visum nodig om op
mijn eigen eiland te mogen wo
nen", zei een knorrige kehier.
De ijver om toeristen en inves
teerders binnen te lokken, maakt
de autoriteiten uitermate soepel in
hun toelatingsbeleid. Zo soepel,
dat een toenemend aantal duistere
figuren de weg naar St.-Maarten
weten te vinden. Beroepsgokkers
en randfiguren, die in de schaduw
van het casino leven en wer
ken. Voor de casino-managers zijn
de echte toeristen weinig interes
sant: ze verkopen per avond een
paar honderd dollar en liggen
daarna waarschijnlijk vol wroe
ging in hun bed te draaien. De
gokbazen tonen meer interesse in
de keiharde Jongens, die een paar
duizend dollar vergokken en de
volgende avond weer achter de
roulettetafel verschijnen.
Wekelijks arriveren op de Julia-
na-luchthaven chartervliegtuigen
met beroepsgokkerspersonen die
zich in Las Vegas een bepaalde
faam hebben verworven en die nu
op uitnodiging van de Hotel-Casi-
no-directie het werkterrein voor
een paar dagen verleggen. Reis-
en verblijfkosten zijn voor reke
ning van het casino: van de ge
nodigden wordt slechts verwacht,
dat zij zich in het casino niet
kinderachtig gedragen.
Ze hebben zo hun eigen manieren.
Nog onlangs moest één van de ca
sino's een paar dagen sluiten, om
dat alle cheques totaal 185.000
dollar die een gokgezelschap
via het casino bij een lokale bank
had verzilverd, ongedekt bleken.
Nadat de casino-directie de scha
de had vergoed, kon de roulette
weer draaien.
Als een St.-Maartenaar over de
casino's spreekt, heeft hij het over
de activiteiten van de mafia op
zijn eiland. Gezaghebber Van Del
den trekt een vies gezicht als hij
het woord hoort. „Zoiets komt bij
ons niet voor" zegt hij. Voor zijn
onderdanen klinkt het niet zo
overtuigend. Er zijn de laatste tijd
in de horeca-sector geheimzinnige
moorden gepleegd. En van het
vliegveld verdween „zo maar" een
vliegtuig, dat door de minister van
Verkeer aan de ketting was ge
legd.
Bij de grensautoriteiten in de
Verenigde Staten en Puerto Rico
geniet St.-Maarten een zekere re
putatie als transitohaven voor
drugs. De Puertoricaanse douane,
van nature toch al niet zo in
schikkelijk, wil per sé de bodem
zien van iedere koffer die uit
St.-Maarten komt. De vrees is
niet ongegrond, want zelfs voor
een onhandige amateur is het
kinderlijk eenvoudig een paar kof
fers vol drugs St.-Maarten binnen
te krijgen. Als gevolg van de
tax-free-status van het eiland
worden er geen invoerrechten ge
heven. Er is geen enkele douane
controle.
„De mafia bestaat bij ons niet",
zegt senator Claude Wathey: „Alle
Amerikanen die naar St.-Maarten
komen, worden gecontroleerd door
Interpol, de FBI en de CIA".
Waar de controle door dit indruk
wekkende consortium plaats vindt,
is niet helemaal duidelijk. In ieder
geval niet op de Juliana-luchtha
ven. De controle op de binnenko
mende passagiers is er zo amateu
ristisch dat menig toerist, bewust
of onbewust, de aankomsthal bin
nenkomt zonder medeweten van
de immigratie-autoriteiten.
En voor degene die toch de offi
ciële weg wil bewandelen, is het
ook al niet zo moeilijk om zich op
St.-Maarten te vestigen: Een
Amerikaans paspoort een mooi
verhaal en eventueel wat dollars
is ruim voldoende om een ver
blijfsvergunning te bemachtigen.
Die is dan wel tijdelijk, maar wie
moet dat. controleren? De politie
niet. Een ijverige agent, die in
zijn onschuld een Amerikaan zon
der geldige verblijfsvergunning in
de kraag greep, werd hiervoor op
het matje geroepen, omdat hij het
toerisme nadelig beïnvloedde. Het
zelfde kreeg een belastingambte
naar te horen, die een aanslagbil
jet durfde sturen aan een Ameri
kaanse ingezetene van St.-Maar
ten in verband met diens activi
teiten in de toeristensector.
Roes
Ondanks de sombere berichten
van de omliggende eilanden, leeft
men op St.-Maarten nog steeds in
een toeristenroes. „Iedereen profi
teert van de toeristendollar", ver
klaart gezaghebber Van Delden
trots. Oppositieleider Will John
son. merkt hierbij op. dat het met
de verdeling van de toeristendol
lars maar treurig gesteld is. Het
grootste deel verdwijnt in de zak
ken van de buitenlanders en van
de elite van de Democratische Par
tij van Wathey. De kruimels blijven
over voor de locale bevolking, die
dh gelaten accepteert, omdat men
vóór het toeristentijdperk zelfs
niet voor kruimels in aanmerking
kwam.
Die kruimels worden intussen wel
duur betaald. Als gevolg van het
toerisme zijn de „tax-free" levens-
middelenprijzen enorm gestegen.
De huizen zijn onbetaalbaar, zo Je
al een woning kan bemachtigen.
De kosten van levensonderhoud
liggen op St -Maarten momenteel
even hoog als in New York. Voor
die kruimels moet de locale bevol
king ook alle bijverschijnselen ac
cepteren. die in het kielzog van
het toerisme het eiland binnen
stromen. Het wordt de St.-Maar-
tenaren zo langazmerhand duide
lijk. dat ook de toeristenindustrie
in staat blijkt tot milieuverontrei
niging.
Interne tegenstelling op de Nederlandse Antillen. De toto geelt
een beeld van een brand in Willemstad tijdens de algemene op
stand vorig jaar mei op Curagao. Iets dergelijks zou op Sint Maar
ten waar wel armoede heerst maar geen proletariaat is niet kunnen
gebeuren.
