Christiaan Huygens
herontdekt
jonge medewerkster
KAPSTERS
Muziekdocenten-protest
tegen achteruitzetting
Academisch Ziekenhuis Leiden
Anton de Beerspecialist in
31-toonsmuziek spelen
enkele
medewerksters
CHAUFFEUR
MACHINEFABRIEK KASTEEL N.V.
a) ervaren bank-plaatwerkers
b) aank. bank-plaatwerkers
c) ongeschoolde krachten
N.V. SCHOONDERGANG'S
C
TANDARTS - ASSISTENTE
DAGBLADRECLAME IS
NIET TE VERVANGEN
PART-TIME
BENZINEPOMP-BEDIENDE
voor handzetter
Onderzoek in
grafische
industrie
Nieuws van d°
universiteit-
Z
PAGINA 8
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG 9 FEBRI^bru/
Anton de Beer het 31-toons-
instrument bespelend. De speelta
fel van het instrument ziet er
zeer ingewikkeld uit, maar is door
vele verschillende kleuren, die al
le een eigen betekenis hebben en
door het beschikbaar zijn van
Vaste bespeler van beide orgels ls
Anton de Beer, een musicus, die van
uit Breukelen, waar hij woont, zijn
tijd en aandacht verdeelt over de
NOS. waar hij chef-programma bu
reau radio is en onder meer de Jaar
lijkse dirigentencursus organiseert
en de 31-toonsmuziek, waarvoor hij
geregeld naar Haarlem moet, de
stad waar hij ook nog een paar ko
ren dirigeert.
Waarom toch 31-toonsmuziek? Zijn
de gebruikelijke twaalf niet voldoen
de? De reden dat mensen die zich in
31-toonsmuziek verdiepen er ook ent
housiast voor worden, is in princi
pe heel simpel: Ten eerste bieden,
wat heel logisch is 31 verschillende
en ten tweede heeft men de beschik-
tonen meer mogelijkheden dan twaalf
king over meer harmonischen, het
geen wil zeggen, dat men meer zui
vere intervallen, hetzij melodisch
achter elkaar, hetzij gelijk als ak
koord kan spelen. Dit klinkt minder
logisch. Dat Je met meer tonen meer
soorten intervallen kunt maken, be
hoeft geen betoog, maar dat Je meer
zuivere intervallen kunt maken is een
stelling die alleen begrijpelijk is, want
neer het woord "zuiver" alleen gel
dig is voor die intervallen waarvan
de basistoon en de er boven liggen
de toon op de trilling precies zover
van elkaar liggen, dat de laatste in
boventoonverhouding tot de onderste
is, met andere woorden de hoogste
toon een trillingsaantal heeft dat een
veelvoud is van dat de onderste.
Anton de Beer heeft al v, le malen.
meer toetsen voor één noot, ze&r voor vakmensen en andere belang-
l handig te bespelen. stellenden uitgelegd en gedemon
streerd hoe 31-toonsmuziek nu pre
cies in elkaar zit en waar het eigen-
lpk om gaat. Desalniettemin is zijn
enthousiasme om over dit onderwerp
te praten nog geenszins verflauwd
Als je hem vraagt of Je zelf even mag
proberen een beetje wegwijs te wor
den op het gloednieuwe instrument
zegt hij "natuurlijk!" Hoe meer
mensen er op spelen, of proberen te
spelen, hoe beter". De Beer propa
geert de 31-toonsmuziek met het wa
re vuur, want hij gelooft er zelf zeer
in. "Dit systeem heeft zoveel voor
delen. Ik kan me zo goed voorstel
len. dat Christiaan Huygens in op
stand kwam tegen de vergroving die
samen gaat met het thans in gebruik
zijnde systeek van de cctaaf ver de
ling in twaalf tonen. Huygens. die
leefde van 1629 tot 1695 verwierp de
gelijkzwevende temperatuur en pro
pageerde het 31-toonssysteem. Hij
zag duidelijk, dat 31 tonen meer ver
fijning mogelijk maken. Een verfij
ning overigens die al heel oud is. En
buiten Europa beter bekend dan ve
le mensen denken.
Enige tijd geleden nog heeft een
musicoloog uit India Nederland be
zocht om zich te oriënteren op het ge
bied van de 31-toonsmuziek. Hij ver
telde. dat de musici in sommige de
len van zijn land zes soorten van
toon kennen, bv de f. die alle vlak
bij elkaar liggen. En welke f wordt
gezongen, wordt bepaald door de be
nadering ervan, of het een grote of
kleine melodische sprong is. of de
voorgaande toon er boven of er on
der licht".
De prima ballerina van de Parijse Opera Lya-
ne Daydé voerde op het unieke Soirée du Gala de
la Piste et Cheval in het Cirque 'd-Hiver-Boug-
lione in Parijs de dans „Het paard en de danse
res" uit. Vele andere beroemde artiesten o.a. Giu-
Bij het Academisch Ziekenhuis Leiden
kunnen enkele medewerksters worden
geplaatst voor lichte huishoudelijke
werkzaamheden op de ziekenafdelingen.
Gedeeltelijke dagtaak mogelijk.
Werktijden: 8.00 uur tot 12.30 uur
of van 14.00 uur tot 18.00 uur.
Leeftijd bij voorkeur tot 55 jaar.
Salaris van f 744,tot max. f 859,bruto
per maand bij een volledige dagtaak.
Schriftelijke sollicitatie te richten tot de
Adjunct-Directrice met vermelding van de
letters LDH.
Groothandel In sanitaire- en
loodgietersartikelen vraagt op
korte termijn een
met rijbewijs BE.
Mondeling aanmelden bü".
N.V. ATHIBU
LAMMERMARKT 58,
LEIDEN, TEL. 01710—32947
GEVRAAGD"-
JEUGDIGE
ADMINISTRATIEVE
KRACHT.
Aanmelden AANN. BEDR.
Gebr. Schouls N.V.
Kanaalweg 171—177 - Leiden
Tel. 01710—20848.
Na 6 uur: 33058.
LEIDEN
vraagt voor spoedige indiensttreding
voor expeditiewerk etc.
Voor werkelijk goede prestaties bieden wij
een evenredige beloning en uitstekende
sociale voorzieningen.
Komt U eens praten op ons adres VOLDERSGR. 20 of
bel tel. nr. 24488.
VEILING
ex. art. 1223 B W.
Notaris W. J. SCHELTENS te
Leiden is voornemens op de
vrijdagen 12 febr. en 19 febr,
1971, telkens des avonds om 7
uur in het Notarishuis. Hoge-
woerd 144 te Leiden, bij opbod
resp. afslag in het openbaar
te verkopen ex art. 1223 B.W
Het woonhuis met erf. Bre-
derostraat 29 te Leiden,
kad. bek. Gem. Leiden, sec
tie R. no. 197, groot 1.22
are, met recht van achter
uitgang; verhuurd voor
f97.65 p.m.; lasten f 160.29
p. J.
Bezichtiging di. en do. van 2-4
uur.
Betaling bij aanvaarding 19
maart 1971.
Inlichtingen ten kantore van
notaris W. J. Scheltens te Lei
den. Breestraat 56, tel. 25824
en 30448
Op ons kantoor is plaats voor een
voor. het verrichten van gevarieerde werkzaam
heden. voornamelijk bestaande uit licht typewerk
en telefoonbediening.
Leeftijd 16 17 Jaar.
Bij voorkeur enige jaren mulo-opleiding,
Sollicitaties te richten aan
CONSERVENFABRIEK
MIDDELSTEGRACHT 31 - LEIDEN - TELEFOON 30841
Hoe is Nederland het centrum van
31-toonsmuziek geworden?
Anton de Beer: "Puur toeval. Huy
gens beschreef het systeem en een
herdruk van zijn werk. dat in 1940
uitkwam, was het begin van de 31-
toonsmuziekcultuur. Professor Adri-
aan Fokker hij is nu 83 jaar
leerde het boek kennen, toen de twee-
I de wereldoorlog hem belette zijn
j normale werk te doen. Uit die ken-
nismaking is alles wat er nu bereikt
I is gegroeid Fokker is met zijn werk
over de gehele wereld beroemd ge
worden.
Hoe bent u erbij betrokken ge-
raakt?
Dat ging ook al toevallig. Tijdens
j mijn conservatoriumtijd in Amster-
j dam. ergens in 1948'49. kreeg ik
muziekgeschiedenis van Bernard
Kempers. Die nam zijn leerlingen
wel eens mee naar Haarlem om het
31 toonsorgel te demonstreren. En
omdat ik zelf in die tijd in Haarlem
woonde, kwam ik er sindsdien wel es
meer. Ik herinner me nog dat, toen
het orgel afgebouwd was, Willem An-
driessen zei: Heel interessant, maar
niet bespeelbaar. Toen nam ik de
vrijheid het tegendeel te beweren.
Waarop professor Fokker vroeg of ik
het wilde leren bespelen. Nu ben ik
de vaste bespeler.
Kun Je op dit orgel ook goed im
proviseren?
"Nou en of. Improvisatie is op de
concerten die er gegeven worden al
tijd een belangrijk onderdeel. Maar
Je moet je ervan tevoren natuurlijk
wel grondig in verdiept hebben. Wim
Daim is een van onze knapste impro
visatoren".
Er bestaat een ruime keuze aan
aard
letta Masina en Charlis Rivel. één der *ats
clowns van deze tijd. traden op in deze 23\voor
de la Poste, die werd gepresenteerd donders
pion Bouglione. zich'
Op de foto: Lyane Daydé in actie. fndie
;gevi
<1 al
elke
>est
theoretische lectuur, er li
één leermethode voor het
schreven. Daarvan is Antont
de auteur. Deze ls nog -u"
de handel verkrijgbaar. Het va
cript wordt op dit moment^nr(
Er is wel een grammofoon'
koop met 31-toonsmuziek. di
speeld is door Anton de Bee» da
echtpaar Lemkes. OpgenomenM1 11
der meer werken van Henk i.-eer
die. evenals Hans Kox. Paul V°U
aan van Westering. Jan vanbist*
vele andere componisten ge
door deze materie, die. hoe i^
door velen nog ontdekt moet
En als het aan Anton de B
zal dat snel gebeuren. Hij zi
bij een dankbaar gebruik majT*
het eerste verplaatsbare 31*-®
instrumentdat onlangs in h
lermuseum officieel in gebrui
nomen /-v
ZEER BEKWAME
gevraagd, of ontwikkeld meisje voor opleiding daartoe.
Salaris f 600,f 800.— netto per maand.
Aanbiedingen onder no. 325 Adv. Bur. ..Rijnland", Leiden,
J. de Wittstraat 35.
In het faillissement van P. M.
VAN DER VOORT te Voor
schoten werd heden de enige
uitdelingsljjst gedeponeerd
ter griffie van het Kanton
gerecht te Leiden, om aldaar
gedurende tien dagen ter kos
teloze inzage te liggen.
Voorschoten, 9 febr. 1971
Curator: Mr. P. Huizer.
Leidseweg 269, Voorschoten.
TE KOOP
wegens aanschaf van C.V.
een gashaard
Merk Pooters, 9000 kal.
Commandeurslaan 48, Katwijk
tel. 01718—12346
Voor onze salons te Leiden,
Katwijk, vragen wij
le, 2e en
LEERLING-KAPSTER.
Hoog loon, 40-urige werkweek
Sollicitaties privé-adres:
Albert Schweitzsrstraat II,
Ter Aar. Tel. 01722—3950.
Ings
(Van onze kunstredactie)
„Er is duidelijk iets mis in het Nederlandse muziekvakonder
wijs" zegt Otto Hamburg, voorzitter van het bestuur van de
„Vereniging van docenten aan van rijkswege erkende instel
lingen voor muziekvakonderwijs".
GEVRAAGD:
Aanmelden bij de heer C. Zwanenburg,
Super Gold Benzinestation/hoek Floralaan te
Rijnsburg, telefoon 0171812710.
4-KAMERFLAT in Leiderdorp beschikbaar
DRUKKERIJ DE BINK N.V.
POSTBUS 425 - LEIDEN - TEL. (01710) 22841*
Hij zinspeelt niet eens op het on
derwijs ais zodanig, maar opmaat-
schappelijke positie van de mensen
die de lessen geven.
Onlangs zond de genoemde vereni
ging een brief naar de besturen van
de instituten voor muziekvakonder
wijs acht conservatoria, drie mu-
zieklycea en drie muziekscholen met
vakopleiding waarin geprotesteerd
werd tegen de achteruitzetting van
de betreffende docenten in verhou
ding tot vergelijkbare functies in an
dere sectoren van het onderwijs.
De onvrede bij die docenten is voor
al ontstaan door het uitblijven van
vaste benoemingen. Zij worden per
lesuur betaald met slechts een ge
ringe financiële garantie die voor
alsnog niet meer dan officieus is.
Over de gevolgen van die wankele
basis schrijft Jaap de Haan. secre
taris van de docentenvereniging, in
een circulaire aan de leden: „Uit
een relatief groot aantal „gevallen"
welke bij ons zijn binnengekomen en
behandeld <of nog worden behan
deld) blijkt ons dat met betrekking
tot de rechtssituatie van docenten
aan onze instellingen vaak op ernsti
ge wijze wordt gesold. Deels uit ver
regaande onkunde, deels tengevolge
van „tactische wendingen." lees:
politiek spel van bestuur en/of lei
ding van de betreffende instelling."
Otto Hamburg, zelf docent muziek-
en cultuurgeschiedenis aan de con
servatoria van Utrecht en Gronin
gen, haakt hierbij aan: „En dan te
bedenken dat de vaste benoeming
door middel van een akte volgens
de mammoetwet een voorwaarde
voor het verlenen van rijkssubsidie
is.
Het waanzinnige is nu dat de over
heid instituten subsidieert waaraan
naar de letter van de wet helemaal
geen mensen benoemd zijn
Een unieke situatie. Schuldigen
zijn de besturen van de conservato
ria. muzieklycea en muziekscholen
met vakopleiding Zij hebben prak
tisch stilgezeten sinds drie Jaar gele
den de mammoetwet in werking trad.
in plaats van bij de gewijzig
de omstandigheden passende maat
regelen te nemen. Het bestuur van
onze vereniging ziet er trouwens niet
alleen onkunde in. ook onwil." De
Vereniging van Docenten heeft nu
het initiatief genomen door zelf een
Akte van Benoeming te ontwerpen,
waarmee de protestbrief aan de be
sturen vergezeld ging.
Reactie van dr. J Daniskas, rijks
inspecteur van het muziekonderwijs:
„Ik zou niet willen zeggen dat er di
rect fouten gemaakt zijn. Wel is er
sprake van enige laksheid bij de
conservatoriumbesturen. Maar men
moet niet vergeten dat de problema
tiek die de mammoetwet in 1967
voor het muziekonderwijs met zich
meebracht zeer veelomvattend is.
Verbetering van de sociale positie
van de docenten voorzie lk l^n
wel binnenkort, want ik vfen
dat het overleg over die bewoli
gen in het komende voorjaar rdei
ge veer rond zal zijn." tan
Tenslotte Otto Hamburg oiaar
feit dat aan de hele situatie aj wi
weinig ruchtbaarheid gegeve
„Bij de orkesten gaat het w
ders. Die musici laten zich v
ren. Maar muziekleraren zif\
die teruggetrokken wezens. a"el
ben het moeilijk maar dan v
ze „wat is die sonate van lre
toch mooi" en dan gaan ze o va
de orde van de dag." f>p.
AMSTERDAM De grafische in
dustrie is begonnen met een struc
tuuronderzoek om te weten te komen
wat er in de industrie zal gaan ver
anderen.
Dr H. J. A. Hermens. voorzitter
van het Koninklijk Nederlands Ver
bond van Drukkerijen, verwacht dat
het onderzoek, dat een miljoen gul
den gaat kosten, belangrijke aanwij
zingen zal geven voor toekomstige
investeringen, de werkgelegenheid en
toekomstige opleidingsmethoden en
-vormen.
Hij wees er verder op, dat door de
snel stijgende arbeidskosten diverse
grafische produkten vooral boeken
en tijdschriften in hun prijsont
wikkeling sterk achterblijven.
kc
LEIDEN Met ingang v£clt
dag waarop hij zijn ambt zafnl
vaarden is dr. R. van Furth bdzi'
tot gewoon lector in de facultFei
geneeskunde aan de Leidse uiP°
teit. Hij zal onderwijs gaan gea'
de inwendige geneeskunde, meM:
bijzondere opdracht voor mic[m
ziekten, met name op het gebif6
afweermechanismen van de al:
heer. De heer Van Furth
wetenschappelijk hoofdmedel
aan de universiteit.
i is""
de!le:
T*
Hotel opgeblazen Een hol
tien verdiepingen, dat nog nil
tooid was, is gisteren op het
Ibiza opgeblazen omdat het gf"
gevaar zou opleveren voor het j.
verkeer. Het 600 kamers tellende j,
sula Augusta"-hotel zou over L
maanden worden geopend. Ha
1.1 miljoen dollar gekost. ft
Staking in Finland In
zijn gisteren ongeveer 70.000 i
arbeiders in staking gegaan l
loon. Men rekent op een lang,
conflict. De overheid voert eef
perkende loonpolitiek om infla£
veel mogelijk tegen te gaai
communisten hebben tot de stL
opgeroepen. Er dreigt ook een.
king van bouwvakarbeiders.
4
BREUKELEN (GPD) De 31-toonsmuziek is weer
een stuk verder: sinds kort bestaat er een klein handig,
verplaatsbaar elektronisch orgel, waarmee deze muziek nu
ook buiten het Haarlemse Teyler-museum beluisterd en ge
demonstreerd kan Worden. Want in de aula van genoemd
museum staat het 31-toons pijporgel opgesteld, dat niet
verplaatsbaar is en tot de komst van het nieuwe instru
ment het enige 31 -toons orgel in de wereld. Nu is het mo
gelijk geworden meer potentiële belangstellenden te be
naderen.
