>p zoek naar nieuw voedsel uit zee
Miljoenenkrakers
lid
Europese
van
'Maf ia-bende?'
zee: vuilnisvat of provisiekast (IV)
KIJK VERGELIJK
Eisen van 4lh en 2 jaar in Arnhem
LAK WIL
(VRT-TIME
ECHTERS
Staal Co
WETHOUDER
BEMIDDELT
IN SLEEPBOOT
CONFLICT
Nieuws van de
universiteit
5 MAART 1971
L£fD§CB DAGBLAD
PAGINA
nrfp FVansp riiprw.ppond«*r7r>p- mens er tenslotte profijt van kan fjorden werd toegepast was het uit- fes zou kunnen leiden. srhnlpn zeevissen te dienen. De re- rr~-
ide Franse dlepzeeonderzoe-
»u legde eind vorig Jaar in
an Europa de volgende hui
kende verklaring af: „in
s twintig jaar is 't leven in
n en zeeën met dertig tot
>cent verminderd. Planten-
plankton, algen, schelpen
worden steeds zeldzamer.
>n ons er rekenschap van
t de zelfreinigende capaci-
ie oceanen op dit ogenblik
nschoots is overschreden."
kkende onthulling komt in
dat de voedingsspecialisten
iele wereld het oog op de zee
richt om in de komende de
ar de nog steeds snel toene-
volking op aarde naar nieu-
an Leeuwen
ctar<
^0 ioVe:
Haf
elbronnen te zoeken. De
illeen of het zeewater over
aar nog wel bruikbaar is en
ig enig rendement kan wor-
cht van de zee.
t op dit ogenblik is, dat ook
tbaarste zeeën nog altijd
jleveren dan een willekeu-
rast land. Een stuk weiland
tare kan bijvoorbeeld Jaar-
ïonderd kilo vlees opleve-
•e zee komt op dit ogen-
iVen de zestig kilogram ei-
dat achterblijven van de
gst zijn verschillende oor-
te wijzen.
Grote plannen
ijkste punt is, dat de win-
•r water de mens voor veel
•oblemen stelt dan de win-
et vaste land. Immers op 't
bestaat de plantenmassa i
uit grote planten die ge-
erd zijn op het aardopper-
ijl in de zee het voedsel in
ran microscopisch kleine al-
ft op een diepte tussen de
n tweehonderd meter,
en kunnen grote dieren zo
en schapen de voeding di-
terwijl op de „zeeweide" 'n-
voedselketen (plankton-al-
tjes-vissen) nodig is voordat
de mens er tenslotte profijt van kan
hebben. Wist u bijvoorbeeld dat er
700 ton algen nodig zijn om één ton
vis te produceren? Het grootste pro
bleem waarvoor de wetenschapsmen
sen zich dan ook gesteld zien is om
een aantal fasen in de lange voed
selketen over te slaan om de voe
dingsstoffen sneller ln een verteer
bare vorm voor de mens te grieten.
Zo zyn de Japanners er reeds in ge
slaagd grote algen te kweken waaruit
een soort algeriyoghurt wordt samen
gesteld. Een dergelijk produkt doet 't
steeds beter op de Japanse voedings-
markt. Ook is men ervan overtuigd,
dat het kweken van zeevissen sneller
kan gebeuren dan op dit ogenblik.
Men denkt aan de aanleg van
speciaal geconstrueerde bassins en 't
ontwikkelen van nieuwe vangstme
thoden. Op dit punt heeft Japan al
enkele fraaie resultaten behaald bij
voorbeeld met de ontwikkeling van
akoestische waarschuwingssystemen
en loksystemen waarbij gewerkt
wordt met geluidstrillingen.
Snelle kweek
Dat men overigens bijzonder goed
moet oppassen met snelle kweek van
zeevissen hebben twee Schotten in
de periode 19421944 ondervonden.
Zij proberen door een speciale be
mesting van inhammen in de zee de
daar aanwezige vissen tot een snelle
re wasdom te brengen. Aanvankelijk
leek het een 6ucces te worden, want
vooral bij bodemvissen als bot en
schol deed zich een versnelde groei
voor. Toen kwamen echter een paar
fikse tegenvallers, die het plan vol
ledig deden mislukken.
Het bleek dat de uitgezette vis
snel verminderde door het grote aan
tal vogels dat zich rond de kweek
plaats vestigde, bovendien trok veel
vis naar het diepere gedeelte van de
zee, terwijl waardeloze vissoorten als
grondel en stekelbaars ook profiteer
den van het verhoogde voedselaan
bod. De vis bleek bovendien moei
lijk te vangen omdat ook de bodem
fauna zich bijzonder snel ontwikkel
de.
Een andere methode die in Noorse
fjorden werd toegepast was het uit
zetten van vislarven in afgesloten ge
deelten, terwijl kweekproeven werden
gedaan met vrouwelijke schollen en
manlijke botten. Het bleek, dat er
een hybride ontstond, die beter
groeide dan de ouders. Een derde
mogelijkheid is het overplaatsen van
vissen naar gebieden waar ze nog
niet voorkomen.
Zo is de afgelopen Jaren de Ame
rikaanse elft overgebracht van de
Atlantische kust van Noord-Ameri
ka naar de Californische kust. De
gestreepte baars werd getransplan
teerd van de kust van New Jersey
naar die van de Stille Oceaan. De
Russen brachten op hun beurt zalm
van de Stille Oceaan-kust naar de
rivieren bij Moermansk en introdu
ceerden de Oostzee-haring in de Aral
zee.
Tegenover deze succes staan grote
mislukkingen en ernstige waarschu
wingen van deskundigen. Dr. Ira
aRubinoff van het Smithonian Tro
pical Research Institute waarschuw
de herhaaldelijk voor de mogelijkheid
dat twee verschillende vissoorten on
vruchtbare nakomelingen voortbren
gen die tenslotte uitsterven. Een plot
seling breuk in de voedselketen, die
daarvan het gevolg zou kunnen zijn,
kan ook voor de mens ernstige ge
volgen hebben.
Ook de Fransman Cousteau Is
geen voorstander van transplanta
ties van bepaalde vissoorten wanneer
niet eerst een diepgaand onderzoek
is ingesteld naar de gevolgen van
zo'n transplantatie. Twee dingen
kunnen het gevolg zijn: of ze ver
dwijnen onmiddellijk of ze maken
zich meester van het gebied nadat
ze vele van de oorspronkelijke soor
ten hebben uitgeroeid.
Catastrofes
Er bestaan dan ook ernstige be
denkingen tegen de Amerikaanse
plannen voor een nieuw Pana
ma-kanaal zonder sluizen. Biolo
gen in de VS vrezen dat de ver
menging van twee heel andere
oceaanpopulaties tot grote catastro
fes zou kunnen leiden
Hoe voorzichtig we moeten zijn
met veranderingen aan de oceanen
en de zeeën ls gebleken uit een
Amerikaans onderzoek dat in 1968
werd uitgevoerd. Het bleek, dat door
de aanwezigheid van l p.pm. (part
pro million) DDT in zeewater de
stofwisseling van de algen met 75
procent wordt verlaagd. En dan te
bedenken dat de algen een belang
rijke bijdrage leveren aan de zuur-
stofproduktie op aarde.
Vergroting van de eiwitproduktie
uit de zee moet in de nabije toe
komst mogelijk zijn door het yan-
gen van kleine, ongeveer vijf tot zes
centimeter grote garnaaltjes, die in
de arctische zeeën voorkomen en
„krill" heten. Ze dienden als voedsel
voor de walvissen, maar nu de wal
vis zo goed als uitgestorven isv blijft
er jaarlijks een hoeelheid krill over
van 50 tot 100 miljoen ton.
Aqua-cultuur
Op dit ogenblik levert de vangst en
de verwerking van deze zeediertjes tot
voedingsmiddelen nog te grote moei
lijkheden op. Minder problemen
geeft de „aqua-cultuur", het kwe
ken van zeedieren. In Japan is men
al zover dat er jaarlijks een half
miljoen ton aan zeedieren en algen
wordt gewonnen. Methoden waarmee
in Engeland, de Verenigde Staten en
West-Duitsland destijds werd ge-
experimenteerd worden nu in Japan
op grote schaal in de praktijk ge
bracht. Massa's zeevis zitten in ver
plaatsbare netten en hele ondiepten
van de zee zijn veranderd in reser
voirs vol zeevis.
Onderzoekingen op de zeebodem
hebben bovendien aangetoond, dat
de vissen een grote voorliefde heb
ben voor obstakels op de zeebodem.
Vangsten die tienmaal zo hoog lig
gen als op andere „schone" plaatsen
zijn geen uitzondering.
Voor de kust van de verenigde Sta
ten zijn reeds uitgebreide proeven
genomen met het plaatsen van grote
aantallen autowrakken op de zeebo
dem om als grote trekpleister voor de
scholen zeevissen te dienen. De re
sultaten waren frappant; de moei
lijkheid was alleen dat de vis moei
lijk in netten te vangen was door
de aanwezigheid van de obstakels.
Japanners hebben dit principe in
middels geperfectioneerd. Zij plaat
sen grote betonnen wanden, waar
door de mogelijkheid om te vissen
met netten wordt opengehouden. Ook
deze grote betonnen staketsels ble
ken grote aantrekkingskracht op dr
vissen uit te oefenen omdat er veel
voedsel te vinden was Weer een an
dere vinding van de Japanners is
het kweken van oesters aan enorme
lange snoeren. Vooral bij het oogsten
levert dat een enorme tijdsbespa
ring op.
Ook in andere landen wordt hard
gewerkt aan een betere exploratie
van de schatten van de zee. Duitse
bedrijven wyden al hun aandacht
aan het zoeken van zeeknollen, die
behalve mangaan en ijzer ook wisse
lende concentraties aan metalen ils
nikkel, koper en kobalt bevatten.
Deze „zeeknollen" ter groote van een
aardappel liggen voor het opscheppen
op de zeebodem. Het wachten is al
leen op de apparatuur die de knollen
naar de oppervlakte kan brengen.
Maar er is meer. Er wordt gewerkt
aan bemande en onbemande water-
voertuigen, laboratoria op de zeebo
dem, iglo's en andere behuizin
gen voor diepzee onderzoekers, nieu
we soorten boorschepen en boorpla-
teaus. Op de vorig jaar in Düssel-
dorf gehouden expositie „Interocean"
werd bijvoorbeeld een reusachtige
helicopter getoond, die kan dienen
als vliegend waarnemingsplat
form voor onderzoekingssi hepen en
seismografische zeeonderzoekingen.
Ook kan het straks gebruikt worden
voor het opsporen van grote hoeveel
heden zeevis.
Er wordt bovendien nog steeds ge
zocht naar nieuwe methoden om
stoffen als gas en olie uit de zee
bodem te halen. Vooral de Amerika
nen zijn op dit punt heel actief. Niet
ten onrechte overigens want mee
schat dat de aardoliereserves in at
zeebodem ongeveer twintig procent
van de wereldvoorraad bedragen.'dertig
Niet voor niets heeft West-Duits- I voor zeeonderzoek op het continen-
lad voor dit Jaar een bedrag van tale plat van de Noord- en Oostzee.
miljoen mark uitgetrokken
(Wordt vervolgd)
[AAG (ANP) Minister
istltie) heeft aan de Twee-
meegedeeld dat hij de mo-
van benoeming van part-
hters mogelijk wil maken,
dit naar aanleiding van
gen van kamerleden in 'n'
wijziging van het wetsont-
ilening gerechtelijke organi-
Polak denkt voor de func-
part-time rechter speciaal
wde vrouwen. Het beleid zal meer stellen.
er echter wel op gericht moeten
blijven dat alleen zij als part-time
rechter kunnen optreden die wat ca
paciteiten en ervaring betreft ook in
aanmerking zouden komen voor de
benoeming van rechter in volledige
dienst.
In een memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer kondigt minister
Polak nog een andere wijziging aan
in zijn oorspronkelijke voorstellen.
Naar aanleiding van kritiek uit de
Tweede Kamer wil de minister van
Justitie een regeling behouden dat
griffiers van arrondissements-recht-
banken en kantongerechten „een
vorm van Juridische opleiding" moe
ten hebben genoten. Aanvankelijk
wilde de minister voor deze functies
(die nu de titel van meester in de
rechten vergen) geen opleidingseisen
ADVERTENTIE
Kijk eens wat Staal Co u biedt bij het sparen!
U zult zien, bij Staal Co
behoudt u een zeer grote vrijheid over uw geld
terwijl u toch een hoge rente ma^kt.
Ook u kunt daarvan profiteren! Wóar u ook woont.
Want storten en opnemen kunt u
aan de kas van ons kantoor, maar gaat ook
héél eenvoudig per giro.
opzegtermijn
direct beschikbaar
inleg vanaf
rente
2 weken
f 1.000,—
f 100,—
5K%
3 maanden
f I.00Ó,—
f 100,—
5K96
6 maanden
f 1.000,—
f 250,—
6K96
1 jaar vast
rente jaarlijks
f 1.000,—
7
2 jaar vast
rente jaarlijks
f 1.000,—
7K96
3 jaar vast
rente jaarlijks
f 1.000,—
7 H%
5 jaar vast
rente jaarlijks
f 1.000,—
8K96
Voor méér rente van uw geld
DEN HAAGLange Houtstraat 8, Tel. (070) 183340, Postgiro 473501
Geaffilieerd met F. van Lanschot.
7
ARNHEM Aan het einde van
twee slopende zittingsdagen heeft de
Arnhemse officieir van justitie mr.
J. Pieters gisteravond tegen Jantje
van W. en Karei B. elk vier en een
half Jaar gevangenisstraf geëist. De
21-Jarige Emile M. kwam er wegens
zijn Jeugd en zijn schone strafblad
af met een eis van slechts twee Jaar.
Waar bleven de badkuipen vol ge
stolen Juwelen? Rechter-commissaris
mr. Benjamin Asscher stelde de vraag
ln deze zelfde bewoordingen. Hij zei
aanwijzingen te hebben dat de mll-
Joenenbuit van de dieven is verdwe
nen naar het buitenland.
De drie miljoenenkrakers die in
Arnhem terechtstonden, maken ver
moedelijk deel uit van een interna
tionale misdaadbende van' juwelen-
en bontdieven, een soort 'Mafia' van
woonwagenbewoners in Europa. Dit
werd gisteren voor de Arnhemse
Door
Sybe Stamm
rechtbank ln bedekte termen te ver
staan gegeven door de rechter-com
missaris en de officier van justitie.
Doch het overzicht dat de justitie
heeft van deze zaak is niet volledig.
Het onderzoek is min of meer door
kruist doordat de drie arrestanten
nodig ter zitting moesten worden ge
bracht. Aangenomen mag worden dat
de Justitie nog ijverig aan het graven
ls naar de wortels van het interna
tionaal vertakte misdaadcomplot.
De tientallen Juwelierskraken die
vorig Jaar als een gesel ons land teis
terden, vertonen alle hetzelfde brute
patroon. Een gestolen auto stopt ln
het holst van de nacht, voor een Ju
welierswinkel. Mannen met bivakmut
sen beuken met straattegels of een
voorhamer de etalageruit stuk. Zij
vullen plastic emmers met sieraden
en horloges. Zij springen in de auto
waarvan de chauffeur met draaiende
motor zit te wachten. Zij scheuren
weg.
De aanslagen namen tenslotte zo'n
verontrustende vorm aan dat voor 't
eerst in de geschiedenis van de Ne
derlandse midaadbestrfjdlng 'n spe
ciaal team werd gevormd waarin jus
titie, rijksrecherche en expert van
verscheidene gemeentelijke politie
korpsen de handen Ineensloegen om
de gangsters een halt toe te roepen.
Actie
De unieke samenwerking resulteer
de op 24 september vorig Jaar in een
bliksemactie vanuit Arnhem, waarbij
gelijktijdig arrestaties werden ver
richt ln de woonwagenkampen te
Nieuwerkerk aan de IJssel en Al-
blasserdam. Tot de arrestanten be
hoorden de beruchte inbreker en ge
weldenaar Johannes „Jantje" van W.
(32), diens zwagertje Emile „Epie"
M. (21) en de veelvuldig voor dief
stal veroordeelde koopman Karei B.
(37), onder wiens bed een deel van
de gestolen Juwelen werd gevonden
met de prijskaartjes er nog aan.
Anonieme tips hebben een rol ge
speeld bij de opsporing en de ver
wachting lijkt gewettigd dat de drie
mannen de dupe zijn geworden van
hun hebzucht toen zij de reeks aan
slagen en overvallen tenslotte met
niets ontziende rooflust ook richtten
tegen de eigen trawanten in de
woonwagenwereld. Deze
verbreking van de „mafia-code" kan
voor bendeleider Jantje van W. be
tekenen dat hij in elk geval gevon
nist zal worden' zo niet door de
rechtbank, dan toch door „rechters
uit eigen kring" aldus het oordeel
van deskundige zijde.
Haat
De 32-Jarige zigeuner Johannes K.
uit Otterloo verklaarde gisteren als
getuige voor de rechtbank dat Jantje
van W. zijn familie beroofd heeft
van een enorm bedrag. Of het gaat
om twee ton of om een miljoen liet
K. in het midden, maar zijn „woe
dende haat" tegen Jantje gaf hij op
verhitte toon toe.
Deze zoon van de bekende familie
K. was eigenlijk gedagvaard om te
vertellen wat hij wist van de gewa
pende roofoverval die het trio op 11
september te Elden zou hebben ge
pleegd op woonwagenbewoonster An
na B., een familielid van K. De
vrouw heeft met de drie overvallers
oog in oog gestaan, maar desondanks
herkende zij gisteren alleen Epie
M., terwijl zij zich over de identiteit
van de andere twee niet kan, wil, of
durft uit te laten.
Granaat
Johannes K. durfde dat wel, maar
hij was bij de beroving niet aanwe
zig geweest, dus kon hij niet meer
verklaren dan wat Anna hem verteld
had. Dat klonk erg genoeg: Anna
durft Jantje niet te herkennen om
dat zij is bedreigt dat er anders een
handgranaat in haar wagen zal wor
den gegooid. Anna zelf wenste zich er
niet over uit te laten. Wel gaf zij het
bestaan toe van de „ongeschreven
wet" dat woonwagenbewoners van el
kaar niet mogen stelen.
Tijdens langdurige politieverhoren
is alleen de Jeugdige Epie door de
knieën gegaan. Wordt zijn onerva
renheid ook de twee ontkennende ou
de rotten noodlottig? Epie noem
de hen als mededaders bij verschei
dene kraken. Inmiddels heeft hij de
ze belastende verklaring schielijk
weer ingetrokken. Volgens inlichtin
gen van de politie is de goedmoedig
uitziende Jantje een zeer gevreesd
man.
Angst
Rechter- commissaris mr. Asscher
heeft de indruk dat Epie uit angst
voor zijn zwager bakzeil gehaald
heeft. Gisteren gaf Epie de klap
op de vuurpijl door zich als getuige
décharge te laten horen en onder
ROTTERDAM De bemidde
ling die de Rotterdamse havenwet
houder drs. H. J. Viersen sinds
maandag onderneemt om de partij
en in het sleepbootconflict nade* bij
elkaar te brengen, zullen worden
voortgezet (eventueel in samenwer
king met de scheepvaartvereniging
Zuid en de Kamer van Koophandel)
De gemeenteraad sprak zich daar
gisteravond voor uit.
De wethouder deelde tijdens een
interpellatie-vergadering mee, dat
hij de indruk had dat werkgevers en
werknemers niet meer zelfstandig tot
een oplossing kunnen komen en hulp
van een derde partij nodig hebben.
Zelf wilde hij die kant ook wel op,
maar op aandringen van een meer
derheid in het college van B. en W.
legde de heer Viersen zie hneer bij
het in de vorm van een motie ver
pakte verzoek van de raad.
Met een krappe meerderheid ging
de raad akkoord met de motie van
mr. Mentink (D'66), waarin het ver
zoek om de bemiddeling te blijven
voortzetten werd gedaan. Het is na
melijk, volgens hem, gewenst dat er
zo spoedig mogelijk goede sociale
verhoudingen en een goed werkkli
maat in de Rotterdamse sleepdienst-
wereld ontstaan. Verworpen werd de
motie Van der Have (het socialisti
sche raadslid dat de interpellatie
had Ingediend), waarin onder ande
re werd gevraagd of de wethouder
zich wilde uitspreken tegen de hou
ding van de werkgevers in het loon-
confllct.
ede te verklaren dat hij Jantje „val
selijk" had beschuldigd. -De officier
kondigde een vervolging wegens mein
eed aan. Epie hield voet bfj stuk.
Is hij banger voor Jantje dan voor
de officier?
Jantje hief van pure verbazing de
handen ten hemel. .Niemand hoeft
bang voor mij te zijn. ik heb 'nog
nooit iemand kwaad gedaan!", riep
de man, die in Gouda een mede
kampbewoner heeft doodgeschoten
(zelfverdediging, concludeerde de
rechtbank) en die thans, behalve
voor inbraak, terechtstond voor een
mishandeling in het verkeer en voor
mishandeling van twee gevangenbe
waarders te Arnhem.
Ondersteuning
In zijn requisitoir concludeerde
officier mr. Pieters tot bewezenver
klaring der voornaamste punten van
de tenlasteleggingen tegen elk der
drie verdachten. Mr. Pieters verdis
conteerde in de strafmaat inbraken
te Sliedrecht, Heerde, Geldermalsen,
Apeldoorn, Ede, Dordrecht, Waterin
gen, Hoofddorp, Nieuwkoop, Krimpen
aan de IJssel, Waddinxveen, Etten-
Leur,.Zoetermeer, Moordrecht en Ha-
zerswoude.
Uit de miljoenenopbrengst heeft
Jantje van W. volgens de officier
een Mercedes en een Opel-commo-
dore gekocht, alsmede een speedboat,
een caravan, een rijpaard, een tv en
een vakantie in Italië, alles bijeen
voor een bedrag van f 63.000, waar
bij natuurlijk niet is meegeteld een
bedrag van f 8.457, dat aan Jantje
ter ondersteuning is uitgekeerd door
het ministerie voor Maatschappelijk
Werk.
LEIDEN De heer F. W. Sarla
(Amsterdam) is gepromoveerd tot
doctor in de faculteit der wiskunde
en natuurwetenschappen op proef
schrift getiteld "Characteristic X'
Ray production of heavy lon-atom
collisions". De promotor was Prof,
dr. J. Kistenmaker.
De heer A. J. de Hoog uit Katwijk
is gepromoveerd tot doctor in de fa
culteit der wiskunde en natuurwe-
wetenschappen op proefschrift geti
teld "Conformation 2-alkoxytetrahy-
dropyrans and related compounds".
De promotor was Prof. dr. E Havln-
ga. Werkgroeplelders: Dr. C. Alto-
na en Dr. H. R. Buys.
