Ceylon: het dilemma van
de linkse uitersten
Boekman de Maand:
HM IS mei 890
ADVIES AAN
NIXON VOOR
POLITIEK VAN
TWEE CHINA'S
Soldaten
uit VS
vechten in
Vietcong
(daarna1790)
PREMIER BANDARANAIKES LAVEREN TUSSEN
KAPITALISME EN SOCIALISME
I an presidentiële commissie
rSDAG 27 APRIL 1971
LEID9CH DAGBLAD
PAGINA 11
ADVERTENTIE
Linkse opstandelingen bestrijden
een links regime; een anti-Wester
ee regering vraagt wapenhulp aan
het Westen; een kabinet dat het
woord democratie in zijn vaandel
heeft staan dreigt de dictatuur uit
te roepen; leiders die een verkie-
ling hebben gewonnen mede door
ïich af te zetten tegen het leger,
leunen zwaar op de strijdkrachten.
Dat gebeurt in Ceylon, het
eiland-rijk Sri Lanka voor de kust
ran India, waar welvaart wordt be
loofd terwijl de armoede steeds
groter wordt.
Aanvankelijk werd aangenomen
dat premier Bandaranaike opzette
lijk het gevaar van de guerrilla en
de omvang van de opstand overdreef
om zodoende gemakkelijk hulp te
krijgen van de buitenlandse mo
gendheden, en om de aandacht af
te leiden van de slechte economi
sche toestand van het land. Ook
werd gefluisterd dat Bandaranaike
de crisis zou aangrijpen om de op
positie monddood te maken door de
Eerste Kamer (waarin deze een
meerderheid bezit) op te heffen en
om geruisloos het rijstrantsoen te
halveren.
IVoor de verkiezingen van vorig
Jaar sloot Bandaranaike een mon
sterverbond met de pro-Moskou
communisten en de trotskisten. Dit
volksfront behaalde ook al omdat
nog steeds de economische toe
stand niet was verbeterd een
tweederde meerderheid.
De weg naar een socialistische
toekomst werd vastbesloten inge
zet. Het doel was een democrati
sche vorm van socialisme, die wel
vaart zou brengen aan de bevolking.
In de verkiezingscampagne had
Bandaranaike deze welvaart be
loofd. "Werk voor iedereen, gratis
maaltijden voor schoolkinderen en
goedkope woningen, prijsdalingen,
nationaliseringen van plantages en
fabrieken, landhervormingen en
verhoging van het rijstrantsoen
waren de leuzen waarmee het Volks
front de verkiezingen inging en 'n
overwinning behaalde.
Onmiddellijk nadat de guerrilla
•grote vormen had aangenomen en
de rebellen enkele gevoelige slagen
hadden uitgedeeld, vroeg de rege-
ring-Bandaranaike hulp. India, het
buurland, stuurde oorlogsschepen
en mariniers .De Verenigde Staten
en Engeland, toch niet de vrien
den van de Ceylonese regering, le
verden op verzoek helikopters en
lichte wapens.
Rusland heeft met opmerkelijke
snelheid op de noodkreet van Cey
lon gereageerd. Het heeft reeds
Migs en helikopters gezonden, be
geleid door een team van zestig on-
derhouds-monteurs die nadrukkelijk
in burger gekleed in Colombo aan
kwamen.
De hulp die nu zo snel door alle
partijen wordt gegeven in vorm
van militair materiaal en die nooit
als economische steun is verleend,
houdt echter ernstige gevaren in.
De situatie op het eiland wordt
door deze "bewapeningsslag" niet
verbeterd. De verstrengeling van re
gering en leger (terwijl het Volks
front van Bandaranaike vorig Jaar
nog sprak van een militair kom-
plot, gericht tegen de democratie),
het voortbestaan van de noodtoe
stand (met noodwetten tegen het
guerrilla-gevaar) vertonen dictato
riale trekken.
Bovendien bestaat de kans dat
Ceylon, als basis voor de Russi
sche vloot op de Indische Oceaan
aantrekkelijk, een rol gaat spelen in
de politieke, strategische oorlog tus
sen "Oost" en "West".
Dat zou het faillissement beteke
nen voor Bandaranaikes experi
ment, voor haar poging een onaf
hankelijke linkse koers te varen.
De nieuwe Haitiaanse dicta
tor Jean Claude Duvalier inspec
teerde gisteren de erfenis van zijn
vader de 5500 man van het Hai
tiaanse leger. Zijn bewind steunt
daarnaast op een andere pijler,
die van de gevreesde geheime po
litie (Tontons-Macoutes) waar.
van het aantal op 5000 man ge
schat wordt.
Westerse vertegenwoordigers in
Port au Prince wisten gisteren
niet wat hen overkwam toen voor
het eerst sinds mensenheugenis
het bastion van „Papa Doe" Du
valier, die vorige week overleed,
bezichtigd mocht worden. De ver
slaggevers konden ongedwongen
spreken met ministers en militai
re leiders, weliswaar bevonden
zich onder de persmensen vele
zwaar bewapende militairen.
Een buitenlandse journalist die
bijna 20 jaar de gebeurtenissen
op Haiti versloeg kon zijn ogen
niet geloven. „Ik heb zoveel over
deze mensen geschreven, maar ik
had ze nog nooit gezienzo zei
hij!
Op de foto: playboy-president
Jean Claude Duvalier voorafge
gaan door generaal Garcia
Jacques die een volautomatisch
machinepistool draagt en een ge
woon pistool.
WASHINGTON De „ping-pong"-diploraatie tussen Pe
king en Washington werd gisteren gebolsterd door het rapport
van een verleden jaar juli door president Nixon in het leven
geroepen commissie ter bestudering van de Verenigde Natie»,
waarin de toelating van Communistisch China tot de Verenig
de Naties wordt geadviseerd, maar zonder dat dit betekent dat
Taiwan zijn zetel in de V.N. zou verliezen.
Verwacht wordt dat president Nixon
dit advies zal opvolgen wanneer de
kwestie van de toelating van Rood-
China tot de VN in de herfst weer
aan de orde komt. Maar in de
kringen van de Ver. Naties wordt
deze ontwikkeling nauwelijks een
stap in de goede richting be
schouwd, omdat men er daar van
uit gaat dat „twee China's" in de
VN in wezen „geen China" bete
kent.
Door
Mr. H. L. Leffelaar
Het is bekend in Washington dat het
tot Nixons ambities behoort om
de eerste Amerikaanse president te
zijn die er niet alleen in zou sla
gen om de bevroren contacten met
het vasteland van China te ont
dooien. maar ook om persoonlijke
contakten te leggen met de Chi
nese leiders. Gezien het doorwroch
te anti-communistische verleden,
van Nixon is deze ommekeer in
zijn ambities vermoedelijk voor
een goed deel toe te schrijven aan
zijn verlangen een „historische
daad" te verrichten, en minder aan
de werkelijkheid van de relaties
tussen Washington en Peking.
Niettemin heeft het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse
Zaken deze snelle opeenvolging,
van contacten en uitlatingen aange
grepen om de nadruk te leggen op
het belang van de dan-weer-wel en
dan-weer-niet besprekingen tussen
de Verenigde Staten en Pe-
king-China die in de afgelopen ja
ren in Warschau zijn gevoerd. Deze
besprekingen werden veertien
maanden geleden gestaakt, en het
ministerie heeft de hoop geuit dat
ze nu weer op gang gebracht kun
nen worden. President Nixon over
weegt al geruime tijd de mogelijk
heid van het heropenen van direc
te diplomatieke betrekkingen met
China, maar verwacht wordt dat
deze stap nog lange ttyd op «Icto
zal laten wachten.
Het grootste struikelblok ln de ver
houding tussen beide landen bhjft
het volharden van Washington in
de visie dat generaal Tsjang Kai-
sjek recht heeft op zijn aanspraak
als de enig ware leider van alle
Chinezen, en hem daadwerkelijk
steunt, met aanzienlijke economi
sche en militaire middelen. Het
rapport van de VN-commissie, die
onde leiding stond van de voorma
lige Amerikaanse ambassadeur btj
de Ver. Naties Henry Cabot Lodge,
maakte geen gewag van het Tai-
wan-vraagstuk. Het zei alleen dat
iedere regering die metterdaad ge
zag uitoefent over een grondgebied,
vertegenwoordigt behoort te zijn in
de Verenigde Naties.
Senator William Fulbright, die lid
was van deze VN-commissie, teken
de bij 't rapport echter aan dat t
rapport dus per implicatie ook een
twee-Duitslanden, twee-Korea's en
twee-Vietnams voorstaat. Hij no
teerde verder dat het rapport op
openhartiger wijze melding had
kunnen maken van het feit dat er
maar 2 miljoen Chinezen zijn op
Taiwan, vergeleken met de rest
van de bevolking van 12 miljoen
Taiwanezen die zo goed als geen
zeggenschap hebben in het regime,
van generaal Tsjang Kai-sjek, dat,
er 700 miljoen Chinezen zijn op het
vasteland van China, en dat het
niet aanging onl (zoals het ropport
doet) te stellen dat de 14 miljoen
op Taiwan een bevolking vertegen
woordigen die meer is dan twee
derde van de bij de VN aangesloten
landen.
Taiwan heeft op het ogenblik een ze
tel in de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties. Het is even on
denkbaar dat er twee China's in dit
lichaam vertegenwoordigd zou
den kunnen zijn, als dat de Chine
se regering er in toe zou stemmen,
om naast Taiwan lid te worden
van de Verenigde Naties.
)oor
lob van Opzeeland
Chaos en ongerijmdheid beheer
sen dit land, dat zoveel Nederland
se namen in zijn telefoongidsen
set. Ceylon is een Jonge staat met
een korte democratische traditie
Voor het in 1948 onafhankelijk werd
heersten er de Britten, de Neder
landers en de Portugezen.
Wat te denken van de namen:
WIJemanne, Pieter Keunemann. Ro
han Wijeweera, Verdouck Huffena-
gal (Verdonck Hoefnagel?), Jansz,
Tennekoom, Timmerman, Johan
na Nestor? Er spreekt een brok
historie uit, een stuk koloniaal ver
leden. Evenzeer geldt dit voor de
veel voorkomende namen Da Sil-
va. Da Costa, en Pereira. De Por
tugezen (zestiende eeuw) en de Hol
landers (zeventiende eeuw) heb
ben in het plantagerijke Ceylon
hun sporen achtergelaten.
Geen voorspoed
Onafhankelijkheid heeft het
eiland geen voorspoed gebracht.
I Van de opbrengsten van de uitge-
I breide plantages, in handen van of
E gerund door buitenlanders zag het
volk van Ceylon weinig of niets. Bo-
j vendien zakten de prijzen op de we
reldmarkt voor thee, copra, rubber
II en specerijen, terwijl de industrie-
produkten uit het westen steeds
duurder werden.
De droom van premier Bandara
naike om uit deze vicieuze cirkel
te ontsnappen is tot dusverre niet
uitgekomen. Integendeel. Ceylon is
op het ogenblik niet alleen ten
prooi aan verwarring en geweldda
dig verzet. De economie van het
land heeft er bovendien nog nooit
zo belabberd voorgestaan. Het land
van "Tea and Sympathy" dreigt
te worden doodgedrukt tussen de
grootmachten. Verstoken van eco-
E nomische hulp van "West" zowel
als "Oost" is het 't afgelopen
Jaar bergafwaarts gegaan met het
"rijke" Ceylon.
In 1948 werd Ceylon, ongeveer
tweemaal zo groot als Nederland,
een onafhankelijk dominion in het
Gemenebest. Vanaf die tijd zijn er
pogingen in het werk gesteld om
via de weg der democratie de ko
loniale structuur van Ceylons eco
nomie te veranderen. Er werd wat
dit betreft door de opeenvolgende
regeringen geen principieel beleid
gevoerd, opportunisme vierde hoog
tij.
In 1956 leek hierin verandering te
komen. Premier Bandaranaike 'de
echtgenoot van de tegenwoordige
eerste minister) kwam als oprich
ter van de socialistische Vrijheids
partij aan de macht. Drie Jaar la
ter werd hij door een boeddhisti
sche monnik vermoord bij gods
dienst-ongeregeldheden.
Zijn weduwe volgde hem op als
premier en werd de eerste vrou
welijke regeringsleider ter wereld.
Zij zette zijn politiek voort. Wes
terse oliebelangen werden beperkt,
buitenlandse kapitaalbezittingen
genationaliseerd. Het gevolg was,
dat het Westen zijn kapitaalstroom
voor investeringen in de plantages
van het winstgevende eiland in
damde. De welvaart voor het volk,
die mevrouw Bandaranaike voor
ogen stond en die door de socialis
ten was beloofd, bleef uit. De eco
nomische toestand verslechterde.
BIJ de verkiezginen in 1965 koos
het volk eieren voor zijn geld. De
liberale, pro-Westrse Verenigde
Nationale Partij van Senanayake
won en vormde een coalitiekabinet
waarin overigens ook de socialis
ten zitting hadden.
ben gekregen van China mi Noord-
Kor ea.
In verband hiermee is de staf van
de Noordkoreaanse ambassade uit
gewezen. De betrekkingen met dit
land zijn evenwel niet verbroken.
Over China, dat, zoals in Colombo
officieus wordt toegegeven, de op
standelingen steunt, wordt officieel
niets dan goeds gezegt. "Ceylon on
derhoudt vriendschappelijke rela
ties met Peking".
Guerrilla
De slecht bewapende Ceylonese
troepen (25.000 man) leveren strijd
met een guerrilla-eenheid van vol
gens de regering 80.000 man (een
getal dat, oo kals rekening wordt
gehouden met zware overdrijving,
toch nog aanzienlijk is te noemen).
U hoeft echt geen doorgewinterd
doe-het-zelver te zijn
om uw huis speelser, vrolijker
en leefbaarder te maken.
Met een beetje fantasie kunt u al
wonderen doen.
Een boek als „Uw huis vol
ideeën" maakt dat heel duidelijk.
Op 160 pagina's vol kiene
tips en ludieke invallen over
onderwerpen als woninginrichting,
tuinaanleg en knutselen
met kinderen.
Geïllustreerd met een schat aan
kleurenfoto's en verhelderend»
tekeningen.
Haal uw huis uit de sleur.
Ga vandaag naar uw boekhandelaar
om deze kleurrijke ideeënbus te
kopen. Want nu krijgt u 'm nog
voor de helft van de prijs en de
voorraad is beperkt.
Maar de hevigheid van de ge
vechten van de afgelopen tijd doet
vermoeden dat de opstandelingen
inderdaad een reëel gevaar vormen
en vrü talrijk zijn. De guerrilla
strijders zijn goed bewapend. Zij
namen op vele plaatsen wapens
van burgers in beslag, overvielen
politieposten en zouden wapens heb-
Mevrouw Bandaranaike
Schulden
De nieuwe regering van premier
Bandaranaike kwam haar beloften
niet nr Zij zag zich geplaatst te
genover internationale schulden,
een begrotingstekort jen gebrek aan
buitenlandse steun. Het Westen
werd uitgerangeerd, geweerd en
weggejaagd door nationaliseringen.
De communistische wereld keek
met belangstelling naar het avon
tuur in Ceylon, maar wachtte af
en weigerde eveneens te helpen.
De enorme werkloosheid nam
nog gigantischer vormen aan. De
ontevredenheid van de arbeiders
hebben de huidige guerrill van de
groep "Che Guevaristen" mogelijk
gemaakt. De opstandelingen zijn
voornamelijk gerecruteerd uit de
massa werklozen en worden geleid
door de talrijke afgestudeerde stu
denten die na hun studie gedwon
gen waren in de WW te lopen.
De opstand kwam, ondanks de on
rust in het land, toch nog als een
verrassing. Vooral omdat de "Che
Guevaristen" goed georganiseerd
bleken te zijn en op steun konden
rekenen van een groot deel van de
plattelandsbevolking.
Wie zijn de rebellen? Verschei
dene extremistische groeperingen
zijn bij de opstand betrokken. De
belangrijkste is wel de Janata Vi-
mukthi Peramuna (de volksbevrij
dingsbeweging) van de in de ge
vangenis verblijvende Rohan Wije
weera (26), een pro-communisti
sche voorstander van een revolu
tie naar Cubaans model.
Deze groepering boycotte de laat
ste verkiezingen en vindt de linkse
regering niet links genoeg en te-
voorzichtig. Haar leden haalt de
"JVP" hoofdzakelijk uit de kring
van werkloze academici, studenten
en communistische plattelandsjon
geren.
Er zouden zelf' veertien tot vijf
tienjarigen onder de JVP-vlag mee
doen aan de gewapende, buiten
parlementaire actie om de rege
ring omver te werpen.
Over het aantal opstandelingen
dat zich voornamelijk ophoudt in de
omgeving van de uitgestrekte bos
gebieden en de plantages is weinig
met zekerheid te zeggen.
PARIJS (AFP) Een zeker aan
tal Amerikaanse militairen strijdt op
het ogenblik in Vietnam aan de zij
de van de Vietcong tegen de Ameri
kaanse strijdkrachten. Dit heeft een
woordvoerder van de voorlopige Re
volutionaire regering van Zuid-Viet-
nam gisteren op een persconferentie
in Parijs gezegd.
Een veel groter aantal Amerikaan
se deserteurs zou zich momenteel
achter de Vietcong-linies bevinden,
maar niet deelnemen aan de strijd
tegen de Amerikanen.
Deze soldaten houden zich verscho
len in de steden van Zuid-Vietnam
een gelegenheid afwachten naar hun
vaderland of naar een neutraal land
te kunnen vertrekken.
Precieze cijfers over het aantal
Amerikaanse deserteurs en soldaten
die zich verscholen houden, kon de
woordvoerder niet geven. In welke
functies de Amerikanen in het Viet-
cong-leger vechten kon hij ook niet
zeggen.
Als voorbeeld haalde hij het geval
aan van segeant John M. Sweeney
van het negende regiment van de
derde Amerikaanse mariniers divi
sie die op 22 februari deserteerde
naar de Vietcong.
Sweeney is in september naar de
Verenigde Staten teruggekeerd waar
hij vervolgens in staat van beschul
diging is gesteld wegens hoogverraad
en het spreken voor de radio van de
Vietcong
Over een eerder deze dag versche
nen bekendmaking van de Vietcong
van soortgelijke strekking; zei de
woordvoerder, dat men deze moest
zien in het licht van "de huidige si
tuatie", namelijk het groeiend aan
tal Amerikaanse officieren en solda
ten in Zuid-Vietnam dat zich tegen
de oorlog keert.
