lardnekkige 3orneo guerrilla op Druk op bewind Ceausescoe van rood topberaad Doodstraf tegen Steiner geeist FEILLOOS VERTREK BESLOOT VAN MAAN UNIEKE EXPLORATIE Proces verdaagd 3PA0 3 AÜDtygFOa2&%_ M2D9GH DAOBbÉ verblijfsel van confrontatie politiek Soekarno (Van onze correspondent) ONTIANAK Sinds brigade-generaal Soemadi twee jaar ïden het commando kreeg van de provincie West-Kaliman- zijn de activiteiten van communistische guerrillastrijders et grensgebied met Maleisisch Serawak sterk verminderd, t aantal actieve guerrillastrijders in het Indonesische deel :dt geschat op hooguit vijftig, terwijl in Serawak nog zo'n gewapende communisten actief zijn. Deze voortgaande jd in de binnenlanden van Kalimantan, waarover maar be- [kelijk weinig nieuws naar buiten komt, is een overblijfsel de confrontatiepolitiek van wijlen president Soekarno. 3e ironie van het lot wil dat hij is geweest die de huidige lei van de guerrillabeweging. Wong -tjok, naar Kalimantan stuur- om de plaatselijke Chinese be ing in Serawak tegen Koeala empoer op te zetten. Tot dusver eft men deze 40-jarige uit Sera- ifc afkomstige Chinees niet in nden kunnen krijgen, ilfs zijn felste tegenstanders er- nnen dan ook dat Won Kie-tjok zeer bekwaam guerrillaleider Evacuatie; Het succes van het Indonesische behalve aan het feit dat ieraal Soemadi tot de meest er- legercommandanten van zijn nd behoort, vooral te danken aan blijvende medewerking die hij eft kunnen verwerven van de latselijke Da jak-bevolking Maar misschien nog belangrijker factor de bestrijding van de guerrilla de totale evacuatie geweest van Chinese grensbevolking naar >er zuidelijker gebieden. Toen en- Ie jaren geleden de toenmalige uverneur van West-Kaliman- d. de Dajak Uvaang Uray. alle ajaks opriep het Indonesische le- te steunen bij de strijd tegen Chinese guerrillastrijders ont- ond er een soort heilige oorlog in de Iban-Dajaks tegen de Chi- •zen, of zij nu wel of niet de guer- 11a steunden. Schumacher Duizenden zijn het gebied toen itvlucht met achterlating van entatten doden. De rest van de irspronkelijk 40.000 tellende Chi- bevolking is later „voor haar gen veiligheid" geëvacueerd. Met i van het VN-ontwikkelings- zjjn de meesten van deze Chi- |?zen erin geslaagd een nieuw be- op te bouwen. Kalimantan is jna het enige deel van Indone- r Chinezen een belangrijk de boerenbevolking uitma- »n. Elders treft men de Chinees jna uitsluitend als handelaar en inkelier aan. Generaal Soemadi heeft als goed enner van de guerrilla-tactiek bet water" (de Chinese bevolking) eggehaald, waardoor „de vis" I ïerrilla) niet meer kon zwemmen, len dergelijke oplossing zou aan de ndere kant van de grens onmoge- jk zijn. Ondanks de goede sa- lenwerking tussen de Indonesi- de Maleisische legerleiding ings de 1250 km lange grens, kan iet nog jaren duren voor ook in lerawak de zaak onder ontrole is. Twee groepen guerrilla-beweging bestaat lit twee groepen. In het westen ipereert de Pasoekan Guerril- Rakjat Serawak (PGRS). Dat is feite de militaire arm vair de ierawak United People's Pairy SUPP), een vrij grote officieel er- lende politieke partij. De SUPP leeft samen met een andere linkse Serawak, de Serawak Ac- ion Party (SAP), in veel plaatse- ijke bestuursorganen een meerder- leid. Bekend is dat ook de SAP waar door communisten is geïnfil- reerd. In Oost-Serawak is de Pa- toekan Rakjat Kalimantan Oetara (Parakoe) actief Beide groepen rerken nauw samen en staan on gezamenlijk commando van de eerder genoemde Wong Kie-tjok. Deze verweving van de guerrillabe weging met plaatselijke bevolking en óe politieke partijen maakt de be strijding zeer moeilijk. Bovendien heeft de beweging vo- Ige moand ideologische versterking ïekregen vanuit het Indonesische Kalimantan in de persoon van M. Sofian. Hij is het enige lid van het centrale comité van de PKI sinds het verbod van de partij, meer dan vijf Jaar geleden, nog vrije voeten is. Hij is voorna melijk actief geweest in kringen van de ondergrondse PKI in Kali mantan, maar zou volgens de Indonesische inlichtingendienst in Juni de grens met Serawak zijn overgestoken om zich als hoogste ideologische leider bij de PGRS- Parakoe te voegen. Actief De ondergrondse PKI is op Ka limantan nog actief. Tijdens de ïecente verkiezingstoernee van mi nister Adam Malik van Buiten landse Zaken werden PKI-pam- fletten verspreid in de buurt van pontianak. Volgens de plaatselijke militaire leiders plegen deze men sen geen sabotagedaden, maar pro- deren ze via geheime bijeenkoms ten en dergelijke de Chinese bevol king, die indertijd uit het noorden heeft moeten evacueren, tot nieuw verzet tegen de „militaire dicta tuur" op te wekken. Op wele be langrijke plaatsen de PKI zijn agenten soms heeft, blijkt bijvoor beeld uit het feit dat het hoofd van de inlichtingendienst van de staf van generaal Soemadi een actieve PKI-er was. Dit kwam een half jaar geleden aan het licht toen in Solo (midden-Java) een PKI-er werd gearresteerd, die bekende deel uit te maken van een geheime cel waarvan deze kolonel Kistang de leider was. De kolonel zit nu, sa men met 64 anderen die ver- dacht worden sympathiek te staan tegenover de PKI, gevangen in een kamp bij Pontianak. In dit zelfde kamp zitten ook 4 Chinezen die steun zouden hebben verleend aan de PGRS-Parakoe. In tegenstelling tot deze mensen, die vrij in het kamp mogen rondlopen, mogen de PKI-gevangenen hun cellen (ieder zit apart) helemaal niet uit. Ook niet om gelucht te worden. In totaal zijn 1350 PGRS- Parakoe-aanhangers gevangen ge nomen. Van berechting is geen sprake. Ze kunnen onder de huidi ge veiligheidswetten voor onbeperk te tijd worden vastgehouden. Vol gens generaal Soemadi krijgen deze mensen geen ideologische herscho ling. maar voelen de meeste gevan genen nu dat ze „misleid" zijn, toen ze besloten de guerrillastrij ders te helpen. In Serawak krij gen de gevangenen wel een politie ke „heropvoeding". Bevoorrading Eén van de grootste problemen waar zowel de Indonesische als de Maleisische legerleiding mee kampt, is te voorkomen dat de guerrillastrijders worden bevoor raad. In Serawak komt veel steun van de bevolking zelf. Bovendien doen regelmatig berichten de ronde dat kleine bootjes met wapens, voorraden en munitie landen op de kusten van Kalimantan. Er zouden al verschillende van deze boten tot zinken zijn gebracht. Over de her komst van deze schepen is men van officiële zijde nogal vaag. Soms ko men ze uit Noord-Vietnam, dan weer uit China. Uit de buitgemaakte wapens zou kunnen worden afgeleid dat de guerrillastrijders nauwelijks over moderne geweren beschikken. Vaak vechten ze met zeer oude Lee En- fields of zelfgemaakte wapens, zo dat 'n bevoorrading van buiten van essentieel belang lijkt.In ieder ge val steunt Peking de guerrillabewe ging op Kalimantan wel via pro- paganda-uitzendingen in het Indo nesisch en Chinees. Een ander probleem is dat plaat selijke legercommandanten, met name kolonel Kadaroesno in Sin- tang, klagen over het feit dat PONTIANAK Brigade-ge neraal Soemadi is een kleine (1.65 m). ogenschijnlijk wat verlegen man van 46 jaar. Hij verstaat Nederlands en Engels maar kan zich er moeilijk in uitdrukken. Het is een typisch militair die bijna zijn hele carrière te velde heeft doorge bracht. Eerst als compagnies commandant tegen de Engelsen en de Nederlanders in 1946-'47, maar ook tegen zijn eigen land genoten toen de communisten trachtten in Madioen de macht te grijpen. Toen de communisten het in 1948 nog eens probeerden, was kapitein Soemadi weer ter plaat se om de opstand neer te slaan. Niet zonder trots vertelt hij hoe hij op 31 oktober 1948 in 'n per soonlijk vuurgevecht de com munistische leider Moesso dood de. Uit die tijd dateert z'n felle anti-communistische instelling. Na de onafhankelijkheid van Indonesië was Soemadi betrok ken bij de strijd tegen de Da- roel Islam en tegen de voor zelfstandigheid vechtende Zuid- molukkers. Later werd hij com mandant van de afdeling „Pa- ra-Rangers". Na de mislukte staatsgreep van 1965 leidde Soe madi ondermeer bij Malang en Besoeki acties tegen resten van de inmiddels verboden Pki. Daarbij werden, volgens zijn ei gen zeggen, erg veel commu nisten gedood. In 1966 werd de inmiddels tot. overste opgeklommen Soemadi chef-staf in Menado en twee jaar later aanvaardde hij als kolonel dezelfde functie in Ma- lang (Oost-Java). In 1968 werd Soemadi benoemd tot comman dant van West-Kalimantan en bij die gelegenheid bevorderd tot brigade-generaal. Soemadi kreeg 'n speciale op dracht om een eind te maken aan de communistische guerilla in 't gebied. Hoewel z'n stand plaats Pontianak is, heeft hij in de afgelopen twee jaar zijn territoir zeer intensief bereisd. In het grensgebied is er geen Kampong waar generaal Soe madi niet persoonlijk is geweest. CHARTOEM <DPA» De open- re aanklager bij een militaire recht bank in Chartoem heeft gisteren twee maal de doodstraf geëist tegen de Westduitse huurling Rolf Steiner. Een half uur na het begin van het proces verdaagde de rechtbank de zaak tot donderdag om de verdediger de gelegenheid te geven het dossier te bestuderen. Steiner had de hem toegewezen advocaat. Dr. Slameisa, pas zondagavond geaccepteerd. De 41-jarige huurling wordt be schuldigd van steun aan de rebelle rende negerstammen in Zuid-Soe- dan. en daardoor van activiteiten gericht op de deling van Soedan. Steiner heeft zich slechts op één punt van de aanklacht schuldig ver klaard illegale binnenkomt in Soe dan. Hij ontkent het i oorlogsdaden tegen de Soedanese gering, het verschaffen van wapens en munitie aan de rebellen, het ver spreiden van valse geruchten en be richten tegen de Soedanese regering, en het smokkelen en verdelen van mediijnen onder de bevolking in 't zuiden. Steiner heeft als huurling ook in Biafra gevochten en eerder in 't vreemdelingenlegioen in Indo-Chi- na. Gisteren, voor het begin van het proces, mocht hij voor het eerst ie mand van het Westduitse consulaat ontvangen. Bij het proces zijn ook aanwezig de Soedanese minister van Buitenlandse Zaken Faroekaboe Eis- sa en de secretaris-generaal van de Organisatie van Afrikaanse een heid (OAEi. Diallo Telli. Hij was al negen maanden geleden gearresteerd, maar zei in juli 1969 naar Zuid-Soedan te zijn gestuurd om inlichtingen in te winnen zulks op verzoek van een Westduitse voed sel- en landbouworganisatie waar van hij de naam niet bekendmaakte. Volgens Steiner is Israël het land. dat in het zuiden nationalisten op leidt en die bewapent „om proble men te scheppen en de aandacht der Arabieren af te leiden". MOSKOU (AP. Reuter) Een onverwachte bijeenkomst van de Oosteuropese communistische lei ders, zonder de Roemenen, op de Krim heeft opnieuw voedsel gegeven aan geruchten over druk op Boeka rest om zijn zelfstandige buiten landse politiek op te geven. I De reden voor de Roemeense af- j wezigheid kan zijn dat voornamelijk gesproken is over China, een land dat Roemenië, ondanks de pogin gen van Rusland daartoe, nooit heeft willen afvallen. Een andere oorzaak kan zijn dat de Russische leiders een eind willen maken aan de onafhankelijke politiek van Roe menië. Op een dergelijke bijeen komst zouden de Roemeense verte genwoordigers vanzelfsprekend niet welkom zijn geweest. Wat ook de achtergrond van de af wezigheid van de Roemenen mag zijn. in ieder geval wordt door het Russische persbureau Tass de in druk gewekt dat een diepe kloof is ontstaan tussen Roemenië enerzijds en en de andere Oosteuropese lan den anderzijds. Het ontbreken van de Roemenen staat in schrille tegen stellingen tot die passages in het communiqué waarin wordt opgeroe pen tot het steeds groter wordende belang van de „algemene, onderlin ge samenwerking". Ook waren de partijleiders tot de conclusie geko men dat uit de ervaring de nood zaak blijkt van „strijd tegen het op portunisme van links en van rechts en van het aaneenscharen van alle progressieve krachten in de anti- imperialistische strijd". Met het opportunisme van links wordt in Moskou over het algemeen de Chinese ideologische lijn aange duid. Onder dat van rechts schaar de men de beweging van Doebtsek in Tsjecho-Slowakije voor augustus 1968. De Roemeense partijleider Ceausescoe heeft zich behalve ach ter China destijds ook achter Doebt sek geschaard. DÜSSELDORF 'DPA> De Westduitse politie heelt maandag In de buurt van Keulen twee nieuwe stortplaatsen ontdekt icaarop een deel van de 3360 ton illegaal afgevoerde arsenicum- houdende kalkmodder is gedepo neerd. Volgens de autoriteiten in Düsseldorf is tot nu toe op 15 stortplaatsen in Noordrijn-W est - falen en Nedersaksen in totaal 2980 ton van het giftige afval op gespoord. Omdat nog 380 ton ont breekt gelden volgens de autori teiten nog zes stortplaatsen als arsenicum-verdacht. Bij de uitge breide onderzoekingen is op dit moment in Ennigerloh bij Bec- kum en in Jülch bij Aken water gevonden dat arsenicum bevat. Het in een dijk en m een bron aangeboorde water bevatte 0.01 tot 0,04 milligram arsenicum per liter hetgeen niet schadelijk wordt geacht voor de gezondheid. De giftige kalkmodder komt uit een zinkfabriek in Nievenheim aan de Rijn. Deze had een trans- pcrrtaf deling uit Osnabriick op dracht gegeven het afval zonder gevaar voor het grondwater te lossen in een stilgelegde mijn schacht bij Peine. Op de foto een van de illegale stortplaatsen Soedan wijst iiplomaten van Sowjet-Unie en Bulgarije uit CHARTOEM <AFP) De kanse lier van de ambassade van de Sow- jet-Unie en de ambassadeur van Bul garije in Chartoem zijn door de Soe danese regering' tot „persona non gra- ta" verklaard. De staatssecretaris van j Buitenlandse Zaken heeft dit besluit gisteren aan beide functionarissen j Anatoli Nikolajew en Stojam Zaimow meegedeeld. Zondag riep Soedan Door bemiddeling van Telli was le naar Oeganda gevluchte Steiner begin dit jaar aan Soedan uitgele- Dit gemeenschappelijk optre den tegen buitenlandse huurlingen werd als een overwinning voor de OAE beschouwd, want Oeganda j koestert sympathie voor de opstan- I delingen in Zuid-Soedan, die ook I vaak naar Oeganda uitwijken. In grotten werden Oeganda hebben zich ook veel Jacht of Mafia In een actie in het landbouwgebied rond Paler mo. traditioneel Mafia-terrein, heeft de politie gisteren zes arrestaties ver richt en ongeveer 1.200 personen ge verbaliseerd. Bij doorzoeking huizen en hutten 71 geweren. 35 pistolen. 515 kogels en 200 kilo springstof buitgemaakt. Deel te j roemde hallen in het centrum weinig geld uit Djakarta krijgen j parjjS zullen niet geheel verdwijnen, om sociale verbeteringen door te j jn plaats van te worden gesloopt voeren en de infrastructuur te ver- zuiien, op initiatief van president beteren in arme gebieden. Kolonel Pompidou, een of meer loodsen wor- Kadaroesno heeft daarvoor een ,-ien afgebroken en op een andere tienjarenplan opgesteld. Veel van piaats weer opgebouwd deze streken kampen met tekorten aan zulke essentiële voedingsmidde len als rijst. „Een verbetering op langere termijn", zo redeneert kolonel Kadaroesno. „doet de moge lijkheden voor communistische in filtratie afnemen. De zaak moet nu zonder uitstel geconsolideerd en verbeterd worden, anders zitten we over een paar Jaar nog met de zelfde problemen". Lijkt de situatie in Serawak zorg wekkend. aan Indonesische zijde is men optimistisch dat via een stra tegie. waarbij de vijand aan de andere kant van de grens wordt gehouden, en met behulp van de uitstekend georganiseerde burger wacht van de Dajak-bevolking langs de grens, de zaak onder con trole kan worden gehouden. De In donesiërs hebben hun troepensterk te de laatste twee Jaar sterk ver minderd, maar men blijft waak zaam. Een inval door honderden guer rillastrijders. zoals in juli 1967. toen meer dan 160 lichte wapens op de Indonesische luchtmacht buitgemaakt, is nu niet meer mo gelijk. Eén van onze grootste fou ten is geweest, aldus generaal Soe madi, „dat vrijwel onmiddellijk na de beëindiging van de confrontatie met Maleisië snel het merendeel van onze troepen naar Java werd teruggebracht. Toen kregen de guer rillastrijders vrij spel. Het heeft ons vijf Jaar van grote inspanning gekost om die fout te herstellen. We zullen ons niet gemakkelijk een tweede keer laten verrassen", zegt Soemadi vol zelfvertrouwen. Anja" gurrillastrijders willen Zuid- Soedan. waar negers wonen die na- Hallen blijft De be- I tuurgodsdiensten of het christendom aanhangen, afscheiden van 't Ara- bisch-Islamitische noorden. Steiner ontkent dat hij acties van deze re bellen heeft geleid. Enige uren voordat het proces be gon stond Achbar ee haar ambassadeurs uit Moskou en Sofia terug. De kanselier van de Russische ambassade moest Soedan binnen 48 uur verlaten. Zijn Bul gaarse collega kreeg een week de tijd. De Russische kanselier was de hoogste Russische diplomaat in Soe dan sinds de ambassadeur verleden maand na beëindiging van zijn ambtsperiode naar Moskou was te ruggekeerd. Zegslieden in Cairo achten het waarschijnlijk dat Egypte zal bemid delen in het geschil tussen de Soe dan en de Sowjet-Unie, dat ontstaan is door de vervolging en executie van communisten in de Soedan. Volgens een Egyptische regeringswoordvoer der is het niets meer dan „een mis verstand dat opgehelderd zal wor den". President Sadat van Egypte heeft een onderzoek bevolen naar het be richt dat het bestuur van het alge meen vakverbond in Egypte de hou- de Caïrose krant Al ding van de Soedanese regering zou intervieuw met Steiner. hebben afgekeurd, aldus radio Cairo ScottWorden en Irwin in Apollo herenigd i Van c redacteur ruimtevaart) Zo soepel als Irwin en Scott op de maan waren omgesprongen met de tijd en 't draaiboek, zo exact hiel den zij zich gisteravond aan 't sche ma bij de manoeuvres die nodig wa ren om de maan te verlaten en zich weer bij Worden te voegen in het moederschip Endeavour. Op de se- werden conde nauwkeurig stegen zij om 18.11 uur van de maan op in de Falcon en precies volgens het boekje vond daarna om 20.10 uur de koppeling tussen Falcon en Endeavour plaats. Aan deze operaties, die zeer beslis send waren voor de gehele Apollo- missie, gingen uren van grote acti viteit op de maan en in de ruimte vooraf Op de maan hadden Scott en Ir win hun derde en laatste maanexcur- sie voltooid. Deze had, toen het luik van de maanlander om 14.47 uur werd gesloten, in totaal 4 uur en 40 minuten geduurd waardoor de maan- reizigers tijdens hun drie uitstapjes tezamen 18 uur en 26 minuten bui ten waren geweest. Dat is meer dan de vorige maanreizigers tezamen. De derde maanrit met de perfect functionerende maanjeep was aan zienlijk bekort omdat men een ach terstand op het tijdschema had ge kregen, maar de belangrijkste doel einden werden volledig bereikt: de oogst van grondboringen van de vo rige dag werden geborgen, belang wekkend materiaal bij de Hadley- kloof werd verzameld (ongeveer 30 kg) en weer werden reeksen foto's gemaakt, o a. van de gelaagde struc tuur van de wand van de Hadley- kloof. In totaal heeft de maanjeep 28,1 km afgelegd. In het vluchtpro- gramma was 36,3 km voor de drie rit jes voorzien, maar het derde uit stapje werd aanzienlijk bekort om technische en menselijke redenen. Tijdens het laatste ritje werd een Ruim 100 kg Scott en Irwin waren op tijd weer binnen de maanlander om het vele werk te doen dat aan de start van de maan vooraf moest gaan: ver stouwen van materiaal, controleren van apparatuur, op de maan weg gooien van overtollig geworden ma teriaal zoals tienduizenden guldens kostende camera's en gereedschap pen en een laatste korte rust voor de opstijging. In totaal hadden zij meer dan 100 kg maanmateriaal aan boord, veel meer dan de oogst van alle drie voorgaande landingen tezamen. Deze start, na een verblijf van 67 uur op de maan, werd voor het eerst via de televisie direct waarge nomen op de aarde, dankzij de ca mera die opgesteld was op de ach terblijvende maanjeep, die ongeveer 100 meter van de maanlander was geparkeerd. Het was een haast on voorstelbaar schouwspel hoe de Fal con zich met een ruk van het onder stel bevrijdde toen de raketmotor ont brandde en in de vuurstraal het bladgoud van het geïmproviseerde lanceerplatform de lege ruimte in- dwarrelde in een stofwolk, die later korte tijd het beeld verduisterde. Oorspronkelijk was het de bedoe ling geweest, de vertrekkende Fal con met de in Houston radiografisch bestuurde camera op zijn weg naar boven te volgen. Men zag hier ech ter vanaf omdat het omhoog draai en van de camera de laatste uren niet zo heel goed meer ging en er nu geen astronauten op de maan meer bij de hand waren om de hel pende hand te bieden. De camera moet later namelijk nog gebruikt worden o.m. ten tijde van de maans verduistering over enkele dagen. De vlucht van de Falcon verliep voorbeeldig en om 18.19 uur bevond het ruimteschip zich in ongeveer de zelfde baan als de Endeavour met Worden, en enkele ogenblikken la ter-hadden de ruimteschepen elkaar in het zicht. Direct daarna begonnen de naderingsmanoeuvres van de bei de ruimteschepen, die om 20.10 uur op 112 km hoogte een geslaagde kop peling uitvoerden. Het Apollo-ruimteschip blijft nog tot morgenavond om de maan draal en voor fotografische taken, het doen van wetenschappelijke metingen en 't lanceren van een kleine maansatel- liet. Tijdens de terugreis naar de aarde maakt Worden donderdag nog een ruimtewandeling om filmcasset tes uit de fotoapparatuur in 't dienst- compartiment te halen Zaterdag avond omstreeks kwart voor tien eindigt de vlucht met een landing in de Pacific, ten noordoosten van de Hawai-eilanden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 7