ZEND DESKUNDIGEN
NAAR CUBA!
Zegetocht en afgang
van een kwakzalver
Gonorrhoe bestrijding
ernstig probleem
Prof. dr. G. J. Kruijer:
Sequah eens beroemd in Nederland
oo,-
JRIJDAG 2 APRIL 1971
H DAGBLAD
WASSENAAR ,,Cuba geïsoleerd? Ja en neen. Het
jiland, en vooral de hoofdstad Havanna, is zeer cosmopo-
itisch. Vroeger beheersten Amerikaanse toeristen het
keld nu zie je er Fransen, Japanners, Vietnamezen,
Engelsen, Oosteuropeanen en vele anderen. Maar toch
Jroelt Cuba zich sterk afgesloten, van de Verenigde Staten
~*n Latijns-Amerika.
En ik heb vrij veel intellectuelen gesproken, die er over
daagden, dat ze zo weinig buitenlandse tijdschriften en
>oeken kregen. Ze verlangen relaties met alle delen van de
gereld, ook met West-Europa.
50,
00.
>50,
150
150,
Sterk bewogen door het denkbeeld
en bijdrage te leveren tot doorbre-
ing van het wetenschappelijke iso-
ïment van Castro's staat in op
touw, is prof. dr. G. J. Kruijer,
unsterdams hoogleraar in de toege-
taste sociologie, in september 1970
p verkenningstocht naar Cuba ge-
jaan.
üj deed dat als privé-persoon. Wel
—♦aren aan dit bezoek tniet zijn
terste aan het Caraïbische gebied)
jesprekingen voorafgegaan in een
riet-politieke werkgroep van weten-
ichapsmensen die naar Frans voor
meld wil ijveren voor uitwisseling
illtlHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIi
Door
lEwout Janse
RIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
fran deskundigen tussen Cuba en
Nederland.
Eijn ervaringen?
„De reacties waren positief. Alleen
„Js de moeilijkheid concreet vast te
Stellen wat ze nu eigenlijk precies
willen. De universiteit van Havanna
»n de academie van wetenschappen
verlangen vooral topdeskundigen,
jie korte zomercursussen aan uni
versitaire stafleden en ouderejaars
studenten kunnen geven. De eisen
rijn hoog. Cuba is niet van zin
feis- en verblijfkosten te betalen
voor minder gekwalificeerde krach-
Ven, die voor de aardigheid naar
__Cuba willen".
Wat voor topdeskundigen?
'""„In de genetica «vooral in verband
_jnet plantenvoeding en -bescher
ming), technologie, natuurweten- j
schappen, veeartsenijkunde, toege
past medisch onderzoek. En op het j
gebied van de maatschappijweten- j
schappen: de sociologische theorie, j
vooral voorzover van belang voor
een ontwikkelingsland, toegepaste
sociologie".
Hun wetenschappelijke verlangens
zijn vooral praktisch gericht?
„Ja, met name in de toepassing
voor landbouw en veeteelt. De gehe
le economie wordt er gezien als een
middel tot een betere maatschap
pij".
Volgens een Cubaanse variant van
het communisme
„Ik heb me daar niet zo mee bezig
gehouden, ik stel meer belang in de
ontwikkelingsstrategie. Hun maat
schappij-ideaal heeft niet zo'n erg
concrete inhoud, wel tracht men de
mensen aan te moedigen prestaties
te leveren zonder dat daar directe
beloningen tegenover staan. Dat
heeft te maken met de idealistische
overweging, dat te veel materiële
beloning begeertewekkend is, en
zich niet verdraagt met het beeld
van de Nieuwe Mens. Bovendien is
daar nu eenmaal weinig te bieden
in de consumptieve sfeer. Het ver
bruik wordt bewust laag gehouden:
hard werken, sober leven, investeren
Cuba verkeert in een opbouwfa
se".
Acht u dit verheven oogmerk realis
tisch?
„De Franse landbouwdeskundige
Réné Dumont heeft in Cuba gepleit
voor meer materiële prikkels. Dat
zou uit een oogpunt van ontwikke
lingsbeleid Juist zijn, maar om ideo
logische redenen wil de regering
daar niet aan. Het heeft wel geleid
tot het probleem van het absenteïs
me (werkverzuim), een vraagstuk
dat mede veroorzaakt wordt door de
goede sociale voorzieningen.
In tegenstelling tot de situatie ln
veel van de ontwikkelingslanden be
staat op Cuba geen werkloosheid.
Ze komen juist mensen tekort. Er
zijn maar 8% miljoen Cubanen in
een land' vier maal zo groot als Ne
derland. De bevolkingsopbouw
met een hoog geboortecijfer is
ongunstig. En dat in een land dat
zeer geschikt is voor de landbouw
en waar men veel activiteiten kan
ontplooien".
Prof. Kruijer zegt, dat het „mobili
satie-systeem," dat alle beschikbare
mankracht onder de sterk-centralis-
tische leiding van de partij-aristo
cratie wilde inschakelen, tot ver
starring heeft geleid. De regering
tracht nu die crisis-toestand op te
heffen door een democratisering,
die een deel van de besluit- en be
leidsvorming naar lagere organen
verlegt. „Het is nog te vroeg om te
zeggen of dat lukt. Overal langs de
weg zie Je borden met „Méér macht
aan de massa". De massa, die zelf
initiatieven moet nemen en verant
woordelijkheid dragen".
Hoe zijn de reacties van Nederland
se wetenschapsmensen op de aan
kondigingen in wetenschappelijke
tijdschriften over uitwisseling van
deskundigen?
„Tot nu toe zijn er ruim veertig
gegadigden. Van hen komen er ze
ker tien in aanmerking. De werk-
groep hoopt, dat zij nog de komen-
j de zomervakantie naar Cuba kun-
j nen vertrekken, anders in de kerst-
vakantie. Andersom zouden Cuba-
I nen hier les kunnen geven. Op het
gebied van het vee-onderzoek bij
I voorbeeld kunnen zij interessante
dingen vertellen".
Wat bracht u er toe juist de blik
op Cuba te richten?
„Mijn motieven liggen op verstan
delijk en op emotioneel niveau-
Verstandelijk: Ik heb belangstelling
voor Cuba door zijn zeer specifieke
aanpak van het ontwikkelingswerk,
j Het land boekt successen en
j maakt fouten. Uit wetenschappelijk
j oogpunt zijn beide zeer boeiend,
i En emotioneelMijn keus is poli
tiek bepaald. Ik plaats mij aan de
I kant van de armen; ik heb sympa
thie voor allen, die de ellende van
de armoede willen bestrijden".
Dat hoeft niet alleen voor Cuba te
gelden.
„In bijna alle ontwikkelingslanden
zegt men, dat men het lot van de
arme wil verbeteren, maar er zijn
niet zovv landen waar men dat
ook mec^ In Cuba zegt men het
en méént men het. Het is wel
degelijk een politieke zaak als Je Je
plaatst aan de kant van de armen.
Het betekent namelijk strijd, tot
gewapende strijd toe voor de be
voorrechte groep kan dat onaange
name consequenties hebben".
En ook: „In ons land worden vele
tegenstanders van Castro beïnvloed
door de tegenstelling democratie
autoritair stelsel. Bij sommigen is
dat duidelijk op de periode 1940—
1945 terug te voeren. Maar die zaak
is voor veel ontwikkelingslanden
niet primair. Primair is daar de
kwestie van de opheffing van de el
lende. Het is niet zo merkwaardig
om te zien dat ln Latijns-Amerika
Juist de weinige democratische lan
den Trinidad, Barbados, Jamaica,
Chili sympathie hebben voor
Castro".
Prof. dr. O. J. Kruijer.
00,-
00,-
00,-
00,-
(Van onze medische medewerker
dr. J. Kater)
De laatste jaren is het aantal
gevallen van gonorrhoe in tal van
landen onrustbarend toegenomen.
Bovendien komt deze ziekte op
steeds jongere leeftijd voor,
waarbij de grote vrijheid op
gebied zeker een belang-
- rijke rol speelt.
>0,—
De ontdekking van penicilline
)0,—bracht na ongeveer 1950 een grote
vooruitgang in de behandeling van
0,—gonorrhoe, want het bleek mogelijk
om deze geslacht?-'-kte met penicil
line in korte tijd te genezen.
Er hebben zich echter nieuwe
Btammen van de gonococcus (de ver-
J oorzaker van gonorrhoe) ontwikkeld,
I die resistent blijken te zijn tégen-
over penicilline. Deze gonococcen-
stammen kwamen eerst voorname-
lijk in het Verre Oosten voor, van
waaruit zij zich over de rest van de
wereld hebben verbreid. De art
sen die de Amerikaanse troepen in
Vietnam verzorgen kregen de groot
ste moeilijkheden met de behande
ling van gonorrhoe. En deze moei
lijkheden kwamen, met de repatri
anten, ook naar de Ver. Staten en
breidden zich nu zowel in Engeland
als op het vasteland van Europa uit.
Terwijl er in het Verre Oosten
reeds gonococcenstammen voorko
men die niet alleen tegen penicilli
ne, maar ook tegen vele andere an-
ti-biotica resistent zijn, komt in ons
land op dit ogenblik voornamelijk
nog een „relatieve resistentiën"
voor. Dat betekent dat de gonococ-
cen alleen nog reageren op een zeer
hoge dosis penicilline. Terwijl vroe
ger een dosis van 300.000 eenheden
Penicilline al zeer werkzaam bleek
te zijn, is deze dosis nu al gestegen
tot 1,6 min eenheden. Aan de univer
siteitskliniek voor huis- en ge
slachtsziekten in Amsterdam bij
voorbeeld wordt deze hoeveelheid
(alleen nog) bij mannen toegepast,
terwijl men de gonorrhoe bij de
vrouw reeds behandelt met een an
der antibioticum, het tetracyline.
j Dit wordt ln tabletvorm ingenomen,
waarbij een behandeling van vijf
dagen met een dosis van vier keer
250 milligram tetracyline meestal
afdoende blijkt te zijn.
144 In Engeland maakt men zich ech
ter grote zorgen, omdat daar, even
als in de Ver. Staten, de „resisten
te" stammen gonococcen ook voor
tetracyline en andere breedspectrum
-antibiotica ongevoelig blijken te
zijn. Het hoofd van de afdeling van
geslachtsziekten van het Londense
Middlesex Hospital, dr. Robert Cat-
terall, is van mening dat gonoocc-
cen resistent worden tegen bijna el
ke behandeling met antibiotica, zo
dat het mogelijk is dat men in de
toekomst vele mensen niet meer zou
kunnen genezen.
Terwijl na de tweede wereldoor
log door de farmaceutische labora
toria regelmatig nieuwe antibiotica
werden ontwikkeld, worden er hoe
langer hoe minder nieuwe soorten
antibiotica geproduceerd, zo meent
hij. De enige ideale oplossing zou
bestaan in het bereiden van een
vaccin tegen de gonococcus, maar
dit is tot nu toe onmogelijk gebleken.
Wie een gonorrhoe heeft doorge
maakt ontwikkelt geen enkele im
muniteit tegenover de gonococcus
en de infectie met deze bacterie ver
oorzaakt dan ook geen enkele weer
stand ertegen. Zelfs indien men er
in zou slagen om een vaccin tegen
de gonococcus te maken, aldus dr.
Catterall, zou de toediening van dit
vaccin op grote moeilijkheden stui
ten, zoals de leeftijd waarop de
ze vaccinatie zou moeten plaatsvin
den. Er zijn intussen vele onderzoe
kers die zich bezighouden met het
speuren naar een dergelijk vaccin.
In Nederland
De ervaring, ook in ons land, leert
dat ongeveer 13 pet der gonococcen
stammen resistent zijn tegen penicil-
ne. Er bestaat een ingewikkelde se-
rologisch onderzoek waarmee kan
worden aangetoond dat iemand
vroeger een gonorrhoische infectie
heeft doorgemaakt, waardoor in z'n
lichaam antistoffen zijn ontstaan.
Deze gecompliceerde tests moeten
in die gevallen worden toegepast
waarbij een doorgemaakte gonor
rhoe veel later conplicaties veroor
zaakt. Dankzij het serologisch on
derzoek kan dan worden nagegaan of
de oorzaak ervan een eventuele go
norrhoische infectie is geweest. De
ze kan nog Jaren later bijvoorbeeld
"n ontsteking van 'n gewricht ver
oorzaken, of een aandoening van de
bijballen. Bij dergelijke complica
ties helpen alleen zeer hoge doses
penicilline of tetracyline.
Bij de behandeling van gonorrhoe
worden de gonococcen die bij de pa
tiënt worden gevonden gekweekt en
wordt hun gevoeligheid tegenover
verschillende antibiotica bepaald.
Een moeilijk probleem vormt het
feit dat de mens het enige zoogdier
is dat gevoelig is voor de gonococ
cen en het is dus niet mogelijk door
dierexperimenten meer gegevens o-
ver deze bacterie te verkrijgen en
zo eventueel een vaccin te bereiden.
Voorlopig zal men antibiotica moe
ten vinden waartegen de gonococcus
niet resistent is, terwijl ook het ont
staan en de verbreiding van gonorr
hoe veel intensiever bestudeerd moe
ten worden dan tot nu toe het geval
is geweest.
Voor de vrouw kan een gonorrho
ische infectie een ernstige bedreiging
vormen voor haar vruchtbaarheid.
Kwakzalvers zijn er door alle eeuwen heen reeds geweest.
Bij de Grieken en Romeinen, bij alle volkeren, in alle landen en
in alle tijden.
Dus ook in de Middeleeuwen. Later in de 18e eeuw was het
Cagliostro die beweerde met zijn tincturen en essences maar
liefst het leven te kunnen verlengen, kwalen te genezen en de
schoonheid te verhogen. Dat alles volgens zijn zinspreuk „In
orbis, in herbis in lapidibus, in woorden, in kruiden en in
stenen. Dat was zö rondom 1780.
Voorlichting
De protestantse stichting voor ver
antwoorde gezinsvorming heeft in
haar reeks GG-pamfletten 'n uitga
ve ïewijd aan geslachtsziekten. Dit
pamplet dankt zijn ontstaan aan
aandrang uit de gezondheidszorg en
jeugdzorg, waar grote behoefte is
aan méér voorlichting over ge
slachtsziekten. Deze pamfletten zijn
goedkoop, gemakkelijk uit te reiken
en bevatten goed leesbare informa
tie over gonorrhoe en syfilis, hun
symptomen, gevolgen, behandeling en
voorkoming. Ook wordt de verant
woordelijkheid jegens de partner kort
behandeld. Het pamflet is slechts in
formatief en de waarschuwingen die
het bevat zijn voornamelijk medische
De moraal van het pamflet is uit
sluitend om geslachtsziekten te voor
komen en op de Juiste wijze te laten
behandelen.
De toeneming van gonorrhoe's en
het optreden van resistente gono
coccenstammen maken het zéér
noodzakelijk dat de voorlichting over
deze ziekte veel intensiever wordt
dan tot nu toe het geval is geweest.
In de Ver. Staten is het gonorrhoe-
probleem zelfs dermate toegenomen
dat president Nixon er onlangs te
gen gewaarschuwd heeft. Vooral Jon
ge meisjes blijken volgens een recent
onder >°k vaat: iet >oe be
smet te zijn zonder dat zij dit ze.'f
weten In Frankrijk is de gehele
voorlichting over geslachtsziekten op
een grammofoonplaat vastgelegd, die
zee. veel wordt gekocht en ook op
de scholen wordt gebruikt.
En dan de Indianen! Men herin
nert zich de medicijnmannen, die
statig schrijden door de romans van
Karl May, Paul d'Ivoy en anderen
en die hun patiënten soms met
de weerzinwekkendste „geneesmid
delen" behandelden, maar toch
meestal drommels goed op de hoogte
waren van wérkelijke geneeskrachti
ge kruiden en die toepasten bv. bij
de eertijds zo gevreesde scheurbuik,
waaraan vooral schepelingen leden,
die maanden achtereen van vers
voedsel, vooral groenten, verstoken
waren!
Doch nu de „medicijnmannen"
van een recenter verleden en dan
nóg dichter bij huis: in Europa en
nóg dichter, in ons eigen land
Van déze kwakzalvers is wel de
meest bekende uit een verleden dat
niet zo ver achter ons ligt een zekere
SEQUAH.
Wie toch was deze „Sequah," die
geheel Europa, dus ook ons land in
beroering bracht?
j Begrijpelijk was deze naam een
pseudoniem. Hij was een Engelsman
en heette Charles Aldersey Daven-
port, stammend uit een geslacht van
j kermisreizigers en saltimbanques.
In 1891 kwam hij vanuit België ln
ons land en gaf op 21 juni van dat
Jaar zijn eerste séance in Roosen-
daal.
i Nu was Sequah een handige psy
choloog, hij wist hoé hij de massa
I moest bereiken, hoé „zijn nummer
te verkopen."
Als een Romeinse imperator
maakte hij zijn entrée in een zege-
kar. op een vergulde praalwagen
1 met prachtig snijwerk en spiegels,
getrokken door vier paarden met
pluimen op de kop. En een lijfwacht
van zes zogenaamde Mexicanen, die
hij uit België had meegebracht en
rasechte Vlamingen waren, zodat zij
zich ad majorem Sequah in ver
staanbare taal tot de Nederlanders
konden wenden.
speech in het Engels, dat door een
zijner Vlaamse Mexicanen zin voor
zin werd vertaald.
Natuurlijk vertelde „de dokter"
dat hij hier echt niet was gekomen
om de Hollanders het geld uit de bui
del te kloppen, maar alléén om zijn
vergaand medelijden met de mens
heid en dat hij alle lijders aan reu
matiek, zenuwpijnen, kies- en oor
pijn, lendepijn, doofheid en „aanste
king der longen" in de zaal direct,
zo maar voorgoed zou genezen
Op het podium stond een divan,
waarvoor dikke gordijnen. Meldde
zich een patiënt aan en dat waren
er heel veel! dan verdween Se
quah met zijn patiënt achter de
dichtgeschoven gordijnen en begon
hij de op de divan liggende patiënt
j hardhandig te masseren met gebruik
van „Sequah-olie," terwijl de muziek
j luid schetterde, zowel om de pijn-
I kreten van de patiënt te overstem-
I men als om de mensen in de zaal
bezig te houden.
I Na 'n minuut of tien werden dan
de gordijnen weer open geschoven
en de behandelde sprong dan veelal
van het podium af, waar „de dok
ter" met arrogant gezicht het be
kende „volgende patiënt" afriep!
Goudmijn
Met muziek
Maar bovendien had hij een geheel
muziekcorps meegebracht, dat met
de „Mexicanen" en de muziek reeds
dagen van tevoren de komst van de
grote man aankondigde
Van Roosendaal leidde zijn weg
via Dordrecht, Rotterdam, Den
Haag en Leiden naar Amster
dam, Leeuwarden en Groningen.
Geen enkele stad van betekenis
werd overgeslagen
Hij trad nooit in de open lucht op,
i zoals in vorige eeuwen de charlatans
op Jaarmarkten en kermissen, dat
was zijn ehwetenschappe
lijke" standing te minderwaardig,
doch altijd in grote zalen, bij ons in
de Stadsgehoorzaal.
Zijn muziekcorps zette dan een
schetterende mars van Souza in.
brak abrupt af even stilte en
Sequah, gekleed als cowboy, betrad
van achter de coulissen met een for
se stap het podium, door het reeds
in extase verkerende publiek met da
verend applaus verwelkomd.
Dan hief de grote man zijn hand
even op, het was meteen stil in de
zaal en nu hield hij zijn openings-
Zijn zogenaamde geneesmiddelen
waren er eigenlijk maar twee, n.l.
i „Sequah-olie" en „Prairie-flower"
(vandaar dat cowboy-uniform!),
die gefabriceerd werden door de
Sequah Company Ltd. te Londen,
I een ware goudmijn, want alleen al
in 1891 maakte deze NV een netto
I winst van maar liefst f 481.264 en
keerde op de preferente aandelen
(voor het gróótste deel in handen
van Sequah-zèlf) 14% en op de ge
wone aandelen 10 uit! En dat in
een tijd toen het geld zeker vijf maal
de waarde van nu had! In het Jaar
waarin hij Nederland bereisde, werd
alleen al voor ons land maar liefst
voor 4 miljoen gulden geïmpor
teerd!!!
Daardoor kon hij vrijwel kosteloos
I lijders helpen, wat natuurlijk tot zijn
roem bijdroeg en was zijn toernee
feitelijk een propaganda-stunt!
Treub in het geweer
Begrijpelijk dat de medische we
tenschap tegen deze charlatan in het
geweer kwam, vooral de L e i d s e
hoogleraar prof. dr. Hector Treub,
een Europees vermaarde gynaeco
loog, die zich geducht weerde en een
vlammende brochure over de man
schreef, waarin hij onder meer de
op last van de Justitie onderzochte
„geneesmiddelen," dus de „Sequah-
olie" en de „Prairie-flower" bekend
maakte als wat de olie betrof, te be
staan uit 2 delen slaolie of andere
volvette olie, 1 deel terpentijn, ge
aromatiseerd met nagelolie, terwijl
de „Prairie-flower" bestond uit rha-
barber en cayenne-peper. afgetrok
ken in water, waarin potas en soda
was vermengd! Dus feitelijk on
schuldige ingrediënten, evenwel zon
der de minste geneeskracht!
Toch kon er weinig of niets tegen
hem gedaan worden, want hij wist
Sequah.
een bevoegd medicus aan te trekken,
'onder wiens „toezicht" hij werkte!
Het liep echter zó de spuigaten uit,
dat er vragen in de Tweede Kamer
werden gesteld, ja. er ging een re
quest aan de Koningin-Regentes Em
ma met dringend verzoek Sequah te
verbieden, hetgeen, als gezegd, Juri
disch onmogelijk was.
Hij zette zijn triomftocht door ons
land voort, waarbij geëxalteerde
mensen in Amsterdam zelfs de paar
den voor zijn triomfwagen uitspan
den en die luid Jubelend verder trok
ken.
Brutaal als de beul, zond Sequah
aan zijn opponent prof. Treub voor
de „Vereeniging voor Kraamvrou
wen" te Leiden, waarvan Treub
voorzitter was, een gift van f 225 die
natuurlijk prompt door prof. Treub
verontwaardigd werd geretourneerd!
Ook kwam het Maandblad van de
Vereeniging tegen de Kwakzalverij,
die in 1880 was opgericht, met een
speciaal „Sequah-nommer" uit,
maar niets of miniem weinig lokte
dat uit, overal werd „de dokter" met
luide toejuichingen binnengehaald.
Doch in Amsterdam en Amster
dam zou niet de stad van de gein
zijn! werd de bedrieger bedro
gen!
Tijdens een van zijn séances in
een volgepropte zaal, werd een pa
tiënt op een draagbaar binnen ge
bracht. met een doek over zijn
hoofd, opdat men hem toen niet zou
herkennen en door vier sterke kerels
het podium opgedragen, waarna hij
op de divan werd gelegd.
Sequah ging ook achter het gor
dijn, de fanfares schetterden als ge
woonlijk om de kreten van de pa
tiënt niet te doen horen en na 10 mi
nuten schoof Sequah met een triom
faal gebaarde gordijnen opzij en
een totaal genezen patiënt sprong
lachend te voorschijn.
Maar toen barstte de gehele
zaal in een daverend gelach uit, de
„gpnp-^nde" bleek een heel bekende
populaire commissionair in effecten,
met name van Dantzig, te zijn, die
men dtezèlfde middag nog vief en
wel op de Beurs had gezien!!..
Natuurlijk wierp ook de show
business zich op de „wonderdokter"
zó. dat er al gauw uit de Reyding-
revue „De Doofpot" het liedje popu-
1 lair werd:
Heb je zere benen
Heb je reumatiek?
Ga naar Sequah henen
Die geneest je met muziek!
Na door geheel Europa te zijn ge
trokken, keerde hij naar Engeland
terug, zijn financiën namen langza
merhand af en het bekènde ge
volg hij stierf ln bittere armoede
in een Londens achterbuurtkrot in
1916, toen 70 Jaar oud.
Een Leidse kwakzalver
Maar de wonderdokters werden
hier in Nederland echt niet alleen
maar geïmporteerd. Ook Nederland,
ook Leiden kende ze!
Zo woonde er in het eerste decen
nium van déze eeuw, een kwakzal
ver De Haas op de Haagweg tussen
„de houtzaagmolens van Mannekus"
en „de Vink" op een riante villa
„Habis Percara," het huis staat er
nog!
Hij had zulk een drukke praktijk,
dat er van de stoomtram tussen Lei-
oen en Den Haag. die destijds reed,
een speciale halte vóór zijn deur
was! De man werd verscheidene ma-
j len verbaliseerd voor het onbevoegd
uitoefenen van de geneeskunst,
kreeg hoge boeten, maar dat deerde
hem niet. hij verdiende méér dan
genoeg
Dat was dus bij ons in Leiden.
In diezelfde tijd was er ook een
„wonderdokter" in het Overijsselse
Twente, wiens praktijk even druk
was als bij ons De Haas.
Zelfs nog drukker, want men kon
alléén behandeld worden als men
een week tevoren besprak
Ook hij kreeg bezoek van de poli
tie om hem te verbaliseren: „U
bent onbevoegd" - etc.
Doch dit ontkende de „kwakzal
ver" en toonde tot stomme verba
zing van de politie, een bul waaruit
bleek dat hij aan de Utrechtse uni
versiteit zijn arts-examen met goed
gevolg had gedaan: „Ja ziet u als
arts verdiende ik hier te weinig voor
mijn gezin en nu heb ik het maar
over een andere boeg gegooid en
I mij als kwakzalver gevestigd en u
j weet nu wel met wét voor een groot
I financieel succes!"
j Hij werd dus niét bekeurd, doch
I ontving wel een berisping van het
Medisch Tuchtcollege, waarna hij
uit het dorp vertrok en zich elders
ln een stad als arts vestigde f
Doch ook ln déze, in ónze tijd zijn
er „boertjes" dat is échter! en
andere wonder-genezers, zoals een
bekend man nog onlangs voor de zo
veelste maal veroordeeld werd, een
man die een riante bungalow be
woont en zijn peperdure, doch waar
deloze kruiden tegen honderden gul
dens aan de goedgelovige man in
Nederland en België verkoopt! U
kent hem wel!
Bedenk dat de diagnostiek van de
kwakzalver irrationeel is. zij berust
voornamelijk op zogenaamde helder
ziendheid. Sommige kwakzalvers be
kijken de iris van het oog en weer
anderen hebben (zó maar!» voldoen
de aan een kledingstuk of een hand
schrift. zij behoeven de patiënt niet
te zien. zij weten het zó wel!....
Ja kwakzalvers zijn van Alle eeu
wen, over de gehele wereld „mun-
dus vult decipl ergo" de wereld
w 11 bedrogen worden, düs1
DOLF SCHNAAB
