ACTOR EXPLODEERT: 8 DODEN
'Kalm aan met prijsverhoging'
bij chemisch bedrijf Marbon in Amsterdam
Rinus Wehrmann
werd afgekeurd
jooneisen
angen af
van het
i kabinet
KAMPEERBOEREN
DREIGEN MET
HARDE ACTIES
Evacuatie
bij ramp
schept
problemen
Werkgeversbonden adviseren leden:
OENSDAG 11 AUGUSTUS 1971
LEIDSCH DAGBLAD
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Kort nadat was vastgesteld dat een
|e butadieenleiding geen explosiegevaar meer opleverde
erwijl de mensen die bij dat onderzoek betrokken wa-
nog in het gebouw verbleven, is gistermiddag in het
lelijk havengebied van Amsterdam een latexreactor
bloft en in brand gevlogen.
it mensen werden daarbij
»d; vijf leden van de be-
brandweer en drie van de
ischermingsploeg van het
jf waar de ramp plaatshad,
chemische bedrijf Marbon
ie N.V. aan de Westhaven,
jntwintig mensen raakten
id. van wie enkelen nog in
[sgevaar verkeren.
explosie deed zich even na
ier voor en tot ver in de avond
e in het volledig vernielde reac-
ouw het zoeken naar de laat-
fermisten. Ambulances reden
af en aan naar vier ver
ende ziekenhuizen.
GIFTIG
politie (o.a. door een
|ng tot ver in de omgeving)
voorkomen dat het verkeer
havengebied volledig vast-
intwikkelde zich boven de ra-
J brand in de latexreactor een
zwarte rookwolk, die
Zaandam dreef. Daar kre-
mensen van de politie de
i hun huizen te blijven omdat
Ijlreigd zouden worden door gif-
ien. De dreigende, donkere
s echter alleen maar het
van (onvolledige) verbran-
het butadieen, een nauw
J^itaan verwant gas, dat nauwe-
1 zeer explosief
Europe NV gebruikt voor
hrodukt van thermo-plastische
jrialen ook veel gevaarlijker
onder meer het bijzonder
j acrylnitril. Maar doordat de
;r het vuur heeft weten te
tot de latexreactor, heeft
mp bij Marbon geen gevaar
voor de bedrijven in de
de woongebieden in de
jrder verwijderde omgeving.
RAADSEL
de explosie heeft kunnen ge-
is nog een compleet raadsel,
ieleden van Marbon en ge-
elijke autoriteiten verklaarden
ivond het er altijd over eens
st te zijn dat het bedrijf opti-
veiligheid nastreefde. Zo werd
ïdrijf eens in de week bezocht
een instructeur van de brand-
Een van de drie gedone
veerlieden is een instructeur
ïl T -metaal:
(Van c
sociale redactie)
N HAAG Wanneer het ka-
-Biesheuvel in zijn plannen
rekening houdt met de verlan-
van de vakbeweging, dan zul-
de vakbonden hun looneisen
matigen. Deze waarschuwing
van de NVV-metaalbedrijfs-
in een toelichting op de con-
voorstellen voor de vernieuwing
.a.o. voor de klein-metaal
et automobielbedrijf, die eind
lit jaar afloopt.
die voorstellen zijn nog geen
ngspercentages vermeld, al
nin is rekening gehouden met
iproep van de Sociaal- Eco-
sche Raad tot matiging. Of dat
te wel zal gebeuren hangt af
het beleid dat de regering gaat
op het gebied van de financie-
ipolitiek en de investeringen.
Vloer
drie samenwerkende metaal-
ondcn menen dat in de nieuwe
voor de klein-metaal de loon
ing voor de laagstbetaalden om-
rijker moet zijn dan voor de ho-
inkomensgroepen. Om dat te
ken moet een vloer in de loons-
oging worden gelegd,
bonden willen per 1 Januari
tweejarig contract afsluiten. De
'en verlangen naast een nog niet
aide loonstijging een verhoging
de vakantietoeslag in 1972 tot ze-
procent en in 1973 tot 7,5 pro-
verkorting van de wekelijkse ar
stijci van 42,5 tot veertig uur,
"eiding van de vakantie met tel-
één dag in 1972 en in 1973 en
wingen ineens bij het behalen
diploma's, die voor de branche
•elang zijn. De lonen moeten
aan de prijzen worden gekop-
alf september zullen de concept
stellen door de leden van de
>onden worden besproken. Daar-
worden zij voorgelegd aan de
AMSTERDAM (ANP) De ex
plosie bij Marbon heeft in totaal
aan acht personen (vijf brand
weerlieden en drie Marbonwerk-
nemers) het leven gekost. De na
men van de vijf omgekomen
brandweerlieden zijn: H. Keyspen
(38), H. J. Paeper (28), J. J. Huis-
kens (22), L. W. Jansen (25),
allen uit Amsterdam en R. van
der Zee (42) uit Diemen. De na
men van de drie verongelukte
Marbonmedewerkers luiden: L
van der Wal (31) en P. T. Bevel
ling (46) beiden uit Amsterdam
en W. D. Newman (39) uit Lisse.
die op het ogenblik van het lek-
alarm aanwezig was.
Dat alarm kwam om tien minuten
voor drie toen een werknemer in de
latexreactor constateerde dat er
een lek in de butadieen-leiding
moest zitten. Op het bedrijf van
Marbon brak onder de rui mtwee-
honderd aanwezige werknemers
geen paniek uit toen zij door belsig-
nalen werden gewaarschuwd dat er
ergens iets mis was en dat zij hun
werk moesten verlaten. Dergelijke
alarmeringen komen vrij regelma
tig voor. Ook nu weer verzamelde
het personeel zich op speciaal daar
voor aangewezen plaatsen aan de
buitenkant van het terrein.
VONKVORMING
Even over drieën arriveerden twee
brandweerwagens. De brandweerlie
den en de Marbon-mensen mochten
de vier verdiepingen hoge latex
reactor slechts op laarzen betreden
om het risico van vonkvorming zo
veel mogelijk te beperken. Het buta-
dieenlek schijnt men vrij snel ge
lokaliseerd te hebben. Maar ondanks
de melding aan de centrale seinzaal
van de brandweer, die tegen half
vier binnenkwam, dat er geen ge-
11
MEERKERK De ongeveer drie
honderd boeren, die er een „vrije
camping" op nahouden en zijn ver
enigd in de Stichting Vrije Recrea
tie willen verscherpte actie gaan
voeren als volgend seizoen nog geen
bevredigende oplossing is bereikt
voor het „illegale" kamperen bij de
boer.
Voorzitter W .T. van den Berg
(die overigens als eerste pas onthef
fing heeft gekregen van de provin
ciale landschapsverordening en nu
alleen nog wacht op de toegezegde
vergunning van gemeente Meer
kerk) heeft laten weten, dat de boe
ren er genoeg van hebben nog lan
ger op de autoriteiten te wachten.
Als die niets laten horen wil de
Stichting de stem van de publieke
opinie laten spreken. Die kan luid
zijn als men let op het grote aan
tal kampeerders, dat dit jaar de be
dompte stad heeft geruild voor een
toevlucht op 'n vrije kampeerboer
derij.
Man bekent
moord op
plaatsgenoot
STEENBERGEN (ANP) De ver
dachte Peer M. heeft tegenover de
rijkspolitie te Steenbergen bekend,
dat hij zaterdagavond zijn plaatsge
noot Merijn van Overveld met vier
schoten uit een flobertgeweer om
het leven heeft gebracht.
Volgens de rijkspolitie werd de
man doodgeschoten tijdens een wor
steling. Beide mannen hadden ruzie
over een al dan niet door Peer M.
geuite bedreiging aan het adres van
een "oom van Van Overveld.
ii
De SVR schat dat tussen 10.000 en
15.000 Nederlanders als seizoenkam-
peerders op een van de vrije cam
pings vakantie hebben gehouden.
Verder klopten zo'n drieduizend
passanten aan. De Randstad Hol
land leverde 85 procent van deze
kampeerders, die voor elke caravan
-of tentplaats op de vrije campings
kunnen rekenen op 'n eigen plekje
grond van minstens driehonderd
vierkante meter.
J ier cloclen bij
autobotsing in
Hengelo (O)
HENGELO (ANP) By een fron
tale botsing tussen twee auto's op
de Enschedesestraat in Hengelo zijn
gisteren vier personen om het leven
gekomen. Waarschijnlijk tengevolge
van een klapband, zwenkte de auto,
komende uit de richting Enschede
naar de linkerrijbaan en botste op
een auto, die uit de richting Hen
gelo kwam. Beide wagens werden
totaal vernield.
Bij het ongeluk zyn drie personen
vrijwel onmiddellijk overleden. Het
zijn de 24-jarige J. Dekker, de 29-ja-
rige G. Timmermans, en de 23-ja-
rige K. Pril, allen uit Enschede. In
het r.k. Ziekenhuis in Sengelo over
leed na korte tijd de vierde inzit
tende van de Enschedese auto, de
21-jarige J. Regtop uit Enschede.
Een vijfde inzittende, de 25-jarige
B. H., eveneens uit Enschede werd
met ernstige verwondingen in het
ziekenhuis opgenomen. De bestuur
der van de tegemoetkomende auto
kreeg een inwendig letsel. Ook hij is
naar het ziekenhuis vervoerd.
vaar voor ontploffing meer bestond,
moet zich op dat moment al een ge
vaarlijk hoge concentratie aan bu
tadieen in het gebouw opgehoopt
hebben. Managing-directeur A. L.
Leigh: "We hebben geen idee wat de
oorzaak van de explosie geweest
kan zijn. Ergens moet er een vonk
geweest zijn. We leggen ons hele
produktieproces stil totdat we weten
hoe het gekomen is". Dat proces
was overigens eerst maandag weer
op gang gebracht, nadat het bedrijf
zoals ieder jaar twee weken lang
wegens vakantie gesloten was. Of dat
op het ontstaan van de ramp van
invloed gev/eest is, valt volgens de
heer Leigh moeilijk te zeggen.
Een overzicht van de blus
sing swerkzaamheden bij de bran
dende fabriek van Marbon in
Amsterdam.
STOFEXPLOSIE
Vier jaar geleden heeft zich bij
Marbon, een dochter van het Ame
rikaanse concern Borg-Warner Cor
poration, een kleine stofexplosie
voorgedaan, waarbij niemand werd
gewond. Burgemeester Samkalden,
die gisteren geruim te tijd het blus-
sings- en reddingswerk van nabij
meemaakte, zou van plan zijn van
middag in de gemeenteraad een ver
klaring af te leggen.
ADVERTENTIE
Ternera Sevillana*
en nög 4 'vakantieverlengers'
in het Bijenkorfrestaurant
Wie in eigen land nog wel even
herinnerd wil wezen aan de culinaire kant
van een vakantiereis kan in ons restaurant
een maand lang kiezen uit Spaanse,
Italiaanse, Skandinavische,Tiroolse en
Balkanese specialiteiten.
Helemaal gemaakt zoals 'daarginds'.
En al vanaf 5.50.
'Ternera Sevillana: kalfsvlees
op z'n Spaans in pikante saus met sherry
olijven, champignons en rijst 8.25.
Van Agt
over Volkstelling
Geen vervolging
als telkaart nog
wordt ingevuld
DEN HAAG <ANP> Minister mr
A.A.M. van Agt (Justitie) acht de
vervolging van weigering tot mede
werking aan de volks- en woningtel
ling verantwoord. Hun aantal dat
thans vermoedeljik voor vervolging
in aanmerking komt, vormt z.i. geen
argument tegen het instellen van 'n
strafvervolging. „Het betreft hier 'n
recente wettelijke regeling, die de
uitvoerende macht niet op eigen ge
zag onuitgevoerd kan laten," aldus
de minister in antwoord op schrifte
lijke vragen van het PSP-kamerlid
A. G. van der Spek.
In dat antwoord wordt meegedeeld,
dat besloten is om degenen, die niet
aan de volks- en woningtelling heb
ben meegewerkt en derhalve de be
treffende strafbepalingen hebben
overtreden, binnenkort per brief uit
te nodigen om op het gemeentehuis
alsnog de gevraagde gegevens op 'n
telkaart in te vullen. Tegen degenen,
die op deze uitnodiging ingaan zal
geen proces-verbaal worden op
gemaakt.
AMSTERDAM Marbon-
Europa werd in 1966 in het Wes
telijk Havengebied van Amster
dam gevestigd. Het bedrijf, een
vestiging van de Amerikaanse
Borg Warner Corporation, met
onder andere vestigingen in Ier
land en de Verenigde Staten,
produceert kunsthars.
Voor de produktie wordt ge
bruik gemaakt van acrylonitril
(berucht om zijn giftige eigen
schappen, styreen (veroorzaakt
hoofdpijn en misselijkheid) en
butadieen.
In de commissie voor Econo
mische Zaken is vorig jaar no
vember fel gediscussieerd over
het gevaar van de Mar bon-ves
tiging. Fractieleider van D'66,
de heer A. Martini, wees by die
gelegenheid op het gevaar voor
de bevolking in het Noordzee
kanaal gebied en de dichtbe
volkte Zaanstreek.
Ook werd toen gesproken over
de slechte toe- en afvoerwegen
naar het westelyk havengebied
waar de Marbon-vestiging ligt.
Ook gisteravond is gebleken dat
er in geval van een ramp geen
duideiyk evacuatieplan bestaat
voor de arbeiders in het westelyk
havengebied.
Anders ligt de zaak in Hoog
vliet en Rozenburg waar con
stant honderden bussen gereed
worden gehouden om by een ca
lamiteit onmiddellyk transport-
mogelijkheden by de hand te
hebben.
Dr. Copius Peereboom, die ty-
dens de anti-Progil-actie weten-
schappelyk materiaal aandroeg,
vindt dat de ramp by Marbon
een goede aanleding is om de
discussie over petro-chemische
industrieën voort te zetten.
Commentaar van Marbon-di-
recteur Leigh: "Marbon is een
veilige fabriek. De produktie
zal worden voortgezet."
Zeilen Het Amerikaanse Jacht
Eagle is gisteren als eerste geëindigd
in de Fastnet-race, 'n wedstryd
over 605 zeemylen, waarmee de stryd
om de Admiral's cup wordt besloten.
De Eagle was drie dagen zeven urn
en elf minuten onderweg. Dat bete
kent een nieuw record.
De Eagle, waarvan de publiciteits
agent R. E. Turner eigenaar is,
maakt geen kans op de hoofdprijs,
omdat de handicap-formule van de
berekende tijden ernstig in het na
deel van de Amerikaanse Jachten is.
De Eagle maakt daarom geen deel
uit van het Amerikaanse team, dat
strijdt om de Admiral's cup.
DEN HAAG "Om welke reden is
my nog niet helemaal duideiyk, maar
ik ben afgekeurd en ontslagen uit de
militaire dienst". Een opgeluchte
Rinus Wehrmann vertelde dit gister
avond aan ieder die het horen wilde.
Rinus die uit principe of uit pure
onwil daarover zyn de meningen
verdeeld weigerde z'n halflange
haar kort te laten knippen en daar
voor zelfs gevangenisstraf trotseerde,
zegt dat hy z'n spullen al heeft in
geleverd. Verleden week donderdag
werd hy in Utrecht herkeurd.
DEN HAAG Nog deze week zul
len de werkgeversbonden in een
brief aan hun leden aandringen
op matiging bij eventuele prijsstij
gingen, mogelijk geworden door
dat de prijzen niet langer aan
banden liggen. „Prijsverhogingen
moeten maatschappelijk verant
woord zijn en tegenover iedere bui
tenstaander, bij voorbeeld een con
sumentenorganisatie, gemotiveerd
kunnen worden", aldus drs. S. C.
Bakkenist, voorzitter van het Ver
bond van Nederlandse Onderne
mingen.
In de brief zullen de voorzitters van
de werkgeversverbonden ook pleiten
voor het geleidelijk introduceren
van prijsverhogingen, die in som
mige branches noodzakelijk kun
nen zijn doordat een achterstand
is ontstaan. De VNO-voorzitter
toonde zich niet al te bezorgd over
de prijsontwikkeling in de komen
de maanden. „De concurrentie in
de meeste bedrijfstakken werkt zo
danig dat sterke prijsverhogingen
eenvoudig niet mogelijk zijn".
Het geleidelijk doorvoeren van „in-
haalprijsstijgingen" is volgens drs.
Bakkenist mogelijk nu de regering
niet de bedoeling heeft op korte
termijn weer met een prijsmaatre
gel te komen. Dat is de werkgevers
verzekerd in het recente gesprek
met een kabinetsdelegatie. Loon
kostenstijgingen zullen volledig
doorberekend moeten worden. Op
wat langere termijn zal het dan
ook mede van de loonontwikkeling
afhangen of de prijzen sterk
hoog gaan.
Rendement
De VNO-voorzitter zei een rende
ment van acht procent netto op
geïnvesteerd vermogen in een on
derneming aanvaardbaar te ach
ten. Tijdens de prijsmaatregel kre
gen bedrijven met een lager ren
dement dan zeven procent (.voor
aftrek van vennootschapsbelasting
ontheffing. Dat komt neer op een
netto rendement van ongeveer 3.5
procent.
De wwerkgevers zien nogal wat pro
blemen rond de door de regering
aangekondigde heffing op de bouw
som van bedrijfsgebouwen in het
westen des lands. Drs. Bakkenist
meent dat het ook nationaal-eco-
nomisch van belang is dat de indus-
strialisatie van het Noorden des
lands op gang komt, maar zijns
inziens lukt dat niet door een af
remming van investeringen in het
westen. Naar zijn mening zullen
de investeringspremies voor vesti
ging in het Noorden fors omhoog
moeten om de vestigingsvoordelen
van het Westen te compenseren.
Na het vonnis van het Hoog Mili
tair Gerechtshof van een week mili
taire detentie de Krygsraad was
eerder tot twee jaar gekomen werd
Rinus by 107 afdeling veldartillerie
in 't Harde geplaatst. Hy legde daar
de onderdeelsarts zyn problemen uit
en vroeg om een tydje rust omdat hy
zich erg gespannen voelde.
"De dokter zei echter dat ik in
dienst wel myn rust zou vinden. Maar
ik was enonn achter en kreeg een
bliksemopleiding. Door de spanningen
ging me dat boven m'n pet. Toen ik
weer naar de dokter ging gaf hij me
medicynen. Omdat ik voelde dat m'n
spanningen op ontladen stonden en
ik daarom misschien dingen zou doen
waar ik later spyt van zou krygen,
besloot ik weg te gaan".
Rinus kwam na zyn vrye weekeinde
niet meer terug en dook onder, maar
na drie dagen meldde hy zich weer.
Z'n commandant stuurde hem direct
door naar een psychiater en die gaf
het advies tot herkeuring. Rinus, die
zegt geen dienstweigeraar te zyn, is
van plan schadevergoeding te vragen
voor de tyd die hy in voorarrest (drie
maanden) heeft gezeten.
Zeilen Op de Noordzee voor
Oostende is gisteren een begin ge
maakt met de strijd om het wereld
kampioenschap in de Vaurlenklas-
se. In de eerste race won de Frans
man Le Bihan voor de Belg Maes.
De Nederlanders Huizenaar. Van
Gelder Tans en De Voogt legden be
slag op de derde tot en met zesde
plaats.
De tweede race werd gewonnen
door de Fransman Imbert voor diens
landgenoot Lauret. Voogt werd dit
maal vierde.
