Wang de auto's
I óór binnenstad
w
VOETGANGERSGEBIED UITBREIDEN
DAF-DAG
BALLY
tfBER
lïDERDAG 2 SEPTEMBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
Ut Binnenstad
onder
~5J de loep
:"Poor
llaHan8 Melkert
LEIDEN Maandag 20 september behandelt de gemeenteraad de
z.g. wandelnotawaarin de maatregelen worden omschrevendie het
gemeentebestuur op proef wil nemen met afsluiting van stra
ten in de Leidse binnenstadVooraf zijn er drie hoorzittingen in de
len van het betrokken gebied: vrijdagavond in het Antoniusclubhuis
voor Haarlemmerstraat en omgevingvolgende week dinsdag in "In
den Vergulden Turk" voor de Steenstraat e.o. en woensdag in de
Stadsgehoorzaal voor Breestraat e.o.
Vandaag in deze rubriek de mening van de ivinkeliers van het
gedeelte van de Nieuwe Rijn tussen Korenbeurs en Gangetje
die er bezwaar tegen hebbendat hun straat buiten het wandelge
bied wordt gehouden. En voorts twee bijdragen van Leidenaars, die
zich bij de binnenstadsproblematiek betrokken voelen. De ene is van
Wil van Rooijen namens het comité Leefbaar Leiden. De andere van
het PvdA-raadslid Leendert Jonker. Hij stelt duidelijkdat dit geen
stuk van de PAK-fractie is, maar wel deel uitmaakt van de bespre
kingen, die het PAK aan deze zaak gaat wijden.
IZNZH-complex als parkeergarage
agsdiï i
pj*
later desgewenst een deel van de
[ngelroute vervangen.
PllBij éénrichtihg verkeer voor auto's
uitgezonderd de NZH-bussen —in
ft Noordeinde wordt het knoop-
ie lint Gijselaarsbank gedeeltelijk ver-
it Jaatst naar het Noordeinds-
shoüein, waar verkeerslichten dan
dinbodzakelijk worden,
net Automobilisten die via de Haagweg
Morsweg de stad naderen, moe-
V(jór de overwegen hun keus
i _dBpalen: voor het noordelijk deel van
iet centrum via Morsweg en Mors
eraat, voor het zuidelijke deel via
laagweg en Witte Singel enz.
Langebrug
Hf
van de binnenstad, op 100 200 me
ter van de rand van het winkelcen
trum?
De algemene doelstelling van de wandelnota dient te zijn een
a.!Wfrbetering van het leefklimaat in de binnenstad in zijn tota-
am- teit, door een zo doelmatig mogelijk gebruik van de aanwe-
ge stedebouwkundige structuur. Het evenwicht tussen de
functies van de binnenstad dient hierbij maat-
iaf te zijn. Met name het particuliere autogebruik is de grote
5 Verstoorder van dit evenwicht.
wandelnota grijpt hier te wei-
g actief en te eenzijdig in. Het
duidelijk, dat een verschuiving van
Get# autoverkeer van de Breestraat
jar Langebrug en Rapenburg ook
Ukn<r Prol:)leem verschuift: prettig win-
)r. epen. maar rot wonen (in de Pie-
am. rswijk). Wanneer de politie
1um'|t Breestraat-prob'.eem niet aan
In, hoe moet dat 'dan straks rond
mgebrug-Rapenburg? Wordt stil-
njgend gehoopt, aat de bewoners
ingrijpen, net als rond de Rijn-
lat is gebeurd?
enige bruikbare alterna-
ff voor de Breestraat-route is de
itte Singel. De Witte Singel
slechts aan één zijde gedeeltelijk
bouwd; er is een „gesloten" weg-
k, de drie bochten kunnen de snel-
fid matigen. De gedempte Trekvliet
„busbaan" worden richting centrum.
Parkeermeters zonodig op Lange
brug. Pieterskerkgracht. Pa pen gracht,
Boommarkt. Oude Varkensmarkt en
Oude Singel.
De parkeerterreinen bij Pie
terskerkgracht en straat zijn al
leen voor bewoners gedacht, zono
dig ook in andere voor auto's toe
gankelijke straten. Ook voor andere
stadsdelen kan een dergelijke oplos
sing worden uitgewerkt.
Grondgedachte 1 is het schep
pen van autovrije en auto-luwe ge-
terue lopen te bezwaarlijk vindt (25 I *ta„ke,!bUUrten'
cent tarief)? Blijkens de nota maakt,e.„
Blijkens
het publiek voor winkelbezoek graag
van de bus gebruik.
Takelwagen
Remedie tegen fout- eri stoeppar-
keerders: een oude takelwagen van
de brandweer (om de kosten te druk
ken).
O Een auto-luwe binnenstad eist
aantrekkelijke loop- en fietsrou-
te$ uit de buitenwijken en verbete
ring van het openbaar vervoer op
de invalswegen. Voorshands kan dit
alleen door vrije busbanen op Rijns-
burgerweg, Haagweg, Lammen-
schansweg en Hoge Rijndijk nabij de
verkeerslichten. Volgens het Amster
damse voorbeeld kan dit ten koste,
van één van de bestaande rijstroken
dus zonder verlies van stadsgroen.
0 Aantrekkelijke looproutes eisen
eerder een spreiding dan een inkrim
ping van het winkelgebied. M.m.v.
planning voor de voetganger, niet
voor de auto.
Een bestemmingsplan voor de bin-
nenestad is noodzakelijk, om een
greep te krijgen op autonome
economische krachten, die het leef
milieu ontwrichten.
keerders aan de rand van de bin
nenstad.
Wanneer de langparkeerders op
aanwezige terreinen buiten het cen
trum (NZH-garage. Schuttersveld,
terrein gasfabriek?) worden gecon
centreerd, komt er weer ruimte voor
andere funkties van de binnenstad.
W. M. van Rooijen.
Zo ziet onze tekenaar Joop Walenkamp de Nieuwe Rijn tussen
Korenbeurs en Gangetje als de wensen van de op dit gedeelte ge
vestigde zaken rondom twintig doorgaan. Zij gaan het gemeen
tebestuur verzoeken ook dit deel van de Nieuwe Rijn op te nemen
in het wandelgebied. Ze doen dat niet, omdat ze voorstanders zijn
van voetgangersstratenmaar omdat ze vrezen, dat hun straat de
loop helemaal kwijt zal raken als men elders wel gezellig kan win
kelen en hier niet. De trottoirs zijn te smal en het tweerichttngver-
keer geeft moeilijkheden. Daarbij vrezen de winkeliers terecht, dat
hun straat vlak naast het wandelgebied het andere deel van de
Nieuwe Rijn alleen maar een parkeerstraat zal worden.
Afsluiten is mogelijk, zeggen ze en ze wijzen daarbij op de waren
markt op woensdag en zaterdag, die ze graag gehandhaafd zien. De
winkeliers denken aan een sierbestrating met vitrines e.d. Tussen
de bomen aan het water zien ze volop mogelijkheden voor banken.
Eén van de zaken kan voor een terras zorgen. Het water zou verle
vendigd kunnen worden door een fontein of iets dergelijks. De win
keliers van de Nieuwe Rijn willen meer activiteit in hun straat. Als
groep, aangesloten bij het Leids City Centrum, gaan ze actie voeren,
o.a. met een feestverlichting. Het ziet er allemaal aantrekkelijk uit.
Autoverkeer tot minimum beperken
Het door mij voorgestelde eenrich-
ie «Om doorgaand verkeer op de Lan- tingverkeer op de Oude Singel geldt
?eh$brug te voorkomen, mag de be- j tussen Nieuwe Beestenmarkt en
de taande rijrichting in geen geval I Scheistraat: op het Noordeinde tus-
i Voorden omgekeerd. Het lijkt mij, j gen Kort Rapenburg en Oude Var-
ntstoodzakelijk, om ook aan beide zij- j kensmarkt (NZH uitgezonderd)en
Tilen van het Rapenburg doorgaand j alleen voor motorvoertuigen, even-
emftrkeer te voorkomen, bijv. door een i tueel ook bromfietsen. Bestaan
de %rbod voor motorvoertuigen tussen I de eenrichtingverkeer elders gehand-
rstr>oeienbrug en Nonnenbrug. Wie per i haafd.
W(uto van het Kort Rapenburg naar J om de druk op de Langebrug te
J1'sjet. zuidelijk deel van de binnen- verminderen, is een verbod links af
ptad wil moet dan rechtsaf via Noord -
Lpide en Witte Singel.
Bij éénrichting verkeer in de He
enstraat kan wellicht worden vol-
taan met verkeerslichten bij de Jan
Houtbrug, om de zaak in de
is fand te houden.
die: De volgende punten lijken voor de
liscussie van belang:
De binnenstad is naar mijn me
ling heel goed beloopbaar en par-
leer gar ages zijn een dure luxe voor
ien arme stad. Maar er is een par-
teergarage: de NZH-garage. Waar-
>m wordt deze na jaren onderhan-
lelen "nog steeds niet gebruikt over
lag? Automobilisten uit de streek
jouden hier kunnen parkeren en met
t speciale busdienst naar de bin-
istad rijden.
Auto's weg
I Waarom blijft de binnenstad
Schuttersveld en Lammer-
;arkt grotendeels leeg? Hoe wil,
i Leiden aantrekkelijker maken,
>nze mooie pleinen voor
i vol auto's staan? Vang die au-
vóór de binnenstad op.
Moet de blauwe zóne worden uit
breid, terwijl er nu al parkeerme-
„leeg" blijven? Wie controleert
traks 1500 parkeervakken?
Waarom geen autovrije woon-
rond Pieters-, Hoogland-
Marekerk, en verschuiving
de blauwe zóne naar de „schil"
De belangrijkste faktoren die de
binnenstad tot een probleem maken
zijn verkrotting en de toeneming van
de vervoersbehoefte.
Wat het eerste betreft zijn de 4
oorzaken die in de binnenstadsnota
genoemd worden duidelijk, met dien-
verstande dat naar mijn mening de
dienst Bouw- en Woningtoezicht in
het verleden onvoldoende heeft op
getreden, waardoor we nu met meer
krotten zitten dan nodig zou zijn.
Het is evident dat er wat aan gedaan
moet worden: de belangrijkste fak-
tor daarbij is geld en ook een ge
detailleerd monumentenbeleid.
Wat het tweede betreft: Ik kies
een iets ander uitgangspunt dan in
de binnenstadsnota wordt gedaan.
De technische ontwikkeling en de
groei van de bevolking van de laatste
100 jaar maakte een grotere ruim-
slaan gedacht, van K ore vaar straat j telijke spreiding van traditioneel
Steenschuur; het korte Leven
daal krijgt een afsluiting halverwege,
behalve voor politie en brandweer, zo
dat alleen het parkeerterrein Garen-
markt bereikbaar blijft.
De middenstrook op de Korevaar-
straat bij het Steenschuur kan dan
ADVERTENTIE
IEDERE ZATERDAG bij ons
DAF-centrum Leiden
Verdamstraat 6, telefoon 23041
Hoogsrbeetsstraat 6,
Telefoon 50330
Aan de Rijnsburgerweg staat
achter dit kantoorgebouw de
NZH-garage, een grote ruimte, die
overdag voor een groot deel leeg
is, omdat de bussen zijn uitge
rukt. Maak er een parkeergarage
van. Vang de auto's vóór de bin
nenstad. zegt de schrijver van bij
gaand artikel
dicht bij elkaar liggende functies van
het stadsleven mogelijk.
Dit had o.a. tot gevolg dat typi
sche grote woonwijken werden ge-
vorm met een eenzijdig functiepa
troon. Ze liggen buiten de singels en
ontberen de z.g. typische centrum
functies: weinig werkgelegenheid,
winkels het „stad leven" blijft zich
in het centrum afspelen.
Het feit dat veel van de werkgele
genheid in de vestiaire sektor in de
binnenstad geconcentreerd is, en dat
ook enige industrie nog in de bin
nenstad wordt bedreven veroorzaakt
tussen de woonwijken en het cen
trum woonwerkverkeer.
Het is tekenend dat onze winkel
straten, de Haarlemmerstraat en de
Breestraat pas eind vorige eeuw en
begin deze eeuw, tegelijk met de
bouw van de eerste buitenwijken en
de totstandkoming van de eerste in
terlokale tramverbindingen ontston
den. De traditionele marktfunctie die
een periodiek karakter had werd
grotendeels omgezet in de permanen
te winkelfunctie. Door de concentra
tie van de belangrijkste winkelfunc
ties in de binnenstad ontstaat het
winkel ver keer.
Ontvolking
Door een steeds groter beslag op
'n woningvoorraad door neringdoen
den en administratieve instanties
en de tegelijkertijd voortschrijdende
verkrotting is het aantal inwoners kan men berekenen dat dit zal groei-
van onze binnenstad in de loop der en (onvermijdelijk natuurgebeuren)
tijden gedaald van 60.000 naar 18.000. tot in 1980 15-20 pet. en in 2000 -
(hierbij moet ook in aanmerking
nomen worden dat de ruimtelijke
minimum-kriteria in de loop der ja
ren gelukkig een stuk ruimer is ge
worden). Er is dus sprake van een
ontvolking van de binnenstad (op
het ogenblik zelfs van Leiden als ge
heel) ten gunste van nieuwe woon/
slaap-wij ken. In andere steden in
binnen- en buitenland is die ont-
30 pet- Een waarlijk niet aanlokke
lijk vooruitzicht.
0 Luchtvervuiling. Niet alleen gif
tige gassen zoals koolmonokside, zwa-
veldiokside, nitreuze dampen en
kankerverwekkende aromaten be
dreigen onze gezondheid. Het op gro
te schaal verbannen van organische
stoffen zoals benzine levert een z.g.
ongunstige zuurstofbalans. D.w.z.
wikkeling vaak nog veel verder voortdat het atmosferisch zuurstof ge- stad te ontlasten men één of
geschreden. Ook hier heeft Leiden j halte daalt en het koolzuurgehalte j grote kantoren (gemeentewerken bv)
Het probleem binnenstad zit hem alister zouden we alles te voet, per
niet alleen in de binnenstad maar fiets of per bus moeten doen. Dat
de buitenwijken. Door de zit er natuurlijk niet in en het gaat
eenzijdige woon-slaapfunctie
daardoor overbelaste binnenstad
ontstaat een groter vervoersbehoefte,
dan in het geval dat de nieuwe wij
ken meer als zelfstandige eenheden
zouden kunnen functioneren; d.w.z.
met een redelijke hoeveelheid werk
gelegenheid, winkelmogelijkheden en
rekreatieve funkties. Dit kan b.v. in
houden dat. ten einde de binnen-
De aldus vooral tijdens de laatste
100 jaar ontstane vervoersbehoeften
worden in:
2. personenvervoer (woon- werk
verkeer, woon- rekreatie verkeer,
woon-woonverkeer (sociaal verkeer),
werk-werk verkeer (zaken verkeer)
en woon-winkelverkeer).
Door de toeneming van het
aantal soorten vooral duurzame
consumptiegoederen, dat centraal
wordt geproduceerd, is interlokaal
goederenvervier een noodzaak.
Hierin kan worden voorzien door
vervoer per trein, schip of vrachtwa
gen. De keuze is voor een groot deel
afhankelijk van de aard van het ar
tikel.
Lokaal goederenvervoer vindt
plaats wanneer goederen van pak
huis naar winkel vervoerd moeten
worden, of de goederen per trein
of schip worden aangevoerd en van
de losplaats naar de uiteindelijke be
stemming moet worden gebracht. Dit
moet bij voorkeur met kleine bestel
wagens geschieden.
De praktijk van vandaag wijst uit
dat het interlokaal vervoer per grote
vrachtwagen tot in het hart van de
binnenstad doordringt, zonder over
slag naar kleinere eenheden. Dit is
bezwaarlijk voor de toestand van het
wegdek van de straten, de toestand
van de kademuren van ons grach
tenstelsel, de toegankelijkheid voor
overige verkeerdeelnemers van som
mige smalle straten en de toestand
van de panden langs de straten die
bij wijze van spreken uit elkaer „ge
denderd" dreigen te worden, 'n Over
slagcentrum is een noodzaak om de
binnenstad gezond te maken. Het
project bij de Ir. Driessenstraat
vraagt dus om spoed.
Schrikwekkend
Alvorens op 't personenvervoer in te
gaan eerst enkele overwegingen n.a.v.
de steeds schrikwekkender groei van
het aantal auto's en de daaruit
voortvloeiende problemen. In het al
gemeen kan men de volgende be
zwaren tegen een nog intensie
ver autogebruik aanvoeren.
Het ruimtelijk beslag. Op het
ogenblik is naar schatting 7-10 pet.
van het landopp. van Zuid-Holland
geplaveid. Met de prognoses van RAI
en het rapport TP 2000 in de hand
stijgt. M.B.: de V.S. „importeren" op
het ogenblik al, zonder daar overi
gens een cent voor te betalen, zuur
stof uit de rest van de wereld.
0 Verkeersonveiligheid. De steeds
weer groter wordende aantallen
slachtoffers vormen het trieste be
wijs.
Geluidshinder. Spreekt voor zich,
is als neurotiserende factor niet te
onderschatten.
Het aantasten van de oude bin
nensteden. Het gaat dus niet alleen
om het bestrijden van de verkeers
technische onhoudbaarheid van de
nu in de Leidse binnenstad bestaan
de situatie, die uitvoerig wordt toe
gelicht in de wandelnota. 't Gaat om
een politiek die vervoersbehoeften bij
voorkeur dekt door openbaar vervoer
en het gebruik van fiets en onze
eigen benen stimuleert, weer goed
mogelijk maakt eigenlijk. Het is im
mers op het ogenblik geen pretje om
van het stationsplein via de smalle
stoepjes, in de Steenstraat richting
stad te lopen.
Bij het personenvervoer komen
zoals ik eerder al probeerde aan te
geven enkele belangrijke planologi
sche aspekten naar voren.
Groenoord-
hal rit
LEIDEN De eerste deelnemer
aan de derde editie van de Groen-
oordhalrit start vrijdagavond 10
september één minuut over half
acht op het parkeerterrein van de
Groenoordhal in Leiden. Iedere
sportieve automobilist kan aan deze
rit deelnemen. De rit telt liefst vijf
klassen. De A-, Br en C-klasse rij
den een kaartleestraject en een rou-
tebeschrijvingstfaject. De D-klasse,
die bestemd is voor de gevorderde
routebeschrijvers, rijdt uitsluitend
aan de hand van routebeschrijving
(evenals de A-, B-, en C-klasse vol
gens het KNAC-reglement).
De L-klasse. waarin de absolute
beginner kan inschrijven, krijgt een
puzzelrit voorgeschoteld volgens een
door de organisatoren samengesteld
eenvoudig reglement. Op maandag
avond 6 september wordt in het res
taurant van de Groenoordhal een
instructieavond gehouden. Ook kan
worden ingeschreven op vrijdag
avond.
de Merenwijk tracht in te passen
en de mensen die daar werkzaam
zijn zoveel mogelijk daar laat wonen.
Dit voorkomt een grote hoeveelheid
woonwerkverkeer überhaupt en ze
ker in de binnenstad. Rekreatie op
zetten zoals parken, tentoonstellings
ruimten niet alleen in de binnenstad
maar ook daar buiten. Dit geldt b.v.
voor het volkenkundigmuseum dat
aan nieuwe behuizing denkt. In de
binnenstadsnota streeft men meer
naar onderbrenging in de binnen
stad, maar aangezien musea 'n sterk
regionaal toeristisch aspekt hebben
lijkt ligging üi de buurt van één der
stations raadzamer (b.v. Steven-
hofjespolder of Merenwijk).
Bijzonder
Dit alles neemt niet weg, dat de
binnenstad door haar centrale lig
ging een bijzondere funktie kan en
moet houden m.n. wat betreft spe
cifieke winkelfunkties (modemaga
zijnen. boekenwinkels. Jmveliers e.a.)
en die overheids- of andere instan
ties die direkt kontakt met het pu
bliek hebben (sociale dienst, bevol
kingsregister. stadsbestuur e.d.)
Verder heeft de binnenstad door
haar structuur, het historische ka
rakter van de bebouwing, de loop der
grachten een rekreatieve waarde an
sidi. Deze dient bewaard en versterkt
te worden door rehabilitatie van,
stadsgedeelten. Hiervoor is een (of
meer bestemmingsplan nen voor de
binnenstad nodig, 'n Conserverings-
verordening voor de delen tussen
Breestraat en Rapenburg is wel het
eerste vereiste.
Door het scheppen van ruimte
kan de recreatieve functie van de
binnenstad versterkt worden. B.v. 'n
plein maken van de Beestenmarkt,
naast het voorgestelde stadhuisplein,
een groenstrook van enige omvang
kreëeren in het gebied Heerengracht
(Zijlsingel. Deze funkties van de
binnenstad en de activiteiten van de
bewoners om de binnenstad zelf zul
len nog steeds een aanzienlijke ver
voersbehoefte blijven opleveren. Ide-
ook niet om liet gebruik
te verbreden of absoluut onmogelijk
te maken, maar zeker in dichte be
bouwingsconcentraties als in de
Leidse binnenstad, moet het auto
verkeer tot een minimum beperkt
worden.
Alternatief
Een mogelijk altegrnatief voor de
in de nota voetgangersgebied voor
gestelde maatregelen zou kunnen
zijn:
Het doorgaand verkeer de volgen
de route laten volgen:
N-Z-richting: Stationsweg, Twee
de Binnenvestgracht, Nieuwe Bees
tenmarkt, Beestenmarkt, Princesse-
kade, Kort Rapenburg, Noordeinde,
Wittesingel Zoeterwoudsesingel,
Lammenschansweg.
Z -N-richtingLammenschansweg
Oranjeboomstraat. Levendaal, Ko-
revaarstraat, marktenroute, Kort Ra
penburg enz.
Hierbij zou het semi voetgangers
gebied zoals dat wordt voorgesteld in
de Breestraat kunnen worden uit
gebreid waarbij ook de bus weer een
stuk speelruimte meer krijgt. In de
Pieterskerkwijk wordt de mogelijk
heid van vervangende sluipwegen
zoveel mogelijk' tegengegaan.
LEENDERT JONKER
Tweede Leidato-
zeppelin geklapt
LEIDEN Er rust duidelijk geen
zegen op de Leidato-blikvanger. de
zeppelin. Gistermiddag bij het neer
halen is de ballon weer „verongelukt"
zodat de organisatoren weer op pad
moeten voor een nieuwe.
Wat wel in een snelle opgaande
lijn is, dat is het bezoekers aantal.
Gisteravond omstreeks half negen
passeerde de 35.000ste de controle.
Het was Ruud Lamens die met zijn
verloofde Jacqueline Ravenek de
tiende Leidato bezocht. Ook deze
keer cadeaus en waardebonnen
voor de gelukkigen.
Prijzen voo. de standhouders,
die gisteren hun stand bekroond
zagen Mooiste: Buühuis, origineelste
Knegtel, verkoopkrachtigste: Gouden
Sleutels, ereprijs presentatie: ban
ketbakkers. eervolle vermelding pre
sentatie: Fuchsia's, eervolle vermel
ding: Hulshof, eervolle vermelding
instructieve stand: ryks- en ge
meentepolitie.
ADVERTENTIE
Schoenen
hei. kenmerk, nan, ku/a.Citeii
van Dalen
Donkerslceq 1/
LelcLe.n,
