x stelt met Beatris creatieve daad
aid on Rommel' slaagt
er niet in te boeien
Films
in
Leiden
Ireldpremière van statisch geensceneerde opera
danks Richard Burton..
Samen uit, samen thuis
gaat al zesde week in
5 AUGUSTUS 1971
LEIDSCH DAGBLAD
[•PROVENCE Alle medewerkende artiesten, met
OR voorop, duimen dit jaar op de planken en achter
|n, dat zij met het 24ste festivalseizoen van Aix-en-
rlcfl^et *evens allerlaatste zullen beleven. De nood
25 Ad tot de lippen gestegen. Directeur Jean Bertrand
ekelijk en officieel de regering in Parijs bezworen
I der de huidige omstandigheden de voorbereiding
seizoenplannen niet meer voor zijn rekening kan
edbad van de catastro-
iurent-du-Pont, waar in
n mensen de dood von-
instent die een prooi der
■d, hadden de Franse
ók over Aix een verbod
in verband met de
idige gevaren die het
openluchttheater bin-
muren van het aarts-
e paleis bij een even-
ou lopen. En sedert die
pas met expertises en
es. onderhandelingen
(plus enkele beschei-
j voorzieningen)zo veel
in, dat tenslotte het he-
i voor dit seizoen bin-
mden definitief op po
len gezet.
jers" zijn dit Jaar dus
[maal iedere avond ge-
volle weken weer door
ie naald van een nieu-
Maar als de mi-
nu niet héél
F; over de brug wil of kan
ïeeft Aix, op de drem-
gouden Jubileum, dit
ns zijn definitieve ein-
On verra bien", mom-
Aix, dat in zijn festi-
s van haast een kwart-
stormen en mistrals
nerse muziekfeest zag
Gegeven intussen die luttele drie
maanden voorbereiding terwijl
iedere festivaldirectie haar program
ma's op een voorhand van een aan
tal Jaren prepareert mocht dit
(eventueel laatste) seizoen dan toch
nog wel gezien en gehoord worden.
In de opera-sectoren heeft Mozart
met een tamelijke "Zauberflöte" en
een aanvechtbare en dan ook af
gekraakt -"Cosi fan Tutte" geen bij
zonder gelukkige beurt gehad. Daar
entegen zal dit seizoen met gulden
letters in de annalen mogen worden
bijgeschreven dankzij Verdi's "Fal-
staff". waarvan de grandioze tenor
en acteur Gabriel Bacquier in de
rol van de titelheld, een dan echt
toch wel overrompelende creatie
maakte.
Een vertolking waarin Bacquier, die
drie jaar geleden als Don Giovanni
Aix ook al aan zijn voeten zag lig
gen, de ronde vetzak Falstaff, die
zich in zijn eigen binnenwereld heeft
geïsoleerd, in de tragische kern van
zijn burleske voorkomen raakte, en
•door de voorstelling droeg. Een
prestatie die hij volgend Jaar ook in
het raam van het Holland Festival
>t te nerhalen: een vooruitzicht
au al een felicitatie waard is.
aar dat Aix voor het eerst se
dert ettelijke jaren nu óók weer
eens een nieuwe opera Beatris de
Planissolas van Jacques Charpen-
tier op het repertoire had ge
plaatst, verdient, zo mogelijk, nog
wat dikker onderstreept te worden.
Want op het stuk van de program
mavernieuwing werd het publiek,
trouwens ook elders in Frankrijk,
de laatste decennia weinig meer ver
wend.
;T Het Nederlandse
heeft gisteren in Londen
tag tegen een sterk
:pam verloren met zeven
score: Nederland 151
n (A. van Meurs 50 n.o
K. Henderson 2 voor
ead 153 voor vier.
INQUISITIE
Beatris de Planissolas was een
adellijke en ietwat opgewonden da
me uit het Zuidfranse Ardèche van
het begin der veertiende eeuw. die
door de inquisitie werd vervolgd we
gens de zondige relaties die ze onder
hield met de afvallige priester Pier
re Clerque. De hele vocale bezetting
van de opera bestaat uit slechts drie
personen: Beatris. Clerque en de
rechter van inquisitie, die ieder een
part waarheid incarneren, de totale,
en inclusief zeer lijflijke liefde,
de betrekkelijkheid van dogma, wet
en gebod en, tenslotte, de onaantast
baarheid van de katholieke geloofs
leer en zijn voorschriften.
Terwijl de ketterse zieleherder ten
slotte zijn gerechtelijke dood niet
ontlopen zal, weet de overspelige
jonkvrouw de procureur, na een
lang verhoor, toch nog net van de
puurheid harer gevoelens en daden
jte overtuigen, zodat zij haar godde-
lloze verleidingen en gedragingen uit-
Gabriel Bacquier als ,.Fal-
staff" in Verdi's gelijknamige
opera.
eindelijk "slechts" met levenslang
mag bekopen.
Aan dramatische lading en, zo
men wil, aan actualiteit komt dit ge
geven dus niets tekort. Het probleem
as alleen weer: hoe die dramatiek
en dat parallelisme in de kerkelij
ke gezagsverhoudingen tussen toen
en nu via de intrigue, de tekst, de
handeling, de aankleding en tenslot
te de muziek op een hedendaags
publiek over te brengen? Een pro
bleem dat helaas niet volledig bevre
digend tot oplossing is gekomen.
Librettist René Nelli, die een er
kend expert is van de Cathaarse cul
tuur die in de dertiende eeuw in een
deel van de Midi heerste, heeft, als
uiting van beroepsdeformatie, het
zonderlinge idee gehad de overgele
verde teksten van het proces in hun
oorspronkelijke taal, de "langue
d'oc" die in de buurt van Toulouse
nog altijd door een handvol Fransen
wordt gesproken te handhaven,
om zo onmiddellijk al een obstakel
op te werpen dat dus door hooguit
slechts enkele honderden tijdgenoten
op de hele wereld overwonnen kon
worden.
STATISCH'
Een tweede hindernis voor een
spontane en blijvende wisselwerking
tussen podium en zaal, was zeker
ook dat bij de weergave van het
dramatische verloop de processtuk
ken op de voet en woordelijk gevolgd
werden, waardoor het schouwspel
dan toch wel een zéér statisch ka
rakter moest krijgen: de hele avond
staat de inquisitierechter in zijn sin-
terklaaspak en met zijn hoge tabberd
op een rijk gedecoreerde troon, en
de zondares voor een biechtstoel als
tjspilaren onbeweeglijk ieder aan een
kant van het toneel tegenover el
kaar, zonder, uren lang. meer dan
een enkel pasje in wederzijdse rich
ting te mogen verzetten.
De visualisering van de stof en de
Inzet van het proces, die dus in een
totaal onbegrijpelijke taal wordt ver
woord. had de filmregisseur Domi
nique Delouche die met de mise-en-
scène was belast, opgedragen aan 'n
danseres en een danser, gekleed in
vleeskleurige tutus. En die op een
altaar de fysieke liefde in een bewon
derenswaardige variatie van standen
en posities beoefenden, om zo zelfs
producers van "Hair" of 'Oh Cal
cutta" vanuit die eerste middeleeu
wen, nog een lesje te kunnen geven.
Een illustratie die niettemin eerder
aan Bourdelle dan aan Rodin deed
denken en die, anders gezegd, dan
ook meer koel-plastisch en esthetisch
was. dan erotisch op de zinnen werk-
j te. Trouwens de hele voorstelling
I riep als schouwspel wel wat herin-
neringen aan bidplaatjes op, en rook
zo ietwat naar de stijl van de Saint-
Sulpice, die met Eros nooit de aller -
I Intiemste relaties heeft onderhou
den.
MUZIEK
En de muzbiek tenslotte? Jacques
Charpentier die met zijn 44 jaren
jtot de midden-oude generatie be-
I hoort, beheerst zijn vak als toonzet-
'ter tot in alle details en puntjes, en
nieken van orkestreren, met veel
en doelmatig slagwerk, weinig ge
heimen voor hem te hebben. Terwijl
tenslotte het orkest dat hij zelf vaar
dig dirigeerde en dat gespeend was
van ieder spoor van vulgariteit De
bussy heeft dan toch niet voor niets
geleefd de zangstemmen nooit één
moment overheerste.
Dat Charpentiers Beatris een blij
vende aanwinst voor het moderne
wereldreportoire zal blijken, mag niet
temin worden betwijfeld. Een bijzon
der lofwaardige poging de routine
van de exclusieve reprises te door-
I Eén van de statische
scènes uit Charpentiers nieuwe
opera Beatris de Planissolas".
j breken was deze wereldpremière
daarentegen ongetwijfeld weer wel.
[Frankrijks eerste "prestige-festival"
heeft nu eindelijk ook weer eens 'n
(eigen creatieve daad gesteld, en die
omstandigheid, gevoegd bij de hoop
op toekomstige periodieke herha-
'lingen, heeft de Aix-bezoekers dan
nog een extra reden gegeven inten
sief te blijven duimen, opdat ze vol
gend jaar hun jaarlijkse muziekfeest,
in een herboren openluchttheater
'toch terug zullen mogen vinden.
- Zolang er nog geen
reldoorlog bestaat zullen
sseurs zijn die brood blij-
heldhaftige gebeurtenis-
Tweede Wereldoorlog,
is dat er enkele film-
n die werkelijk iets pro-
>en met een geschiedkun-
Anderen zien het lou-
pstok voor een massale
kanon- en geweervuur,
soldaten en brandende
i "De langste dag", "De
nagen" en "Generaal
iken duidelijk boven die
"Raid on Rommel"
|feek in het Lido-tehater
)ond blyft daar, ondanks
erking van topfilmacteur
on een flink stuk on-
op de ver-
generaal Rommel met zijn
lisie leed bij Tobroek in
iet jaar 1943. Het begin
lm is bepaald zwak. De
izoeker blijft heel lang in
isse waarom het nu eigen-
Bovendien ontbreekt in de
de vaart die nodig is om
4 boeien.
en grenzen sommige ge-
M en aan het fantasische.
maal mens gelooft dat iets
tussen twee vijandige le-
'I elijk is. Producer Harry
heeft ook op geen enkele
iprobeerd de suggestie te
at alles wel eens echt ge-
kunnen zijn.
gegeven ogenblik slaagt
iurton er met een groep
ngenen in een Duitse pa-
kpe hen naar Tobroek moet
te overmeesteren. Burton
h dan in een nazi-uniform
gegeven ogenblik
Pt met generaal Rommel.
1 askering te voorkomen zou
erstellen dat deze gealli-
litair Duits spreekt, maar
st je verbazing als je hem
•nverseren in onvervalst
ins. Zo zijn er meer van
erlyke schoonheidsfoutjes.
een patrouille door
aten woestijn rijden over
"aar blijkens de bandspo-
pjks tientallen auto's rij-
het feit dat je als krygs-
,e grapjes kunt maken
kreet "Heil Hitier" tegen
Driemaal Louis de Funés
een Duitse officier, maakt het alle
maal niet geloofwaardiger.
Wat ook in de mist blyft is het
karakter van de hoofdrolspelers;
iets dat bijvoorbeeld in de film van
generaal Patton veel meer aandacht
heeft gekregen. In plaats daarvan
blijkbaar om dat gemis te com
penseren is er een extra portie
oorlogsgeweld aan toegevoegd. De
ene vlammenzee is nog hoger dan
de andere en het ene kanonschot is
nog harder dan de ander.
weet hij weg met de heldenrol, die
hij moet vervullen. Het komt er
allemaal niet uit. De goede bedoe
lingen die producer Tatelman on
getwijfeld heeft gehad zijn blijven
steken in het zand van de woestijn
en in het gekerm van de hevig
bloedende soldaten.
Stan Ollie
op z'n grootst
LUX OR De VPRO heeft on
getwijfeld terecht met zijn uitzen
dingen de populariteit vergroot van
Stan Laurel en Oliver Hardy-films.
Zelden werd in een vakantieperiode
zoveel werk van hen op de Leidse
filmmarkt aangeboden. De bios
coopeigenaren hebben een feilloze
smaak voor het publiek en daaraan
zal het wel liggen,
Of het een toevalstreffer is of
niet. maar de produktie die deze
week in de middagvoorstelling gaat
van het theater aan de Stations
straat is wel van een uitzonderlijke
kwaliteit. Stan Sz Ol worden gecon
fronteerd met hun tweelingbroers
Bert Alf hetgeen zoals een ieder
kan voorzien de dwaaste verwikke
lingen geeft. De Zoetwatermatrozen
zoals de onderhavige film in de Ne
derlandse vertaling wordt aange
duid, laat mr. Hardy Laurel op
hun grootst zien. Dat wil zeggen in
hun karikuturale menselijkheid
waarbij een hang naar grootspraak
wordt teniet gedaan door een on
vermijdelijke onhandigheid. Zoet
watermatrozen is met Sierra Mae-
stra destijds in de Italiaanse film-
week in Studio één van de beste
films die uw rescensent de laatste
maande in de Leidse theaters
heeft gezien.
Een extra aanbeveling om de mid
dag in Luxor door te brengen is De
ongelukkige horlogemaker van Ha
rold Lloyd die aan de Zoetwater
matrozen vooraf gaat. Deze korte
film is in het Frans
nagesynchroniseerd. Wat hinderlijk
is maar uiteindelijk niets afdoet van
de ontzaggelijke zeggingskracht van
de man die nooit heeft gelachen.
Er lijkt geen einde te komen aan
de belangstelling voor de komische
rolprent „Samen uit, samen thuis"
in het Studio-theater. Drie bekende
komieken Bourvil. Louis de Funes
en de Brit Terry Thomas zorgen
er voor dat u zich anderhalf uur
kostelijk vermaakt. Terry Thomas
behoort tot de groep Engelse para
chutisten die boven het door de
Duitsers bezette Frankrijk worden
gedropt. Via allerlei penibele maar
toch komische situaties weten de
Engelsen tenslotte de geallieerde li
nies te bereiken. Is Louis de Funés
al voor de zesde week in Studio,
u kunt hem deze week ook zien in
Camera en in Rex.
In dat laatste theater is een
"ouwetje" van de Franse komiek te
zien waarbij de bekken trekkende
man de rol vervult van chauffeur
en verstrikt raakt in allerlei ko
mische situaties. Zo heeft hij nogal
wat moeite met het besturen van
een auto met caravan, terwijl het
hem ook bij de douane niet altijd
even vlot afgaat.
Een van de laatste rolprenten
van Louis de Funès krijgt deze
week een reprise in Camera. In
"De gendarme op drift" vervult hij
een van zijn glansrollen: de poli
tieman in het mondaine Franse
badplaatsje Saint Tropee. De gen
darme is eigenlijk reeds vroegtijdig
gepensioneerd maai- wanneer hij
opnieuw in contact komt met oude
collega's besluiten zij opnieuw
poolshoogte te gaan nemen in
Saint Tropez.
'MASH'TERUG
TRIANON "Mash" is terug
in Leiden. Een jaar geleden was de
film in dez estad goed voor een tal
rijke prolongatie. Toch zijn er altijd
mensen, die deze film nog niet ge
zien hebben en waarschijnlijk is er
een zeer groot aantal, dat de film
nog een keer wil zien. Dat is weinig
verwonderlijk, want Mash is on
danks de gruwelen van de oorlog,
die aan de kaak gesteld werden,
een uiterst vermakelijke film. Het
verhaal speelt zich af in een Ame
rikaans veldhospitaal tijdens de oor
log in Korea. Wat de heren chirur
gen hier uithalen is vaak ondenk
baar, onmenselijk, maar in een
groot aantal gevallen ook bijzonder
geestig. Op het filmfestival in Gan-
nes werd deze film uitgeroepen tot
"de beste anti-oorlogsfilm, die ooit
gemaakt werd".
Nauwelijks zijn ze de gemeente
grens over of er ontstaat al een
massale verkeersopstopping. Als die
na veel moeite ontward is. zijn
er weer andere zaken die om een
oplossing vragen. Zo gaat men
onder meer het nudisme te lijf en
kijken ze wat rond op een hippie-
feest.
Voor de jeugd is er deze week
voor de laatste maal te genieten
van de avonturen van Sjors en
Sjimmie. In het Studio-theater
wordt voor de zesde en laatste
week de film Sjors en Sjimmie en
de toverring vertoond.
In de vrijdag- en zaterdagnacht
voorstellingen in Camera en Rex
kunt achtereenvolgens kijken naar
"Al Capone" met Rod Steiger en
Het Naakte vlees.
Bloedkelder
LUXOR Voor degenen die films
als 'Dracula' en Frankenstein '70'
gezien hebben, zal 'Bloedkelder'
i'Nightmare in wax") een teleur
stelling zijn. De film, aangekondigd
als „de gruwelijke griezelfilm van
Bud Townsend", is namelijk lang
niet zo gruwelijk en griezelig als
deze aankondiging doet veronder
stellen.
De film speelt in Hollywood, waar
op een feestje een actrice (Anne
Helm> en een grimeur (Cameron
Mitchell, beter bekend als Buck uit
High Chapparel hun trouwplannen
bekend maken aan de producer,
Max Black. Deze is jaloers en ty-
dens een woordenwisseling gooit hij
Vincent Renard. de grimeur, een
glas drank in het gezicht op het
moment dat deze een sigaret op
steekt. Renard loopt ernstige brand
wonden op en neemt wraak.
Op dit moment begint de film een
beetje 'eng' te worden.
Op geheimzinnige wyze verdwij
nen acteurs en actrices, die bij Max
Blanck onder contract staan. Dit
blijkt het werk van Vincent, die een
serum heeft uitgevonden waarmee
hy mensen in een toestand van
coma kan brengen. De acteurs wor
den vervolgens in het wassenbeel-
denmuseum geplaatst.
Vincent wil Black ook in het mu
seum 'bijzetten'. Deze wordt echter,
sinds de verdwijning van een vierde
acteur, door de politie geschaduwd
en de zaak komt aan het licht. Vin
cent Renard tenslotte wordt het
slachtoffer van zijn eigen gruwe
lijkheden.
