Vuurzee na felle explosie
n* Delftse gelatinefabriek
Van Veen praat al niet meer
over het 'kleuteronderwijs'
Redacties betreuren
gebrek aan inspraak
Ruim 100
Groningse
bedrijven
failbet
]m dode, een vermiste, acht gewonden
PAO 20 AUGUSTUS 1671 LEIDSCH DAGBLAD
NVJ "geschokt door
mammoetfusie dagbladen
UTRECHT (ANP) Journalisten
werkende bij de Nederlandse Dag
blad Unie. de Arbeiderspers en de
perscombinatie zullen zaterdagmid
dag in het jaarbeurscongrescentrum
in Utrecht bijeenkomen voor overleg
over de samenwerkingsplannen van
hun directies. Het bestuur van de
Nederlandse Vereniging van Journa
listen heeft vertegenwoordigers van
de redacties uitgenodigd voor een
beraad, opdat gezamenlijk een be
leid ten aanzien van deze samen
werkingsplannen kan worden vastge
steld.
Het algemeen bestuur van de
journalistenorganisatie heeft dit gis
teravond meegedeeld in een commu
niqué, waarin het o.m. in hoge mate
betreurt dat de werknemers van de
bedrijven en de vakbonden door
middel van een summiere verkla
ring op'de hoogte zijn gesteld van de
voornemens tot commerciële en
technische samenwerking.
"Rondweg geschokt" is de NJV
In 1970
GRONINGEN (ANP) Uit het
jaarverlag van de Kamers van Koop
handel en Fabrieken in het Gronin
ger gebied is gebleken dat in 1970 107
bedrijven failliet zijn gegaan. De
grootste klap viel in de horecasector
dertien bedrijven waren genoodzaakt
te sluiten, evenals zeven bouwbedrij
ven.
In 1969 werden 11 faillissemen
ten uitgesproken, dit jaar zijn het
er tot nu toe 75.
Men is tot de conclusie gekomen
dat een steeds groter deel van de za
ken in het centrum van Groningen
gedreven wordt als filiaal van lande
lijke grootwinkelbedrijven. Stijgende
personeelskosten. Hoge rentestand en
de prijzenstop maakten een redabele
exploitatie steeds moeilijker. Daar
komt nog bij dat de binnenstad
steeds meer gebrek aan parkeerruim
te krijgt. Daarom is spoedige bouw
van parkeergarages noodzakelijk voor
het voortbestaan van de Groninger
hinnenstad.
door de passage in de verklaring
waarin slechts wordt gezegd dat
overleg met de vakbonden en onder
nemingsraden zal worden geopend,
als de onderhandelingen naar ver
wachting resultaten zullen opleveren.
"Dat bij een beslissing, die zozeer
de identiteit, de redactionele kwali
teit en onafhankelijkheid van de
betrokken kranten kan raken, met
geen woord over inspraak laat staan
medebeslissingsrecht van de redac
ties wordt gerept, acht de NVJ een
onthullende en onvergeeftijke fout.
De kamerleden Roethof (PvdA),
Wilbers (D'66) en Aarden (PPR)
hebben de minister van CRM en van
Economische Zaken gevraagd om de
kamer in te lichten over de achter
gronden van de samenwerking tus
sen de perscombinatie Het Parool
en de Volkskrant, de Arbeiderspers
(Het Vrije Volk) en de Nederlandse
Dagblad Unie.
In het bijzonder vragen de drie
kamerleden, of de ministers bereid
zijn om het standpunt van de rege
ring te verduidelijken, met name
gezien uit hek oogpunt van het pu
blieke belang van een zo gescha
keerd mogelijke informatie en ver
scheidenheid van meningsuiting.
Super goedkope
vakantietrips
naar Spanje en
Griekenland
SCHIPHOL Binnenkort kunnen
de Nederlandse toeristen voor nog
geen tweehonderd gulden naar Span
je. De Rijksluchtvaartdienst heeft de
Vliegunie, onder welke naam de reis
bureaus Christoffel, Europa Express
Arke, Sterreizen en de Nederlandse
Reis Vereniging (NRV) samen wer
ken, toestemming gegeven voor het
organiseren van bijzonder laag ge
prijsde korte vakantiereizen naar
Spanje en Griekenland.
De goedkoopste reizen, die op het
programma staan zijn vierdaagse
reizen naar Majorca en Benidorm
voor honderdtachtig gulden per per
soon alles inbegrepen. Vanaf 16 okto
ber kan men op alle dagen behalve
op zaterdag voor deze reizen ver
trekken. De vluchten worden uitge
voerd door de chartermaatschappij
Transavia.
De samenwerking van de Neder
landse reisbureaus is tot stand geko
men om de buitenlandse concurren
tie op het gebied van de vakantierei
zen het hoofd te kunnen bieden.
Daarbij wordt onder meer gedacht
aan Duitse mededinging. Andere ta
rieven: vier dagen Costa del Sol
f 195 en vier dagen Rhodos f 239.
ÉÊL.
1 ELFT Een felle explosie heeft gisteravond de ontvet-
installatie, een vitaal deel van de enige Nederlandse
ünefabriek in Delft verwoest. Een werknemer vond bij de
iloffing de dood terwijl vanochtend nog werd gezocht naar
hveede slachtoffer, dat nog vermist wordt.
ier ht personen werden gewond,
ke( fde zes ernstig. Twee mensen
ten na behandeling in een
ahuis naar huis. Nadat de
dweer de afgelopen nacht
poot materieel de brand be-
n d kon pas vanochtend om
sur het sein "brand meester"
en gegeven. De technisch,
teur de heer Thoms schatte
ateriële schade op een paar
tw BL
bet twintig meter hoge gebouw,
in een gesloten circuit de
8 «tof dierlijke beenderen voor
latinefabriek met benzine van
en vet werden ontdaan, bleef
;erwrongen hoop staal en een
;e hoop puin over.
ir® explosie is tot op tientallen ki-
ith ers afstand gehoord. In Delft
1 elden in de omgeving van de
duizenden ruiten. Na de ex-
om vijf over half acht, ont-
een felle brand. De vlammen
u tot honderd meter hoog. Ex-
0| en de vuurzee trokken zeer
mensen naa'r het terrein van
it >p.
dn de zes ernstig gewonden is
nj Ijna drie uur na de ontploffing
i Hij was op een vluchttrap
door vallend puin bekneld geraakt.
De overige vijf gewonden in de zie
kenhuizen zijn de Pool S, de Turk
D. M. de Spanjaard G. de Marok
kaan S. I. en de Delftenaar Da K.
Vitaal deel
Er waren op het ogenblik van de
explosie vijftien personen in het in
de luchtgevlogen gebouw aanwezig.
Daar een vitaal deel van het be
drijf is verwoest en commercieel di
recteur de heer H. J. Cramer niet
zag hoe op korte termijn aan vol
doende grondstof te komen, mag
verwacht worden, dat de gelatine
fabriek of stil komt te liggen of ar
beidstijdverkorting moet invoeren.
Het duurt, volgens de heer Cramer,
tenminste anderhalf jaar voor een
nieuwe ontvettingsinstallatie kan
zijn gebouwd.
Bij de gelatinefabriek werken 325
man personeel. Geen van hen
hoeft voorlopig ontslag te vrezen,
daar het bedrijf tegen bedrijfs
schade is verzekerd.
Lange tijd heeft gevaar bestaan,
dat een gedeeltelijk gevulde onder
grondse benzinetank van 20.000 li
ter inhoud zou ontploffen.
Assistentie
een ondemocratische zaak vindt
(„de chauffeur en de bankdirecteur
betalen nu evenveel en dat is be
paald niet rechtvaardig"),
hij zich zonder omwegen stelt
achter de hem bekende conclusies
van de Organisatie voor Economi
sche Samenwerking en Ontwikke
ling over Nederland (het land heeft
alleen nog reserves aan geschoolde
arbeidskrachten binnen de „sociaal
lagere milieus" mits daarvoor het
onderwijs wordt gebruikt)„onze
grote zorgen zijn precies in de lijn
van de OESO",
hij met overgave spreekt over
het „breder toegankelijk maken van
het onderwijs" en hij het richten
op het basisonderwijs „zeer belang
rijk vindt", waaraan hij op andere
momenten nog toevoegt dat „het
huidige systeem (het bestaan kleu-
tergeld) een barriè vormt" en „dat
een van de eisen van schoolgeldhef
fing is, dat het schoolgeld op zich
geen barrière mag zijn voor de toe
gankelijkheid van het onderwijs",
hij bovendien alle gewik over
kleuter- en schoolgelden apart
wenst te zien van verhoging van de
collegegelden: „in het regeerakkoord
staat over het collegegeld dat er
een principiële heroriëntering komt;
die herorienteirng slaat niet op het
schoolgeld".
Profijtbeginsel
Daarmee zijn we een stap verder
naar duidelijkheid. In het gesprek
valt op dat de minister twee dingen
zeer vaak noemt: de relatie ou
ders/onderwijs en de slechte ge
steldheid van de economie. In het
thans beruchte woord „profijtbegin
sel" ontmoeten die twee factoren
elkaar. De minister: „een vertaling
van de relatie die er altijd is ge
weest tussen ouders en overheid ten
aanzien van het onderwijs". Hij
noemt „de vraag om een nationaal
onderwijsbeleid" gerechtvaardigd en
hij vindt het minder belangrijk of
de ene tak van onderwijs meer of
minder krijgt dan wel dat het be
leid in een samenhang inderdaad
zelf ook rechtvaardig is.
Onderwijsbeleid, zegt hij, moet zijn
omlijst door medezeggenschap van
de onderwijsorganisaties, de docen
ten, de ouders en (soms) de leerlin
gen, „in een samenspel". Hij kon
digt aan deze week te zullen discus
siëren met organisaties, werkende
Jeugd en leerlingen over het in 1972
te voeren beleid. Sneller dan tot
dusver een bewindsman deed. Hij
beaamt dat in deze reeks van ge
sprekspartners de ouders in sommi
ge sectoren ontbreken. „In dit op
zicht is het openbaar onderwijs een
van onze zorgen", aldus de minister.
Hij stipt aan dat dit vraagstuk be
hoort tot het werkterrein van
staatssecretaris Schelfhout, maar
voegt er nog wel aan toe dat het
zijns inziens op den duur zou kun
nen komen tot wettelijke maatrege
len die verandering brengen in de
beheersvorm van het openbaar on
derwijs.
Daarmee is in het gesprek de alou
de Nederlandse verhouding tussen
openbaar en bijzonder onderwijs ter
sprake gekomen. Minister van Veen
laat er geen misverstand over be
staan dat het bijzonder onderwijs
(„daarmee moeten we rekenen in
de Nederlandse situatie", „de vrij
heid van onderwijs is een groot
goed" en „we moeten de waarde er-
kenen van dat veelkleurig palet"
intact dient te blijven.
Consequenties
Minister van Veen voegt er wel di
rect de financiële gevolgtrekking
aan toe: „Inderdaad, dat ruimte la
ten aan de onderwijsstichtingen
heeft financiële consequenties" (zijn
erkenning dat de OESO gelijk heeft
met de stelling dat ons veelvormige
onderwijsstelsel extra geld kost).
Zelfs zegt hij: „We moeten er reke
ning mee houden bij het verdelen
van de koek". Daarbij geeft hij wel
andere wegen aan voor beter om
springen met de financiële middelen:
„we moeten elkaar meer kosten
bewust maken",
„we moeten met de bouw van
scholen voor basisonderwijs wat
minder op grote duurzaamheid mik
ken".
Dat is een duidelijk aanwijzing in
welke richting de gedachten over
bezuinigende mogelijkheden gaan.
Ten aanzien van het voortgezet on
derwijs zegt minister Van Veen het
nog duidelijker: „Afstanden bestaan
er nauwelijks in dit land. We moe
ten echt doen aan maatschappelijke
schaalvergroting. We 'moeten op
grotere schaal denken". Dat slaat,
zo blijkt uit nadere vragen, op geo
grafische aanpak. Het is een plei
dooi voor de grote (re) scholenge
meenschappen in streekcentra, maar
niet zonder meer voor samenwer
kingsscholen tussen „de zuilen". De
minister vindt het wel prettig als
men elkaar vindt, maar van zijn
plaats af deze samenwerking bevor
deren lijkt er niet bij te zullen zijn.
Al zou hij dat via de planprocudure
in de hand kunnen hebben.
Geen gouden bergen
Li het vorige kabinet had minister
Van Veen, als staatssecretaris van
binnenlandse zaken, alles te maken
met het georganiseerd overleg over
de salarissen e.d. van de ambtena
ren, dus ook van leraren en over-
wijzers. Is daar bezuinigende aan
pak te verwachten?: „Goed gehono
reerde docenten zijn in het belang
van het onderwijs, maar anderzijds
moet ik op grond van de huidige
zeer krappe situatie zeggen, dat er
geen gouden bergen zijn te ver-
waohten".
Flexibeler en optimaler gebruik van
de onderwijsgebouwen acht de mi
nister wel een mogelijkheid, „al is
er geen grote winst uit te behalen".
Hij wil er echter op langere ter
mijn „wat meer zich aan geven".
Zoals hij trouwens in het algemeen
de hoop en het vertrouwen heeft op
vier Jaren ongestoord beleid. „Dan
bewijzen we het onderwijs een
groele dienst".
Hij wenst ambtenarenstop of
geen ambtenarenstop zijn depar
tement te voorzien van iets nieuws:
onderwijs-economen. Die bezit Ne
derland gewoon nog niet. Minister
Van Veen probeert te verduidelij
ken dat er niet „domweg wordt ge
daan aan bezuinigen", maar dat er
wordt getracht het onderwijsbeleid
(„nu in een doodlopend straatje")
om te buigen, door andere accenten
te leggen. Daarbij zijn er principië
le vragen, die hij niet in één jaar
denkt te kunnen beantwoorden,
maar „in vier Jaar". Van hem is
„in de komende Jaren een aantal
onsympathieke dingen te verwach
ten en mijn' populariteit zal niet
groeien, maar dat moet men maar
aanvaarden". Met het woord „men"
bedoelt hij hier zichzelf. Zo onge
veer het laatste woord in het ge
sprek is zijn „verbreding van de
onderwijsmogelijkhe4en", ondanks
al zijn somberheid over de econo
mie.
Van Veen lijkt de grote tegenstrij
digheid (meer mensen meer onder
wijskansen geven enerzijds, efficiën
ter omspringen met de middelen
anderzijds) te hebben aangepakt.
Daarvoor is durf nodig. Als de
„theoretische conclusie" Juist is. dat
hij de kleutergelden op den duur
zou willen afschaffen en geen
schoolgeld voor het dan verbrede
basisonderwijs invoert, zal hij kun
nen rekenen op waardering.
Dr. Meinsma in
actie tegen
reclame voor
"halvaret"
AMSTERDAM Dr. L. Meinsma
directeur van de stichting Actie Niet
Roken, is het helemaal niet eens met
de wijze waarop de Groningse ta
baksfabriek Niemeyer reclame
maakt voor haar "halvaret" Kelly,
een filtersigaret die half zoveel ni
cotine en teer zou bevatten als an
dere sigaretten. Volgens dr. Meins
ma wordt met deze campagne een
veiligheid gesuggereerd, die het pu
bliek kan misleiden.
In een telegram aan de fabriek
heeft de anti-roken-propagandist
gezegd, dat in de reclame een ga
rantie ontbreekt met betrekking tot
NOORDWIJK AAN ZEE
„Hotel Hollander"
Kon. Wilhelminaboulevard 11.
In ons gezellig a la carte restaurant
met UITZICHT OP ZEE
PLATE SERVICE f6,50
COMPLETE MENU'S f 10,—
en verschillende vis specialiteiten o.a.
zalm en verse gestoofde paling.
TEL. 01719—3441
de bescherming van de gezondheid
van de consument.
Dr. Meinsma vraagt Niemeyer te
bevorderen dat de tabaksfabrikanten
de reclame voor hun produkten he
lemaal stop zetten, ook al omdat de
campagne van de Groningse fabriek
verschillende meningen binnen de
Stichting Sigaretten Industrie heeft
losgewoeld.
In het denken van de nieuwe
onderwijsminister bestaat er al
geen verschil meer tussen kleu
teronderwijs en basisonderwijs.
Tijdens een exclusief gesprek
blijkt hij sprekend over het
kleutergeld de term basison
derwijs voor beide samen'te ge
bruiken. als een geïntegreerd ge
heel. Dat er een grote versmelting
van beide vormen van onderwijs
is te verwachten onder het nieuwe
bewind is geen nieuws.
Maar nieuw is dat de bewindsman
deze integratie in relatie brengt met
de thans spelende vraag of de kleu
tergelden zullen worden verhoogd.
Hij zegt „dat er een andere theore
tische onclusie mogelijk zou zijn
geweest" op basis van zijn eerdere
uitlatingen. Geconfronteerd met de
uitspraak van zijn collega Drees
(kleutergeld verhogen is redelijk,
want nu betalen de mensen mee,
die zelf hun kleuters thuishouden)
zegt de minister ronduit: „Dat stel
ik liever op een wat andere wijze',
en „ik benader het van de andere
kant".
De brandweer kreeg assistentie
van een Delfts expeditiebedrijf om
de grote brokken puin te lichten,
waaronder twee werknemers be
kneld zaten. Nadat een van hen was
gered, wiens toestand door een arts
redelijk wel werd genoemd, werd ge
constateerd, dat de andere man
dood was.
De brandweer trok zich vervol
gens terug op veiliger afstand. Ze
wacht een gunstiger ogenblik af om
het stoffelijk overschot van het
slachtoffer, een Spanjaard, te ber
gen.
Directeur Cramer lichtte op het
hoofdbureau van de Delftse politie
toe, dat het bedrijf niet gevaarlijk is
te noemen. De lijm- en gelatinefa
briek Delft, die dateert van 1920,
stond voortdurend onder controle
en alle denkbare veiligheidsmaatre
gelen waren genomen. De thans
verwoeste ontvettingsinstallatie
werd in 1957 in gebruik genomen.
Over de oorzaak van de explosie
kon hij niets meedelen. Mogelijk is
ze veroorzaakt door blikseminslag.
Sedert 1968 werd in de fabriek
geen lym meer gemaakt. Voor kunsx-
lijm werd een afzonderlijke fabriek,
Delft National Chemie, gesticht op
een terrein aan de overzijde van de
Schie, tegenover de gelatinefabriek.
Een rokende en brandende
puinhoop: dat bleef er over van
de Delftse gelatinefabriek na de
explosie.
Vijftig man op
bed na eten van
bedorven worst
VROOMSHOOP In het
Overijsselse dorp Vroomshoop (ge
meente Den Ham) heeft een plaat
selijke slager voor een kleine epide
mie gezorgd. Door een zelfgemaakte
soort worst aan zijn klanten te ver
kopen liggen op het ogenblik bijna
vijftig Vroomshopers met maag- en
darminfectie thuis in bed, sommigen
zelfs in het ziekenhuis.
Artsen en inspecteurs van de Keu
ringsdienst van Waren hebben heel
wat werk moeten verzetten om er
achter te komen dat de worst de
veroorzaker was van de besmette
lijke infetcie, die men gedetermi
neerd heeft als salmonella Stanley.
De keuringsdienst heeft de rest
van de worst in beslag genomen.
In september
4RACHUTIST
OMGEKOMEN
VERSUM (ANP) De 29-Jari-
G j A verhoef uit
is gisteravond om het le-
toen hij bij het vlieg-
van een hoogte van
met ongeopende para
een weiland te pletter viel.
de oorzaak tast men nog
van de Rijkslucht-
heeft wel uitgewezen, dat
Verhoef om welke reden dan
poging heeft gedaan om
te openen. De para-
en reserveparach,ute waren
volledig in_tact.
neemt men aan, dat de
zich in de hoogte heeft
al was het helder weer, en
goed. De parachute had
750 meter moeten openen.
Verhoef stond bekend als
en enthousiast parachu-
achttien sprongen was hij
ervaren.
De nieuwe minister van Onderwijs en Wetenschappen mr. C. van
wiens opvattingen over het onderwijs hiernaast kunt lezen
1 op 19 december 1922 in Barneveld géboren. Na het beëindigen
'ijn vakstudie volgde hij een opleiding mx>.-staatsinrichtingin
Oegde hij aan de Vrije Universiteit in Amsterdam het doctoraal
Ken Nederlands recht af.
zijn benoeming tot staatssecretaris van Binnenlandse Zaken in
was hij achtereenvolgens gemeentesecretaris van Hoogeveen en
tingen.
Maar de definitieve uitspraak
over kleuter- en schoolgelden valt
uit de mond van minister mr. C.
van Veen pas te Verwachten in sep
tember voor het front van de Ka
mer. We moeten het doen met de
gissing of de door hemzelf geopper
de „theoretische conclusie" de Juiste
zal zijn. De conclusie dat kleuter-
gelden op den duur kunnen ver
dwijnen en dat er in leder geval
voor de basisschool géén schoolgeld
zal (terug) komen. Ook al vindt de
minister 'het een „achterhaalde
zaak" om de kosteloosheid van on
derwijs in verband te brengen met
de leerplicht, maken we toch deze
gissing tot de onze, omdat:
de minister zo duidelijk qua hef
fingssysteem dat hele kleutergeld
