IEDERE
HEEFT
NEDERLANDER
Z'N EIGEN RAT
'PvdA is krachtig genoeg'
Particuliere dierentuinen
vragen hulp van overheid
Hervormde Kerk wil
geen bijzondere leden
Uitspraak
KVP over
samengaan
voor april
JU Voor een rattenplaag behoeven we
alleen maar iets slordiger te zijn
Kamer eens met
openbaar debat
over formateur
Zeventien prominenten menen:
Bankoverval
in Goirle
buit: 40 mille
MONTEUR(25)
VERMOORDDE
ECHTGENOTE
WEEK GEEIST
TEGEN „DAM-
MARINIER"
Eigenaar van
woningbureaus
gearresteerd
Veringa:
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
WAGENINGEN We willen geen pa-
iek zaaien, maar dit moeten we toch wel
ren kwijt: ons land telt evenveel ratten
lis inwoners dat zijn er dus zo'n twaalf
^(liljoen! En, stel het (theoretisch) geval
DRIEBERGEN (ANP) De
ervormde synode heeft gisteren
Driebergen beraadslaagd over
e vraag, of aan leden van an
dere kerken een bijzonder lid-
laatschap kan worden aangebo-
en.
"IN(i,
9,-
I,-
IC-
dat er twaalf maanden lang niets aan hun
bestrijding wordt gedaan: dan rennen er
volgend jaar omstreeks deze tijd anderhalf
miljard ratten rond. Je moet er voor het
slapen gaan niet aan denken.
Hoewel: een beetje schrik kan
geen kwaad. Iedere Nederlander
heeft zijn eigen rat, en als het daar
maar bij blijft, loopt het allemaal
nog niet zo'n vaart. Maar laten we
niet vergeten dat er weinig, heel
weinig voor nodig is een ratten
plaag van ongekende omvang te
ontketenen. Bij wijze van spreken
hoeven we daarvoor met zijn allen
alleen nog maar een béétje slordi
ger te worden dan we nu al zijn.
Neerlands Rattenbestrijder Nummer
Eén, ir. A. J. Ophof (van de Hoofd
inspectie voor de Hygiënische
Milieu van het Staatstoezicht op de
Volksgezondheid), is huiverig om
het schrikbeeld van een alles over
spoelende ratteninvasie te schetsen
ofschoon hij dat met de uitslag van
een eenvoudig rekensommetje tóch
doet. Globaal kan men zeggen dat
er op het ogenblik op elke hectare
gemiddeld vier ratten wonen; als ze
hun voortplantingsdriften zelfs on
der voor hen ongunstige omstandig
heden kunnen uitleven (én, als zij
niet door de mens worden bestre
den), zijn het er over één Jaar vijf
honderd.
De laatste Jaren komt deze kwes-
e steeds vaker naar voren, vooral
oor de toeneming van het aantal
erkelijk gemengde huwelijken. Ook
ijn er jongeren, met name in de stu-
lentenwereld, die de huidige ver-
cheidenheid van kerken niet meer
rensen te aanvaarden. Een groep
Itrechtse studenten bijvoorbeeld
leeft te kennen gegeven tegelijker-
ijd lid te willen worden van zeven
erken, die samenwerken in het stu-
lentenpastoraat. Deze zeven kerken
ijn: de hervormde, de gereformeer-
de r. katholieke, de evangelisch-
lutherse kerk, de remonstrantse broe-
nJ ierschap, de doopsgezinde sociëteit,
ie baptistengemeente en de evan-
[elische broedergemeente.
In de Hervormde Kerk is het
lerkordelijk niet mogelijk om als
ïervormde tegelijk lid van een an-
iere kerk te zijn. Wel kunnen niet-
lervormden onder bepaalde voor
waarden als gastlid bij de Hervormde
25°/jKerk worden ingeschreven.
In een nota over het bijzonder
Idmaatschap werd aan de synode
'oorgesteld om het kerkordelijk mo
gelijk te maken om leden van ande
re kerken toe te laten tot het bij
zondere lidmaatschap van de Her
vormde Kerk. Deze bijzondere leden
zouden dezelfde rechten en plichten
moeten hebben als gewone lidmaten.
De synode wilde er niet aan. Na lan-
,ge discussies werd het voorstel ver-
worpen. De synode had het meeste
oog voor hen die kerkelijk gemengd
zijn gehuwd, maar om het mogelijk
te maken dat men bijvoorbeeld van
zeven kerken tegelijk lid zou kunnen
zijn vond de synode een ontwikke
ling, die de oecumenische ontwikke
ling eerder zou vertragen dan be
vorderen.
Wel gastleden
Op voorstel van ds. F. H. Landsma
secretaris-generaal van de Hervorm
de Kerk, stemde de synode wel met
overgrote meerderheid vóór de uit
breiding van de mogelijkheid om als
gastlid tot de Hervormde Kerk te
worden geregend. Ook als men in de
zelfde woonplaats lid is van een an
dere kerk. Deze oecumenische uitbrei
ding van het hervormde gastlidmaat-
schap zal overigens uitvoerig met de
Raad van Kerken en de daarbij
aangesloten kerken worden bespro
ken.
(Van onze politieke redactie)
DEN HAAG Een meerderheid
van de Tweede Kamer is er voor, dat
vlak na de parlementsverkiezingen
de nieuwe Tweede Kamer btfeen
komt om zich uit te spreken over
de kabinetsformatie:
Dit is gisteren duidelijk geworden
bij de voortzetting van de behande
ling van het initiatiefvoorstel van
PvdA, D'66 en PPR over de recht
streekse verkiezing van een kabinets
formateur en de invoering van een
beperkt districtenstelsel.
De Tweede Kamer wees dit initia
tiefvoorstel van de hand en concen
treerde zich op de motie van de
KVP-er Kolfschoten, waarin een
openbaar debat na de verkiezingen
wenselijk wordt genoemd.
KVP-fractieleider Schmelzer vond,
dat de Kamer hiermee „een gezond
stuk openbaarheid" bracht in de ka
binetsformaties.
Enkele leden van ARP en CHU zijn
tegen een openbaar debat over de ka
binetsformateur. Bij de KVP valt J.
B. M. Meijer uit de boot, hij is het
eens met de linkse oppositie. De klei
ne protestants-christelijke fracties,
SGP en GPV, delen de bezwaren van
de minderheden in ARP en CHU
een openbaar debat tast het recht
van de Koning aan.
Van de kleinere oppositie-partyen
zijn de PSP en de Groep Goedhart
voor een openbaar debat.
Rattenplaag
Cijfers die de fantasie prikkelen
cijfers ook die in feite elke propa
ganda voor de rattenbestrijding
overbodig maken. Ir. Ophof zegt het
zo: „Een rattenplaag bedreigt ons
eigenlijk voortdurend. En daarom is
het bittere noodzaak dat we paraat
blijven, en omdat dat het geval is,
is er niets aan de hand. Maar op
vele plaatsen elders in de wereld zie
je dat de pest toeneemt bijvoor
beeld in Vietnam doordat ze
daar de ratten niet de baas kunnen
blijven".
Twaalf miljoen ratten op 33.000
vierkante kilometer, zijnde de op
pervlakte van ons land. „Een accep
tabel aantal", vindt de heer Ophof.
„Dankzij de bestrijdingsmaatregelen
zijn we erin geslaagd, de zwarte
(scheeps)rat byna geheel uit te
roeien en de populatie van de brui
ne of rioolrat binnen de perken te
houden. Dat betekent echter geens
zins dat we het lek nu boven water
hebben. Zodra de aandacht voor de
rattenbestrijding verslapt, komen ze
terug, en in nóg grotere aantallen.
Het blijft een eindeloze strijd waar
bij iedereen de rijksoverheid, ge
meenten en alle bewoners steeds
gemobiliseerd moet zijn".
Het wordt, zo leert de praktijk, de
bruine rat aan het einde van de
achttiende eeuw uit Rusland ons
land binnengekomen gewoonlijk
gemakkelijk gemaakt zich een com
fortabele schuilplaats te maken in
woningen en boerderijen. Een gat
In een muur, deur, raam of riool
buis, onzorgvuldig bewaard voedsel,
weggegooid afval het zijn door
gaans die slordigheden van de be
woners zelf die ratten (en muizen)
aantrekken.
Acht ton
Ir. Ophof „Het is moeilijk te bere
kenen, maar ruwweg kun Je zeggen
dat de rattenbestrijding de gemeen
schap jaarlijks acht ton kost. Maar
zij hoeft helemaal niets te kosten
als iedereen die maatregelen in
acht neemt die moeten voorkomen
dat ratten zich ergens nestelen".
Hij noemt voorbeelden: als er eens
iets minder slordig werd gebouwd,
als architecten er eens voor zorgden
dat gebouwen echt ratvrij werden
geconstrueerd, als de bewoners eens
met meer zorg met hun voedsel en
hun afval omgingen!
De heer Ophof beweert zonder blo
zen dat er over zes maanden geen
rat meer in Nederland is te beken
nen indien iedereen maar dan
ook iedereen aan de algemene
preventie meedoet. „Veel of weinig
ratten? Het hangt helemaal van de
mensen zelf af".
Kolonies
De omgeving van flatgebouwen
hoe modern ook is in vele geval
len domein van talrijke rattenkolo-
nies: in Rotterdam en Den Haag
zijn daar voorbeelden genoeg van te
noemen. En alweer: de bewoners
nodigen de ratten als het ware zelf
uit. Deels uit dierenliefde, deels uit
gemakzucht worden dagelijks stuk
jes brood, kaas en andere overblijf
selen van de ontbijttafel naar bui
ten gegooid: voor de vogels. Maar
lang niet alles verdwijnt in de ma
gen van onze gevederde vrienden
broodresten die tussen de struiken
aan de voet van de flat terechtko
men, worden ingepikt door ratten
die tamelijk veilig onder het
struikgewas in de rulle grond een
hol graven.
Een soortgelijk voorbeeld is dat van
het „eendjes voeren" in de singels,
dat hoe pedagogisch verantwoord
ook! eveneens ratten aantrekt.
De eenden krijgen namelijk zoveel
toegeworpen dat ze lang niet alles
op kunnen. In het water en op de
kant blijft veel achter: de ratten
willen niet beter.
Het ratten en muizenleger
knaagt en kennelijk met smaak
aan onze economie. Schattingen
spreken over een dagelij ke schade
van 140.000 gulden in elk etmaal
een verlies van 375.000 kg graan. Er
is overigens geen boer die er wak
ker van ligt, maar dat komt omdat
alleen slechts bij wijze van uitzon
dering de verliesposten over een ge
heel Jaar worden becijferd. Als dat
wél zou gebeuren, zouden vele boe
ren versteld staan van de kosten
waarop hun „gastvrijheid" aan het
ongedierte komt te staan.
Ziekten
Toch is het niet de economische
schade die de rattenbestrijders sti
muleert. Dat is wel de bedreiging
van de volksgezondheid. Ir. Ophof,
geruststellend: „Thans is dat nog
geen probleem, maar het kan het
wél worden als de populatie van
ratten toeneemt. Ratten kunnen
vele ziekten overbrengen. De pest
was vroeger de beruchtste. In Euro
pa komt nu geen pest meer voor.
Maar ratten zijn nog wel steeds
verantwoordelijk voor nieuwe geval
len van de Ziekte van Weil. Wist u
dat aan die ziekte tien vijftien
mensen per Jaar overlijden?"
De rattenbestrijding is in ons land
goed georganiseerd. Elke gemeente
heeft haar rattenbestrijder (s) die
door iedereen te ontbieden zijn.
Hun maatregelen zijn effectief; het
(Van onze politieke redactie) z
DEN HAAG Zeventien promi
nente leden van de PvdA hebben gis
teren verklaard dat hun partij „nog
steeds krachtig genoeg is om leiding
te geven aan een vernieuwing van
de samenleving in democratische en
soicalistische zin".
De verklaring is ondertekend dooi
de staatsraden mr. J. A. W. Burger
en ir H. Vos, alsmede door dr. S. L
Mansholt, de vice-voorzitter van de
Europese Commissie, dr. I. Samkal-
den, burgemeester van Amsterdam
en prof. dr. J. Tinbergen, hoogleraar
te Rotterdam.
De verklaring is uitgegaan van
prof. dr. B. W. Schaper, hoogleraar
geschiedenis te Leiden, en ds. L. 'H.
Ruitenberg, oud-hoofdredacteur van
Hervormd Nederland. „De ontwikke
ling in en rondom de Partij van de
Arbeid geven ons aanleiding in het
openbaar te verklaren, dat wij de
verwachting hebben, dat de PvdA
ook in de toekomst een goede bij
drage zal leveren tot verbetering van
de politieke, sociaal-economische en
culturele verhoudingen in Neder
land"
De verklaring is voorts onderte
kend door prof. dr. A. van Biemen,
directeur van de Arbeidsgemeenschap
Woodbrookers te Bentveld, prof. dt
J. C. Brandt Cortius, hoofdbestuur
der van het Humanistisch Verbono
prof. mr. H. Drion, raadsheer by de
Hoge Raad der Nederlanden, prof
mr. H. J. Hofstra, hoogleraar belas
tingrecht te Leiden, dr. H. M. Lange,
voorzitter sociale commissie Raad
van Kerken, mr. G. E. Langemeyer
procureur-generaal by de Hoge Raad
drs. H. Peschar, voorzitter Algemene
Rekenkamer, J. W. Rengelink, pro
gramma-commissaris NOS te Hilver
sum, dr. E. J. W. Verwey, curator
Rijksuniversiteit Leiden, mevrouw dr
H. Venvey-Jonker, lid van de So
ciaal-Economische Raad.
lokaas van haver en (giftig) cuma-
rinepoeder garandeert de uitroeiing
van hele rattenfamilies op zolders,
in kelders of in bergplaatsen. Maar
verdelging geeft in negen van de
tien gevallen slechts een tijdelijk
resultaat. Als het de ratten niet de
finitief onmogelijk wordt gemaakt,
zich opnieuw te nestelen (gaten
dichtmaken, meer zorg voor voed
sel- en afvalberging enz.), heeft het
werk van de rattenbestrijders wei
nig blijvend nut.
Het klinkt als een hartekreet als ir.
Ophof zegt: „Als niet iedereen mee-
GOIRLE Twee met een ma
chinepistool en een revolver gewa
pende mannen hebben gistermiddag
omstreeks kwart voor vier een over
val gepleegd op de Amro-bank in
Goirle en daarby 40.000 gulden buit
gemaakt. Terwyi een van hen het
personeel onder schot hield door
zocht de ander tien minuten lang
het kantoor. By hun vlucht met een
in het Belgisohe Sint Joost gestolen
Fiat 125 werden de overvallers ach
tervolgd door een bankemployé,
maar de man moest zyn poging sta
ken toen er op hem werd geschoten.
Hy bleef ongedeerd.
De rijkspolitie heeft zelfs een
vliegtuig gebruikt om de rond Goirle
liggende bossen af te zoeken, maar
van de overvallers ontbreekt nog
ieder spoor. Ruim een jaar geleden
werd dezelfde Amro-bank ook over
vallen. De buit was toen ongeveer
een ton.
werkt, voortdurend attent is berei
ken we niets! Tot nu toe zijn we
erin geslaagd de rattenpopulatie tot
een bepaald niveau te houden.
Maar we moeten er wel voor op
onze tenen gaan staan".
De Russische schryver Leonid
Sobolew is na een langdurige ziekte
op 73-jarige leeftyd gestorven.
Sobolew, die lange tyd ziek is ge
weest, was tijdens de Tweede We
reldoorlog oorlogscorrespondent van
de Prawda by de Russische marine.
Hy was een van de stichters van de
Unie van Sowjetschryvers. Van 1958
tot 1970 was hy voorzitter van de
bond.
AMSTERDAM Twee eigenaars
van woonbemiddelingbureaus zyn in
Amsterdam gearresteerd. Zy worden
ervan verdacht geld te hebben aan
genomen van woningzoekenden die
zy aan een woning hebben geholpen.
Het zou daarby gaan om woningen,
waai-voor een vergunning van het
Centraal Bureau Huisvesting was
vereist. De woningzoekenden kwamen
nog niet voor de woning in aanmer
king en hadden dus geen vergun
ning.
Zy werden uit de woningen gezet
door het CBH. Hun geld waren ze
kwijt. Het te betalen bedrag liep per
geval uiteen tussen de tweeduizend
en vijfduizend gulden.
RIJSWIJK (ANP) - De Ryswykse
politie heeft de 25-jarige monteur
A. L. de B„ wonende Paulus Potter-
laan te Rijswijk, aangehouden. De
man heeft bekend zijn 26-jarige
vrouw H. de B.H. drie weken ge
leden door wurging van het leven te
hebben beroofd. Tegenover de poli
tie verklaarde hy in drift te hebben
gehandeld.
De politie heeft inmiddels het
stoffelijk overschot van de vrouw ge
vonden. De man had na zyn daad
het lichaam van zyn vrouw per auto
naar het in aanleg zynde recreatie
gebied De Merwedelanden te Dor
drecht gebracht en het daar in een
pas aangelegd plantsoen begraven.
Dr. J. Zeldenrust, patholoog ana
toom, heeft inmiddels sectie ver
richt, waarby wurging werd gecon
stateerd.
(Van onze politieke redactie)
DEN HAAG De KVP
streeft er naar vóór de verkie
zingen een intentieverklaring te
geven of publieke conclusies te
trekken ten aanzien van de sa
menwerking van de christelijke
partijen met een andere partij.
Als het zover komt zal dat spoe
dig na de 20ste maart gebeuren,
de dag waarop de Partijraad
van de KVP bijeenkomt.
Deze voorzichtige belofte voor
wat meer duidelijkheid deed gis
termiddag de KVP-lijsttrekker
dr. G. H. Veringa. Ongeveer een
uur had hij zijn functie van mi
nister van Onderwijs verwisseld
voor die van politieke voorman
om de verkiezingscampagne van
de Katholieke Volkspartij in
Nieuwspoort bij de pers te in
troduceren. Overigens, zo zei
hij, zal hij zich nauwkeurig hou
den aan de afspraak, dat zitten
de ministers zich tot zes weken
voor de verkiezingen niet in het
strijdgewoel de kiezersgunst
zullen begeven.
Zijn uitspraak wijkt nogal af
van de verklaringen van de
voorzitters van de confessionele
bondgenoten, de AR en de CHU,
die geen aanstalten maken om
zich over mogelijke samenwer
kingsverbanden vóór de verkie
zingen uit te laten.
Nogmaals noemde hij „chris
telijke inspiratie" als de grond
slag, die samenwerking met AR
en CHU „op de beslissend
ogenblikken" vanzelfspre'
maakt. Of hij bereid is ir
president te worden? „J
wel, expliciet niet." Ol
moet tot na de veri
wachten met het trekk
harde conclusies."
Dr. Veringa, die zich uiter
aard optimistisch toonde, zal al
le 16 KVP-kringen bezoeken. De
campagne van de KVP gaat 4
5 ton kosten, welk bedrag
vooral aan affiches, lucifer- en
plakplaatjes wordt besteed. De
KVP-ministers zijn allen bereid
aan de campagne deel te ne
men.
DEN HAAG (ANP) De fiscaal
by de Zeekrygsraad, mr. H. A. van
Ee, eiste gisteren in een uitvoerig re-
quisitor tegen de 17-jarige Waltherus
IJ., een van de vyf „Dam-mariniers",
een gevangenisstraf van een week
wegens openlyke geweldpleging met
verenigde krachten tegen een perso
nenauto. Tegen de vier anderen vor
derde hy vryspraak van het tenlas-
tegelegde. Wel vroeg hy de zeekrygs
raad om deze vier krygstuchtelyk te
straffen wegens „het in uniform
deelnemen aan het eigenmachtig op
treden tegen een maatschappelyke
misstand". Hy vroeg Robert B., Mar-
tinus V. en Marinus H. drie dagen
verzwaard arrest op te leggen en
Ronald K., die in burger aan de
Damactie had meegedaan, twee da
gen verzwaard arrest.
René Simon, die in 1925 in Parys
een toneelschool stichtte en de mees
te moderne toneelspelers in Frank
rijk het vak leerde, is op 72-jarige
leeftyd overleden. Hy begon zyn
loopbaan als lid vian de befaamde
Comedie Fran?aise. Tot zyn leerlin
gen behoorden groten van toneel en
film als Gerard Philippe, Edwige
Feuillere, Michele Morgan en Maria
Casares.
RHENEN (ANP) De directies
van de Nederlandse particuliere
dierentuinen hebben gisteren hun
ernstige bezorgdheid uitgesproken
over hun kansen op voortbestaan.
Zij wensen dat de overheid hen
te hulp komt. Het kostencijfer
van deze dierentuinen die in
Amersfoort, Rhenen, Tilburg en
Wassenaar overtreft steeds
meer de inkomsten, terwijl verho
ging van de entreegelden niet
verantwoord is.
De heer Van Hooff van het Bur
gers dierenpark in Arnhem verklaar
de in Rhenen dat de belangstelling
voor de particuliere dierentuinen
wat dreigt te vervagen door de
grote aandacht, die Artis en Biy-
dorp ontvangen, de twee dierentui
nen die overheidssteun genieten.
Noodzakelyk voor het voortbestaan
van de particuliere dierentuinen
en dat staat ook in een rapport aan
geboden aan de leden van de Eerste
en Tweede Kamer is een vermin
dering van de fiscale druk (de btw
en de vermakeiykheidsbelasting). De
directeuren van deze dierentuinen
vertrouwen erop dat er by de bespre
king van de volgende crm-begroting
voorzieningen worden getroffen ten
aanzien van belastingwetten.
Dierentuinen in Duitsland bijvoor
beeld werken al geheel of gedeelteiyk
onbelast door belastingtarieven. De
directies staan steun voor by opvoed
kundige taken en hulp by investe
ringen, zodat giften fiscaal aftrek-
baai* zoudenkurmen worden verstrekt.
Hoewel de cyfers van betalende
bezoekers in Artis en Biydorp die
van de overige dierentuinen ver over-
schryden, is alleen van de particu
liere dierentuinen 12 procent btw ge
vorderd over 1970, hetgeen thans 14
procent is geworden, waarby Rhenen
en Wassenaar ook vermakeiykheids
belasting betalen.
De conclusie is, dat een faillisse
ment dreigt temeer daar Amers
foort, Rhenen, Arnhem, Tilburg en
Wassenaar nog kosten zullen moeten
gaan maken voor achterstallig on
derhoud en nieuwbouw wanneer
de ryksoverheid en de overheidsor
ganen het belang van deze vyf par
ticuliere dierentuinen op het gebied
van recreatie, toerisme, onderwys en
voorlichting niet inzien.
