nderwijzersnoodinLeiden Beroepskeus is
agenlijstje voor school
diep verborgen
in schooltijd
pende situatie in de Randstad „Het" mavo-diploma
hAK VOOR DE OPPERHOUTVESTER IN T AVO-BOS
bestaat niet
AG 26 MEI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
■4EN Duizenden kinderen in de randstad Holland
het komende schooljaar geen of slecht onderwijs
;n. Dit is een gevolg van het schrikbarend tekort
lerwijskrachten. Vooral in de grote steden is de
nijpend. In Den Haag, Rotterdam en Amsterdam
ze u er beklemmende verhalen over vertellen. Zo-
die Haagse school, waar binnen enkele maanden
vertrok. Of over de onderwijzersparade" in Rot-
een klas die één in jaar tijds 10, 1 5 of zelfs 1 7
hten in een eindeloze rij voorbij zag trekken. Maar
lerwijzersprobleem vind je even goed in Leiden.
:ldvan de 1 6 openbare basisscholen in deze stad
iet nieuwe schooljaar tegemoet zonder hoofdonder-
)nderwijsinspecteur v. Riessen bevestigt: ,,de nood
dat de Leidse schoolraad
een brief aan de gemeen-
tn heeft aangedrongen op
an onderwijzend perso-
let toekennen van huis-
gunningen. Een precaire
•twijfeld. De woningnood
zo zwaar op een willekeu-
orklerk, als op een onder-
ar hoe ziet de toekomst
de kinderen van die kan-
de. als er door de wo-
- straks geen onderwijzer
i?
Advertentie
gaan we namelijk uit. De
5 momenteel niet aantrek-
r onderwijskrachten. Een
rertentie voor 'n school-
rt hooguit twee sollicitan-
eenzelfde advertentie van
in het oosten des lands
5 kandidaten. Mag u na-
de beste mensen heen-
het huisvestingsprobleem
van de complexe oorza-
et onderwijstekort op de
n. De zuigkracht naar 't
onderwijs is een andere,
itter W. F van Weizen
peidse ABOP algemene
onderwijzend personeel)
ek waar ook de bestuurs-1
leden K H de Bruyn en mej. C C.
de Hertogh bij aanwezig zijn.
Vooral de mannelijke onderwijs
krachten zoeken na verloop van tijd
hun heil bij het middelbaar onder
wijs. Domweg, omdat ze daar meer
in hun loonzakje krijgen. Je moet
wel een behoorlijke portie Idealisme
in je ransel hebben, om onder de
huidige omstandigheden te blijven
ploeteren op een basisschool.
De ABOP is druk doende om het
verschil in salariëring enigszins
recht te trekken. Het streven is om
extra behaalde onderwijsakten voor
taan te gaan betalen. Oók als de be
treffende onderwijzer er geen les in
geeft.
Keurslijf
Dan nóg blijft het de vraag of de
middelbare school toch niet "n aan
lokkelijker onderwijsterrein zal zijn
dan de basisschool. Een Jongen of
meisje van de havo verkrijgt soms
makkelijker een bevoegdheidsgraad
voor de middelbare school, dan het
onderwijzersdiploma van de peda
gogische academie.
Bij deze naargeestige opsomming
kan nog 'n punt worden toegevoegd:
de basisscholen zitten .n zo'n keurs-
lijf geperst, dat er van wezenlijke j
onderwijsvernieuwing geen sprake i
kan zijn. Een schoolhoofd zou|
toch eigenlijk een inspirerend i
LEIDEN Nog afgezien van het feit dat er een 3-jarige en
een 4-jarige mavo is, bestaat "het" mavo-diploma niet. Bewijs:
in 1969 deden mavo-leerlingen van experimenteerscholen op
44 verschillende manieren eindexamen. De afwijkingen kwa
men voort uit de in de loop der schooljaren gekozen vakken
pakketten. Dit alles betekent, dat de beroepskeus "en wat
later?" diep verborgen is gaan zitten in de schooltijd. En
I dat. terwijl de Grote Kreten over het onderwijs telkens gaan
over een beroepskeus op zo laat mogelijke leeftijd.
schooltijd '..eindexamen op zak en
wat nu"> naar een periode In het
midden. Dan kiest de leerling zijn
vakkenpakket, zijn schooltype. En
dat ls een uiterst gewichtige keus.
Want die keus bepaalt of een volgen
de school of een bedrijf de leerling
straks accepteert.
Een regelrechte tegenstrijdigheid
is daarmee geschapen Men kan o-
veral terecht beluisteren dat het
tijdstip van de definitieve beroeps
keus wég moet van die leeftijd van
11 of 12 Jaar. Daarover gaan bij
voorbeeld de discussies over de wen
selijkheid van een middenschool en
de discussies over vernieuwing en
verbetering van het lager beroeps
onderwijs.
Maar veel geruislozer en tenminste
zo ingrijpend is tezelfdertijd al voor
heel veel kinderen de beroepskeus
teruggehaald van het eind van de
Schooltype
Diep begraven in de schooltijd als
de keus voor later nu zit. lijkt voor
lichting over schooltypekeus momen
teel belangrijker dan de vanouds be
kende voorlichting ove;- de beroeps
keus.
leider van 'n team onderwijskrach
ten moeten zijn bij het inslvan
andere wegen. In de praktijk komt
er weinig v~ 1 terecht. Dat kan ook
niet als het schoolhoofd de hele dag
voor de klas staat, de school organi
satorisch moet leiden en daarnaast
ook nog de contacten met de ouders
moet onderhouden. Ga er maar eens
aan staan.
Wèl treedt in augustus een rege
ling in werking, die hoofden van
acht- <of meert klassige basisscho
len «ten dele» ontlast van hun les
gevende taak. Zij krijgen dan meer
tijd om op hun school vorm te ge
ven aan de vernieuwingsdrang.
Juicht u echter niet te vroeg: in Lei
den zijn er in totaal slechts tien ba
sisscholen die van deze regel gaan
p-of iter en. „Waarom deze regeling
niet ook toegepast op de kleinere
scholen", vraagt ABOP-bestuurder
Van Weizen zich af. „Zij hebben het
misschien wel hel hardst nodig".
De heer Van Weizen is er blij mee.
dat „het grote publiek" zich nu gaat
interesseren voor iet onderwijs.
I Maar nu men algemeen gaat roe
pen om kleinere klassen, n'ijkt het
praktisch niet mogelijk hieraan ge-
j volg te geven De mankracht ont
breekt.
i Eveneens content is de ABOP met
de instelling van de Leidse school-
I adviesdienst. Deze krijgt o.m. tot taak
vakkundige steun te verlenen bij de
gewenste onderwijsvernieuwing
„Maar", zo vraagt men zich bij de
ABOP af. „komt dit in feite ook
weer niet neer op een taakverzwa
ring voor de onderwijzers1 Als je nu
bepaalde faciliteiten gaat verlenen
en je kunt daar in kleinere klassen
mee aan het werk. dan krijg Je weer
wat moed. Maar op het ogenblik is
van een verlaging van de leerlingen-
schaal geen sprake. En met 38 leer
lingen in de klas kun Je onmogelijk
een onderwijs-experiment aanvan
gen".
Roofbouw
In iets andere woorden bedoek mej.
De Hertogh hetzelfde als ze zeg,:
„Uiteindelijk pleeg je roofb »uw op
de welwillende onderwijzeres in de
speelleerklas. als Je haar alleen laat
doormodderen Je kunt 37 leerlinge-
tjes niet de gevraagde individuele
aandacht geven. Op die manier
wordt de onderwijzeres afgemaakt
door het systeem".
Bezorgd is mej. De Hertogh ook
over de positie van de kleuterleid
ster. ABOP-bestuurslid De Bruyn
brengt onder de aandacht dat haar
salaris slechts 36 gulden ligt boven
het minimumloon van een onge
schoolde arbeider „Schandalig" on
derschrijft mej. De Hertogh
Concluderend stelt ze vast dat 't
wéér (nog steeds» het arbeiderskind
is, dat de dupe dreigt te worden van
de situatie bij kleuter- en basison
derwijs. De arbeiderskinderen, die in
Leiden in zo grote getalen aanwe
zig zijn.
Pet af
Een somber verhaal? Ja. Maar
aan de andere kant. stelt mej. De
Hertogh: „Aan de andere kant zijn
er toch ook Jonge leerkrachten in 't
basisonderwijs werkzaam. En als je
dan de omstandigheden in aanmer
king neemt waaronder ze werken,
neem ik wel 3 keer m'n pet voor ze
af en als het moet ook wel 4 keer.
Zij werken niet met een klas kinde
ren, maar met een „bak" vol kinde
ren".
N In deze tijd van het jaar staan er annonces in de
- - en soms ook op folders in uw brievenbus voor
ing van leerlingen". Zo'n inschrijving zonder meer is
als naar een winkel stappen en ongezien kopen. Maar
toch ook die grammofoon eerst horen spelen en nog
en daar in andere winkels kijken? U koopt een gram-
naar u koopt ook onderwijs, ook al betaalt u de prijs
dan ook hoofdzakelijk ongemerkt via de belasting,
ook bij de schoolkeuze een bewuste „consument",
van voor een inschrijving naar een school te stap-
iren ouders er eerst heen te gaan voor inlichtingen, en
il wat anders.
[d van de school is er om
Ingen te geven. Welke?
er een paar:
kem hoe groot de klas
zijn school zijn.
an voor een kind een
tan doorslaggevend be-
zijn, dat het niet in een
le klas terecht komt.
hem of aan de school
medial-teacher verbon-
sn speciale leerkracht, die
i" ens bezig houdt met leer-
het moeilijk hebben met
taal, enz. Ook al een
belang. Niet alleen voor
vrezen dat hun zoon of
!t zo gemakkelijk zal kun-
ook voor ouders van
de andere kinderen, omdat die dan
met zo in hun leertempo worden ver
traagd door degenen die wat minder
snel kunnen meekomen.
Doet zo'n school veel aan ex
perimenten?
Dat kan een plus zijn in deze tijd
van onderwijsvernieuwing. Maar in
formeer toch eerst eens naar het
resultaat van deze experimenten. En
laat u dat vooral d uide lij k uit
leggen. Want aan experimenten om
der wille van de experimenten heeft
uw kind niets.
Vraag na wat er op de school1
wordt gedaan aan handenar- j
beid, omdat er voor een kind I
niets aan is a<ls het de hele dag I
door alleen maar stug moet I
leren.
Een dergelijk vak beïnvloedt de an
dere leerprestaties juist gunstig. En
vraag of de school een eigen gym
nastieklokaal heeft. Want ook al was
de school zo fijn dichtbij, het kind
heeft er weinig aan als het voor
gymnastiek een kwartier op en neer
ergens anders heen moet. Dan blijft
er bovendien voor de lichaamsont
wikkeling ook weinig tijd over.
Let er op en dat moet het
schoolhoofd u eerlijk vertellen
of een school veel kweke
lingen onderwijzer s-in-oplei-
ding) over de vloer heeft.
Natuurlijk moeten die kwekelingen
ergens het vak leren, maar als uw
kind alle zeilen moet bijzetten, heeft
het alleen maar last van de onder
brekingen in het onderwijsritme, die
uiteraard door de kwekelingen wor
den veroorzaakt.
Vraag hoe het met de inspraak
van de ouders zit.
Is het een openbare school, dan
moét er een oudercommissie zijn.
Vraag naam en telefoonnummer van
voorzitter of secretaris ervan, en
vraag die mensen of ze alleen maar
worden betrokken bij feestavondjes,
of dat ze ook by de onderwys-aanpak
worden gehaald. Een goede ouder
commissie zal u ook iets kunnen ver
tellen over eventueel verloop onder
leerlingen (en onder leerkrachten»,
wat ook wel wat zegt. En is het een
bijzondere school, dan kan er hoog
stens een vrijwillige ouderver
eniging zijn of zo. Is er helemaal
niets, of stuit u op monumenten van
apathie, dan is dat een veeg teken,
want dan hebben de ouders geen
enkele invloed op het lesgeven.
Luister kritisch naar wat men
u bij zo'n ouderorganisatie
vertelt.
Net zoals u kritisch moet zyn al.
buren u weten te vertellen dat die ol
die school goed is. Want waarom vin
den zy hem goed? Omdat hun kin
deren nooit de klas uit gestuurd wor
den. om omdat zij bij het onderwijs
worden betrokken?
Gelpof nooit dat uw kind met
alle geweld naar een bepaalde
school moet.
Jawel, er zijn afspraken tussen
schoolhoofden om geen leerlingen uit
eikaars „wijk" te nemen. Maar met
die afspraken hebt u niets te maken.
In elk geval niet by het openbare
onderwys. waar men verplicht Ls
leerlingen aan te nemen.
Nog iets: vaar er niet blind op
of een school zich ..opleidings
school" kan noemen.
Op die scholen kan in de laat
ste klassen Frans en Engels wor
den gegeven 'tegen bijbetaling»
Vraag u echter wel af of uw kind
daar om verlegen zit In het
voortgezet onderwijs krijgt het te
genwoordig toch alles weer op
nieuw. van de grond af. Kies dus
niet persé een statussymbool, dat
alleen maar vroegtijdig veel kwel
lend huiswerk oplevert.
H tie
Eenzelfde soort
geldt ook voor het
onderwijs. Ook hier-
de schoolkeuze door de
I Itlsch, of zelfs zéér kri-
Het lijkt allemaal zo
In het bos van de vele
opperhoutvester wel
ben. Maar pas voor hem
die zich nogal eens
zo'n opperhoutves
ter, kapt rijp en groen aan de
stronk om.
Deze grote slokop zuigt massa's
leerlingen naar zich toe, voor wie
dan verder de weg naar een univer
sitaire studie is afgesloten. Met an
dere woorden: sta kritisch tegenover
de ophef die wordt gemaakt over de
grote waarde van het havo.
Sta óók kritisch tegenover verha
len als zou uw dochter met lavo ver
pleegster kunnen worden. Dat is ge
woon niet waar. Zy brengt het er
niet verder mee dan verpleeghulp.
Verpleegster
Voor verpleegster had ze mavo moe
ten hebben.
Een hoofd van de lagere school die
zijn zaken kent, jen die het kind af
levert voor het voortgezet onderwijs,
moet over al deze zaken een bron van
inlichtingen kunnen zijn. Praat de
studieplannen eens goed met hem
door.
Sta. bij de havo's en de mavo's
vooral kritisch tegenover „makkelijke
scholen". Die scholen kunnen zich
zelf, met de nieuwe mammoetwet
examens. voor een deel zo makkelijk
maken als zy zelf willen. Immers, zy
verrichten zelf een schoolonderzoek,
waarvan de resultaten meetellen voor
het examencijfer. Dat onderzoek is
op de ene school moeilijker dan op
de andere.
'Makkelijke'
Wie echter een „makkelijke" kiest,
zal later ontdekken dat het bedrijfs
leven by het zoeken van sollici
tanten dat intussen óók door
heeft. En bovendien dat de hts'en en
mts'en wèl vlot plaats zullen hebben
voor geslaagden van „moeiiyke" scho
len. maar dat die van de „makke-
lyke" op de wachtiyst komen
Kijk bij de keuze van een mavo
of een havo ook naar de vrij
heid van keuze in het vakken
pakket.
Er zyn nog heel wat scholen die
zelf maar een paar standaard-pak
ketten samenstellen. Meer keuze is er
dan niet. Ook niet om het vak te
nemen waarin uw zoon of dochter
zich zou kunnen ontplooien. En
evenmin om het vak te ontlopen
waarvan de leerling van zyn leven
niets zal begrypen. Vraag daar daar
om zeer grondig naar.
Mijdt de grote scholengemeen
schappen voor uw kind. als
het geen kei is in het leren.
Het loopt er meer risico te ver
drinken dan op een kleinere school.
Vraag na en laat u niet met
een kluitje in het riet sturen
o/ de school wel meedoet
aan het in de mammoetwet
bepaalde, dat zegt dat de
ouders tussen de rapporten
door nog eens bericht krijgen
over de leerprestaties.
Drugs
En tenslotte, als u op dit punt wilt
waken over uw land wanneer het
naar het voortgezet onderwys gaat.
informeer dan by ouders van leerlin
gen of desnoods by de plaatseiyke
politie, naar eventueel drank- of
druggebruik op de school Het kan
soms geen kwaad, of liever gezegd;
het kan kwaad voorkomen.
