'Zusters van Liefde' thans
een levendige organisatie
Tilburgse orde past zich aan moderne tijd aan
Kerkdiensten Leiden en omgeving
WANDELLAND
WOORD
VAN
BEZINNING
PAGINA 10
LEIDSCH DAGBLAD
ZATERDAG 19 JTJïfl ZA'
ROSMALEN De katholieke kerk
heeft het moeilijk. Rebellerende
priesters zijn voortdurend in het
nieuws, maar als het op een beslis
sing aankomt treden er in ons land
méér zusters uit. In het afgelopen
jaar keerden 268 vrouwelijke reli
gieuzen vrijwel onopgemerkt terug
naar het wereldse bestaan. De uit
tocht van 243 priesters bracht ech
ter heel wat meer opschudding te
weeg.
„De zusters timmeren niet zo aan
de wegen zei kardinaal Alfrink tij
dens het Pastoraal Concilie. En
misschien komt het daardoor dat
het leven in de vrouwenkloosters
voor buitenstaanders nog steeds een
gesloten boek is.
Er zijn in Nederland nog onge
veer 28.000 zusters. Ruim dertien
honderd van haar leven nog net als
in de middeleeuwen. Ze brengen de
dag biddend en mediterend door en
verdienen de kost met borduren,
kaarsen maken en het restaureren
van oude boeken. De overige zusters
maken zich verdienstelijk in de ver
pleging, het onderwijs en het maat
schappelijk werk. Ze behoren tot
ruim negentig verschillende congre
gaties en vandaar dat het leven in
bijna elke klooster anders is.
Zo mogen de Norbertinessen, die
dit Jaar het zevenhonderd jarige be
staan van haar orde vieren, niet
eens voor een paar boodschappen
haar schilderachtige klooster in het
Noordbrabantst Oosterhout uit. De
leveranciers komen voor alles aan
de deur.
Bijna even teruggetrokken als de
Norbertinessen leven de Zusters van
het Kostbaar Bloed. Een poging om
zich door een modern habijt wat
meer in de wereld te plaatsen werd
door een Romeinse kardinaal ogen-
blikkélijk de kop ingedrukt. Hij
vond haar midi-rokken te frivool en
daarom moeten de zusters haar ha
bijten weer tot maxi verlengen.
Veel beter af
De Zusters van Liefde van Til
burg zijn als leden van Nederlands
grootste en meest progressieve orde
beslist beter af. Ze hoeven de moe
der-overste niet telkens om een
paar dubbeltjes voor de tram te
vragen want sinds kort krijgen ze
een vaste jaartoelage die voor haar
persoonlijke verlangens wat meer
speling laat. Bovendien mogen de
zusters nu ook kiezen of ze een mi-
di-habijt of een wat kortere, zelfge-
kochte jurk willen dragen.
Twee jaar geleden toen de Zus
ters van Liefde van Tilburg, na de
dood van Moeder Wilhelme, een
nieuwe overste moesten kiezen, be
sloten zij een nieuwe weg in te
slaan... De 2400 in scholen en zie
kenhuizen werkende zusters wilden
zich wat meer aan de moderne tijd
aanpassen. De nieuwe overste, die
zich gewoon zuster Mediatrix blijft
noemen, kreeg de opdracht om de
nog vrij behoudende orde te reorga
niseren tot een levendige, religieuze
commune.
Van inspraak en persoonlijke vrij
heid werd 'n traditie gemaakt en
daardoor is de congregatie volgens
ingewijden op het ogenblik de meest
vooruitstrevende ter wereld.
Zuster Mediatrix, die eerst als le
rares van een kweekschool aan de
Haagse Oude Molstraat en later als
rectrix van een Tilburgs lyceum,
voortdurend voor vernieuwing pleit
te, is er bijzonder gelukkig mee.
Haar hoofdkwartier, een fraaie villa
midden in de Brabantse bossen, is
voor de zusters meer een soort ad
viescentrum geworden, een open
huis waar zelfs novicen bij de dis
cussies welkom zijn. De beminnelij
ke overste, de vijftig net gepasseerd,
heeft zich niet door haar functie
laten imponeren. Ze voelt ook niets
voor het gebruikelijke eerbetoon en
doet haar werk ontdaan van alle
luister die voor heel wat andere re
ligieuze magistrates nog steeds zo
belangrijk is.
Erg nuchter
„Mijn ouders waren er fel op te
gen toen ik als negentienjarig meis
je in het klooster ging en misschien
komt het daardoor dat ik de dingen
nog steeds erg nuchter zie. Ik voel
mij helemaal geen overste, maar er
moet nu eenmaal iemand zijn .die
de zaken leidt". Zuster Mediatrix is
er de vrouw niet naar om van ach
ter haar bureau bevelen uit te delen.
Ze heeft trouwens nog nooit alleen
een besluit genomen omdat ze ge
meenschappelijke beslissing waarde
voller vindt. Meer collegialiteit en
een wat grotere persoonlijke vrij
heid zijn volgens haar een absolute
voorwaarde voor het voortbestaan
van de kloosterordes.
Zuster Mediatrix ziet het celibaat
niet als een probleem.
„Het gaat er om dat wij voor een
bepaalde levenstaak totaal beschik
baar willen zijn. Ik wil daarmee
niet zeggen dat wij betere verpleeg
sters, onderwijzeressen en maat
schappelijk werksters dan getrouw
de vrouwen zijn, maar wij willen
ons werk vanuit een diep religieus
besef doen. En dat is een an
dere benadering. Een benadering
die niet meer zo aanslaat in deze
tijd want als er zich per jaar één
novice bij ons aanmeldt mogen wij
blij zijn. Heel wat meer zusters tre
den uit. De vernieuwing gaat som
migen niet snel genoeg, maar wy
kunnen niet vlugger".
„Het zou de oudere zusters die zich
jarenlang hebben doodgesjouwd en
die bijna hun hele leven onderdanig
zijn geweest, te veel teleurstelling ge
ven. Over een paar Jaar zullen de
zusterordes wel veel kleiner zijn
dan nu, maar ik geloof niet dat ze
zullen verdwijnen. Volgens mij zul
len er altijd vrouwen zjin die be
hoefte aan een religieuze levensver
vulling hebben. En voor haar is
trouwen niet zo belangrijk, want Je
kunt nu eenmaal geen twee dingen
tegelijk doen."
Zouden de zusters in de toekomst
niet wat meer zeggenschap over het
bestuur van de katholieke kerk
kunnen krijgen?
In haar sober gemeubileerde
werkkamer glimlacht zuster Media
trix." Een vrouwelijke kardinaal
komt er voorlopig nog niet en aan
een vrouwelijke priester hoeven wij
ook niet te denken. Wat dat betreft
zijn de protestanten ons voor, maar
er is wel veel veranderd. Vroeger
zeiden ze altijd... ach die nonnetjes
en je had echt het gevoel dat je
niet serieus werd genomen, maar
tegenwoordig vragen de bisschoppen
om onze mening".
„Als er problemen zijn, bel ik de
kardinaal op. Daar zou een moe
der-overste vroeger niet aan zijn
begonnen, maar op het ogenblik
kan je zelfs in Rome met de hoog
ste functionaris van de Congregatie
van Religieuzen, een soort pauselij
ke minister voor de kloosters, ge
woon zaken doen.
Een Amerikaanse zusterorde, die
kortgeleden de benoeming van
vrouwen op hoge posten eiste kreeg
in Rome nog geen gehoor. Voorlopig
lukt het nog vrijwel geen enkele
vrouw om bij het Vaticaan een voet
tussen de deur te krijgen, maar nu
er een doorbraak op lager niveau is,
vind ik een emancipatie om de
emancipatie niet erg zinvol. Verant
woordelijkheid trekt de meeste
vrouwen trouwens niet erg aan."
„Er is veel veranderd" vindt zus
ter Mediatrix. „Toen ik als jong
meisje in het klooster kwam, mocht
je nooit met je medezusters over Je
moeilijkheden praten en je mocht
zelfs niets over je familie zeggen.
Daarvoor kon je alleen by de moe
der-overste terecht, maar die stond
zo ver van Je af dat Je geen per
soonlijk kontakt met haar kon krij-
LEIDEN Herv. Gemeente.
Hooglandse Kerk 10.00 uur: Ds. C.
H. Bijl, Jeugddienst, 11.45 uur Oecu
menische studentendlenst. 6.00 uur Ds.
S. W. Verploeg, Oudshoorn.
Marekerk 10.30 uur: Ds. A. J. De
Jong. Heilig Avondmaal.
Maranathakerk —Lage Morsweg 10
uur: Ds. W. G. Meyering, Voorscho
ten.
Koningskerk: Koningsstraat: 10 uur
Ds. G. C. Post, Heilig Avondmaal.
Bethlehemkerk Driftstraat 10.00 u
Ds. H. J. van Achterberg.
Bevrijdingskerk Montgomerystraat
10.30 uur: Ds. Joh. Poort.
Vredeskerk Burggravenlaan 10.00
uur ds. K. Bouhuys.
Ver. VrJjz. Hervormden Aula Asser-
straat 1 10.30 uur ds. M. J. Wagen
voorde.
Egllse Wallonne Breestraat 10.30 u
Pasteur D. Ribs.
Academisch Ziekenhuis 10.00 uur Ds.
P. J. D. van Malssen.
Diaconessenhuls Houtlaan 55 10.30
uur ds. P. Reedijk Voorschoten.
Oec. Werkplaats Levendaal Leven
daal 101 10.30 uur: Samenkomst.
Jeugdkapel Vredeskerk. 10.00 uur dhr
M J. Verhey. Schevenlngen.
Jeugdkapel „De Goede Herder"
Oude Vest 13 10.30 uur: Dhr. A. Faas.
Radiogemeente: Marekerk 7.30 uur
ds. G. Toornvliet, Bloemendaal.
Geref. Kerk.
Zuiderkerk: 10 uur ds. Bovenberg 5 u
de heer S. v. d. Land.
Petrakerk 10 uur Kand. Th. M. Mid
delkoop, Amstelveen. 7 uds Hortensius.
Oude Vestkerk: 10 uur ds. Krone-
meijer. 5 uur ds. Bovenberg.
Beloftekerk: 10 uur dr. F. D. Kraan
Den Haag. 5 uur ds. Kronemeijer.
Bevrijdingkerk: 9 uur ds. A. Geense-
Ravesteln. Leiderdorp, 5 uur kand. Th.
M. Middelkoop.
Groenhoven: 10 uur: Ds. Hortensius.
Gezinsdiensten „Jeugdhaven": 10 u.
„De Mirt": dhr. Verheul. 10 uur „Het
Mierennest": de heer Kroon.
„De Tamboerijn", Valeriusstraat 73
10.30 uur Jeugddiensten voor de lagere
schooljeugd.
Geref. Kerk (Vrijgem.) 10 en 5 uds
J. v. d. Haar.
Geref. Gem 10 en 4.30 uur R. Boo-
Baptlstengem (Oude Rijn 3) 10 uds
R. Reillng. J
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 u ds. Car-
^Doopsgezlnde Remonstr Gem 10 uur
dr. A. W. Cramer.
Evang. Luth. Gem 10.15 ds. J. Happee
Leger des Hells 10 uur heiligings-
Chr. Science (Steenschuur 6) 10.30
Hollandse dienst.
Oud Kath. Kerk (Cronesteinkade)
H. 9.45 uur.
Vrije Kath. Kerk (Vreewljkstr) 1.30 u
gezongen HM.
RK Kerk H. Antonius zat av 7 uur
9.30 11, 12.15 Haagse Schouw zat av.
7. 8.30, 9.30, 11.30 en 6.30 uur. Harte-
brug zat av 7 u, 8, 9, 10.45, 9.30 en 11
uur, 6.30 u Bijkerk Timorstr 9.30 en
11 uur. Leonardus zat av 7, 9, 10.45,
12 en 7 uur. Petrusparochie (zat 7), 9
10.30, 12 en 6 uur. Stud, parochie zat
av 7 uur in Lodewijkskerk zond. 11.45
uur In Hooglandse Kerk Herensingel
zat av 7 u, 8. 9.30, 11, 12.15 en 6 uur.
Aarlanderveen Herv. Gem. 10 u
ds. G. van Hoegee, 7 u geen opgaaf
ontvangen. Geref. Kerk 10 u en 6.30
uur ds. A. Borman, Chr. Geref. Kerk
9.30 uur Dienst des Woords, 2.30 uur
ds. H. C. v. d. Ent. RK kerk (zat 7
uur) 7.30 en 10.30 uur. Dorpshuis Ter
Aar Aardam 9 en 12 uur.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem.
Adventskerk Julianastraat 9.30 u ds. J.
H. Bogers, 6.30 u ds. M. Hanemaaijer,
Kruiskerk Gouwsluis 6.30 u ds. G. C.
Post. Opstandingskerk Prinses MariJ-
kestraat 9.30 uur ds. M. Hanemaayer
6.15 uur zangdienst, 6.30 uur Open
deurdienst dhr. Boomsma, Gebouw Na
bij Van Lennepstraat, Zaal Opstan
dingskerk Prinses Marijkestraat 9.30 u,
Jeugdkapel dhr. J. B. H. Lefeber, Mar-
tha-Stlchting „Rijnstroom" 10.30 uur,
ds. I. J. Walpot, Oudshoorn Kerk,
Oudshoornseweg 10 uur ds. G. Cadée,
6.30 uur ds. S. W. Verploeg. Hervorm
de Slonskerk Hooftstraat 9.30 uur Ds.
van Eijk, De Goede Herderkerk Ten
Harmsenstraat 10.30 u ds N. J. M.
Hoogendljk, Rldderveld „Het Kasteel"
Veldbloemweg 9 uur ds. N. J. M. Hoo
gendljk, Aula Morgensterschool Parel-
straat 5 uur ds. G. Cadée. Geref. Kerk
Raadhuisstraat 10 u en 6.30 u ds. Fr.
de Jong, Salvatorikerk W. de Zwijger
laan 10 u en 6.30 ds. M. van Har-
melen, De Goede Hederkerk Ten
Harmsenstraat 9 uur en 6.30 uur ds,
G O. N. Veenhuizen, Kasteel Rldder
veld Veldbloemweg 10.30 uur en 6.30
uur ds. J. Kapteljn, Geref. Kerk vrij
gemaakt 9.30 uur ds. H. W Ophoff,
Kantine Sociale werkplaats 6.30 uur
ds P. Deddens, Chr. Geref. Kerk, Je-
ruzalemkerk Grljpensteinstraat 9.30 u
en 4 30 u ds. P. Sneep. Oud. Geref.
Gem.' Kerkgebouw Hooftstr. 240 9.30 u
en 4 uur Leesdiensten, Baptisten Ge
meente, Kerkgebouw Molenvlletlaan 10
uur ds. W van Rijn, 6.30 uur ds. M.
Cohen, RK St. Bonifaciusk (zat 7 u)
8.30, 10 uur, en 11.30 uur. RK Plus X
kerk (zat 7 u) 7.30, 9, 10.30, 11.45
5.30 uur. RK Parochie Ridderveld (zat
6.30 uur) 8.45 11.15 en 5.30 uur.
Bodegraven Herv. Gem. 't Anker
9.00 en 10.30 uur ds. J. H. Cirkel 6 u
dr. J. Haitsma (Woerden), Salvator-
kerk 10.00 uur ds. A. Th. Rothfusz
(Ermelo) 6.30 uur ds. W. Balke, Beth
lehemkerk 9.30 uur ds. C. v. d. Bosch
(Gorlnchem), 6.30 uur ds. J. van Slie-
dregt (Ouderkerk) a.d. IJssel), Geref.
Kerk 10.00 uur ds. B. J. F. Schoep HA
6.30 u ds. L. Buitenhuls, Geref. Kerk
vrijgemaakt 9. en 4.15 uur ds. P ded
dens (Rozenburg). Geref. Gemeente: 10
en 6.30 uur ds. C. J. v. d. Noort (Zeist
Evang Luth Kerk 9.00 uur ds. D. Po-
buda. Evangelisatiekring 10 uur Ere
dienst. 6.45 uur Vlcory Trio RK Kerk
(zat 7) 8. 10. 11.30 en 5.30 uur.
Boskoop Herv Kerk 9.30 u ds. A.
de Leeuw, 6.30 uur ds. T. H. Oosten-
brug geref. kerk 9.30 en 6.30 uur ds.
C. van der Tas, Maranatha-mavo 11 u
ds. C. van der Tas, Chr. Geref. Kerk
9.30 en 6.30 uur ds. K. G. van Smeden,
Geref. Gemeente 9.30 uur leesdienst,
nam. 3.30 uur ds. A. F. Honkoop, vrljz.
Prot. 10 uur in Rem. Kerk, de heer P.
v. d. Laarse, Evangeliecentrum Nieuw
Leven 9.30 uur in gebouw Concor
dia de heer Th. Verwoerd, Verg. van
gelovigen 9.30 en 5 uur samenkomsten
In lokaal Nieuwstraat 27 volle, evange
lie „Bethel", 9.30 uur samenkomst, RK
kerk dorp (zaterdagavond 7 uur) 8.45
10 en 11.30 uur, Ontmoetingscentrum
Snijdelwljk (zaterdag 5.30 uur) 9.30 u.
Hazerswoude Herv. Gem. 9.30 u
Eerw. heer Hoogendljk. 6.30 uur ds. L.
Lagerweij, Geref. Kerk RK kerk St.
Bernardus Rijndijk zat
7 uur 9.30 uur en 11 uur, RK kerk St
Mlichael Rijndijk zat 7 uur 9 uur en
11,30 uur, RK kerk Dorp (zat 7 u) 8,
10 en 11.30 uur.
Hillegom Herv. Gem. 10 uur ds.
J. v. d. Velders, Lisse 7 uur ds. J.
Bronsgeest, 10 uur Jeugdkapeldienst in
de catine van Leeuwenstein, Pastoor
laan Dorpshuls Venneperweg 10 uur
dhr. D. de Gier, Jeugddienst mede
werking van fam. De Gier uit Hille
gom. Geref. Kerk 10 en 5 uur ds. J.
Hartkamp, Chr. Geref. Kerk 9 uur
ds. Biesma Lisse 7 uur ds. Prins, Aals
meer. Volle Evangelie Gem. 10 u bij
eenkomst In Nutsgebouw, Van Den
Endelaan zondagavond 8 uur Bijbel
studiekring Klein Vreewijk 3 Lisse. RK
Kerk (zat 7) 7, 8.30 10, 11.30, 12.46
en 5.30 uur.
Kaag Herv. Gem. 9.30 en 7 uur.
ds. J. J. Ruitenburg, RK kerk (zat 7)
8, 10 en 7 uur.
Collegiale sfeer
Trouwens alles wordt nu in de
collegiale sfeer bepraat. Er is geen
hiërarchieke leiding meer, maar een
gemeenschap. De zusters doen alles
samen. Wij zijn een soort religieuze
commune. Dat maakt het novicien
wel eens moeilijk want de Jonge
zusters wennen vaak niet zo ge
makkelijk aan het groepsbestaan en
dat is dan ook de reden waarom
wij tegenwoordig veel strenger se
lecteren. Een meisje dat zich in
deze tijd tot het kloosterleven aan
getrokken voelt, moet weten waar
aan ze begint.
Toch laten wij zoveel mogelijk
aan de persoonlijke vrijheid over.
Ik zal geen enkele zuster voor
schrijven of ze nu vóór of tegen
abortus moet zijn. Ze moet het
afbreken van een zwangerschap als
maatschappelijk werkster of als
verpleegster zelf van geval tot geval
kunnen beoordelen. En zo is het
ook met de drugs en wat de onder
wijzeressen betreft met de seksuele
voorlichting aan de jeugd. Wij wil
len van de vaste normen af. De
zusters moeten door discussie tot
een eigen mening komen."
De ommezwaai naar de moderne
tijd is voor de Zusters van Liefde
een sukses geworden. Zuster Me
diatrix merkte het zelf toen ze haar
habijt voor goed voor een paar
flatteuze japonnen verwisselde. „Ik
heb nu voor het eerst het gevoel
dat ik weer mijzelf kan zijn, want
Katwijk aan den Rijn Hervorm
de gemeente Dorpskerk 9.30 de heer
Drijver Voorschoten 6 uur ds. Heij-
mahs, Ontmoetlngskerk 10 u ds Hey-
mans, 6.30 uur ds. Heijmans,
6.30 u ds. Van Roon Katwijk aan Zee
School Narcisstraat 10.30 uur ds. Lije
zen Noordwijk, Open-Deur Dienst Ge
reformeerde Kerk 9.30 en 6.30 ds. El-
derman, RK kerk (zat 7) 9.30 11.15 u.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nwe
Kerk 10 uur ds. C. van den Berg 6 u
ds. A. Vink, Oude kerk 8.30 uur ds. W
Vroegindewey
In Londen hield de "Raad
van christenen en joden" zijn
jaarlijkse bijeenkomst in een sy
nagoge. Op de joto v.r.n.l.: de
Anglicaanse aartsbisschop van
Canterbury dr. Michael Ramsey,
hoofd-rabbi van de "United He
brew Congregations" dr. Imma-
nuel Jakobovits en de r.k. aarts
bisschop van Westminster kardi
naal Heenan.
in een habijt was ik altijd een
soort bezienswaardigheid waarnaaf
op straat een tikkeltje medelijdend
werd gekeken."
ds. J. P.
Treure, Ichthuskerk 10
Pannekoek van Leiden 5 uur ds. J.
Boogaard, van Woerden, Pniëlkerk 9.30
uur Ds. C. Treure 6 uur Kand. J. J.
W. Mouthaan, uit Bleskensgraaf, Groen
van Prinstererschool 10 uur ds. W.
Vroegindewey. Zeehos.: 8.45 v.m.
Gereformeerde Dienst Wijkgebouw „De
Hoeksteen": 10 uur Dovendienst, Zie
kenhuis „Overduin" 2 uur ds. J. G. van
Ieperen, Geref. Kerk Vredeskerk 9.30
uur ds. R. de Vries (HA), 5 uur ds.
R. de Vries, Triumfatorkerk 9.30 uur
ds. F. Pijlman (HA) 6.30 uur ds. F.
Pijlman. Chr. Geref. Kerk 10 en 5 uur
ds. H. C. v. d. Ent, Geref. Kerk vrij
gemaakt 9 en 7 uur ds. Roukema, Ge-
reform. Gemeente Remisestr 10 en 5 u
ds. v. d. Bijl, RK kerk N.C.I. Hoornes-
laan 6 uur, Volle Evangelie Gem in
openbare school Voorstraat 100 10 uur
dhr. Bulthuis.
Koudekerk Ned. Herv. Kerk 10.00
uur en 7.00 uur n.m. ds. J. Th. W.
Quak (viering H.A) Geref. Kerk 10.00
uur v.m. en 7.00 uur n.m. Ds. H. J.
Swierts rk Kerk (Verenigingsgebouw:
10.15 uur.
Leiderdorp Herv. Gem. Dorpskerk
10 uur ds. J. P. Honnef, Geref. Kerk
Hoofdstraatkerk 10 uur ds. J. A. van
Netten, 6.30 uur ds. J. P. Honnef,
Scheppingskerk 9, 10.30 en 5 uur ds.
G. v. Loenen HA, RK Kerk (zat 7.30)
9. 10.30 en 12 uur.
Leimuiden Herv. Gem. 9.30 uur
ds. J. H. de Vree, Geref. Kerk 9.30
uur en 7 uur ds. Jos G. Los, RK kerk
(zat 7 uur) 7.30 9.30 en 11.15 uur.
Lisse Herv. Gem. Grote kerk 9.
uur ds. H. G. Oostinga 7 uur ds. J.
Snilders te Warmond (Jeugddienst m.
medewerking van de „Flints"), Helve-
tiakapel 10.30 uur ds. H. G. Oostinga
Geref. Kerk 10.00 uur de heer Slpke
van der Land van Wassenaar. 7.00 uur
ds. D. N. Wouters, van Amsterdam-cen
trum, Chr. Geref Kerk 10 en 4.30 uur
ds D. H. Biesma, Geref. Gem, 10 en
4 uur ds. W. Suyker, Geref. Kerk 10.30
ds. J. Bos van Lelden 4.30 u leesdienst.
Oud. Gereformeerde Gemeenten 9.30
en 3.00 uur leesdiensten, Ned. Protest.
Bond (in gebouw „Groene Kruis") om
10.15 uur ds. T. Bruinsma van Lelden.
Aktie Kruistochten Nederland: maan
Nieuwe 'paus' voor
de Cao Dai-sekte
SAIGON (Reuter) President
Ngoejen Van Thieu van Zuid-Viet-
nam was dezer dagen getuige van
de installatie van de nieuwe „paus"
van Cao Dai-sekte, de 79-ja-
rige Troeong Hoe-doc, in de kathe
draal van Tay Minh bij de Cam
bodjaanse grens. De Cao Dai-sekte
is een religieuze beweging en telt
ongeveer twee miljoen volgelingen
in Zuid-Vietnam. De sekte rekent
Boeddha, Christus en Victor Hugo
tot haar heiligen. In een toespraak
prees de Zuidvietnamese president
de beweging voor haar bijdrage aan
de nationale strijd tegen het Franse
koloniale bewind en tegen de com
munisten.
dagavond 8.00 uur ds. J. Gravendeel in
Welkom. RK Kerk St. Agatha-paro-
chie (zat.av. 7 uur) 8.30 uur 10.15 uur
11.45 en 7 uur. Dependance Poelpolder
Parochie (zat av 7 uur 9.00 en 11.30
uur. Maria Parochie (za.av.) 7 uur
8.30 en 10.30, 12.00 en 5.30 uur. Engel,
bewaarders-parochie (zat av 7 uur)
7.30 uur 8.45 uur 10.45 en 5.45 uur
H. Mis.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 uur
ds. de Jongh, 6.30 uur ds. G. van Doorn
Geref. Kerk 9.30 u en 6.30 u ds. R. J.
A. Hanenburg, Chr. Geref. Kerk 9.30
uur Dienst des Woords 6 uur Eerwaar
de heer J. van Leeuwen, Rem. Geref.
Gem. geen opgaaf. RK kerk (zat 7
uur) 7.30, 9, 10.45 en 7 uur.
Nieuwveen Herv. Gem. 9.30 u en
6.30 uur ds. P. A. A. Klusener, Geref.
Kerk 9.30 uur en 6.30 uur Prof. dr.
Nic. H. Ridderbos, RK kerk (zat 7 u)
9, 10.45 en 5 uur.
Nieuw-Vennep Herv. Gem. 9.30
uur ds. S. G. J. Goverts, bed. H.A. 7
uur idem, Dorpshuis Venneperweg 10 u
dhr. De Gier, met medewerking van
fam. de Gier, Hillegom, zang. Gerefor.
Kerk 9.30 uur ds. D. Hoornstra 4.30 u
den Heeten, Chr. Geref. Kerk
9.30 en 3 uur W de Graaf.
Noordwijk aan Zee Ned. Hervorm.
Kerk Hoofdstraat 10 uur ds. A. Vink
(Katwijk) De Rank Golfbaan 7 uur ds
A. L. Lapré, Sole Mio 9.30 uur ds. W.
Kool (Katwijk), Herv. Ger. Evangeli
satie (oude Mulo, Schoolstr) 10 uur
de heer J. Hensen (Leiderdorp) 3.30 u
ds. C. Treure (Katwijk aan Zee). Ger.
Kerk Hoofdstraat 10 uur de heer P.
If'
Noordwijk-Binnen: Ned. Herv. Gem.
Kerk Vinkenlaan) 10.30, 12 en 7 uur.
H. J. van Achterberg (Leiden), Geref.
Kerk 9.15 uur ds. H. Lijesen 5 uur
ds. H. van den Berg (Sassenheim) Van
den Berghstichting 11 uur ds. B. Bou-
ma. Ned. Prot. Bond, Lindenplein 10.30
uur ds. E. Frater Smit (Amsterdam)
RK Kerk (zat 7) 8, 9.30 11 en 12 uur.
Noordwijkerhout Herv .Gem. 10. u
en 7 uur ds. J. Streefland HA. RK
Kerk St; Josef (zat av 7 u) 8.00 10
11.30 en 7 uur, St. Viktor (zat av 7
uur 8.00 9.30 11.00 en 6 uur. H. Hart
van Jezus in De Zilk (zat av 7 u) 8.30
10.00 en 11.30 uur.
Oegstgeest Herv. Gem. Groene-
kerk 9 uur ds. J. Irik, Pauluskerk 10
uur ds, W. E. Verdonk, Geemtencen-
trum 7 uur ds. A. P. van der Haas,
Den Haag, Ver. van vrijz. herv. (in
Gemeentecentrum) 10.30 uur dr. H.
Faber Wassenaar Geref. Kerk 10 uur
ds. Heemskerk 7 uur ds. A. P. v. d.
Haas. Geref. Kerk vrijgem 8.30 uur ds
J. v. d. Haar, 3 uur ds K. Deddens
Zuid-Limburg is niet het eni
ge land waar enthousiaste wan
delaars hun hart kunnen opha
len. Je zou in het algemeen
kunnen vragen wat nu eigen
lijk het aantrekkelijke is van
wandelen. Hier volgen enkele
antwoorden, die gemakkelijk
door iedereen die mee wil den
ken over dit onderwerp aange
vuld kunnen worden.
Om te beginnen: lopen is
geen wandelen. We zeggen, dat
een motor goed loopt. Een beek
of rivier heeft een loop. Bij
die moter en dat stro
mende water zou Je niet
van wandelen kunnen spreken.
Als iemand door de stad loopt,
gaat dat meestal vlug. Je loopt
hard om Je bus of trein nog te
kunnen halen.
Wandelen gaat samen met
rustig de tijd hebben. Je moet
zoveel onderweg kunnen bekij
ken. En altijd nog kom Je ogen
tekort om zovele bijzonderhe
den van een landschap, van
bloemen en bomen of huizen in
je op te nemen. Foto's en films
zijn wat dat betreft een goed
steunpunt voor de herinnering.
Dan beleef je het nog weer eens
en soms zie je op de foto's of
film dingen terug die je eigen
lijk allang bent vergeten.
Bij uitzondering gaan mensen
alleen wandelen. Het vraagt een
zekere moed. Met jezelf alleen
zijn, is vaak niet gemakkelijk.
Toch kim je soms al wandelend
tot jezelf komen, en voor be
paalde moeilijkheden een oplos
sing vinden.
Gebruikelijker is dat Je sa
men wandelt. Met zijn tweeën
of met een groep. Dan is wan
delen een goede gelegenheid
voor gesprek. In de oudheid
EEN-TAND' TOCH
MENS
Eén-tand is 'n oude Papoea in een
dorp in Australisch Nieuw Guinea.
Hij wordt al jaren zo genoemd, om
dat die ene tand in de bovenkaak al
les is wat van zijn sterke gebit is
overgbleven. Hij verdient de kost
door hout te hakken voor een klein
zendingsziekenhuisje. Omdat hij pas
heeft leren lezen, is hij vaak te vin
den iri de keuken van het ziekenhuis,
gebogen over zijn bijbel. Of hij leest,
gezeten op het gras onder een
boom, patiënten voor die een beetje
mogen rondlopen.
Zelf staat hij ook onder behande
ling: zijn beide ogen zijn ontstoken.
En dan komt het ogenblik, dat de
arts hem moet vertellen: „Eén-tand,
ik heb slecht nieuws voor je". „Moet
Ik een bril dragen?" vraagt hij ge
spannen. De dokter schudt zijn
hoofd. „Dat zal je misschien een
poosje goed doen, maar niet lang. Je
zult op den duur blind worden en
ik kan je niet helpen".
De volgende ochtend was de oude
houthakker spoorloos. Een jonge ke
rel kwam zijn werk overnemen. Hij
vertelde dat de oude Eén-tand hem
had gezonden. Waar de oude man
heen was, wist hij niet.
Na dagen zoeken werd Eén-tand
eindelijk gevonden. Hij zat verscho
len op de begraafplaats van zijn
stam. Een jongen bracht hem elke
dag wat te eten. De dokter ging hem
opzoeken en vroeg: „Waarom heb je
je hier verstopt? Waarom ben je niet
in het ziekenhuis gebleven waar ik
je kon helpen?" En dan volgt dit
aangrijpende antwoord: „Toen u me
vertelde dat ik spoedig hele
maal blind zal worden, heb ik me
RK kerk (zat 7) 10.30 12 en 6 uur
Bonaventurakapel (zat 6.30) 8 en 10
Oude Wetering Herv. Gem 7 uur
ds. Lalleman (HA) Geref. Kerk 9.30 u
en 6.30 uur ds. G. van Halsema, Rem.
Geref. Gem. geen opgaaf, RK Kerk
Meerkreuk (zat 7 uur) 8.15 uur 9.45
en 11.30 uur.
Rijnsaterwoude Herv. Gem. 9.30 u
ds. T. H. Oostenbrug 7 uur Eerw. hr.
van Gorcum, Chr. Geref. Kerk 9.30 u
Bouw RK kerk (zat 7 uur) 7.30 9.30
5 uur ds. Wisse Bethelkerk 9.30
ds. Wisse (HA) 5 uur ds. Van Gosliga
Camping Koningsshof 10.30 u dhr. H.
Binnendijk, Geref. Kerk Petrakerk 9.30
uur dhr. Brouwer Katwijk 5 uur ds.
Huisman Immanuëlkerk 9.30 uur ds.
Huisman 5 uur ds. Bijleveld, Marana
thakerk 9.30 uur ds. Bijleveld 4.30 u
ds. G. van Duinen, Den Haag, Geref.
Kerk vrijgem. 10 en 5.15 uur ds. K.
Deddens Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 u
dienst, RK kerk ln tuinbouwschool zat
7 uur 10.30 uur.
Sassenheim Herv. Kerk 10 uur en
6.30 uur ds. A. Westra (HA) Gereform
Kerk 9.30 uur ds. H. v. d. Berg 5 uur
Ds. H. Lijesen van Noordwijk Chr.
Geref. Kerk 10 en 5 uur ds. L. S. den
Boer RK kerk 8, 9.30 11 en 5.30 uur.
Valkenburg Herv gem 10 uur en
6.30 uur ds G. Zonneveld (HA) Geref
Kerk 9.30 en 6.30 uur ds. H. Rooze,
Ger. Kerk vrijgem. 9 uur ds. A. Ka
mer 3 uur ds J. van de Haan.
Voorhout Herv Gem. 10 uur prof
dr. J. N. Bakhuizen v. d. Brink van
Leiden, RK kerk (zat 7) 7.30 9.00 10.30
11.45 en 5.30 uur.
Voorschoten Herv. Gem. Dorps
kerk 10 uur en 7 uur Hulp en Heil
10 uur Rijndijk 10 uur Aula Noord-
Hofland 9.45 uur, Geref. Kerk 8.30 u
ds. Reedijk (flA), 10.30 en 4 uur ds.
de Zeeuw, Gereform kerk vrijgemaakt
10 en 5 uur ds. J. Bos uit Leiden RK
Kerk Laurentius (zat 7) 7.30 9, 10.30
12 en 5 uur Moeder Gods (zat 7) 8,
10, 11.30 en 6 uur.
Waddinxveen Herv. Brugkerk 9.30
uur ds. T. van 't Veld 6.30 uur ds.
D. van Vliet Wijkgebouw 9.30 uur ds
D. van Vliet 6.30 uur ds. H. Vreekamp
Oosterwolde, Bethel: 9.30 uur ds. J. v.
de Heuvel 5 uur ds. T. van 't Veld do
pen, Geref. Ver. gebouw ds. J. Boey,
Katwijk aan Zee 5 uur ds. Joh. Booy
Utrecht, Ontmoetlngskerk 10 u ds. J.
Booy Utrecht 5 uur ds. G. O. N. Veen-
huizen Alphen aan de Rijn Ned Herv
Immanuël 9.30 uur ds. E. H. Kalk-
wandelden filosofen met hi
leerlingen en intussen went
moeilijke vraagstukken be:
ken. Rabbijnen deden dit
wel. Van Jezus wordt ge
dat Hij rondwandelde. Hoeva
gesprekken zijn op die Jare
lange tocht door het Jooj
land niet gevoerd met g
leerlingen. Later hebben zij
le uitspraken van Jezus oë
schreven. Die vinden wij in
Evangelieboeken.
Samen wandelen beteke
niet dat Je zonder meer a
een ander mee moet gaan.
is mogelijk dat die ander
omgeving kent. Hij kan als gj ^"r
fungeren. Maar meestal ovi in
leg je samen op een kruispu in
of als de weg niet duidelijk
welke richting gekozen nu un-
worden. Daarin ligt een st n
persoonlijke keus, een verai
woordelijkheid die niet alle i T
letterlijk bij wandelingen mi goi
juist ook in het gewone levi i i
in handel en wandel
Daarom: leef en wandel èvei
denk daarbij na of spreek m
de ander, in het wandellsi de
van deze wereld.
Herv. Pastorie,
Aan het Veld 6,
Gulpen.
Dr. P. L. Schoonhei eei
Predikaj
Zuid-Limbui jtii
EENBRUIKBt
hier teruggetrokken om Gods
uit mijn hoofd te leren. Ik j
veel mogelijk gedeelten onth In
Ik heb de Bergrede al geleerd
verhalen over de kruisiging eni
standing en ook de gelijkeniss
jongen die me elke dag mijn
brengt overhoort me. Ik kon
spoedig weer in het ziekenhuis
Dan kan ik geen hout meer h
maar ik kan de patiënten wel i
len wat er in de bijbel staat,
u mij zei dat ik blind zou
dacht ik dat ik een onbruikbaw p(
zou zijn. Maar nu kan ik
iets voor andere doen",
verklaarde o.m. teleurgesteld I -v.-
over het standpunt van de
ten opzichte van de geboorte!
king.
Engelse r.k.
priester geef!
voorkeur aai)1
het huwelijk
LONDEN (AP) Een
Engelse r.k. priester heeft j
meenteleden medegedeeld, datl
het priesterschap de rug b
om te trouwen. Wel zal hij I
katholiek blijven en zal h
verzetten tegen elke poging o
te excommuniceren. Kenneth
een 52-jarige bekende radio! e
over godsdienstige onderwerp lvo
schrijver van godsdienstige li
wiens parochie te Couldson in 1
rey ten zuiden van Londen a 'de
van de vooruitstrevendste va n vi
heel Engeland wordt besd ten-
tnt£
u
(Foto Hol
man 5 uur ds. J Poort, Oud GJ
Ned Zuidkade 158 10.00 en 6"
Leesdienst Chr. Afgescheiden G£
en 5 ur ds. A. P. Verloop.
Warmond Herv Gemeente
ra ds. J. M. Snijders RK kerk
8, 10 en 11.30 uur.
Woubrugge Herv Gem Jjj
Moerman Aalsmeer 6.30 ds.
Zevenhoven Geref Kerk 9.3(
Ds. van Duinen Den Haag.
Zevenhoven Herv Gem 9.M
ds. Reijenga Geref. Kerk 9.30 f
7 uur kand. B. M. J. SchelM
Kerk (zat 7 uur) 7.45 uur 9
10.45 uur
Zoeterwoude Herv Gem li-
dienst, RK St Jan Kerk ZuicM
weg (zat 7.30 uur) 7.30 10 uur es
Christus Dienaar Kerk (zat 7 a
10 11.30 en 6 uur, RK Kerk
(zat 7 uur) 8.45 10.30 12 en
Zwammerdam Herv Gem
ds. D. Goudzwaard, 5 u ds,
Geref. Kerk 10.30 uur ds. G,
Veenhuizen, 5 uur ds. B. J. F;
Rem. Geref. Gem. RK kerk ('J
8 10 11.30 en 5.30 uur.
