V olkerenmoord
n VOLK VECHT
VOOR HET
LEVEN IN
VERGETEN
OORLOG
Weffini
UITKOMST MISSCHIEN
BESLISSEND VOOR
TOEKOMST
HEEL AFRIKA
ffebtBBOSPrtxstö
IDERDAG 27 MEI 1971 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 19^
Soldaten van morgen: kinderen spelend met de wapens van de Anja-Nja guerrillastrijders.
Een heel negervolk dreigt uitgeroeid
te worden als er geen eind komt aan
de meedogenloze rassenoorlog in Soe
dan. waar de noordelijke. Arabische
heersers al vijftien jaar de negers in
de drie zuidelijke provincies onder
drukken. De negerbevolking wil on
afhankelijkheid. en de Arabieren zijn
even vastbesloten om de baas te blij
ven over heel Soedan.
Het is een vergeten oorlog, door de
lange duur. en door de afkeer die de
regeerders in Chartoem hebben van
buitenlandse aandacht voor het lot
van de naar schatting 4 miljoen ne
gers in het zuiden van dit enorme
onherbergzame land van 2,5 miljoen
vierkante kilometer (haast vijf keer
zo groot als Frankrijk). Slechts een
enkel zorgvuldig geënsceneerd propa-
gandabezoek wordt toegestaan.
Om te weten wat er werkelijk gaande
is, niet in Chartoem maar in het om
streden zuiden van de Soedan, heb
ben de Engelse journalist George
Hunter en de fotograaf John Dowling
een clandestiene reis door het gebied
gemaakt. Hun navrante verslag van
wat zij rondweg ,,een volkerenmoord"
noemen, drukken wij hierbij af.
James Loro
I; de hel bestaat, dan is het hier in het
van Soedan, een dor, verkommerd
id waar een negervolk langzaam sterft,
juister gezegd, waar een negervolk
uitgemoord. Volkerenmoord, of met
modern internationaal woord, genocide,
dat is het werk van Soedanese rege-
gstroepen. Wat ik in Soedan gezien heb,
ïft mij de stellige overtuiging gegeven
deze volkerenmoord de bewuste opzet
van de Arabische leiders in de Soeda-
;e hoofdstad Chartoem. Een andere uit-
er niet voor dit barbaarse platbran-
i van negerdorpen door Arabische troe-
voor de vernietiging van graan en
Iid voor het volgend jaar, voor de gena-
loze afmaking en verminking van man-
i, vrouwen en kinderen.
uwkeurige cijfers van het aantal doden
iioren tot de onmogelijkheden in een ge-
van 900.000 vierkante kilometer
is vijfentwintig keer uw vredige Ne-
rland waar kinderen geboren worden
mensen doodgaan zonder dat er ook
^ar iets van een burgerlijke stand aan
pas komt.
Haar wat ik gezien heb en wat ik
oord heb van guerillastrijders, bur-
bestuurders en onderwijzers, wijst
>p dat het dodencijfer onder de
oerbevolking wel ergens tussen
kwart en een half miljoen zal
ien.
Genegeerd
De drie zuidelijke provincies van
«dan worden stelselmatig ontvolkt
op een dodelijke manier ver-
arloosd. Er moet iets gedaan
irden, en vlug ook, eer de wilder-
alles overwoekert. Deze venijni-
oorlog, die al zoveel jaren woedt
de rand van het onrustige Mid-
n-Oosten, wordt vrijwel geheel ge
geerd door de andere Afrikaanse
nden en door de Verenigde Naties
die liever geen dingen doen die
Arabische landen onwelgevallig
'IJ hebben ons bezoek aan de ,zui-
ïlljke gebieden van Soedan illegaal
loeten brengen, want de Soedanese
gerin wil geen pottekijkers die
ten wat er gebeurt. Wij hebben
aidgetrokken met de Anja-Nja
m naam voor de rebellen die do-
ilijk slangengif betekent. Een
aam waar de regeringstroepen
*JT sidderen.
'oor
ieorge Hunter
>e zuidelijke negers, slachtoffers
an ernstige rassendiscriminatie,
ion maar één uitweg, onafhanke-
Ikheid. De regering in Khartoem
«eft gezworen dat ze nooit onaf-
lankelijkheid aan het zuiden zal
i leven.
Irwee weken rondtrekken met de
lebellen in vijf dagen 150 km.
«et grote blaren op mijn opgezwoir
<n voeten hebben mij ervan
foordrongen dat de regering nooit
de toegewijde, vastbesloten guerril- I
lastrijders zal kunnen overwinnen
als zij ze niet tot de laatste man
uitroeit. En dat probeert ze dan
ook.
De rebellen hebben geen wapens
genoeg en geen geld genoeg om de
regering te verslaan en hun getal
sterkte van misschien zo'n 40.000
man is onvoldoende. De Soeda
nese president, Jaafar el Noemeiri,
heeft een zekere mate van zelfbe
stuur aangeboden, maar dat hebben
de rebellen afgewezen. Net als de
Biafranen houden zij absoluut vast
aan volledige afscheiding. Zij wijzen
erop dat zij cultureel, ethnisch en
godsdienstig verschillen van de Ara
bieren in het noorden van het land.
Het is uitgedraaid op genadeloze
acties, waar de Conventies van Ge-
nève inzake de rechten van krijgs
gevangenen niet aan te pas komen
Een nekschot is bij de rebellen de
standaardbehandeling voor elke
Arabische soldaat die zij in handen
krijgen. Soms wordt er ondervraagd,
en dan komt het einde langzamer.
De rebellen rechtvaardigen hun
brute onverschilligheid inzake regels
van menselijkheid door te wijzen op
het voorbeeld van de Arabieren, die
martelen, verminken, ogen uitruk
ken, ontmannen en soms hun ge
vangenen levend begraven. Ik heb de
walgelijkste dingen gezien en ge
hoord. In het westen van het Yei-
gebied (een plaats en een rivier na
bij de Kongolese grenst hebben de
Arabieren onlangs 19 burgers om
het leven gebracht, onder wie een
echtpaar dat eerst had moeten toe
kijken hoe hun vier kinderen in
een strohut werden opgesloten die
in brand gestoken werd.
Moeilijk
Gemakkelijk is het niet gweest om
tot de rebellen door te dringen.
Vijftien jaar ervaring heeft her.
wel wijzer gemaakt. Wij waren al
in Londen begonnen met de eerste
contacten; al een maand voor ons
vertrek hadden wij introductiebrief
jes afgegeven aan een tussenpersoon
„Als u uw briefjes in Soedan weer
te zien krijgt, hebt u met uw gids
te doen. Zeg niets tegen hem voor
hij zich met uw briefjes bekendge
maakt heeft.'
Wat wisten we er eigenlijk van? De
negers in het zuiden van Soedan
willen onafhankelijk worden van de
Arabische regering van Noemeiri in
de hoofdstad Carthoem, en daar
woedt nu al 15 jaar een soort bur
geroorlog om. De Arabische noorder
lingen willen van geen zuidelijke
vrijheid horen en de buitenwereld
heeft het hele vraagstuk in de
doofpot geveegd.
Op de afgesproken ontmoetings
plaats in een aangrenzend land is
inderdaad onze gids-met-de-intro-
ductiebriefjes op de proppen geko
men, en zo lagen we dan na een
nachtelijke tocht te wachten op
onze kennismaking met de Anja-
Nja-strijdets. De stilte werd alleen
verbroken door het voortdurende
gezoem van insecten, een soort con
cert van eeuwig kokende waterke
tels.
Plotseling beseften we dat we gezel
schap hadden. Van alle kanten sta
ken de geweerlopen uit de struiken
naar ons toe. „Welkom in ons land
Zuid-Soedan", zei een slanke Jonge
man. de 28-jarige luitenant-kolonel
James Loro, bevelhebber van het
tweede bataljon Anja-Nja. „Wij
verwachtten u al, maar wij moeten
voorzichtig zijn. We zeggen nooit
wanneer we komen. Verrassing is
een van onze sterkste wapens.'
We leerden een dor. verkommerend
land kennen, door de natuur verge
ten, waar een volk aan het sterven
Is. Of Juister gezegd, uitgemoord
wordt. Langzaam, maar heel zeker
.wordt dit volk doelbewust uitge
roeid.
„Ons kamp is vlakbij", zei Loro
Dat betekende, tien kilometer lopen
door de wildernis bij een tempera
tuur van een graad of veertig. Het
kamp werd bewaakt door Goliath,
een reusachtige kerel die zijn lood
zware bren-gun hanteerde met een
Strijders van het het Slangen
gif leg er maken hun (Engelse)
brengun schoon. Een maakt van
het moment van hemelse stilte
gebruik om een inheemse sigaar
op te steken.
gemak of het een proppenschieter-
tje was.
Bewondering
Twee weken zijn we bij deze guer
rillastrijders gebleven. We hebben
er grote bewondering gekregen voor
hun ijzeren kalmte, hun gelaten
aanvaarding van hun harde be
staan, de handigheid waarmee ze
hun spullen repareren, de bereid
heid om alles, tot de laatste hap
karig voedsel, te delen.
Alles, ook wapens Komen ze tekort.
Als er iemand met verlof gaat,
overhandigt hij zijn wapen aan ie
mand die net van verlof terugkomt.
Het is een wonderlijke verzameling
van vrijwel elk klein wapen dat er
in de laatste twintig jaar gemaakt
is. De Slangengif-strijders hebben
Engelse geweren, bren- en sten-
guns. Amerikaanse tommy-guns,
Belgische FN's en pistolen, Chinese
pn Russische automatische geweren,
Italiaanse lichte machinegeweren,
Amerikaanse granaten en mortieren,
hier en daar een enkele bazooka. Je
kunt het zo gek niet bedenken, of
ze hebben er wel iets van. En als
de nood aan de man komt, doen
ook pijl en boog nog dienst.
Bij het eten zitten ze op hun hur
ken in een cirkel, linkerhand aan
het geweer en met de rechterhand
scheppend uit de gemeenschappelij
ke bak. elke keer een handjevol ge
kookte gerst en cassavemeel, hun
dagelijkse brood. Wisseling van de
wacht gebeurt geluidloos: de slaper
wordt door de wacht wakkerge-
schud. staat volstrekt stil op, neemt
zijn wapen en verdwijnt naar zijn
wachtpost in de struiken; de afge
loste wacht neemt zijn plaats in
het warme stro in.
Het uur voor de dageraad is ieder
een extra waakzaam, want de An-
Ja-NJa weten uit ervaring dat het
Arabische leger dan nogal eens aan
valt. Iedereen zit met zijn geweer
op zijn knieën klaar. Als het dag
licht komt. zakt de spanning weer
wat.
De Slangengif-strijders weten dat
er spionnen rondlopen verraders
die de bewegingen van de rebellen
overbrengen aan de vijand. Als ze
een verrader vangen, laten ze hem
zijn eigen graf graven en schieten
hem dan door zijn hoofd. Het graf
wordt snel dichtgegooid en dat is
alles.
Voorbeeld
James Loro ls een goed voorbeeld
van deze geharde vechtjassen. Hij
geeft toe dat hij „heel veel" Arabie
ren gedood heeft. In de zeven jaar
dat hij bij de rebellen is, heeft hij
maar eenmaal een maand verlof
thuis doorgebracht. Na dat verlof
hébben de Arabieren zijn. vader ge
marteld om er inlichtingen omtrent
hem uit te krijgen. Om maatregelen
tegen zijn familieleden te vermij
den, gaat Loro helemaal niet meer
naar huis.
Er kwam bericht binnen van een
aanval op het dorp Kobo, ten oos
ten van Yei. Volgens de ordonnan
sen waren er 17 huizen verwoest en
hadden de aanvallers drie oude
vrouwen en vijf kinderen als gijze
laar meegenomen.
De tocht naar Kobo was voor de
Anja-Nja niet anders dan ze ge
wend waren. Voor ons waren het
drie dagen van verschrikking, niet
alleen om de inspanning, maar ook
om wat we onderweg zagen. Trieste
rijen vluchtelingen die hun hele
hebben en houwen op hun hoofd
droegen. Vrachten waar eén pak
paard onder bezweken zou zijn.
Toen we in Kobo aankwamen, was
er net twee uur tevoren weer een
Arabische aanval geweest. Deze keer
was er geen huis overeind gelaten.
Twaalf vrouwen en meisjes en twee
mannen werden vermist. Er lag een
dode vrouw, er was iemand in zijn
been geschoten. De weinige kippen
die het dorp rijk was geweest, wa
ren weg. De schamele etensvoorra
den lagen smeulend op de grond.
Van de hutten waarin deze dorpe
lingen hadden gewoond, was niet
meer dan een hoopje as over.
Dit was een dorpje geweest, arm,
maar redelijk gelukkig en tevreden
naar de maatstaven van deze woes
tenij. Nu was het een begraafplaats,
weer een plekje dat de overlevenden
ontvluchten.
Niet zeldzaam
In dit land van angst en ontbering
js zo'n verwoest gehucht met een
paar nieuwe graven geen zeldzaam
verschijnsel. De angst van de dor
pelingen is heel wezenlijk, en dan
is die directe, persoonlijke angst
helaas nog maar één van de kanten
van de verschrikkelijke toestand.
Nog erger is misschien dat er steeds
minder toekomst overblijft: het
land (dat wil in dit geval zeggen,
de drie zuidelijkste provincies van
het officiële Soedan) sterft lang
zaam af, aan pure verwaarlozing.
Katoenvruchten barsten open en
strooien hun witte vezels in het
stof want er is niemand om de ka
toen te oogsten. Cassave-velden lig
gen te rotten. Als binnenkort na
acht maanden droogte de regens
komen, heeft bijna niemand nog
zaden voor nieuwe gewassen om
dan van moed en werklust om het
Goliath heet hij en zijn ma
chinegeweer van Chinees makelij
is zijn eriige bezit.
weer te proberen nog maar te zwij
gen.
De dood van dit volk zal misschien
nog jaren op zich laten wachten.
Maar komen doet hij zeker, tenzij
de verwoesting van land en mens
nog gekeerd kan worden. En dat
wil zeggen: tenzij het noorden als
nog inziet dat drijfveren van poli
tiek en ras geen volkerenmoord
rechtvaardigen.
Heel Afrika
-De uitkomst is niet alleen voor
Soedan beslissend, maar misschien
op de lange duur wel voor heel
Afrika. Het is geen prettig verhaal,
maar het mag wel weer eens aan
de vergetelheid ontrukt worden Het
is hoog tijd om deze oorlog uit de
doofpot te .halen en te zorgen dat
er een eind aan komt.
De stem van dit verdrukte negervolk
is, ook letterlijk, de stem eens roe
penden in de woestijn. Het is een
kreet om hulp in wat voor vorm
dan ook. Het is wel mogelijk dat de
Arabier en de Neger misschien nooit
kunnen leren samenleven, maar er
moet hun, in naam der mensheid,
wel het leven gegund worden.
ADVERTENTIE
