Kruideniersblad leeft op
v ijandige voet met C.C.O.
gestraalde aardbeien zijn niet radio-actief
AKKOORD OVER ABORTUS
WERD KOEL ONTVANGEN
wee bladen speciaal voor de consument
HDAG 19 JUNI 1971
land bestaan twee typische
iten-voorlichtingsbladen.
nunentengids" van de Ne-
Consumentenbond. en
itacht" van het Consumenten
J> Orgaan (CCO). In het
ötten de drie vakcentrales
lis jfëV en CNV, de Ned. Ver.
ig? lisvrouwen, Co-op, en de Ne-
[je Gezinsraad.
JL
TGEEST Een minderwaardige stoot onder de gordel,
iur P. E. M. van der Post (45) van de Stichting Consu-
n Contact Orgaan doet geen moeite zijn boosheid te ca-
eö ;ren over de aanval, die „De Kruidenier", vakblad voor
ailhandel in levensmiddelen, heeft gedaan op „Koop-
het maandblad van het CCO.
lideniersblad leeft sinds jaar
op vijandige voet met het
gaat bij wijze van spreken
305 =ek voorbij of er staat wel
jj| ander stukje in, dat bedoeld
it]« et werk van het CCO in een
daglicht te stellen. Directeur
Post: „Als er één keer niet
wordt gescholden, vraag ik
of ik mijn werk wel goed
bont als verleden week
J. H. Kruide-
nog nooit gemaakt in „zijn
er. Hij heeft Koopkracht
l|eschuldigd, met zijn kritisch
consument stelselmatig
voor ogen te draaien". „Om
bedrog te spreken", voegt
lijnig aan toe.
irljfstak is het zat, dat de
ales, de verbruikerscoöpera-
Nederlandse Vereniging van
wen en welke organisaties
15 er in het CCO vertegen
zijn, publicistische flauwe-
LEIDSCH DAGBLAD
Tot 1 Januari van dit Jaar maakte
ook de Consumentenbond deel uit
van dit overkoepelend orgaan. De
bond ging er uit, omdat men het
na veertien jaar krachtenbundeling
niet eens kon worden over de aan
pak van het consumentenbelang.
Weliswaar heeft de Consumenten
bond 300.000 leden, en dus evenveel
lezers van de „Consumentengids",
doch dit zijn veelal bij voorbaat
.bewuste" consumenten.
De andere organisaties in het
CCO willen de doorstoot verwezen
lijken naar de bewustmaking van
de massa van het publiek, dat in de
consumptiemaatschappij weinig weg
meer weet. Vooral de lagere inko-
mcnsgroeen.
De beide bladen weerspiegelen het
verschil in taktiek. De „Consumen
tengids" geeft vooral uitgebreide in
lichtingen over de kwaliteit van
goederen en diensten, op grond van
technische onderzoeken. „Koop
kracht" brengt ook onderzoekresul
taten, maar veel beknopter en met
een direkt koopadvies.
Voorts waarschuwt het blad
voortdurend tegen vrijheden die re
clamemakers zich permitteren, het
behandelt klachten van consumen
ten in het openbaar, en het illu
streert met voorlichtende artikelen
de betrekkelijkheid van vele con
sumptie-rages.
kul die met reëele consumenten
voorlichting niets te maken heeft,
met hun goede naam bedekken".
Die kritiek is wat Van der Post be
treft nog tot daar aan toe. Echt
bóós is hij geworden over de op
merkingen, waarmee De Kruidenier
de betrouwbaarheid van de wasmid
delentest (in Koopkracht no. 4), die
in opdracht van de Stichting Ver
gelijkend Warenonderzoek door het
Instituut voor Textielreiniging van
TNO in Delft is uitgevoerd, in twij
fel trekt.
Gerechtelijke stappen
Zo'n aantijging gaat de CCO-direc-
teur te ver. Hij zint op gerechtelij
ke stappen tegen De Kruidenier.
Vooruitlopend daarop wil hij we]
kwijt, dat Kruiderink „tegen beter
weten in liegt", als hij zijn lezers
vertelt dat de zeepfabrikanten tevo
ren bezwaar hebben gemaakt tegen
de methoden van het onderzoek.
Hij heeft de bewijzen van Kruide-
rinks ongelijk onder handbereik: de
briefwisseling tussen het CCO en de
Nederlandse Vereniging van Zeepfa
brikanten. waarin de laatste ak
koord gaat met de wijze waarop de
diverse soorten wasmiddelen zullen
worden onderzocht.
Van der Post weet dat hij sterk
staat, indien het tot een proces
komt. Zoals steeds gebeurt, is ook
de uitslag van het onderzoek naar
wasmiddelen aan een ministeriële
commissie voorgelegd (waarin ook
vertegenwoordigers van het be
drijfsleven zitten) en die heeft geen
bezwaar gemaakt tegen publicatie.
„Belangrijk vind ik", aldus de
CCO-directeur, „dat de fabrikanten
niet tegen het resultaat van het
onderzoek hebben geprotesteerd.
Zelfs Unilever niet; hoewel zijn was-
produkten auurder zijn dan die
van Albert Heijn, terwijl er in de
zakken van beide bedrijven evenveel
zit. Maar meneer Kruiderink moet
wel zonodig twee pagina's volschrij
ven over het onderzoek.
Geen fouten maken
„Ik ben trouwens blij met de controle
die op dit soort onderzoeken wordt
toegepast, want bij onjuiste voor
lichting is niemand gebaat. De fa
brikant niet. en de consument niet.
Het CCO heeft nog nooit een publi
catie hoeven intrekken. Alles wat in
„Koopkracht" wordt gepubliceerd, is
tevoren zeven keer nagezien. Wij
kunnen ons eenvoudig niet veroor
loven fouten te maken. Als we dat
doen, zijn we weg".
Het credo van Van der Post is. dat
de consument verlegen is om een
duidelijk koopadvies. Via de twaalf
pagina's „Koopkracht" per maand
wil hij het massa-publiek daarmee
van dienst zijn: absolute duidelijk
heid.
De Nederlandse Consumentenbond
bereikt met zijn Consumentengids
driehonderdduizend mensen. Het
CCO met zijn blad nog niet meer
dan achtduizend. Niettemin hebben
de publicaties in de eerste vier
nummers van Koopkracht al de no
dige reacties losgemaakt. Volgens
Van der Post is het de Consumen
tenbond niet gelukt, greep te krij
gen op de grote massa, die „goede
consumentenvoorlichting het hardst
nodig heeft". Daarom richt Koop
kracht zich geheel tot die 1.6 mil
joen landgenoten, die „potentiële le
zers" zijn van het CCO-orgaan.
Met nadruk: „Wij zijn geen strijders
organisatie. Strijden doen we al
leen als het móet. Je moet ons ver
gelijken met de Meld- en Regelka-
mer in Rijnmond. Voor de consu
menten doen wij hetzelfde: we mel
den, maar we regelen óók als het
moet. Echt waar, we zijn er hele
maal niet op uit om bedrijven te
benadelen. Maar we schromen ook
niet om een fabrikant als prijsop-
drijver aan de schandpaal te nage
len".
Goede middenstand
„Ik weet dat we ervan worden be
schuldigd, dat we de middenstand
kapot willen maken. Daar is niets
van waar. De consument is gebaat
bij een goede middenstand. Als die
verdwijnt, wordt de keuze-vrijheid
aangetast. Maar het moet niet zo
zijn, dat het publiek met zijn gul
dentjes het winkeltje-op-de-hoek in
stand moet houden".
De consumentenvoorlichting staat,
aldus Van der Post, in ons land
nog in de kinderschoenen. „Hoewel,
wij gaan nu de goede weg op. Er is
grote behoefte aan goede voorlich
ting. Vooral daar de informatie
door hét bedrjfsleven volstrekt
mank gaat door eenzijdigheid. De
consument moet een plaats krijgen
in het economische leven. Dat is
lange-termijn-werk. Het CCO hoedt
er zich daarom voor, zich dogma
tisch op te stellen. Het wil met het
bedrijfsleven aan één tafel zitten".
Het CCO is er voorstander van, in
samenwerking met de middenstand
een front te vormen tegen die fa
brikanten die de winkeliers allerlei
akties opdringen: akties waar de
middenstanders helemaal niet om
hebben gevraagd, maar waaraan ze
toch maar moeten meedoen.
Zo'n samenwerking past in CCO's
opvatting, dat het bedrijfsleven
moet gaan wennen aan tegendruk
van consumentenorganisaties. Waar-
★P. E. M. van der Post
mee directeur Van der Post zeker
niet wil zeggen, dat „ze de wijsheid
in pacht hebben". Ten bewijze
daarvan heeft hij op de rand van
zijn bureau dit zinnetje (alleen voor
hem zichtbaar) geplakt: „Je bent
zelf ook maar een zak".—J
K HAAG - Het akkoord dat de
ïkomstige regeringspartijen
niet meer strafbaar stellen
irtus hebben bereikt is door
ties die zich steeds voor
en! oorde zwangerschapsonder-
hebben ingespannen, nogal
(vangen. De NVSH betreurt
overeenkomst van de
jke partijen met de VVD en
Hinder ver gaat dan de ini-
g van het PvdA-kamerlid
Lamberts,
itreft het niet meer straf-
ellen van een geaborteerde
naar het blijven vervolgen
wij bevoegde aborteurs zijn de
iet met dr. Lamberts
eld f to komstige regeringspar
iilen de artsen alleen toe^
!g voor het afbreken van
ingerschap geven wanneer
de ingreep eerst overleg
abortusteam plegen. Het
m Kamerlid dr. Lamberts laat
daarin vrij.
vindt dat de artsen
met de vrouw zelf moeten
omdat men bang is dat er
bemoeienis van abortus
den duur te lange wacht
je ontstaan. Bovendien is de
nii bevreesd dat de teams een
ioofde druk op vrouwen zul
b uitoefenen om toch maar
g'fU fel begeerde abortus af te
idéj
blijking. met de huidige si-
fet men het akkoord wel als
basing wekkende stap vooruit,
Steens NVSH-woord voerder
.ay doet het toch wel on-
aan dat het leed van dui-
vrouwen in een politiek on-
deronsje alleen door mannen werd
afgehandeld.
Povertjes
Ook de Protestantse Stichting voor
Verantwoorde Gezinsvorming zit dat
nogal hoog en men vraagt zich dan
ook af of de inspraak van de vrouw
bij de uitvoering van de wetswijzi
ging wel voldoende gewaarborgd is.
De PSVG is wel ingenomen met
het akkoord, maar men vindt dat
de nieuwe regeling er niet toe mag
leiden dat medische ontwikkelingen
worden bevroren.
Nederlands eerste hoogleraar in de
seksuologie, de Amsterdamse prof.
dr. C. van Elide Boas, ziet het ak
koord van de „vijf" als het resul
taat van een politieke transactie.
„De christelijke partijen zijn de
VVD op financieel terrein tegemoet
gekomen en daardoor was het wel
duidelijk dat de VVD. op het gebie<
van de zedenwetgeving een veer
moet laten. Het resultaat vind ik
nogal povertjes", aldus prof. dr.
Van Emde Boas „maar het had er
ger kunnen zijn. Het is eigenlijk
een droevige zaak dat de politici,
kennelijk niet begrijpen dat er in
Nederland op het ogenblik een
noodtoestand heerst Dat ziet men",
aldus de Amsterdamse hoogleraar,
„aan de Londense abortusreizen".
De Amsterdamse gynaecoloog prof.
dr. G. J. Kloosterman, voorzitter
van. de door staatssecretaris Krui-
singa geïnstalleerde abortus-advies
commissie ziet het akkoord van de
„vijf" wel als een belangrijke voor
uitgang
Het komt volgens hem overeen met
één van de adviezen die zijn com- I
missie onlangs in een interimrap
port aan de staatssecretaris heeft
gegeven. Prof. dr. Kloosterman
hoopt dat er door de aanpassing
van de wet aan de praktijk een
eind zal komen aan de chaotische
toestand die er nu heerst. De wets
wijziging zal het volgens hem mo
gelijk maken dat vrouwen voortaan
maar zij vraagt zich af of de zeg
genschap van de vrouw wel groot
genoeg is.
„Wij moeten de abortusreizen naar
Engeland als een feit accepteren,
vindt ze, want wij kunnen nu ons
leven steeds internationaler wordt,
niet de klok terugzetten of onze
grenzen afgrendelen".
niet toch een abortus in het buiten
land kunnen krijgen.
In verreweg de meeste gevallen zal
het aanvragen van een zwanger
schapsonderbreking echter geen
probleem zijn. Het is niet de bedoe
ling dat de vrouwen voor een soort
rechtbank moeten verschijnen. Ze
zullen een persoonlijk gesprek met
tijd al illegaal abortussen uitge
voerd maar pas na het afschuwelij
ke Softenondrama durfden artsen
er eigenlijk voor het eerst openlijk
over te praten.
De grote omwenteling kwam echter
pas in 1967 toen in Engeland de
abortuswet werd aangenomen en
steeds meer organisatie zich voor
in Nederland geholpen kunnen wor
den, zodat er geen reizen meer no
dig zijn naar Londen, waar het de
abortus-artsen alleen maar om het
geld is te doen.
De Leidse moraal-theoloog, prof. dr
H. J. Heering, kan het met het ak
koord als het als noodmaatregel
wordt uitgevoerd wel eens zijn.
Wel staat hij nogal huiverig tegen
over het gemak waarmee de argu
menten voor de beëindigen van een
zwangerschap worden aangedragen
Het respecteren van het menselijk
bestaan moet. voor de abortusteams
en voor de vrouw volgens hem een
belangrijke overweging zijn.
Mevrouw M. C. Laan-Benders, pre
sidente van de Nederlandse Vereni- j
ging van Huisvrouwen, ziet het ak-
koord wel als een stap - vooruit, I
Het afgrendelen van de grenzen
ziet het Tweede-Kamerlid mr. A.
Geurtsen (VVD), onder wiens lei
ding het akkoord tot stand kwam,
nu juist wel als een noodzaak om
een vrouw wiens verzoek door een
deskundig team is afgewezen van
een abortusreis naar Londen af te
houden. Mr. Geurtsen vindt dat het
nieuwe kabinet, wanneer de wets
wijziging in werking treedt, er bij
de Britse regering op aan moet
dringen dat het aborteren van Ne
derlandse vrouwen dan in Engeland
wordt verboden.
Volgens mr. Geurtsen gaat men er
van uit dat de vrouw, de artsen en
de leden van het abortusteam ver
antwoordelijk handelen, maar wan
neer het verzoek van de vrouw on
redelijk is moet zij, volgens hem,
een psychiater of een maatschappe
lijk werkster krijgen.
Mr. Geurtsen verwacht dat de nieu
we regering nog voor het einde van
dit jaar de wetswijziging ter goed
keuring aan de Tweede Kamer zal
voorleggen. Hij hoopt dat men dr.
Lamberts dan nog net voor kan
zijn. Begin volgend Jaar zou de
wetswijziging na goedkeuring door
de Eerste Kamer in werking kun
nen treden. Nederland beschikt dan
over vrijwel dezelfde abortuswetge
ving als Zwitserland.
Dr. Aletta Jacobs, Nederlands eerste
vrouwelijke arts, pleitte in 1880 al
voor de legalisering van abortus.
Sindsdien hielden de discussie over
zwangerschapsonderbreking gelijke
tred met die over de emancipatie
van de vrouw.
Er werden door de eeuwen heen al
I een verruiming van onze wet uit
spraken. Alle mogelijke verenigingen
stelden abortus ter discussie, opeens
was het onderwerp niet meer taboe.
Kort nadat de paus de pil verbood
kwam de toenmalige generale over
ste van de Zusters van Liefde uit
Tilburg in ons blad tot de uitspraak
dat zij een vrouw die zich liet
aborteren, niet veroordeelde.
Katholieke en protestantse theolo
gen mochten dan wat ruimer over
het afbreken van een zwangerschap
gaan denken, de justitie hield de
vinger bij de wet. In oktober 1969
werd een Rotterdamse arts wegens
het plegen van abortus tot een boe
te van duizend gulden veroordeeld,
(de eis was vier maanden gevange
nisstraf).
De Amsterdamse moraal-theoloog
prof. dr. H. M. Kuitert, veroorzaak
te een maand later nogal veel op-
hschudding door de uitspraak „Als
een vrouw absoluut geen kind wil
hebben, dan heeft zij het absolute
recht op abortus".
In dezelfde roerige oktobermaand
kwam de Stichting voor Medisch
Verantwoorde Zwangerschapsonder
breking met het plan om in Rotter
dam een abortuskliniek op te rich
ten. De eerste is er nu in Arnhem.
De vrouwen in de Partij van de
j Arbeid zorgden op 29 november
j voor het begin. Ze eisten van
hun fractie de indiening van een
initiatiefwet waardoor abortus mo
gelijk zou worden. In december 1969
werden in vrijwel alle grote zieken
huizen in ons land abortusteams
i gevormd. Moraal-theoloog prof.
I Kuitert liet direct weten dat niet
I de teams maar de vrouw het laatste
woord moet hebben,
j In januari 1970 werd een illegale
aborteur door de Haagse rechtbank
tot zeven maanden gevangenisstraf
veroordeeld. Aan het eind van die
maand installeerde staatssecretai'is
Kruisinga de abortus-adviescommis
sie onder voorzitterschap van prof.
dr. G. J. Kloosterman.
Het PvdA-kamerlid dr. Lamberts zei
boos de benoeming van de commis
sie een vertragingsmanoeuvre te
vinden. Hij stelde de regering een
ultimatum: of de regering moet
met een wetsontwerp komen of de
PvdA zou dat doen.
Als het aan kabinetsinformateur
prof. Steenkamp ligt kan het nieu
we kabinet dr. Lamberts, die een
Jaar aan zijn initiatiefwet heeft ge
werkt, nog op het laatste nippertje
voor zijn.
01 N'INGEN - Sinds drie weken
klein deel van de dagclijk-
nj' foeienaanvoer op de veiling
atlifeTenaar niet meer recht-
naar de groenteboer, maar
Proefbedrijf Vocdselbcstra-
elij Wageningen. En pas daarna
rui Irie filialen (Almelo, Apel-
Jj Enschede) van het grootwin
grsi ijf Vroom en Dreesmann.
ottt
Sn? h isvrouwen daar kun-
kiezen. Tussen bakjes met
Ai ïn open en bloot ën zorgvul-
itóloten doosjes verpakte, be-
aardbeien. In Wageningen
ongeveer op de manier
ên|-Wij mensen ons regelmatig
laten doorlich-
het voorkomen van longtu-
pit dan ook meteen het ver-
wordt bestraald wan-
„dood" is, geen natuurlijke
Stoffen meer ontvangt; een
r- die ten doel heeft bederf
gaan en dus de houdbaar-
j£S [verlengen, terwijl menselijke
bij doorlichting nog wel
leven en daarom dan ook
I, i 1? mogelijk aan radio-actie-
f'ng dienen te worden bloot-
e;" llet ook begrijpelijk dat
er:- ^alingsapparaten waarmee
nii) winkeliers enkele Jaren gele-
JH voeten van hun klanten in
^hoenen zichtbaar maakten,
inmiddels weer verboden zijn. Feit
blijft dat de mensheid sinds de uit
vinding van de atoombom allergisch
is voor het woord radio-activiteit
Is zijn argwaan en eventuele angst,
waar het voedselbestraling betreft,
nu ook gerechtvaardigd?
Drs. R. M. Ulmann. directeur van
het Proefbedrijf Voedselbestraling,
vindt natuurlijk van niet. Hij be
grijpt onze aarzeling en hecht er
daarom veel waarde aan dat de
mensen wordt verteld wat er precies
aan de hand is. Bijvoorbeeld dat
bestraling het voedsel zelf niet ra
dio-actief maakt. Bestraling voegt
niets toe, het enige wat het doet is
de hele kleine organismen doden
die verantwoordelijk zijn voor het
bederf. In die zin is voedselbestra
ling dus een behandeling net zoals
drogen of verhitten en niet een toe
voeging zoals bijvoorbeeld met pe
kel, gist of antibiotica.s
j Albert Heyn heeft vorig Jaar tijdens
een proefperiode van zeven maan
den bestraalde champignons in de
winkel gehad. De reacties waren
toen niet onverdeeld gunstig. Is dat
nu met de aardbeien beter?
Drs. Ulmann: „Ik dacht van wel,
ja. In de eerste plaats zijn de fi
liaalchefs nu veel beter op de hoog
te en ten tweede stond er vorig
Jaar alleen maar „langer houdbaar"
op de doosjes. Dat was te vaag
Daarom staat er nu op alle doosjes
met bestraalde aardbeien een datum
i van uiterste houdbaarheid en bo-
vendien is er nu ook voor het eerst
I een aanduiding van een gegaran-
deerd gewicht van 250 gram Eer
1 doosje niet-bestraalde aardbeien
bevat ongeveer 200 gram, maar de
huisvrouw betaalt per gram precies
dezelfde prijs."
Bestraalde produkten kunnen vooi
de kleinhandel zeer interessant zijn
Ze zijn niet alleen langer houdbaar
maar blijven ook langer vers. Eer
gevolg kan zijn dat er minder vaal.
bevoorraad hoeft te worden, da
produkten van zaterdag nog op
maandag over de toonbank mogei
en dat er minder bedorven afval zal
komen. Een voordeel misschien oo'
voor de consument die slechts één
of tweemaal in de week boodschap
pen wil doen.
V. en D.-verkoopleider D. F. Rid
derhof vertelt dat de ervaringei
niet slecht zijn, maar dat kennelijl.
nog niet iedereen er van overtuigt
is dat bestraling ook werkelijk eei
verbetering is.
Aarzeling is er dus wel, maar vai
georganiseerd verzet schijnt in on;
land nog ge«n sprake te zijn.
Drs. Ulmann. „Ik ken maar één or
ganisatie in Duitsland, maar di(
verzet zich geloof ik tegen alles wai
nieuw is. Met de Reform-verenigin
gen hebben wij een allerplezierigst
contact. Eigenlijk komt het in hu:
straatje te pas, want bestraling ver
andert aan de hoeveelheid eiwitten, ken".
vetten, koolhydraten en vitaminen „In geen enkele Reform-winkel
net zo weinig als bijvoorbeeld ko- kan je aardappels kopen, omdat die straalde aardappels spruiten
met chemische toevoegingen tegen i niet meer en ik denk dat de kans
uitlopen behandeld zijn. Maar be- groot is dat de Reform-huizen die
I aardappels wel willen".
Adjunct-directeur A. J. Molenaar
van het in Ede gevestigde centrale
in- en verkoopbureau van de Ver
eniging Nederlandse Reform-huizen
jevestigt dat: „We hebben Juist gis
termiddag in Wageningen een ge-
;prek gehad.
Natuurlijk liggen die problemen
oor ons altijd erg moeilijk. Som-
nige produkten moeten wij ook ko-
:en en elke bewerking verandert er
ets aan, maar Je kan niet conse-
luent tegen elke behandeling zijn.
3ok wij richten ons naar de sa-
nenleving en we proberen er dan
iet beste uit te halen.'
Cen organisatie die onverdeeld en-
housiast achter voedselbestraling
taat, is het Voorlichtingsbureau
oor de Voeding. Wetenschappelijk
.ledewerkster juffrouw ir. J. Ham-
nink: „Bestraling is voor ons ge-
zoon één van de vele conserve
ringsmethoden. En een goede. Inge
blikte aardbeien bijvoorbeeld, die
lerst verhit zijn, zijn wel langer
houdbaar, maar blijven niet vers.
Ze worden slap en gaan verkleuren.
Bij sommige produkten, die een
hoge stralingsdosis nodig hebben,
<unnen ongewenste smaak- en
kleurveranderingen optreden. Daar
om zal bestraling vermoedelijk ook
nooit de enige conserveringsmethode
worden.'
