van binnenstad
Betere winkelfunctie
BALLY
DAF-DAG
Prins Bernhard (2)
Motorhuis nv krijgt
nieuw hoofdkantoor
D. Edens
directeur
PTT in
Alphen
Schoenen
ket K^runerk Km ku/ccCiteit _vanDalen_
Don,leers(ee^ it Leid,e,ri'
zovoort.
Juist de rijke schakering van al
le (stedebouwkundige) elementen is
niet alleen kenmerkend voor een
binnenstad, maar maakt van een
stad eerst met recht een stad. Een
binnenstad is daarmee niet al
leen een woongebied, een werkge
bied of een recreatiegebied, maar
alle drie tegelijk en nog veel meer.
Een -factor van betekenis is ook
het stadsbeeld. Men heeft Rome
niet gezien als men niet op het
Pietersplein is geweest en men
heeft Rotterdam niet gedaan zon
der de Lijnbaan. Ook de binnen
stad van Leiden met zijn rijkdom
aan markante punten en levendig
straatbeeld vervult deze symbool
functie.
De factoren milieu uit een ande
re tijd (verleden), relatieve zeld
zaamheid (toekomst).en stadsbeeld
(heden) kunnen worden gezien
als een nadere motivering voor het
behoud van niet alleen monumen
ten maar van (een zo groot moge
lijk deel van) de historische erfe
nis.
Het behouden van het eigen his
torische karakter van Leidens bin
nenstad zal niet altijd stroken met
de lopende ontwikkelingen op eco
nomisch en maatschappelijk ge
bied. Het eventueel weren van be
paalde ongewenste ontwikkelingen
roept het probleem op andere van
het vinden van wel passende be
stemmingen waarbij gegadigden ook
daadwerkelijk bereid zijn het te be
houden milieu op de juiste wijze te
gebruiken en de kosten daarvan te
dragen.
Hier zal enerzijds een beleidsvoor-
keur moeten worden uitgesproken
en zal anderzijds nader moeten wor
den verkend wat de mogelijke en
meest wenselijke economische en
maatschappelijke ontwikkeling voor
Leiden in het algemeen en voor de
binnenstad in het bijzonder zijn.
De binnenstad van Leiden ver
keert overigens in de gelukkige om
standigheid dat vrijwel direct aan
sluitend op het nu meest gecon
centreerde en belangrijke histori
sche gedeelte van de binnenstad en
kele gebieden beschikbaar zijn of
komen voor het opvangen van
eventuele gewenste of noodzakelij
ke nieuwe ontwikkelingen die te
groot zijn voor het fijnschalige deel
van de binnenstad en toch uit hoof
de van hun functie een centrale
liggen in de agglomeratie of ge
west behoeven. Als voorbeeld kun
nen worden genoemd: ten westen
van de stad het qua bereikbaarheid
uniek gelegen Schuttersveld en ten
oosten van de stadskern de gebie
den tussen Hooigracht en Zijlsingel.
IEDERE ZATERDAG bij ons
DAF-centrum Leiden
Verdamstraat 6, telefoon 23041
Hoogerbeetsstraat 6,
Telefoon 50330
GEEN KANS
MEER VOOR
LEIDEN OP
TOPATLETIEK
LEIDEN De kans, dat Leiden
toch nog de Europese kampioenschap
pen indooratletiek in 1973 krijgt toe
gewezen, is verkeken. Een telefoonge
sprek met KNAU-voorzitter F. Jutte
in Helsinki heeft vertegenwoordigers
van de gemeente gistermiddag ge
fleerd. dat aan het besluit van de
commissie om Rotterdam aan te wij
zen niets meer te doen is. Daarom is
de Leidse delegatie niet naar Helsinki
vertrokken.
De heer Jutte zei de gang van za
ken te betreuren. Hem was duidelijk
geworden, dat protesteren geen en
kel effect zou hebben. Voor hem
staat vast, dat bij het besluit beslist
niet de veemarkt een rol zou heb
ben gespeeld, noch welke bijkomstig
heid ook. De Europese vertegen
woordigers hebben eenvoudig dit be
langrijke toernooi verbonden aan de
belangrijke Europese havenstad Rot
terdam. En niet alleen om de naam,
maar vooral door de vanzelfspreken
de aanwezigheid in Rotterdam van
belangrijke bijkomende zaken, zoals
cultuur, vermaak, bezienswaardighe
den voor deelnemers, officials en be
zoekers. Voor het bestuur was er
geen sprake van twijfel.
12 AUGUSTUS 1971
LEIDEN Concentratie, verdich
ting eigenlijk, van het winkelcen
trum in de Leidse binnenstad is vol
gens de binnenstadsnota een moge
lijkheid om het centrum beter aan
zijn winkelfunctie te laten voldoen.
Voor het goed functioneren zijn twee
factoren in het geding: bereikbaar
heid en wervingskracht. De bereik
baarheid wordt apart besproken.
De wervingskracht voorzover ge
vormd door de kwaliteit van de aan
geboden goederen, assortiment en
aanzien van de winkels, valt buiten
de beïnvloedingsmogelijkheid van 't
stadsbestuur. Maar tot de wer
vingskracht (appreciatieniveau) van
het koopcentrum dragen ook andere
elementen bijvoetgangersstraten,
sfeer, vlaggen, uitstallingen, terras
jes, zorg voor het detail bij open
bare voorzieningen als straatafwer
king en straatmeubilair, winkelcir
cuits, concentratiepunten enzovoort,
kortom het hele winkelmilieu.
Hoewel op 't punt van bereikbaar
heid (vooral voor auto's) binnenste
den steeds een handicap zullen heb
ben ten opzichte van nieuwe winkel
centra. staan zij juist op het punt
van sfeer, afwisseling en dergelijke
in het voordeel ten opzichte van
nieuwe centra, die onvermijdelijk 'n
zekere eenzijdigheid en steriliteit gelegd. In Den
uit andere steden. Van het Centraal
Station Amsterdam tot de Bijenkorf
(Dam) is de afstand ongeveer 700 m
en van de Dam tot de Munt 'via
Kalverstraat) ook ongeveer 700 m.
Van de Dam via Leidsestraat tot
Leidseplein ongeveer 1300 m. In Den
Haag is de afstand van de Grote
Marktstraat (Bijenkorf) via de Ve
nestraat tot de Hoogstraat (Gouden
Hoofd) ongeveer 300 m. en via
Paleispromenade tot de Plaats 400
m. De Lijnbaan in Rotterdam is
van Weena tot Binnenweg ongeveer
600 m lang.
Hoewel uit deze getallen blijkt dat
Leiden voor een stad met geringer
verzorgingsgebied dan de grote ste^
den reeds een uitgestrekt winkelge
bied bezit, heeft de opbouw ervan
nadeel dat de hoofdstrengen niet pa
rallel lopen.
De onderlinge afstand tussen Bree
straat en Haarlemmerstraat, die ter
hoogte van de Maarsmansteeg-Don-
kersteeg toch reeds ruim 200 m is,
bedraagt ter hoogte van de Hooi
gracht (Pelikaanstraat - Gangetje)
ongeveer 650 m. In Rotterdam zal na
een rondwandeling langs de voor
naamste winkels via Lijnbaan en
Coolsingel bij terugkomst op 't uit
gangspunt ongeveer 1500 m. zijn af
hebben.
Het hoofdwinkelgebied strekt zich
uit van de Korevaarstraat tot de
Blauwpoortsbrug via Breestraat (Bo
termarkt, Nieuwe Rijn), Hoogstraat,
Donkersteeg, Haarlemmerstraat en
van de Haven tot de Blauwpoorts
brug via Haarlemmerstraat. Daar
naast zijn uitlopers te onderschei
den met vaak een zeer eigen karak
ter: Steenstraat - Stationsweg, Ma
re, Jan Vossensteeg, Haven, Hoge-
woerd. westelijk gedeelte Breestraat
-Kort Rapenburg- Noordeinde en
Morsstraat. Tenslotte is er zelfs nog
een geheel apart winkelgebied in de
Doezastraat, aansluitend op de He
renstraat.
De loopafstand van Korevaarstraat
(Gangetje) tot Blauwpoortsbrug
(via Donkersteeg) bedraagt onge
veer 1000 m. Van de Haven tot de
Blauwpoortsbrug zelfs ongeveer 1100
beslaat het
cuit Grote Marktstraat-Venestraat-
Plaats-Spui ongeveer 1200 m.
't Gehele voornaamste winkelgebied
in Leiden (Breestraat en Haarlem
merstraat) belopen en terugkeren
op het punt van uitgang is slechts
mogelijk als ongeveer 3000 m wordt
Hoewel van bovengenoemde cij
fers een bepaalde suggestie uitgaat,
mag op grond daarvan toch niet te
snel geconcludeerd worden. Dit te
minder, omdat bij de laatstgenoem
de cijfers vanuit een zeer eenzijdig
standpunt is geredeneerd. Het terug
keren naar het punt van uitgang is
namelijk alleen van belang voor de
genen, die naar hun geparkeerde
auto willen terugkeren. Voor dege
nen, die per bus en per fiets komen,
geldt deze noodzaak niet. De fiets
kan worden meegevoerd en als tas-
sendrager fungeren en busgebrui
kers kunnen gemakkelijk aan het
Ter vergelijking enkele afstanden I ene einde van hun verkozen win-
keiroute uitstappen en bij een an
dere halte weer instappen.
Blijft echter het feit dat Leiden
voor 'n bepaalde (groeiende?) ca
tegorie winkelbezoekers 'n zeer lang
gerekt en in het algemeen een
onpraktisch gevormd winkelgebied
heeft.
Een voor de hand liggende gedachte Imfl
om 't winkelgebied kleiner te maken "a
in loopafstand zou zijn het inkor- W
ten van de „vleugels" Daardoor ont- JrW
staat 'n winkelcentrum als gisteren M
op pagina 1 van deze krant ge-
Om de ongemakken van de „drie- JÉ iai ||É||j^|^ o
poot"-vorm van het centrale win- 5||| -|j§ M MÈL,
kelgebied zo veel mogelijk ongedaan t -% 'toI# t 1 pP»
te maken, kan gedacht worden aan ^lÉT MM jrl
verbetering van de dwarsverbin- gt). -WËÈÊ&mVm*Wï Sfcl Ir Jp.1 1
dingen tussen de „poten" meer cir-
cuits dus. De behoefte hieraan wordt j
ook ondersteund door de voor een
goed winkelklimaat vaak te grote
drukte op de belangrijkste verbin- r.
ding lussen Breestraat en Haarlem- x
'nierstraat. Uit de in 1967 gehouden 1
tellingen blijkt dat op mooie zater- flB JMk- I!
dagen 7 a 8000 mensen zich per uur JÉ tlaMfc-'"-MsiXtiZZOËÈÈÊ
Idoor de Donkersteeg persen. Zo zou
Ook kan gedacht worden aan 'n
meer permanente opstelling voor p. -'''lÉfa.
d^ Nieu^
sterk element kon ontstaan in de Be Hooglandse Kerkgracht i binnenstadsnota wordt gedacht
van 'n middenstandswarenhuis komt in zijn geheel in het gecon- \aan een permanente opstelling
of iets dergelijks. centreerde winkelcentrum. In de I van kramen.
7 augustus stond in
het Leidsch Dag
artikel over Perzië. Wat
staat kan best waar zijn. Er
vele van zulke artikelen met
namen en iets andere inhoud
geschreven. Bijvoorbeeld over
dait het misdadigste land
is, over Rusland dat onge
miljoen mensen vermoordde
revolutie tot een goed einde
over Afrika waar in de
e zo nodig op eigen benen
staan feodale systemen
over het Midden-Oosten,
over Azië en
China waar de laatste jaren
K nen mensen deze ondermaanse
door een niet natuurlijke dood
- n verlaten.
hier zo'n bijzonder land dat
reoht te hebben over an
te schrijven. Wij
zelf op en in een psychi-
fysieke mesthoop.
zeggen ze in Perzië en
landen waar totalitaire
heersen: die westerse troep
we niet, als we rust, orde en
hebben en als we de fat
burger bescherming willen
dan moet niet het volk die-
maar gedicteerd worden,
nog wat: Gaat het ons iets
Prins Bernhard naar Perzië
feest te vieren of wat dan
doen? Het koningshuis inte-
mij niet, maar dat altijd-
gewroet in de privacy van
ergert mij. Zij kunnen
of de een of andere pro-
groep u weet wel dat
groepen die de oude dogma's
en nieuwe dogma's aan-
alsof de nieuwe leugen beter
de oude heeft er wat vau
en zij niet al-
naïef te denken dat
door hen kan
veranderd, waarbij ze niet
dat door de grote krachten
achter de schermen en uiteindelijk
door wat daar achterstaat, alles
wordt beheerst.
Ik ben niet boos op de schrijver
van het artikel over Perzië. Hij dacht
waarschijnlijk: als ik over alles wat
bij ons niet deugt moet gaan schrij
ven, dan heb ik zo verschrikkelijk
veel werk en dan trap ik op zoveel
lange tenen, dat de komende moei
lijkheden niet te overzien zijn en
dan ben ik misschien niet populair
meer. Dat laatste is het ergste in ons
zogenaamd democratisch systeem.
LEZERS SCHRIJVEN
BEZOEK (3)
Naar aanleiding van het artikel
Van Laurens ten Cate over het voor
genomen bezoek van Prins Bernhard
aan Perzië en het commentaar
daarop van de heer Rotteveel, het
volgende.
Allereerst moet mij van het hart
dat de trans waar-in de heer Rotte
veel schrijft ronduit onsympathiek
is. Verder gaat de heer Rotte vee"
totaal voorbij aan de kern van Ten
Cate's artikel, nl. het opkomen vooi
de minderbedeelden. Het is toch
waar dat er in dat land een onvoor
stelbaar verschil bestaat tussen de
grote massa, de arme bevolking, en
de kleine groep rijken. De economie
mag dan wel enorm vooruit gegaan
zijn, de heer Rotteveel zwijgt er wij
selijk over wie daar de vruchten van
geplukt hebben. De armen?
En dat zo'n feest nodig is om con
tacten te maken in verband met eco
nomische aspecten is naar mijn be
scheiden mening onjuist. Daar kan
een goodwill-reis voor gemaakt wor
den, inderdaad net zoals Prins
Bernhard dat indertijd deed naar
Zuid-Amerika. Dat kost natuurlijk
ook veel geld maar dan vermijd je
tenminste een stuk protserig pron
ken, dat ba oen in weelde van al dip
prominenten, temidden van schrij
nende armoede.
Want het is toch nog steeds zo
dat het een reoht is van ieder mens
menswaardig te mogen leven. En zo
lang dat in een land als Perzië nog
niet aan de orde is vind ik het van
een vertegenwoordiger van het Ko
ninklijk Huis, en dus een vertegen
woordiger van het Nederlandse volk,
niet juist aan zo'n show deel te
nemen.
M. VISSER-VAN OVEREEM,
Stinkende
andere helft
Ik ben bewoner van de Rijn- en
Schiekade, dat thans voor een ge
deelte gedempt is, waarmee geen van
de bewoners ngenomen is, omdat er
weer een stuk mooi Leiden ver
dwijnt, zoals ook een gedeelte dei-
inwoners eruit gedrukt wordt (zie de
achteruitgang der bevolking), waar
voor in de plaats komen de studen
ten. Wij hebben al een studenten
huis, zo'n luchtkasteel op de Rijn
en Schiekade, maar dat is nog niets
bij hetgeen vlakbij (Witte Singel
voormalig Diaconessenhuis) te wach
ten staat. Dat wordt zo'n kleine-'
zonsverduistering, want ik neem aan
dat (niettegenstaande het request
aan dé Kroon) dit moois toch wordt
doorgedrukt. De voorbereidingen zijn
in elk geval al gemaakt, met alle
narigheid, die dit altijd meebrengt
Zo bezitten wij nu ook een voor
lopige afvoering van de rioleringen
die uitmondt in het nog niet ge
dempte gedeelte, en aangezien de
Leidsche Wol
boekte goede
resultaten
LEIDEN In het boekjaar 1970-
1971 (afgesloten per 31 maart)
heeft de Leidsche Wolspinnerij NV
(Neveda) betere resultaten geboekt.
De winst ter verdeling steeg van
f 0.8 min. tot bijna 1 min. en aan
deelhouders wordt voorgesteld een di
vidend van 18 pet (13 pet) uit te ke
ren. De omzet kon worden vergroot
van f 31,9 min tót f 36,1 min. en
het bedrijfsresultaat groeide van f 1,7
min tot f 3 min. Aan de reserve
voor diverse doeleinden is f 425.000
toegevoegd. Vorig jaar werd niets
aan deze post gedoteerd. De netto
winst per aandeel van f 1000 klom
van f 148 tot f 297, zo blijkt uit
het jaarverslag.
De afzet van Neveda brei- en
handwerkgarens vertoont een ruime
internationale spreiding. Van de
verkochte hoeveelheden bleef onge
veer 40 pet in Nederland. Het overi
ge werd uitgevoerd. Wat de Neder
landse breiwolmarkt betreft is Neve
da veruit de grootste leverancier, al
dus wijzen wekelijkse NIPO-enquêtes
uit.
doorstroming weg Is, ontstaat daar
een zeer onwelriekende lucht, waar
door men de ramen moet sluiten.
Het is tevens nog zodanig veront
reinigd dat er een ploegje gansjes
omgekomen is. Er zullen er nog we)
meer sneuvelen. Waarom stopt men
op de helft, terwijl men op zijn vin
gers toch uit kan rekenen, dat er een
stinkende andere helft overblijft?
Misschien tellen de bewoners niet
mee? Het is te hopen dat spoedig
maatregelen worden genomen om
deze wantoestand op te heffen.
LEIDEN Om drie uur gistermid
dag is de eerste paal de grond in
gegaan voor een nieuw gebouw van
nv Het Motorhuis, dat komt te staan
bij het Legermuseum, op de hoek
van de Vondellaan en de Plesman-
laan.
Eind volgend jaar hoopt men klaar
te zijn met de bouw. Dan zullen er
gehuisvest worden de wagenverkoop
afdeling, het onderdelenmagazijn. de
service-afdeling en de hoofdadmini
stratie.
Het complex zal worden aangevuld
met een benzinestation aan beide
zijden van de Plesmanlaan.
Driejarige
toneelcursus
in Leiden
LEIDEN Het Leids Cen
trum voor het Amateurtoneel heeft
al enige Jaren korte toneelcursussen
georganiseerd. De grote vraag naar
een vervolgcursus heeft geleid tot 't
besluit voor Leiden en omgeving 'n
3-jarige cursus te organiseren van
30 lessen per Jaar volgens een scho
lingsplan. In het eerste Jaar worden
15 avonden kreatief spel, 5 avonden
bewegingsexpressie en 10 avonden
improvisatiespel gegeven door de
provinciale adviseur Piet Eelvelt en
free-lance docenten.
De cursus wordt gehouden op don
derdagavonden in het micro theater
Imperium, Vestestraat 40, aanvang
8 uur en begint op donderdag 23
september a.s.
Het nieuwe hoofdkantoor van Het
Motorhuis (waar ongeveer 50 man
zullen gaan werken) beslaat op de
begane grond een oppervlakte van
ruim 2800 vierkante meter. Een tus-
senverdieping meet 400 vierkante me
ter, terwijl op ht dak de showroom
zal worden geplaatst.
Nadat de nieuwbouw (architect: het
Leidse bureau J.- Splinter) gereed ls
gekomen, zal de vestiging aan de
Morssingel verdwijnen. Over de be
stemming van de showroom aan de
Stationsweg bestaan nog geen defi
nitieve plannen.
ALPHEN AAN DEN RIJN Per
1 september is de heer D. J. T. Edens
(37) benoemd tot directeur van hei
postkantoor te Alphen aan den Rijn
De heer Edens is nu nog werkzaam
op de centrale afdeling postexplol
tatie van het district Den Haag.
De Leidse binnenstadsnota is op
veel punten een degelijk boekwerk
met exacte gegevens. Op andere
punten is iemand aan het woord,
die zijn gevoel laat spreken. De no
ta is heel duidelijk door verschil
lende mensen geschreven. Die be
nadering is uitstekend in het licht
van het doel van de nota: een dis
cussiestuk. Er moet waarschijn
lijk langdurig worden gepraat
om tot een inzicht in het probleem
van de binnenstad te komen. Daar
na moeten de handen uit de mou
wen.
Een voorbeeld van verschillende
soorten van benadering. -Vanuit de
gezichtshoek van de volkshuisves
ting kan worden gesproken van een
verkrottingsprobleem. Vanuit de ge
zichtshoek van het goed functione
ren van het stedelijk organisme kan
men spreken van een verkeerspro
bleem.
De nota constateert terecht een
evolutie van het denken over beide
problemen:
Verkrotting. Was tien jaar ge
leden de gangbare opvatting, dat
slechte woningen moesten worden
gesloopt, tegenwoordig gaat meer en
meer het begtrpi rehabilitatie en
behoud van eigen karakteristiek
Leidse binnen-
stad(snota)
onder de loep
Door
Hans Melkert
veld winnen.
Verkeer. Dacht men destijds,
dat het mogelijk zou zijn met gro
te openbare werken (wegen, brug
gen, viaducten, parkeergarages) de
ontwikkeling van het autogebruik
bij te blijven, nu is de algemene
opvatting, dat stadscentra on
danks alle mogelijke verbeteringen
voor de auto nimmer op algemeen
autogebruik kunnen worden inge
richt. Er treedt een herwaardering
op van openbaar vervoer en fiets
Tal van andere facetten spelen
een rol in de binnenstadsproblema-
tiek. De nota noemt de centrum
functies. Het is duidelijk dat cen
trumfuncties strikt genomen niet
identiek (behoeven te) zijn aan
binnenstadsfuncties en zeker niet
aan binnenstadsactiviteiten. Dat
niettemin de samenballing meest
al voornamelijk plaats vindt in de
historische binnensteden laat zich
verklaren uit het feit dat daar nu
eenmaal de dienstverlening is be
gonnen.
Het zijn niet alleen de dienst
verlenende activiteiten die elkaar
versterken mits binnen korte af
stand van elkaar gelegen, ook an
dere activiteiten kunnen deze wis
selwerking versterken. Met name is
het bekend, dat (hoofd) kantoren
vaak éen ligging nabij het centrum
prefereren omdat de werknemers
het liefst od een plaats werken van
waaruit zij in de lunchpauze of op
weg naar huis nog wat winkelen
kunnen of zomaar wat proeven van
de sfeer van de binnenstad.
Dergelijke verbanden zijn ook te
leggen tussen bedrijven, tussen res
taurants. tussen voortgezet on
derwijsvormen en modewinkels
(tienerkleding- relatief grootste
omzet)tussen studenten en mid
denstand (leveranties aan mensa
plus tientallen eetgelegenheidjes)
tussen universitei t en Monumenten-
bezien (tientallen in gebruik zijnde
en goed onderhouden panden) en-
een goede zaterdag gaanenige gezellige verbinding tussen
tot achtduizend mensen Breestraat en Haarlemmerstraat,
door de Donkersteeg, de (Foto's Holvast)
