Geen nieuwe
ministeries
Bij „Brons" werken ze democratisch
Recherche vindt spoor valse contracten
Udink: Geertsema's
gehak op vakbond is
inflatiebevorderend
Directeur Kuiper: fk beschouw me als gekozen door het personeel'
Gastarbeiders kopen namaakstempels voor veel geld
Commissie adviseert
kabinetsformateur:
Vervuiling
industrie
verwijten
is zinloos
Meer geld voor
buitenlandse
werknemers
Clodagh Rodgers
nummer één op
het songfestival
-EMBLEEM
DE GRENSWISSELKANTOREN N.V.
Noordzeekust
en de W eidden
meest in trek
Van Mierlo
wil niet op
nationale
schroothoop
VRUDAO 2 APRIL 1971
sJEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
ROTTERDAM De rijksre
cherche stelt een onderzoek in
naar de handel in arbeidscon
tracten voor buitenlandse werk
nemers en naar de vervalsing
van en handel in mvv (mach
tiging voorlopig verblijf) stem
pels. die buitenlandse werkne
mers in Nederland in hun pas
poort moeten hebben. Een rijks
rechercheur zal maandag een
gesprek hebben met de Rotter
damse vreemdelingenpolitie.
Het onderzoek wordt ingesteld
op verzoek van de afdeling in
ternationale arbeidsmarktzaken
van het ministerie van Sociale
Zaken. Ambtenaren van deze
afdeling hebben mvv-stempels
gezien, die niet anders dan ver
valst kunnen zijn. „We weten
dat ze gewoon vervalst wor
den." aldus de heer A. Vesseur,
plaatsvervangend hoofd van de
afdeling. Ook is het mogelijk
dat arbeidscontracten worden
vervalst. Een zegsman van het
ministerie vindt dat „een koud
kunstje."
Zowel de Stichting pro gast
arbeiders als de Stichting hulp
aan buitenlandse werknemers
hebben met de illegale handel
en de vervalsing te maken ge
had.
Onderschept
De ..handel" verloopt als
volgt. De contracten, bestemd
voor werkzoekenden in de wer-
vingslanden (landen waarmee
Nederland een wervingscon
tract heeft) worden op een
slinkse manier onderschept op
hun weg van de afdeling in
ternationale arbeidsmarktzaken
naar de wervingsbureaus in het
buitenland. In het Rijnmondge
bied worden de contracten,
waarop alleen de naam voor
komt van het Rijnmondse be
drijf, dat buitenlandse werkne
mers heeft aangevraagd, ver
kocht voor bedragen variërend
van f 800 tot f 3000 aan illegaal
hier verblijvende buitenlanders.
Zo kopen zij hier hun legali
teit, nadat zij langs sluipwegen
naar Nederland zijn gekomen,
omdat zij in hun eigen land
werkloos zijn en onderaan de
lange wachtlijsten van de wer
vingsbureaus staan of, bij de
medische keuring door de bu
reaus zijn afgekeurd.
Anoniem
Een aantal bedrijven plaatst
aanvragen voor buitenlandse
werknemers op naam. In dat
geval wordt op het arbeidscon
tract naast de naam van het
bedrijf ook de naam van de te
werven buitenlander ingevuld.
Andere bedrijven plaatsen ech
ter anonieme aanvragen, waar
op de naam van de te werven
man niet voorkomt, zodat het
document de mogelijkheid biedt
tot malversaties.
De buitenlandse werknemers,
die op deze manier aan hun ar
beidscontract zijn gekomen, wil
len onder geen beding dat hun
namen in de krant komen, uit
angst voor vergeldingsmaatre
gelen van degenen die het con
tract te koop aanbood. Zij zijn
bang hun jegaliteit" weer te
verliezen.
In het Rijnmondgebied wer
ken behalve 24.000 .legale" bui
tenlandse werknemers 3 000 tot
5.000 buitenlanders zonder pa
pieren. meestal in dienst van
koppelbazen. Zij hebben de
reis naar Nederland zelf be
taald (van Turkije, Marokko)
en staan daardoor bij familie in
de schuld. Vandaar dat zij er
veel voor over hebben om le
gaal hier te kunnen werken.
DEN HAAG Het aantal mi
nisters kan misschien worden te
ruggebracht van veertien naar
dertien. In geen geval moeten er
nieuwe departementen worden
gesticht.
Tot deze slotsom komt de com
missie Interdepartementale taak
verdeling en coördinatie in haar
vandaag aan minister-president
P. J. S. de Jong aangeboden rap
port. Het rapport is in het bijzon
der bestemd voor de toekomstige
kabinetsformateur.
De commissie, onder voorzitter
schap van staatssecretaris mr. C. v.
Veen (Binnenlandse Zaseni. wil "f
van de minister zonder portefeuille,
die speciaal is belast met ontwikke
lingssamenwerking. De minister van
Buitenlandse Zaken moet die taak er
bij nemen.
Eventueel zou het aantal ministers
toch weer op veertien komen als de
noodzaak zioh aandient een minis
ter zonder portefeuille, speciaal be
last met grondwetszaken, te benoe
men. Het hangt van de persoonlijke
interesse en deskundigheid van de
toekomstige premier, de minister van
Binnenlandse Zaken of die van Jus
titie af, of er een bewindsman voor
grondwetszaken moet komen.
De commissie geeft niet toe aan
de aandrang om te komen tot nieuwe
departementen voor bijvoorbeeld
omddenstandszaken, sport, milieu
hygiëne, technologie of wetenschap
pen. Zij geeft er de voorkeur aller
lei wrijvingen in het overheidsbeleid
op te lossen door taken te verschui
ven en „coördinerende bewindslie
den" te benoemen.
I de zorg voor het milieu in ruime zin
vangen.
Als aspect van deze milieuzorg ziet
zij de milieuhygiëne („de zorg voor
de conditie van lucht, water en bo
dem en voor het voorkomen van ge
luidshinder e.d. voor zover van be
lang voor de volksgezondheid"), die
zij onder het toezicht van de staats
secretaris voor Volksgezondheid wil
laten.
Toekomst
De minister-president krijgt van de
commissie zowel met het oog op de
toekomst als in historisch perspectief
een zwaardere taak. Hij moet ervoor
zorgen dat de ministerraad in hoofd
zaak beraadslaagt over "n op de toe
komst gericht beleid, met terzijde
stelling van onderwerpen die ook op
een lager niveau afhandeld kunnen
worden.
Voorts wil de commissie de minis
ter-president de historische rol van
de minister van Binnenlandse Zaken
als sluiter van het parlementaire
Jaar laten overnemen. Deze sluiting
geschiedt namens de Koningin. De
commissie redeneert nu, dat het lo
gischer is deze taak door de minis
ter-president te laten verrichten om
dat hij degene is die namens het ka
binet het contact onderhoudt met 't
staatshoofd.
Milieuzorg
Het ministerie van Cultuur, Recre
atie en Maatschappelijk Werk moet
omgebouwd worden tot een ministe
rie Voor maatschappelijk en cultu
reel welzijn. Van CRM zou de uit
voering van de Algemene Bij
standswet moet worden overgehe
veld naar het departement van So
ciale Zaken en Volksgezondheid.
Het departement van Ruimtelijke
Ordening en Volkshuisvesting wil
de commissie Ruimtelijk Beheer en
Volkshuisvesting gaan noemen. In
de term „ruimtelijk beheer" wil zij
DEN HAAG - De regering heeft
besloten een aanvullend bedrag van
2,5 miljoen gulden beschikbaar te
stellen voor de in financiële moei
lijkheden verkerende stichtingen
voor buitenlandse werknemers.
Dat betekent dat het subsidieper
centage met ingang van 1 Januari
van dit Jaar van 70 op 95 kan wor
den gebracht. Ook zullen 35 func
tionarissen méér kunnen worden
aangesteld.
Deze beslissing maakt het mogelijk
dat niettegenstaande de uitbreiding
van het aantal buitenlandse werk
nemers het werk op hetzelfde ni
veau kan worden gehandhaafd.
DUBLIN (AP) Volgens de book
makers in Dublin zal het Eurovisie
Songfestival worden gewonnen doo;
de Britse zangeres Clodagh Rodger?
die het liedje 'Jack-in-the-box' gaat
brengen. Haar fel op de hielen zit.
volgens dezelfde heren, de Luxem
burgse Monique Melsen met „Pomme,
pomme, pomme". Clodagh Rodgers is
afkomstig uit Noord-Ierland.
Prins Claus opende gisteren
in Arnhem het Centrum voor Au
tomatisering. Tijdens de rond
gang door het bedrijf kreeg Prins
Claus een tekening die werd ver
vaardigd door een computer.
ADVERTENTIE
Aan-en verkoop van alle vreemde valuta tegen de officiële, dagelijks in
de grote dagbladen gepubliceerde koersen ook voor cheques, reisver
zekeringen spaar-, salaris- en depositorekeningen goud en zilver.
De Grenswisselkantoren N.V. op het N.S.-station van Leiden.
Geopend van maandag tot en met zaterdag van 8 tot 8 en op
zondag van 9 tot 5. Telefoon 01710-44558.
Vakantie in eigen land:
UTRECHT (ANP) Vorig Jaar
zijn 5.8 miljoen Nederlanders met
vakantie gegaan. Uit cijfers van
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek blijkt dat het percentage
Nederlanders dat wel met vakan
tie gaat in '70 ten opzichte van
'69 met bijna 5 is gestegen.
Die 5.8 miljoen Nederlanders hiel
den bij elkaar 12 miljoen vakanties,
die kunnen worden verdeeld in 6.6
miljoen zomervakanties en 0,6 win-
tervakanties. De wintervakanties wor
den voor het grootste deel '67 pet.)
in het buitenland doorgebracht, maar
de zomervakanties geven een ander
beeld te zien: 56,1 pet gaat in eigen
land met vakantie tegen 43,9 in het
buitenland.
Als binnenlandse vakantiebestem-
ir De Deense Sonning-prijs voor
muziek is dit jaar toegekend aan de
85-jarige Amerikaanse pianist Arthur
Rubinstein. De prijs bedraagt 60.000
kronen (ongeveer 30.000 gulden).
ming in de zomer blijken de Noord
zeebadplaatsen Inclusief de Wadden
eilanden de meeste vakantiegangers
te trekken, namelijk 26,7 pet. De be
langrijkste stijging gaf overigens het
bezoek aan Twente, Salland en Ach
terhoek te zien (30 pet.).
Wat het buitenlands vakantiebe-
zoek betreft, is het opvallend dat de
belangstelling voor Italië verminderde
'met 4 peti en dat het bezoek aan
Spanje zelfs met 21 pet terugliep.
Daarentegen steeg het aantal Ne
derlandse vakantiegangers naar Bel
gië en Luxemburg met 8 pet, naar
Groot-Brittannië met 10 pet, naar
Scandinavië met 19 pet en naar
Frankrijk zelfs met 28 pet.
Frankrijk komt dus weer in de
gunst van de Nederlandse toerist,
wiens belangstelling vooral uitgaat
en dat blijkt ook dit jaar naar de
Cóte d' Azur.
ZWOLLE - CHU- üjstterkker Udink
heeft het niet laten lopen dat
de liberaal Geertsema de christe
lijke partijen voor inflatiemakers
heeft uitgemaakt. Onbegrijpelijk,
zei de minister in Zwolle. Wij gaan
de WD-er Witteveen toch ook niet
voor inflatiemaker uitmaken om
dat de laatste Jaren de inflatie zo
om zich heen grijpt? Bovendien is
het niet waar, zo rekende Udink
zijn gehoor voor.
Trouwens, inflatiebestrijding is
alleen mogelijk als er een goede en
rechtvaardige inkomenspolitiek
wordt gevoerd en dat dient te ge
beuren in gezond en constructief
overleg tussen werkgevers, vakbe
weging en overheid.
Geertsema's hakken op de vakbe
weging, waarvan hij zegt dat zij
apekool verkondigt, doet meer
schade en is meer inflatiebevorde
rend dan het christelijk program
Dat laatste vraagt niet meer offers
dan in het verleden van ons volk
zijn gevraagd.
Maakt Udink dus Geertsema
voor Inflatiebevorderaar uit? Het
lijkt zo, maar dat hoort niet. Even
later zei de cJi. leidsman dat de
gesprekken tussen de christenen en
de liberalen zijn gekenmerkt door
HAARLEM De samenwerken
de progressieve drie, Partij van de
Arbeid. D'66 en Politieke Partij
Radicalen, hebben geen zin als na
tionale schroothoop te dienen. De
drie christelijke partijen, KVP.
ARP en CHU hangen nog steeds
hun lood om oud ijzer-theorie aan:
pas na de verkiezingen wensen zij
aan te geven met wie zij in zee
gaan.
"Wij doen daar niet aan mee.
misschien dat Drees Jr. van DS'70
zin heeft als de nieuwe handelaar
in oude metalen te dienen". Dit zei
gisteravond de D'66-lijsttrekker mr
Hans van Mierlo tijdens een ver
kiezingsbijeenkomst in Haarlem.
Hij noemde de komende verkie
zingen uniek, omdat door de wei
gering van de progressieve drie om
zonder voorwaarden vooraf met de
christelijke drie te overleggen, de
posities duidelijker waren gewor
den dan ooit in het verleden.
Het is Jammer, dat de VVD niet
eenzelfde gedragslijn heeft gevolgd
en zich nu toch weer bereid heeft
getoond na de verkiezingen met de
confessionelen het overleg voort te
zetten, aldus de D'66-voorman.
Hij zei dat WD-lijsttrekker
Geertsema, die al dit voorbehou
dende aan confessionele kant kort
geleden "schaamteloos" heeft ge
noemd thans weer zo is terugge
krabbeld en de mogelijkheden om
met de christelijke partijen tot
overeenstemming te komen na de
verkiezingen zorgvuldig openhoudt.
Drs. J B. Udink
gehak
een sfeer van vertrouwen en be
grip. "In die sfeer past niet dat de
één de ander voor inflatiemaker
uitmaakt".
Berkhouwer (VVD):
AMSTERDAM (ANP) "Aan
de industrie vervuiling verwijten is
zinloos. De vervuiling begint bij
onszelf in huis. Voor onze onmis
bare economische groei kunnen wij
het niet stellen zonder industrie.
Bfj de toenemende welvaart zal
een toenemend deel van die wel
vaart moeten worden besteed aan
de bestrijding van de schadelijke
nevenverschij nselen
Dit staat in het rapport "de li
berale positie in de Europese inte
gratie" van dr. C. V. Berkhouwer
(WD), de voorzitter van de libe
rale fractie in het Europees par
lement. Dr. Berkhouwer leidde zijn
rapport vanochtend in op de twee
daagse vergadering van de liberalen
en geestverwanten, dat in de hoofd
stad wordt gehouden.
"Stank, vuil, lawaai stoppen niet
voor onze grenzen. Samenwerking
over onze landsgrenzen heen is on
misbaar voor een deugdelijke mi
lieubescherming", aldus het rap
port. Volgens dr. Berkhouwer
dringt de noodzaak daartoe zich da
gelijks sterker op. Het rapport wijst
daarbij op gebieden als de Eems-
monding, de Rijn-Schelde delta en
de gebieden bij Aken, Luik en
Maastricht.
APPINGEDAM
bakstenen muren van de Appin
gedammer Bronsmotoren fabriek
zijn begrippen als „democratise
ring" en „inspraak" zo stevig in
het bedrijfsgebeuren geworteld
dat de vierhonderd man perso-
neeldirecteur J. H. Kuiper (51)
van de ene dag op de andere aan
de kant kan zetten.
Het is uiterst onwaarschijnlijk
dat zo'n beslissing ooit wordt geno
men, maar als het gebeurt, wordt
de oud-Rotterdammer Kuiper slacht
offer van zijn met veel zorg en
stap-voor-stap opgebouwde systeem
van vergaande medezeggenschap
van zijn medewerkers in fabriek en
cylindervormig kantoor.
Hij zegt: „Formeel ben ik be
noemd door de aandeelhouders,
maar ik beschouw me als gekozen
door het personeel. Dat is niet los
van elkaar te zien. Als de mensen
hier vinden dat ik het 'niet goed
doe, als het wederzijdse vertrouwen
verdwenen is, stap ik op. Dat is de
regelrechte consequentie van de
manier waarop we in dit bedrijf
werken".
Achter de Toen ir. Kuiper vijftien jaar geleden
met de leiding van de fabriek werd
belast, is hij begonnen zijn perso
neel stukje bij beetje te betrekken
bij het beleid: een langzaam vorde
rend wordingsproces waarvan de
eerste fase is voltooid nu directeur
én personeel (lees: ondernemings
raad) in constructieve samenwer
king praten en beslissen over toe
komstplannen, investeringen, func
tiewaardering, salarissen.
Verantwoording
Duidelijker: directeur Kuiper beslist
niets zonder medeweten van de on
dernemingsraad en als hij dat ge
dwongen door de omstandigheden
wel moet doen dan is hij zijn per
soneel daarvoor verantwoording ver
schuldigd.
Wat is de achtergrond van deze
nog steeds unieke coöperatie tussen
bedrijfsleiding en personeel in de
middelgrote Groninger fabriek, die
zo veronderstelt men wellicht
de „verlicht" hetende industrieën in
het westen eerdér als voorbeeld
voor ogen zal houden dan hun een
voorbeeld presenteren?
Ir. Kuiper zwijgt een poos. De for
mulering kost hem moeite. „Je kunt
een brok bedrijfspsychologie niet op
een receptje geven. Elk voorbeeld
ervan is een facet en daardoor niet
compleet". Hij pauzeert opnieuw.
Dan zegt hij: „De grondregel is dat
Je fatsoenlijk met elkaar omgaat.
Als de mensen eerlijk, echt eerlijk,
tegenover elkaar zijn, kim Je een
harmonieuze bedrijf sgemeenschap
opbouwen".
Zes jaar geleden
Toch ontkomt hij er niet aan met
behulp van voorbeelden een beeld
zij het onvolledig te schetsen
van het medebestuur dat het perso
neel in de fabriek heeft. Shell kon
digde het onlangs met veel tam
tam aan: een deel van zijn mede
werkers mocht zelf zijn werktijden
vaststellen. In Appingedam hebben
ze hun schouders opgehaaldbü
„Brons" mochten de mensen dat zes
Jaar geleden al...
Een ander onderdeel van het sys
teem: het personeel krijgt een
Jaarsalaris, berekend naar werkwe
ken van 4214 uur. Overwerk is een
begrip dat ze in de motorenfabriek
niet kennen.
Ir. Kuiper: „Als er veel werk is,
wordt er langer gewerkt. Daar
maakt niemand praat over, iedereen
doet het. De langere werktijd wordt
in vrije tijd ingehaald".
Nog een voorbeeld: in zekere zin
bepaalt iedere werknemer zijn eigen
salaris. De beloning is gebaseerd op
de functiewaardering die de arbei
der tevoren krijgt te zien. Als hij
het er niet mee eens is, kan hij „in
beroep" gaan bij de ondernemings
raad. Al6 zijn argumenten Juist zijn
volgt een correctie naar boven.
De functiewaardering gaat ook op
voor directeur Kuiper, zodat het
personeel in principe het salaris
van zijn werkgever vaststelt. Ir.
Kuiper heeft daar geen moeite
mee: „Mijn salaris staat in verhou
ding met de salarissen van de eer
ste ronde medewerkers om me heen.
Hun salarissen staan weer in ver
houding met die van het personeel
in de hen omringende ronde. Wel
nu, die verhoudingen zijn de pun
ten van discussie".
Hoe werkt het systeem? Werpt het
met name in de produktiesector
resultaten af?
„Het geheel", vertelt Kuiper, „is ge
baseerd op eerlijke spelregels. Daar
moet iedereen zich aan houden, ook
als het moeilijk is. Persoonlijk ben
Ik nog nooit teleurgesteld. We ken
nen hier bijna geen personeelsver
loop en het percentage ziektever
zuim ligt veel lager dan het lande
lijke. Het zijn geen waterdichte be
wijzen, maar ik vermoed wel dat
het ermee te maken heeft".
Toetssteen was verleden Jaar de
"400 gulden-ineens". Het personeel
van ,3rons" heeft de uitkering niet
gekregen. Die paste niet in de be
groting die de werknemers mede
hadden vastgesteld, ,3e mensen
wisten dat nergens twee ton lag te
slingeren, ze wisten dat het geld er
eenvoudig niet was....Er is dan ook
helemaal geen onrust geweest".
Eerder heeft de Appingedammer fa
briek een nog treffender illustratie
te zien gegeven van de niet door
sentimenten, maar door zakelijke
overwegingen ingegeven verbonden
heid met het bedrijf. Een paar Jaar
geleden waren directie en medewer
kers het erover eens geworden dat
het bedrijf met een nieuwe afdeling
moest worden uitgebreid.
Grootste probleem was de financie
ring. Daarvan hing af wanneer de
bouw zou kunnen beginnen en
daarvan weer het toekomstige aan
deel van „Brons" op de markt.
Het laatste argument gaf de door
slag voor het personeel, een gedeel
te van zijn salaris te laten staan
om zodoende de uitbreiding te kun
nen betalen. Het is een schoolvoor
beeld van medezeggenschap gewor
den. Voor directeur Kuiper is het
tevens het bewijs dat „inspraak"
het ondernemersschap niet per defi
nitie hoeft te beknotten, het be
zwaar dat zijn meeste collega's op
tafel leggen.
De afgelopen vijftien jaar hebben
hem geleerd, dat „als je iets wilt, je
het moet probe-en, omdat je anders
nooit weet of het gaat". Het klinkt
idealistisch.
Ir. Kuiper: „Ik ben idealist, maar
aan de andere kant vergeet dat
niet zo nuchter als de pest-
