Noemeiri laat opstandigen
xecuteren
Sadat valt Hoessein aan
Beschuldigd van muiterij
Massagraf van
Katyn blijft
gruwelijk raadsel
President Liberia
gisteren overleden
in vogelvlucht in vogelvlucht
iTERDAG 24 JULI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
CAIRO-KHARTOEM (Reut©r - AFPDe uitvoerder van
machtsovername op maandag in Soedan, majoor Hasjem
•Atta, is gisteren met drie medewerkers voor een vuurpelo-
i in Khartoem terechtgesteld. De vier officieren waren be-
liuldigd van muiterij.
Vliegtuigkaping mislukte
resident Noemeiri bekrachtig-
doodvonnissen, die eerder op
dag door vier verschillende mili-
re tribunalen waren uitgesproken.
de executies werden de vier uit
militaire dienst gezet,
nmiddels zijn de twee leiders van
mislukte coup, die donderdag in
lie uit een Brits vliegtuig wer-
gehaald, op weg naar de Soeda-
tae hoofdstad. Het zijn kolonel Ba-
Ür el-Noer, die de opvolger var
jemeiri had moeten worden, er
jjoor Paroek Hamadallah, die waj
ngewezen als premier van de pro
nmunistische regering. Zij warer
Londen op weg naar Khartoem
r de tegencoup, die Noe-
ri weer aan de macht bracht,
bericht, dat de twee aan hun
ütieke vijanden worden overgele-
rd, heeft in Londen grote opschud-
Rustig
Het
radiostation in
idoerman heeft gemeld, dat alles
be. ptig is in Khartoem, waar
avondklok is ingesteld en waar.
als in de rest van het land, de
:ondlging van de noodtoestand nog
kracht is. Het Amerikaanse mi-
iterie van Buitenlandse Za-
heeft echter tegen het eind van
middag bekendgemaakt dat bij 'n
lietpartij door tanks op sluip-
mtters een wacht van de Ameri-
inse vertegenwoordiging licht
rd gewond. Enkele uren lang wa-
bovendien de verbindingen met
Amerikaanse missie verbro-
Het Britse ministerie van Bui-
ndse Zaken maakte
is melding van tankvuur, waarbij
Britse ambassade enige schade
iep.
iehalve majoor Atta zijn terecht-
teld de voormalige commandant,
de derde pantserdivisie, kolonel
delmoniem Mohammed Ach-
d, de voormalige commandant
de presidentiële lijfwacht, luite-
en fct-kolonel Osman Hoessein,
op litein Moeawia Abelhai, die
de revolutionaire raad
srnationale commissie
in Genève heeft in
i aan president Noemeiri gepro-
teerd tegen de executies.
Iet Britse ministerie van Buiten-
dse Zaken heeft „de nodige
genomen n.a.v. de berichten,
de twee in Libië ontvoerde lei-
van de mislukte coup naar Soe-
worden overgebracht. De officiële
ordvoerder weigerde mee te delen,
Ike maatregelen het betrof.
n" {de alleen zeggen, dat de Soedane-
let
Het vliegveld van Khartoem is nog
steeds voor het burgerverkeer ge
sloten al sinds dinsdag en sinds
twee dagen is het telefonisch con
tact van Cairo met Khartoem ver
broken.
Cholera lijkt
vrij goedaardig
GENÈVE (AFP) De in Spanje
constateerde cholera is een tame-
goedaardige vorm van deze ziek-
Dit heeft een woordvoerder van
Wereldgezondheidsorganisatie in
léve meegedeeld.
[ij zei dat de zeven bij Zaragoza
constateerde gevallen door de
ls „incidenteel en van geen
ikel belang voor de in Spanje ver-
!]vende toeristen" worden be
bouwd.
De Wereldgezondheidsorganisatie
ht het mogelijk dat zich in ande-
Europese landen eveneens chole-
•gevallen zullen voordoen. „Wij
rwachten echter absoluut geen
'breiding op grote schaal van de-
epidemie, voorzover men bij zeven
vallen van een epidemie mag spre-
n", aldus de WGO. In verschil
de Europese landen wordt druk
bruik gemaakt van de mogelijk-
id zich te laten inenten.
Olievlek
LONDEN (AFP) Ongeveer tien
lometer uit de Engelse zuidkust is
steravond een enorme
fk waargenomen. Ze zou zich uit
rekken over een lengte van 65 ki-
tneter en een breedte van 9 kilo-
eter.
Waar de vlek vandaan komt is
cg niet bekend.
Zwemverbod in Genua In de
M van Genua ter hoogte van de
ilijknamige stad en omgeving is
ft tot nader order verboden te ba-
tn. Het water is zo vervuild, dat
et gevaarlijk voor de gezondheid is
Onderzoek naar snelheid De
Pestduitse spoorwegen hebben een
immissie ingesteld om uit veilig-
«ldsoverwegingen nog eens de snel-
todsvoorschriften op het spoorweg
net te bekijken. Als de toegestane
belheid op bepaalde trajecten te
cog blijkt, aldus minister van Ver
eer Georg Leber, zullen de voor-
chriften worden veranderd, ook
•anneer daardoor vertragingen op-
beden. Aanleiding tot het instellen
)n de commissie zijn de drie trein-
Ogelukken, die dit Jaar in de Bonds-
tpubliek zijn gebeurd.
se en Libische regeringen op
de hoogte zijn gebracht van het Brit
se standpunt. (De Britse regering
had gisteren al scherp bij Libië ge
protesteerd tegen de gedwongen
landing van el-Noer en Hamadallah
en had hun onmiddellijke vrijlating
geëist)
President Noemeiri heeft tele
fonisch meegedeeld, dat aan Egypti
sche journalisten dat bij de gevech
ten van donderdag in Khartoem 35
doden zijn gevallen: 19 officieren
en 16 soldaten. Hij sprak verder van
een groot aantal gewonden onder de
burgerbevolking en de strijd
krachten.
Demonstratie
/an de „martela-
die gevallen zijn bij de verdedi
ging van Noemeiri tegen de pro-
communistische officieren is gisteren
i Khartoem uitgegroeid tot een wa-
massa-demonstratie.
Eenheden van het leger en een
menigte van honderdduizenden stu
denten, arbeiders, ambtenaren en
stamleden vormden de begrafenis
stoet. De begrafenis vond plaats in
het tegenover Khartoem aan de Nijl
gelegen Omdoerman.
Radio Omdoe rman heeft nog om
geroepen dat de junta in totaal
30 officieren heeft terechtgesteld,
16 het leven lieten toen zij
gijzelaar waren gemaakt, en niet ge
wapend waren.
Het radiostation is vrijwel de eni
ge nieuwsbron voor de buitenwereld
tot
toe.
NEW YORK (AP) Een gewa
pende man die gisteren een TWA-
vliegtuig tot terugkeer naar New
York had gedwongen is bij een po
ging om over te stappen op een
vliegtuig naar Milaan door de fede
rale recherche neergeschoten.
De man had onder bedreiging van
een pistool de gezagvoerder van het
Boeing toestel op weg naar Chicago
gedwongen terug te keren naar de
Newyorkse luchthaven Laguardia.
Met een stewardess als gijzelaar
greep hij een onderhoudsauto en
snelde naar de andere luchthaven,
Kennedy, om te trachten een vlieg
tuig naar Milaan te kapen. Op deze
14 kilometer lange rit werd hij door
de politie met patrouilleauto's en
helikopters gevolgd, maar uit angst
voor de veiligheid van de stewardess
werd niet ingegrepen.
Conflict met Israel moet dit jaar opgelost
KAIRO (AP, AFP) President
Sadat van Egypte heeft gisteren
n radiotoespraak een buitenge-
heftige aanval gedaan op ko
ning Hoessein van Jordanië. „Hoes-
is de beul van het Palestijnse
verzet. Hij zal voor zijn misdaden
r moeten boeten en hij zal de
vergelding nooit kunnen ontlo
pen".
Sadat hield zijn toespraak ter ope
ning van het congres van de enige
Egyptische partij, de Arabische So
cialistische Unie, waarvan hij tot
voorzitter is gekozen.
De Egyptische president zei dat er
„verraders" zijn in het Palestijnse
verzet en vooral onder het Volks
front, waarvan leden de Egyptische
Saoedl-Arabische ambassades in
Stockholm hebben bezet.
Sadat zei dat dit jaar niet voor
bij zal gaan zonder regeling van het
conflict met Israël „zelfs ten koste
jen miljoen martelaren". Een
situatie die geen oorlog en geen vre-
kunnen wij en ons leger niet
dulden, zei hij. De hoop op een
vreedzame oplossing heeft hij
echter nog niet laten varen.
zegde president Noemeriri van
Soedan „absolute steun" van Egyp
te toe en waarschuwde buitenlandse
mogendheden zich van inmenging in
de aangelegenheden van de lan
den van het handvest van Tripoli te
onthouden.
De hoofdredacteur van het in
vloedrijke Egyptische blad Al Ach-
ram, Heikal, schreef gisteren. dat
koning Hoessein een afzonderlijke
vrede met Israël nastreeft.
Dit. aldus Heikal die op zeer nau
we voet staat met president Sadat, is
de enige verklaring van Hoes
seins „gemene en beestachtige" po
ging om de in zijn land gevestig
de bases der Palestijnse commando's
op te ruimen.
Voorstel Hoessein
Koning Hoessein zelf heeft giste
ren in Amman een conferentie
voorgesteld van de landen die in
rechtstreekse confrontatie met Is
raël staan. Hij deed dit in een bood
schap aan de Arabische staatshoof
den.
Op deze bijeenkomst zou de situa
tie aan de drie Arabische fronten
moeten worden besproken: Egypte,
Syrië en Jordanië.
LONDEN (Reuter, AP) William
Tubman, president van de Westafri-
kaanse republiek Liberia sinds 1944,
is gisteren op 75-Jarige leeftijd in
Londense kliniek overleden. De
president, die op 4 juli met bron
chitis in de kliniek was opgenomen
onderging een operatie aan de pros-
taatklier. Zijn ziekenvertrek was in
tussen een centrum van activiteiten
geworden, met ministers en autori
teiten pendelend tussen Londen en
de Liberiaanse hoofdstad Monrovia
>or consultatieve besprekingen.
Een woordvoerder van de Liberi-
inse ambassade zei gisteravond dat
de president was gestorven aan een
bloeding die na de operatie was ont
staan."
William Vacanarat Sjadrach Tub-
...an was de president die, ook door
eigen ingrijpen, het langste mandaat
verkreeg over Liberia, het land dat
gevormd werd door de hervestiging
van negerslaven uit Amerika in 1822.
De voornaamste taak die hij zich
had gesteld was de exploitatie van
Liberia's bronnen en het smeden tot
epn homogene natie van de vele ver
schillende rassen-groeperingen —de
nakomelingen van bevrijde slaven
van Amerika en de leden van de 28
inheemse stammen. Hij gaf de
inlandse bevolking dezelfde status
als de Americo-Liberianen en stond
een stammenvertegenwoordiging toe
in de wetgevende macht.
Hij had de steun van de grote
meerderheid in zijn land dat een
politieke partij kende, ondanks aan
slagen op zijn leven in 1955, 1961
en 1963 die hij met opmerkelijke cle
mentie verwerkte. Hij ging persoon
lijk naar de gevangenis om een van
de aanvallers die in 1955 vier scho
ten op hem afvuurde vrij te laten.
President Tubman, in zijn land
beter bekend als de „oude man",
„neef Sjad" of „oom SJad", werd in
1895 in Liberia geboren. Zijn vader
was een methodistisch predikant,
afstammeling van negerslaven die
in 1834 Georgië in de Verenigde
Staten verlieten. De president, zelf
een leek bevoegd tot het leiden van
godsdienstoefeningen, werd aanvan
kelijk onderwijzer en ging daarna
rechten studeren in zijn geboorte
stad Harper. Hij werd daar bekend
als de vriend van de arme man om
dat hij zich inzette voor diegenen
die weinig of geen geld hadden. Op
24-jarige leeftijd was hij districts
procureur maar nog geen vier Jaar
later ging hij in de politiek en kreeg
bekendheid als 's lands Jongste se
nator. Na 15 Jaar lang zijn geboor
tedistrict te hebben vertegenwoor
digd nam hij in 1937 zijn carrière
als Jurist weer op en werd toege
voegd rechter bij het opperste ge
rechtshof. In het leger bracht hij het
tot kolonel en hij nam deel aan twee
expedities tegen rebellerende stam-
Hoessein heeft de Arabische
leiders meegedeeld, dat de toestand
in zijn land normaal is. Wat er ge
zegd is over een slachtpartij, is ver-
Het verzet zelf heeft het grootste
voordeel van de operatie, aldus de
koning. Het is gezuiverd van indrin
gers en verlost van zijn dwalingen.
De weg is nu vrij voor een reorgani
satie van het verzet in Jordanië, dat
echter geen buitenlandse inmenging
in zijn zaken kan dulden.
Naar het Jordaanse regeringsblad
„Al-Ray" meldt, heeft de regering in
Amman 262 Palestijnse commando's
vrijgelaten. Woensdag had het blad
al bericht dat er ruim 1500 Pales-
tijnen waren losgelaten en dat ve
len van hen naar him haardsteden
in Jordanië of een ander Arabisch
land waren teruggekeerd.
Op Kennedy trof een FBI-agent
de kaper met twee kogels. De ste
wardess bleef ongedeerd.
Voor zover bekend was het de eer
ste maal dat een kaper trachtte twee
vliegtuigen achter elkaar te roven.
Op de foto: de bevrijde stewar
dess wordt weggeleid nadat de kaper
is neergeschoten.
YS-regering
weer boos op
NY-Times
WASHINGTON (AP) Het Ame
rikaanse ministerie van Buitenland
se Zaken stelt een onderzoek in naar
de wijze waarop de New York Times
een bericht over de SALT-ontwape-
ningsbesprekingen tussen de VS en
Rusland heeft bemachtigd.
Times-verslaggever William Bee-
cher had van „regeringsfunctiona
rissen" vernomen dat de Amerika
nen op de SALT-onderhandelingen
voorgesteld hadden de bouw van in
tercontinentale raketten, zowel op t
land als in duikboten gestationeerd,
te staken.
„Wij beschouwen dit als een zeer
ongelukkige verbreking van de vei
ligheid en schending van onze af
spraak met de Sowjet-Unie dat geen
van beide partijen tijdens het ver
loop van de besprekingen daarover
spreekt" heeft Charles Bray, pers
chef van het State Department ver
klaard.
Wie vermoordde de vijfduizend
Poolse officieren, wier massagraf in
het bos van Katyn, tussen Minsk
en Smolensk in de Sowjet-Unie, ge
vonden is? Dat is een vraag die zo
lang na de Tweede Wereldoorlog
nog steeds niet officeel beantwoord
Onlangs dook er weer eens ie
mand op die zegt er van overtuigd
te zyn dat de Russen schuldig zijn
aan de moord en dat zij ook de
10.000 andere Poolse officieren, die
tijdens de korte Russische veldtocht
in Polen in 1939 gevangen waren
genomen, om het leven hebben ge
bracht. De 64-jarige ex-Pool Abra
ham Vidra, die thans in Israël
woont, zegt in een artikel in het Is
raëlische blad Maariv, dat hij ten
minste twee Russische militairen
heeft gekend die aan de slachting
hebben meegedaan. Hij had dertig
jaar gezwegen omdat hij dit beloofd
had aan een joodse officier van het
Russische leger. Deze officier en de
twee anderen, die hij later in een
Russisch gevangenkamp had ont
moet, vertelden aan Vidra hoe zij
de Polen eigenhandig hadden afge
maakt en/of daarvan getuige waren
geweest.
Dertig jaar
Al dertig Jaar wordt over de
moordpartij gepraat. Het Ameri
kaanse Congres heeft in de Jaren
vijftig een onderzoek ingesteld en
kwam toen eveneens tot de slotsom
dat de slachting op last van Mos
kou had plaatsgevonden. De Russen
hebben, sindsde Duitsers het be
staan van het massagraf uit propa-
gandaoverwegingen in 1943 (dus tij
dens de bezetting door het Duitse
leger van het deel van de Sowjet-
Unie waar het graf gelegen is) we
reldkundig maakten, volgehouden
dat de slachtpartij het werk is ge
weest van de Duitsers zelf.
Onlangs verscheen er een Franse
uitgave van het reeds uit 1962 date
rende boek van de Pool J. K. Za-
wodny, onder de titel Katyn: mas
sacre, dans la for (uitg. Stock
1971;Het is de moeite waard nog
eens kennis te nemen van de bewij
zen die hij aanvoert voor de stel
ling dat de Russen de Polen inder
daad hebben vermoord.
Toen 15.000 Poolse officieren ver
dwenen bleken te zijn (na de lente
van 1940 werd er geen post meer
van hen ontvangen uit de kampen
waar zij zaten opgesloten) hebben
Poolse, Britse en Amerikaanse di
plomaten tevergeefs geprobeerd
achter him verblijfplaats te komen.
Pas toen de graven door de Duit
sers in 1943 waren blootgelegd be
weerden de Russen dat de Polen bij
de bezetting van grote delen van de
Sowjet-Unie door de Hitler-troepen
(in juni 1941) in Duitse handen
waren gevallen. De Duitsers zouden
hen daarna om het leven hebben
gebracht.
De commissie van het Internationa
le Rode Kruis, de Polen en de
Duitsers die in 1943 op verzoek van
de Hitler-regering in het bos van
Katyn een onderzoek instelden,
kwamen eensluidend tot de conclu
sie dat de Poolse officieren in het
voorjaar van 1940 waren vermoord
door een schot in de nek. De brie
ven, notitieboekjes en kranten die
in de zakken van de slachtoffers
werden aangetroffen waren alle ge
dateerd van vóór 1940. Het touw
sommige officieren gebon-
n was van Russische ma
kelij, de kogela die op de lijken
werden gevonden waren dat echter
niet. Deze waren afkomstig uit het
Duitse Durlach, maar voor de oorlog
wat dit type munitie ook geleverd
aan Polen en de Baltische landen.
De Bajonetsteken die op de lijken
werden aangetroffen, waren afkom
stig van een type wapen dat in het
Russische leger werd gebruikt.
Lijkschouwing
Ook de lijkschouwing zou uitgewe
zen hebben dat de Poolse officieren
in het voorjaar van 1940, toen de
Russen de bewuste plaats nog in
bezit hadden, waren vermoord. Bo
vendien kon deze datum worden af
geleid uit de grootte van de bomen
die op de graven groeiden. Onge
lukkig voor Zawodny zijn de kisten
met het materiaal afkomstig uit de
zakken van de slachtoffers, aan het
einde van de oorlog verbrand om te
voorkomen dat het in handen van
de Russen zou vallen. De foto's die
in het boek zijn opgenomen laten
wél vele gruwelijke beelden zien,
maar geen afbeelding van de dag
boeken van enkele van de slachtof
fers, hoewel deze volgens de schrij
ver het belangrijkste bewijs zouden
vormen voor de bewering dat de
Russen schuldig zijn.
Door
Drs. C. Janssen
Later, toen de Russen weer in het
bezit van het bos waren gekomen,
stuurde Moskou ook een onderzoek
commissie. Deze kwam tot de con
clusie dat de slachtoffers in het na-
Jaar van 1941 waren vermoord, dus
toen de Duitsers het gebied hadden
bezet. De Russen beweren negen do
cumenten aangetroffen te hebben
die na mei 1940 zijn gedateerd. De
Polen betwisten echter de echtheid
daarvan. Waarover de Russen en de
anderen verder van mening ver
schillen is het aantal lijken dat in
het bos is begraven. De Russen
spreken van 10.000, terwijl de Inter
nationale Rode Kruiscommissie tot
aantal van rond de 4500 komt.
Bij het proces tegen de Duitse oor
logsmisdadigers in Neurenberg
kwam de slachtpartij nauwelijks ter
sprake. De Britten en de Amerika-
die zich ook tijdens de oorlog
hadden verzet tegen de gedachte
dat hun bondgenoten, de Russen,
dit misdrijf op hun geweten zouden
kunnen hebben, hielden volgens Za
wodny het bewijsmateriaal dat op
de schuld van de Russen had kun-
duiden, achter.
Olie in Sinai Een hoge Israëli
sche functionaris heeft gisteren be
vestigd, dat Israël opnieuw olie heeft
gevonden op het bezette Sinai-
schiereiland. Op de vraag van een
Israëlische verslaggever hoeveel olie
werd geproduceerd, zei onder-mi
nister van Financiën Dinstein: „De
olie is een onderdeel van de zes mil
joen ton die Israël per jaax produ
ceert en waarmee wij in onze be
hoeften kunnen voorzien".
Zuivering in Joego-Slavië Twee
vooraanstaande leden van het pre
sidium van de communistische party
Zagreb, de hoofdstad van de Joe
goslavische provincie Kroatië, zijn
wegens nationalistische opvattingen
ie party gezet.
De wereld is nauwelijks wat beko
men van Nixons verrassende plan
voor een reis naar communistisch-
China, of Noord-Afrika is zo te
gen het begin van de journalistieke
"komkommertijd" plotseling het
toneel van een opzienbarende staats
greep. snel gevolgd door een sensa
tionele tegencoup. Wat zich dezer
dagen in Soedan, het zuidelijke buur
land van Egypte, heeft afgespeeld,
lijkt op het eerste gezicht niet zo
heel belangrijk. Dit land, met een
bevolking van veertien miljoen inwo
ners op een gebied dat ongeveer 75
maal zo groot is als het onze. be
hoort economisch immers tot de
weinig ontwikkelde staten. Maar met
zyn Arabische noorden en de neger
bevolking in het zuiden vormt het
een belangrijk bruggehoofd tussen de
omgeving van de Middellandse Zee
en zwart-Afrika. Dat weten de lei
ders in het Kremlin zeer goed: zij
zien Soedan als een "vervolg" op
Egypte en als een opmarsgebied
naar het zuiden. Vandaar de Sow-
Jetrussische pogingen van de laatste
jaren om de intellectuele bovenlaag
aan zich te binden door ruime stu
diemogelijkheden in Moskou, vandaar
ook de royale levering van wapens
aan deze arme Afrikaanse staat.
Op politiek gebied ging het wat min
der vlot. Toen in mei 1969 Jonge of
ficieren en linkse politici de macht
overnamen "om een einde te ma
ken aan de chaos" leken de kansen
van Moskou niet ongunstig. De nieu
we leider, generaal Noemeiri, be
knotte de invloed van Londen door
Britse ondernemingen te nationalise
ren en bracht al spoedig bezoeken
aan Oost-Europa en communistisch
China. In de regering zaten verschei
dene ministers van marxistische sig
natuur. Maar later deed Noemeiri
zich van een andere kant kennen.
Toen enige tijd geleden de vorming
van een soort Arabische federatie
samen met Egypte, Libië en Syrië
in het verschiet kwam, wipte hij in
november drie communistische mi
nisters uit de regering, omdat die
zich tegen die federatie-gedachte
hadden verzet. Noemeiri veronder
stelde namelijk niet ten onrechte, dat
dit verzet in feite afkomstig was van
de communistische party. Grote aan
tallen communisten werden opgepakt
en beschuldigd van verraad Jegens
zijn regime. Merkwaardig was ove
rigens. dat een van 's lands leiden
de communisten, Faroek Aboe Isa,
zijn functie als minister van Buiten
landse Zaken mocht behouden. Het
zou dan ook onjuist zijn Noemeiri
als een consequent anti-communist
te typeren. Het ging hem kennelijk
om de bevordering van zijn eigen
politieke opvattingen en wie hem niet
in de weg stond mocht blijven, van
welke party hy ook was. De uit de re
gering gezette officieren hebben, zo
als dus dezer dagdn bleek, in het ver
lies van hun positie niet willen be
rusten en zo kon Noemeiri verrast
worden door 'n staatsgreep van links
die de leiders van omringende lan
den met schrik moet hebben ver
vuld. Van een Arabische federatie,
kon geen sprake meer zijn en ook 't
leiderschap van de Egyptische presi
dent Sadat kreeg een gevoelige slag.
Tegen deze achtergrond is het be-
grypeiyk dat Libië de kans greep om
de nieuwe leiders uit te schakelen
zy werden, op reis naar hun land,
met hun vliegtuig tot landen ge
dwongen, waarop Noemeiri de tegen
coup voltooide door in Soedan op
nieuw het heft in handen te nemen.
Opmerkelijk is, dat Noemeiri de
volle steun heeft genoten van de
Noordafrikaanse staat Libië. En dat
terwijl dit land, na eerst de Ameri
kanen gedwongen te hebben hun
luchtmachtbasis Wheelus bij Tripo
li op te geven, vervolgens op vrij
grote schaal tanks, vrachtwagens en
ander militair materieel van de Sow
jet-Unie begon te betrekken. Dat ge
beurde Juist een Jaar geleden, na
dat een revolutionair bewind van
militairen in september 1969 de
macht had overgenomen van de pro-
Westerse Koning Idris. Amerika ver
klaarde toen er niet zeker van te
zijn, dat Libië zich definitief voor
zijn wapen bevoorrading tot Moskou
had gewend, maar vond het ander
zijds verstandig de gang van zaken
„met bezorgdheid" te volgen. Sinds
dien heeft Libië's nieuwe leider pre
sident Kaddafi een duidelijke pro-
Arabische koers gevaren. Van Libië
ging het voorstel uit voor federatie
ve samenwerking tussen Egypte,
Syrië en Libië, zo mogelijk met toe
voeging van Soedan op een later
tijdstip. Voorts wist Libië zich groot
aanzien in de Arabische wereld te
verwerven door zijn succes in de on
derhandelingen over de olieprijzen
met Westerse maatschappijen. Li
bië's politiek draagt dus een sterk-
Arabisch stempel door zijn wil tot
samenwerking met andere Arabische
staten. De grondslagen voor die po
litiek liggen voor de hand: het land
heeft een lange grens met Egypte;
het ligt ook betrekkelijk dicht by het
stormcentrum van de Middenoosle
lijke politiek; financieel tenslotte zit
het op rozen door de olie-inkom
sten ten bedrage van zeven miljard
gulden per Jaar. En na de aanvan
kelijke versterking van zijn oorlogs
macht met Russische wapens ging
het er later toe over honderd Mi-
rage-toestellen van de Fransen te
betrekken. Van een Arabisch land
als Libië, dat met name goede be
trekkingen met Egypte wil onder
houden en evenals Cairo, wat kriti
scher is gaan staan tegenover de
Sowjetrussische invloed in en om de
Middellandse Zee, kon men moeilijk
enthousiasme verwachten voor een
staatsgreep in Soedan, die een zo
duidelijk communistisch karakter
droeg als door de nieuwe bewinds
lieden in Chartoem was aangekon
digd. Het zal Kaddafi zeker niet ont
gaan zijn, dat de revolutionairen in
Soedan in hun verklaringen van het
eerste uur met geen woord melding
maakten van nauwere samenwer
king met het noordelijke buurland
Egypte. Het zag er daarentegen
naar uit, dat de nieuwe Soedanese
bewindhebbers eerder aansluiting
zouden zoeken bij Irak. En dat nu
is de traditionele concurrent van
Egypte in de strijd om de eerste
plaats in de Arabische wereld. Zo
Libië uit deze gegevens zelf al niet
een passende conclusie heeft getrok
ken wat overigens niet zeer waar
schijnlijk is dan hebben Sadat
en de zijnen daarop nog wel eens
duidelijk de aandacht van de rege
ring in Tripoll gevestigd. Het ant
woord van de Arabische staten op
de gebeurtenissen in Soedan kon
derhalve niet anders zijn dan aan
sturen op mislukking van de staats
greep. Zowel Libië als naar het
schijnt ook Saoedi-Arabië hebben,
ieder op hun wijze, de geboden kan
sen aangegrepen. Voor noordelijk
Afrika en de verdere ontwikkkeling
van zwart Afrika is nu een koers
verhinderd, die in beide gebieden
zeer vermoedelijk tot grote spannin
gen had kunnen leiden.
RL
