S centraal in diplomatieke
tiviteit in Midden-Oosten
Friedland:grauw voorportaal van Duitsland
ase
aezing
Russische militie
treedt massaal op
tegen actie Joden
Maan-jeep
is gereed
\>rwijten van RussenArabieren en Israëliërs
Vier maanden bajes voor Bernadette.
i
Tegenstanders
Kremlin naar
inrichtingen
"Wo als Gruss der Heimat 1000 Blumen blühen
feDAG 11 MAART 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
mol
)ELHI (AP, REUTER)
Car uit dat de Congres-
ïmier Indira Gandhi in
Algemene verkiezingen 'n
finning gaat boeken op
ils rechts.
is in de 202 van de 518
de uitslagen beken
de Congrespartij in 153
men. In de 316 andere dis
1 't de congrespartij de
we d door mevrouw
aangegeven door 'n over?
haar eigen district met
5.000 stemmen,
j het land wordt gemeld
sterverbond van vier op
en variërend van con-
i links-socialisten dat de
was ingegaan met als
et bewind van mevrouw
val te brengen, ernstige
lt.
Gandhi had de afgemene
een jaar vervroegd om
eringsprogram te kun-
niyken. Tot nog toe re-
Gandhi, na de afsplit-
IX rechtervleugel van haar
teun van de Moskou-ge-
mnisten. Een aanbod van
I 'p gezamenlijk de verkie-
f gaan heeft zij van de
Jgenoten hebben in de
steunpunten van de op-
veroverd, onder andere
5 en ombay.
tijen die zetels hebben
in: de Hindoe nationa
ls Sang 10, de anti-Gan-
dng van de Congrespar-
«nservatieve Swatantra
llffro-Moskou communisten
«ialistische (volks)partij
en onafhankelijken 19,
1 communisten-geen.
werd gisteren een be-
met een grote volkstel-
Dit dreigende gevaarte, een
tornado van vijfhonderd meter
hoog en een doorsnede van twin
tig 'meter, naderde dinsdag j.l,
met een snelheid van vijftig ki
lometer de kust van de Zuid-
spaanse stad Malaga, maar ver
oorzaakte gelukkig nergens scha
de.
WASHINGTON/CAIRO (AFP, GPD) De afgelopen week
is er van alle kanten druk op Israël uitgeoefend om zijn politiek
ten aanzien van de centrale kwestie in het huidige diploma
tieke overleg, de terugtrekking uit de bezetté gebieden, te her
zien. Het is vooral Caïro dat Amerika verwijt dat het zijn oor
spronkelijke belofte Israël tot volledige ontruiming van de
Sinaï te zullen bewegen niet is nagekomen.
Uit een brief die president Sadat
van Egypte vorige week aan Was
hington deed toekomen blijkt dat
Egypte bereid is ook concessies te
doen wanneer Washington Israël kan
overhalen. Sadat schreef, volgens t
Franse persbureau AFP in Cairo,
dat Egypte in dat geval bereid zou
zijn de diplomatieke betrekkingen te
herstellen. Dezelfde brief bevat ech
ter een verwijt dat de Amerikanen
niet alles hebben gedaan om Israël
een meer bevredigend antwoord te
iaten geven.
Hetzelfde verwijt is vervat in een
artikel dat gisteren in de Russische
"Prawda" verscheen. "Het is niet
moeilijk te zien dat Washington een
regeling wilde die de positie van Is
raël zou versterken en een conces
sie zou zijn aan Amerikaanse mono
polies met name de oliemaatschap
pijen, ten koste van de Arabische
landen".
Naast Egypte en de Sowjet-Unie
r.et ook Israël zich op het ogenblik
tegen Washington af. De Israëli
sche ambassade in Washington heefi
gisteren een ongebruikelijke verkla
ring uitgegeven waarin gezegd wordt
dat Israël zich niet zal laten dwin
gen om bezet Arabisch gebied op te
geven. Hoewel de verklaring geen
verdere aanduidingen geeft, werd al
gemeen aangenomen dat het een in
formeel protest, was tegen de door
Washington uitgeoefende pressie
op de Israëlische regering om zijn
troepen uit de Sinaï terug te trek
ken.
De verklaring volgde op de medede
ling van minister van Buitenlandse
Zaken Rogers, gedaan in een nau
welijks opgevallen televisie-vraagge-
sprek, dat de Verenigde Staten be
reid is deel te nemen aan een inter
nationale vredesmacht in het Midden
Oosten. Het was de eerste keer dal
Washington zich openlijk bereid ver
klaarde aan een dergelijke missie
deel te nemen. Israël heeft voort
durend zijn wantrouwen en oppositie
uitgesproken tegen een dergelijke
troepenmacht om op de handhaving
van de vrede toe te zien.
Israëlische diplomaten hebben al
sinds eind 1969 verwacht dat er een
uiteindelijke confrontatie tussen Is
raël en Washington zou plaats vin
den over het vraagstuk van Israëls
grenzen, in verband met een Israë
lisch Arabische vredesovereen
komst. De Israëlische ambassade
heeft in het afgelopen jaar op talrij
ke manieren de pers ingeschakeld,
om de visies van Israël te benadruk
ken, maar president Nixon en zijn
adviseurs hebben het blijkbaar raad
zamer geacht om officieel een neu
trale positie in te nemen een po
sitie die niet zozeer ten aanzien van
Israël wordt ingenomen, maar eer
der ten aanzien van de Sowjet-Unie.
Voorzover bekend is het er Ame
rika om te doen om Israël te laten
instemmen met een terugtrekking
van Israëlische troepen uit de Si
naï in ruil voor een voor Israël be
vredigende regeling ten aanzien van
Sjarm-el-sjeik, de gefortificeerde
plaats die de toegang tot de golf
van Akaba en de Israëlische haven
Eilat beheerst. Israël zou dan ook
een door de internationale mogend
heden gegarandeerde vrije passage
hebben door het Suezkanaal, en het
recht op een of meer gedemilita
riseerde zones. Washington is van
mening dat het uiteindelijk inder
daad grote pressie op Israël moet
uitoefenen om deze voorwaarden te
aanvaarden.
PARIJS (Reuter) In de Sow
jet-Unie zijn tegenstanders van het
bewind opgesloten in psychiatrische
inrichtingen, hoewel ze volkomen
normaal zijn, zo schrijft een van de
slachtoffers van deze praktijk, de
Russische schrijver en geleerde Wla-
dimir Boekowski, in een brief aan
het Internationaal Genootschap voor
geestelijke gezondheid en aan indi
viduele psychiaters in het Westen.
De brief is gepubliceerd door de In
ternationale Commissie ter verdedi
ging van de rechten van de mens. De
brief is vergezeld van een dik dossier
met beschrijvingen van individuele
gevallen. Volgens de brief is bezorgd
heid gerechtvaardigd, met name in
het geval van de bioloog Medwedew,
die ook in een inrichting is opgeslo
ten.
Ontvoering in Uruguay De po
litie in de hoofdstad van Uruguay
heeft gisteren meegedeeld dat de
procureur - generaal van het land, de
59-jarige Guido Berro Oribe, door
Tupamaros is ontvoerd toen hij zijn
woning verliet
ADVERTENTIE
Deze week in Eva:
Een boeiend interview met Bernadette Devlin, de Ierse revolutionaire die opkomt voor de rechten van
de onderdrukten; Eva komt op voor de uwe in de nieuwe rubriek 'Uw goed recht'. In Eva Praktisch o.a.
verkouden schildpadden, gecastreerde katers en oefeningen om uw benen alvast in vorm te brengen voor
de hot-pants. Verder aktuele regenmode, toekomstgeheimen ontsluierd via het oud-Egyptische Tarotspel
en berichten Uit de Kunst. Geldt trouwens voor alles in Eva!
een open blad
Koop eens
een los
nummer.
MOSKOU (AP, Reuter) Met
massaal machtsvertoon van meer dan
vierhonderd man heeft de Sowjetrus-
sische militie gisteravond een einde
gemaakt aan een zit-demonstratie
van 126 Joden in het gebouw van de
Opperste Sow jet ("parlement") in
Moskou. Binnen enkele minuten wer
den de demonstranten uit het ge
bouw verwijderd. Er werden geen ar
restaties verricht.
Om 11 uur 's ochtends waren 57
Letlandse Joden de ontvangkamer
van de Opperste Sow jet binnenge
gaan. Later voegden zich nog 69 Li-
tause Joden bij hen, die eerder een
korte zit-demonstratie hadden ge
houden in het gebouw van het Cen
traal Comité van de Sowjetrussische
communistische party aan het Rode
Plein. Nog weer later kwamen 24
Moskouse Joden bij de betogers om
een open emigratiebeleid te eisen,
maar deze laatste groep nam niet
werkelijk aan de betoging deel. Twee
functionarissen van de Opperste
Sowjet deelden omstreeks vyf uur in
de middag de demonstranten mee,
dat allen die een aanvrage om een
uitreisvisum hebben ingediend, een
beredeneerd antwoord zullen ontvan
gen. In het verleden kregen Joden
vaak "nee" te horen zonder enige
toelichting op hun aanvraag. De de
monstranten bleven echter na deze
toezegging waar zy waren, waarop
tegen half acht de militie het gebouw
binnendrong en de Joden daaruit
verwijderde na hen eerst in groepjes
vpn 25 te hebben verdeeld.
Tegelyk met de demonstratie in
Moskou vond in Londen eveneens een
demonstratie plaats: vijftig Joodse
jongeren drongen het Sowjetrussi
sche persbureau Tass binnen. In de
telexkamer zonden zij een boodschap
naar het Kremlin, waarin zy vroe
gen om rechtvaardige behandeling
van de Joden in de Sowjet-Unie.
Deze demonstratie in Londen duurde
ongeveer een uur. Toen de politie
verscheen verlieten de demonstran
ten onder het zingen van Hebreeuwse
liederen het gebouw. Ook hier werd
niemand gearresteerd. De redacteu
ren van Tass hadden zich in hun bu
reau opgesloten, zodat de demon
stranten alleen de hal en de telex
kamer konden bezetten.
WASHINGTON (AP) De eerste
maan-jeep, waarin twee mensen op
de maan kunnen rijden, is gereed, al
dus maakt de fabrikant Boeing be
kend. Het voertuigje, dat zal rollen
op wielen van gevlochten draad, zal
worden meegenomen in de maanlan
der van de Apollo-15, die in Juli
wordt gelanceerd.
De astronauten David Scott en Ja
mes Irwin zullen in het wagentje,
dat door batterijen wordt voortbe
wogen, een afstand afleggen van een
kilometer of vijf.
Het voertig kan tweemaal het
eigen gewicht torsen. Die lading
wordt gevormd door de twee man
nen, hun apparatuur plus monsters
maansteen. Het kan over uitsteek
sels klimmen van ruim 30 centime
ter hoog, en kloven nemen van ruim
70 centimeter breed. Tenslotte kan
het een styging uitvoeren van 28
graden. De maximum snelheid van
het wagentje is ongeveer 16 kilo
meter per uur.
29)
ld waar miljoenen geen
l iet hoofd hebben, is de
29 Been eenvoudige zaak.
zal 21 dagen vergen.
>e resultaten zullen me
iend zijn India is na
nd met de meeste inwo-
Indiase staatsburgers
ld op 560 miljoen
wereldbevolking en sa-
i> 2 pet. van alle land op
FRIEDLAND Als Friedland niet toevallig de plaats was
geweest waar na de oorlog de bezettingszones van Amerikanen,
Britten en Russen elkaar raakten, zou buiten Nedersaksen nooit
iemand van dat mistroostige gehucht onder de DDR-grens
hebben gehoord. Men bouwde op het „drie-zones-punt" een
barakkenkamp voor het opvangen van vluchtelingen en ver
drevenen, het „durchgangslager Friedland".
Er zijn in het kamp sinds '45 ruim
2,4 miljoen mensen verzorgd. Eerst
waren het de vermagerde krijgsge
vangenen en verdrevenen van de
transporten uit het Oosten. Nu zijn
het mensen die intertijd de kans niet
kregen en late „spijtoptanten",
meestal kleine, donkerogige Oost
europeanen. Mensen uit Rusland,
Roemenië of Polen. Ze hebben één
ding gemeen: zonder uitzondering
voelen zij zich Duitser en worden
als „Heimkehrer" in Friedland inge
haald. Negen keer per dg stoppen
in het dorp treinen uit Hannover
en Kassei. Dan staat, jaar in jaar
uit, by het station een als autobus
fungerende bestelwagen klaar voor
eventuele (vaak onverwachte) gas
ten van het „Durchgangslager".
Woe twintig jaar heeft gewacht op
een kaartje naar het „nieuwe Duits
land" valt het waarschijnlijk niet
eens op hoe grauw het voorportaal
is. In Friedland kan, zo op het oog,
sinds '45 niet veel veranderd zijn.
Maar voor de duizenden volksgeno
ten uit Polen, die konden vertrek
ken nu Bonn en Warschau een ver
zoeningsverdrag hebben gesloten,
begint hier onmiskenbaar Duitsland.
Ze worden snel en correct geholpen,
weten in enkele dagen precies waar
ze aan toe zijn. Iedereen praat er
over; het is een opluchting na een
paar decennia communistische bu
reaucratie.
Onvervalst
Bovendien biedt Friedland, al is
het nog zo grauw, de late Heimkeh
rer een sfeer die wellicht beter aan
sluit bij hun lang gekoesterde Duitse
droom dan de bondsrepubliekeinse
werkelijkheid in de fabrieken aan
Rijn en Roer (die ruim 50 procent
van de nieuwelingen opnemen) of de
werven in Hamburg. Friedland is na
melijk zo Duits, Duitser kan het
niet.
Op een heuvel, even buiten het
dorp, hebben dankbare Heimkehrer
een kolossaal, bunkerachtig monu
ment opgericht ter herinnering aan
de miljoenen Duitse slachtoffers van
de Tweede Wereldoorlog en ter ver
maning van de wereld. Voor datzelf
de doel bouwde men in het dorp aan
de Heimkehrerstrasse en precies voor
de poort van het barakkenkamp, het
standbeeld van de Heimkehrer, een
lange magere kerel, die met opge
heven hand door een prikkeldraad
versperring stapt eindelijk verlost
uit de communistische „gevangenis".
In het kamp zelf beiert de Fried-
land-Glocke het ontroerende lied
van de klok: „Wo die schlichten
hütten stehn im frischen gruen, wo
als Gruss der Heimat tausend blu
men Blühn, ruft die Friedland-
Glocke in die welt hinaus: last
die Deutschen Brlider heim ins Va-
terhaus!"
Door
W. P. Timmers
Dat in een gebied waar bloemen
onbetaalbaar zijn zo'n groet alleen
in de fantasie kan bestaan, bederft
in het grauwste gehucht de sfeer
niet meer voor mensen die west
waarts zijn gekomen omdat zij zich
Duits voelen. Voor negentig procent
van de immigranten uit het Oosten
is dat volgens kampleider Albert
Schulz doorslaggevend geweest en
niet de Westduitse welvaart of de
ergernis aan het communistische re
gime.
Hoogseizoen
Schultz bereidt zich met zyn 150-
koppige bemanning voor op een
nieuw hoogseizoen. Op de 23ste ja
nuari kwamen de eersten, die hun
uitreisvisum dankten aan het ver
drag van Warschau. In een eerste
„golf", die de Polen lieten vertrek
ken, kwamen meer dan 3500 „Volks
duitsers" uit de gebieden aan de an
dere kant van Oder en Neisse en uit
het afgelegen Oost-Pruisen, dat eens
ook bij het Duitse rijk hoorde. In de
tweede of derde week van maart
komt de tweede groep, vermoedelijk
zo'n 4.000 man. Als de geruchten
niet bedriegen, neemt het aantal la
ter in het jaar nog toe en zijn het
er voor eind 1972 meer dan 100.000.
Bij het Rode Kruis liggen 500.000
aanvragen.
Het kamp wordt vergroot, maar
zal ook met 1400 slaapplaatsen (nu
zijn het er 1000) tekortschieten als
Polen niet reageert op het Westduit
se verzoek om over te gaan tot een
regelmatige afwikkeling van bijvoor
beeld 200 gevallen per week. Het
enige wat het Westduitse rode kruis
tot dusver heeft bereikt, is dat de
emigranten zes weken de tijd krij
gen om zich op hun vertrek voor te
bereiden. In theorie waren het er tot
dusver vier, in de praktijk was het
vaak niet meer dan anderhalve week.
Hereniging
Geheel nieuw is de "grote trek"
uit Polen niet. Al beschouwt men in
Warschau alle bewoners van de
volksrepubliek officieel als Polen,
toch kon in 1950 onder de ontspan
ningsclausule "familiehereniging" 'n
akkoord tussen Bonn en Warschau
worden gesloten. Voordat Brandt in
december het Verdrag van War
schau ondertekende en de sfeer merk
baar werd, kwamen de afgelopen
twintig jaar al 410.000 "Poolse Duit
sers" naar Friedland (uit de Sowjet-
Unie waren het er in die tijd 22.000).
Ook nu gaat het om familieher
eniging, die zelfs alleen maar moge
lijk is als het initiatief aan West
duitse kant wordt genomen. De fa
milie in de Bondsrepubliek garan
deert ook onderdak, verzorging en
medische hulp voor de Heimkehrer.
Zelf moeten die aan drie voorwaar
den voldoen: eens de Duitse nationa
liteit hebben gehad, in 1945 in een
zogenaamd „vertriebenengebied"
hebben gewoond en zich altijd Duit
ser hebben gevoeld. Gevraagd hoe
dat laatste wordt vastgesteld, zegt
kampleider Schulz: "We vragen als
formaliteit: u hebt toch indertijd
voor Polen geopteerd omdat u niet
anders kon.
Op zo'n vraag valt de spijtoptan
ten in Friedland het antwoord niet
zwaar. Alfred Gantwurzel, een paar
weken geleden nog schilder in het op-
persilesische Ratibor, irriteert het
niet dat hij voor het vertrek naar
de definitieve woonplaats in Baden-
Württemberg vier dagen lang een
kamertje van drie bij vier meter
deelt met vrouw, dochtertje, moe
der en schoonmoeder (plus vijf sta
pelbedden). Het dochtertje praat
Pools en wordt in het Pools toege
sproken, maar er ls geen twijfel
aan: "Ik ben Duitser, daarom wil
de ik eruit. Ik heb toch in de Wehr-
macht gediend. Ik houd van orde".
Zijn vrouw vult, om misverstanden
te voorkomen aanvan net
heid en zuiverheid". Hetgeen de Po
len blijkbaar missen.
1 iii' l1» hiïtffhiin' iiTrnatfrfigi
Hulp
Driemaal heeft Gantwurzel vergeef
een uitreisvisum gevraagd. Sinds hij
het in 1966 voor het eerst deed, zou
den de "Genossen" van partij en po
litie in Ratibor hem het leven bar
onaangenaam hebben gemaakt. Van
die kleine plagerijen waarover zo
veel mensen in Friedland weten te
vertellen. Financieel had hij het niet
moeilijk, omdat de familie in de
Bondsrepubliek bijsprong Die fami
lie betaalde ook de 5000 zloty voor
het peperdure paspoort.
Dat het Duitse Rode Kruis in de
meeste Oosteuropese landen, o.a. in
Polen, een kapitaal heeft vastge
zet voor hulp aan vertrekkende
Duitsers, is doorgaans onbekend. De
gemaakte kosten worden nu in de
Bondsrepubliek terugbetaald aan
voorrechten ontbreekt het de nieuwe
burgers niet, maar ze zijn dan ook
een welkome aanwinst voor de West-
Duitse economie.
Kampleider Schulz: "Het zijn
meestal Jonge gezinnen. De vaders
tussen 30 en 45 jaar. Alle beroepen
zijn vertegenwoordigd, de opleiding
Meestal zijn het jonge gezin
nen, vol optimisme.
is meestal goed en iedereen is opti
mistisch. Alleen academici ontbre
ken. Die zouden, na een gratis stu
die, honderdduizenden zloty's moe
ten terugbetalen aan de Pool
se staat". Jarenlang heeft Schulz al
leen de landbouw geen enkele dienst
kunnen bewijzen. Aanbiedingen
zijn er genoeg, maar elke boer met
kolchose-ervaring opteert blijkbaar
liever voor de lopende band In de
fabriek.
