Amerika's verkiezingen unnen verrassing brengen Moskou zal Egypte nog verder steun verlenen CALEX Russen proberen het Gemenebest te beinvloeden 'ergroepering in beide partijen (II en slot) j Italië in 1964 niet bedreigd door een rechtse staatsgreep rme kosten Nieuwe leider van Poolse vakverbond in vogelvlucht in vogelvlucht tDAG 16 JANUARI 1971 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA j (Van onze correspondent mr. H. L. Leffelaar) JHINGTON (GPD) Op een kleine bijeenkomst van journa- met een lid van president Nixons Witte-Huisstaf, vroeg deze >s of senator Muskie al een adviseur had aangetrokken voor de nen van de lucht- en omgevingsvervuiling. De vraag toonde at niet alleen Democratische aspirant-kandidaten voor het »ntschap bezig zijn hun verkiezingsstrategie te bepalen, maar ll het Witte Huis al een scherp oog in het zeil houdt en bezig i het uitstippelen van Nixons herverkiezingscampagne. Dit verder bevestigd door de aankondiging onlangs, dat Nixons te mentor van het eerste uur, Murray Chotineur, zijn post in itte Huis zal verlaten om zich volledig te wijden aan Nixons Jgne voor 1972. voor zijn herverkiezing, en verkozen de Democratische kandidaat voor het gouverneurschap Arthur Goldberg boven Rockefeller. Zoals bekend werd Goldberg echter verslagen. Dan is er die opkomst van een Dorbereidingen die de Demo- moeten treffen, verschillen rd belangrijk van de plannen herverkiezing van een pre- Om te beginnen hebben de :enfeeinen nooit te klagen ge- eruj eer gebrek aan verkiezings- !k£u en zeker niet dit jaar nu de spreekbeurten van vice- it Agnew in de afgelopen jdse congresverkiezingen mil- dollars hebben opgeleverd partijkas. De Democraten hegen hebben niet alleen te bis l met een nog aanzienlijke an een twintig miljoen gul- i de verkiezingen van 1968, eder van de aspirant-kandi- -oor het Witte Huis moet op of andere manier zijn eigen financieren en onttrekt giften van donors aan de f' 'es >sten van een campagne zijn al. M edewerkers van sena- jskie schatten bijvoorbeeld tussen de 30 en 40 miljoen nodig hebben om zijn vol- t ampagne tot en met de ver- ch sn in 1972 te bekostigenGeen dus, dat niet alleen Muskie ok de andere gegadigden Mc Hughes, en ook senator iayh) als eerste prioriteit be- financiers hebben aangesteld tact moeten leggen met rijke IjTfclsantèn en organisaties als wnden, de Hollywood-filmin- en geselecteerde figuren in rereld van Wall Street. Centraal onderwerp heeft ieder van hen ligen aangetrokken voor het ;elen van een beleid tenaan- n onderwerpen die mogelij- in de campagne een rol gaan de economie, lucht, en om- p i vervuiling buitenlandse poli oorlog in Vietnam. Hun rap- dienen ter instructie van de ,t die de gegevens moet >n en verwerken in zijn ver- ipraken. Het belangrijkste Democraten is echter het en centraal stellen van een dat niet alleen duidelijk bij de bevolking, maar ook maakt van de zwakke plek- het tegenwoordige regerings- Omgekeerd is er voor presi- veel aan gelegen zyn kanten te bagatelliseren "hullen door het naar voren van een ander onderwerp zijn populariteit by de kie- rest overschaduwt, locraten stellen zich op •lik in op een campagne, rd zou zijn op de tijdens bewind toegenomen inflatie, en werkeloosheid (nu 6 van de werkende bevolking, percentage in bijna tien 8enator McGovern zal ver- Vietnam aan de orde terwijl Muskie zich veel ge laten liggen aan de ver van het milieu. Maar in dit stadium van de onthullen weinig over het slijke verloop ervan. Een fout regering-Nixon in de komen- jaar bijvoorbeeld kan ien wijzigen, evenals ook machte internationale ont- zoals destijds de invasie io-Slowakije door Sow jet tijdens de presidentsverkie- tn 1968 vermoedelijk stemmen opgeleverd voor president Ni- Pressiegroepen Republikeinen hebben kenne- 1£ sloten om vice-president Ag- 5! under zichtbaar te maken, nu si en is dat zijn felle optreden verkiezingen verleden jaar II »ij al zijn eigen partijgenoten s de aarde is gevallen. Agnew is l ogenblik vrijwel uit het 8 verdwenen, en hoewel het Huis blijft zeggen dat het er >ver denkt om in 1972 een an- vice-president te lanceren, is iet uitgesloten dat Agnew door Aikeinse pressie-groepen ge len wordt zich terug te trekken. Klfde Republikeinse pressie- zou zich op het ogenblik aan °rmen zijn om ook president I te dwingen zich niet herkies- te stellen. De kans daarop is ge baar naar verluidt zoudOT" deze •Ükeinen in zee willen gaan met meur Rock^'^'er van New °f met de liberale burgemees- II Now York, John Lindsay, beweging in die richting valt maken uit het recente besluit Her Republikeinse jongerenor- ities ;n New York om over te 0 naar de Democraten, omdat tpublikeinse partij naar hun 1 ..in de greep is geraakt van toservatief-reactionaire vleu- de party. Enkele van deze ®n steunden John Lindsay al ogenschynlyk niet-politieke bewe ging die een fenomeen aan het wor den is in de Amerikaanse organisa- tie-annalen. Het betreft de bewe ging „Common Cause" (te vertalen als gemenezaak, of algemeen be lang), die uit vrijwel niet meer dan een reeks advertenties in belangrijke dagbladen is uitgegroeid tot een or ganisatie met bijna 100.000 aanhan gers en donors. „Common Cause" is een idee van de voormalige minister van Gezondheid, Onderwijs en So ciale Zaken onder president Johnson, John Gardner. .Common Cause" Gardner's theorie was, dat het re geringsapparaat te log is geworden om te reageren op wat het volk wil. Als eerste actie heeft „Common njng mee dat de „Common Cause"- Cause" nu processen aangespannen tegen de Republikeinse en Demo cratische partyen om ze te dwin gen zloh te houden aan de alge meen ontdoken bepalingen die een limiet stellen op de verkiezingsuit gaven. Gardner is verder van plan zich in te spannen om het senioren systeem in het congres af te schaf fen, waardoor tot nog toe alle be langrijke commlssieposten in han den waren van conservatieve poli tici uit het zuiden, die daarmee be langrijke progressieve wetsvoorstellen konden blokkeren. Vooral de minister van Justitie John Mitchell die Nixons invloed rijkste politieke adviseur was in de campagne van 1968, houdt er reke- beweging van Gardner "n factor van •jnige betekenis kan worden in de campagne van 1972, en misschien zelfs kan uitkomen als een nieuwe party die byvoorbeeld burgemeester John Lindsay als kandidaat voor het presidentschap zal stellen. Uit dit alles blykt dat de verkie zingscampagne van 1972 bij zowel Democraten als Republikeinen al ruimschoots onderweg is. En als men zich aan een voorstelling wil wagen, dan is het dat het ernaar uitziet dat die campagne emotioneler zal worden dan zelfs die van het afge lopen jaar, en dat er zeer waar schijnlijk verhoudingsgewys (inclu sief de jongeren die dit jaar met hun achttiende jaar het kiesrecht hebben gekregen) meer kiezers op de been zullen komen dan in lange tijd het geval is geweest. WARSCHAU (DPA) De voor zitter van het Poolse vakverbond, de 56-jarige Ignacy Loga-Sowinski, ts gisteren op een by eenkomst van de centrale raad van het vakverbond in Warschau afgetreden. De 60-jarige Wladyslaw Kruoek, lid van het po litieke bureau, werd als zijn opvol ger aangewezen. Loga-SoWmski was een naaste me dewerker van de vroegere partylei der Gomoelka, die na de onlusten van vorige maand „om gezondheids redenen" aftrad en werd opgevolgd door Gierek. Krucek is er volgens welingelichte kringen voorstander van dat de vakbeweging losser komt te staan van de communistische par ty. Daarom verwacht men, dat hy zijn plaats in het politieke bureau zal opgeven. Het aftreden van de vakbondslei der werd al verwacht, nadat naar aanleiding van de bloedige ongere geldheden veel kritiek op de vakbe weging was geoefend. Zo zouden de leiders te weinig contact hebben on derhouden met de arbeiders en zou de organisatie te bureaucratisch zyn geworden. Loga-Sowinski heeft veer tien jaar het vakveroond geleld, dat 9,3 miljoen leden telt. Geïnspecteerd - Geselecteerd - Gegarandeerd MAZDA 1500 BS, met radio 1970 LANCIA Fulvia Zagato Sport- 1970 JALTA 3A3 - - 1970 VOLKSWAGEN 1300 de Luxe 1968 FIAT 124 -w»- 1967 FIAT 850, met schuifdak 1967 LANCIA Flaminla Cabriolet 1967 SCALDIA 408 1967 GLAS 1304 CL, met schuifdak 1967 FIAT 1100 1966 VAUXHALL VIva de Luxe 1966 SCALDIA 408 1966 FORD Taunus 17 M Super .w 1965 FORD Taunus 20 M T81965 FORD Taunus 17 M Tournier 1965 FIAT 1300 Comfort, met schuifdak 1965 RENAULT Dauphine 1965 VUTOBIANCHI Primula 1965 FIAT 1100 Familiale 1965 SIMCA 1500 GLS automatique 1965 GLAS 1204, met radio 1965 RENAULT R 4 1965 SKODA 1000 MB 1965 WARTBURG 311 de Luxe 1965 VOLKSWAGEN 1200, met schuifdak 1964 VOLKSWAGEN 1500 1964 FORD Taunus 12 M 1964 VOLKSWAGEN Bestelwagen1966 VOLKSWAGEN Kleinbus ww- 1966 FORD Taunus Kleinbus 1965 DAF Bestelwagen 1964 Iedere dag geopend van 9 tot 21 uur. Zaterdag en zondag van 9 tot 18 uur. off. GLAS-dealer voor Leiden e.o. KORT GALGEWATER 14-16 - LEIDEN TEL. 01710-33355 ASSOEAN (AFP) De Sow jet- Unie zal Egypte helpen bij de elek- trificering van het platteland, zo heeft de Sowjetrussische president Podgorni gisteren by het in gebruik stellen van de Assoeandam meege deeld. Hy zei dat zyn land ook des kundigen naar Egypte zal sturen om het probleem van het vruchtbaar maken van dorre gebieden op te los sen. Podgorni verklaarde voorts, dat al leen terugtrekking van de Israëlische troepen uit alle bezette Arabische gebieden en deuitvoering van de andere punten van de resolutie van de Veiligheidsraad van november 1967 tot herstel van de vrede in het Midden-Oosten kunnen leiden. Podgorni en zyn Egyptische ambt genoot Sadat brachten een bezoek aan de in aanbouw zynde toren van 70 meter in de vorm van een lotus bloem, die by de stuwdam de Rus- sisch-Egyptische solidariteit moet symboliseren. Het reusachtige stuw meer dat door de dam wordt ge vormd. heeft de naam van wylen president Nasser gekregen, die giste ren 53 jaar zou zyn geworden. By de plechtigheid stonden aan weerskan ten van de dam grote portretten van het vorige Egyptische staatshoofd Diens oudste zoon Chaled stond naast de twee presidenten op de tri bune. ROME (Reuter, AP) Een commissie uit het Italiaanse par lement is tot de conclusie geko men, dat er geen bewijzen zijn voor de bewering, dat Italië in de zomer van 1964 bedreigd is door een staatsgreep. Blijkens een gisteren gepubliceerd rapport is de meerderheid van de acht tien leden tellende commissie er wel van overtuigd, dat de voor malige stafchef van het leger, generaal Giovanni de Lorenzo, zich in die tijd aan onregelma tigheden schuldig heeft gemaakt. Zo had hij voor een eventuele noodtoestand plannen opgesteld, zonder de overheid hierin te ken nen. In de bewuste periode heersten in Italië ernstige politieke spanningen, nadat een regering onder de tegen- woo-dige minister van Buitenlandse Zaken. Aldo Moro, ten val was ge bracht. Een n&and Iter werd de cri sis opgelost door de vorming van een kabinet van centrum-links. De nu 63-jarige generaal De Lo renzo. die als afgevaardigde van de monarchistische party zitting heeft in het parlement, was toen hoofd van de gendarmerie. Hij onderhield echter nog nauwe relaties met de contra-spionagedienst, waarvan hij voordien leider was gpweest. Deze dienst had hij, volgens het rapport, gebruikt om een Ujst van 713 perso nen op te stellen, die in een nood situatie zouden moeten worden op gepakt. Voorts liet hy van duizen den mensen uit het openbare leven, onder wie politici en kerkelijke lei ders, dossiers aanleggen. Ook werd hem kwaiyk genomen, dat hy bui ten de minister van Binnenlandse Zaken om een schema had opge steld voor het bezetten van politie bureaus in het gehele land. Een linkse voornamelyk com munistische minderheid heeft de conclusie van de meerderheid van de commissie niet onderschreven en :n een afzonderlijk rapport gesteld, dat De Lorenzo wel degelyk in 1964 met „autoritaire methoden" een ein de heeft willen maken aan de toen slepende regeringscrisis in de maan den juni-juli. Twee rechtse minder heidsrapporten van enerzyds fas cisten-monarchisten en anderzyds liberale conservatieven verdedi gen de opvatting dat De Lorenzo in 1964 toen hy aan het hoofd stond van de machtige nationale politie (de cabarinieri) niets heeft gedaan wat hem zou kunnen worden ver weten. Fiat-Argentinië bezet Ongeveer 1500 arbeiders van de Fiat-automo bielfabriek in de Argentynse stad Cordoba hebben het fabriekscomplex bezet en houden 37 leidende figuren in gijzeling uit protest tegen het ont slag van zeven arbeidersvertegen woordigers. zy eisen herstel in func tie voor de zeven. Een deel van de Assoean dam in Egypte, 110 meter hoog en in elf jaar tijd. met behulp van de Soivjet-Unie voor een bedrag van 3,5 miljard gulden gebouwd. De dam is gisteren in aanwezig heid van de Sowjetrussische en Egyptische presidenten Podgorni en Sadat in gebruik gesteld. „Vitriool-maniak" aangehouden De Antwerpse politie is er in geslaagd een man aan te houden die in de Scheldestad de bynaam van de „vi triool-maniak" had gekregen. Deze 22-jarige man van Hongaarse af komst maakte er een gewoonte van bontmantels van dames met zwavel zuur te bespuiten. Niet zelden ver wondde hy met dat bytencj zuur de dames zelf. Al in 1969 was de man in Antwerpen actief. Ook vorig jaar werd hy weer verscheidene keren ge signaleerd. SINGAPORE (Reuter, AFP, AP) Terwyi de Britse premier Health gis teren op de Gemenebest-conferentie in Singapore waarschuwde voor de dreigende toeneming van de Sowjet russische vloot in de Indische Oce aan. werden zyn woorden op het zelfde ogenblik bevestigd door de komst van een Sowjetrussische krui ser van 19 000 ton van de Swerdlow- klasse, een schip van 210 meter lang, dat, vergezeld van een torpedoboot- Twee jaar voor Teufel De 27- jarige voormalige Westberiynse com muneleider Fritz Teufel is gisteren door een rechtbank in München tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens het plaatsen van twee brand- I bommen in een gerechtsgebouw te i München. Vrienden van Teufel op de publieke tribune beantwoordden het J I vonnis met spreekkoren. Zy werden I daarop de zaal uitgezet. jager, langs Singapore voer op weg naar de Indische Oceaan. Het was het grootste oorlogsschip van do Sowjet-Unie, dat men in Singapore ooit had waargenomen. Arnold Smith, secretaris-generaal van het Gemenebest, waarschuwde de gedelegeerden, dat de conferentie in Singapore wordt bedreigd door krachten van buiten, die proberen munt te slaan uit het geschil over de wapenlevering aan ZuicJ-Afrika. Deze krachten, zo zei hy, proberen welbe wust de gemoederen te verhitten. Journalisten konden waarnemen hoe een aantal diplomaten van landen, die niet tot het Gemenebest beho ren o.a. in Singapore geaccredi teerde Sowjetrussische diplomaten achter de schermen druk bezig zyn met pogingen de deelnemers aan de conferentie te beïnvloeden. Het plaatseiyke blad „Eastern Sun" had van een Afrikaanse delegatie verno men. dat de Russen pleiten voor „een militanter standpunt". Het ziet er op het ogenblik niet naai- uit, dat de Britse premier Heath op de conferentie in Singa pore van de 31 landen van het Ge menebest, zal afzien van de voor genomen wapenlevering aan Zuid- Afrika. Zoals bekend heeft dit plan van de regering in Londen in de af gelopen maanden vooral van de Afrikaanse leden van het Gemene best sterke tegenkanting ontmoet. Maar Heath houdt vast aan zyn standpunt, dat de Sowjetrussische machtsontplooiing, met name in de Indische Oceaan, zyn land verplicht zich „ten oosten van Suez" te doen biyven gelden. En aangezien de fi nanciële toestand van Groot-Brit- tannië niet toelaat die last alleen te dragen, is Londen bereid het aan bod van Zuid-Afrika te aanvaarden de scheepvaartroute rondom de Kaap te verdedigen met in Engeland te kopen schepen. In feite heeft, Lon den al een stap terug gedaan: de Britse minister van Buitenlandse Zaken Sir Alec Douglas-Home on derstreepte dezer dagen, dat Enge land aanvankelyk met Pretoria was overeengekomen wapens te leveren voor Zuid-Afrika's „externe defen sie", een afspraak die onder druk van vele landen van het Gemene best nu gewijzigd is in „wapen levering voor de verdediging van de scheepvaartroute", een begrip met beperkter inhoud en gericht op de zuiver-maritieme kant van het vraag stuk. Die leverantie is enerzyds ge baseerd op het in 1955 gesloten ver drag van Simonstad, de oorlogsha ven op het Kaapse schiereiland, die toen door Zuid-Afrika van de En gelsen werd overgenomen met de bepaling gezamenlijk voor de defen sie van de strategisch uiterst be langrijke route om de Kaap te zor gen. Londen verbond zich. in ruil voor bepaalde tegenprestaties, zorg te dragen voor de uitbreiding van de Zuidafrikaanse marine, maar de La- bourregeling van Wilson weigerde die verplichting na te komen na het wapenembargo van de V.N. tegen Zuid-Afrika Dat de regering-Heath een ander standpunt inneemt vloeit voort uit het feit, dat de Sowjet- Unie intussen in de Indische Oceaan een steeds groter wordende vloot is gaan installeren, die in enkele maanden tyds is gegroeid van zes tot twintig schepen: elf oorlogssche pen en negen bevoorradingsschepen. Bovendien is de route rond de Kaap coor de sluiting van het Suezkanaal van enorme betekenis geworden, om dat zy de enige verbinding-ter-zee vormt tussen Europa en het Mid den- en Verre Oosten. Een steeds machtiger vloot van de Sowjet-Unie in de Indische Oceaan zou op zeker ogenblik in staat zyn vooral het ollevervoer van de Perzische Golf naar West-Europa zeer ernstig te hinderen, wat een genadeslag voor de Westerse economie zou beteke nen. Nu kan men zeggen, dat een enorme oceaan als de Indische, met een breedte van meer dan zeven duizend kilometer, zich niet van het ene jaar op het andere door één en kele mogendheid laat beheersen. Daar staat het argument van Heath tegenover, dat de Sowjet-Unie vyf jaar geleden in de Middellandse Zee een vloot van bescheiden afmetingen had, die thans echter is uitgebreid tot dertig aanvalsschepen, tien on derzeeboten en 25 hulpschepen van allerlei aard. In tal van kustlanden, vooral in noord-Afrika, beschikken de Russen thans over bases en aan loophavens voor onderhouds- en repa ratiewerk, alsmede over raketbases en vliegvelden. In korte tyd kan het militaire panorama dus een ingrij pende verandering ondergaan. Als India by monde van premier me vrouw Indira Gandhi daartegenover stelt, dat het zo'n vaart niet zal lo pen. denkt men onwillekeurig aan baar vader wijlen premier Nehroe. kampioen van de neutrale landen. Maar toen India door RoodChina werd bedreigd waren de Amerikanen plotseling goed genoeg om India op korte termyn van wapens te voorzien. Zo rekent een pleidooi voor een neu trale Indische Oceaan stilzwijgend ook op eventuele steun van Amerika en Engeland. India's argumentatie ten aanzien van een „neutrale Indische Oceaan" kan dus niet byzonder sterk genoemd worden. Opmerkelijk is, dat mevrouw Gandhi, in tegenstelling tot de Afri kaanse leden van het Gemenebest, niet over de Zuidafrikaanse apart heidspolitiek heeft gesproken. Geen wonder, want de Indiërs in Zuld- Afrika huldigen biykbaar een ande re mening dan de regering in Nieuw- Delhi. Toen Zuid-Afrika zich destyds bereid verklaarde scheepsruimte ter beschikking te stellen om deze bevol kingsgroep van toen een half mil joen naar haar land van herkomst te laten terugkeren, was niemand bereid te gaan. Nog even hebben de Indiërs gedacht, dat zy scheep zou den gaan toen in 1960 de republiek werd uitgeroepen. Maar tot hun ver bazing en vreugde verklaarde dr. Verwoerd nadrukkeiyk, dat de In dische bevolkingsgroep definitief als deel van de volksgemeenschap was aanvaard. Wat nu het Afrikaanse verzet tegen wapenleveranties aan Zuid-Afrika betreft, daar doen zich twee feiten voor die niet van ironie ontbloot zyn. In de eerste plaats de omstandigheid, dat het Gemenebest een losse gemeenschap van staten is, die elkaar niet de wet kunnen voor- schryven. Er zijn verscheidene Afri kaanse Gemenebestleden, die wapens uit de Sowjet-Unie en Rood-China betrekken. Van Engelse zyde is daar nimmer luidruchtig tegen geprotes teerd, hetgeen het Afrikaanse ver zet tegen het plan-Heath zeker niet ten goede komt. Een sterker argu ment is nog, dat de tegenwoordige buitenlandse politiek van Zuid-Afri ka het „uitwartse beleid" van pre mier Vors ter en minister van Buiten landse Zaken. dr. Muller steeds meer resultaat oplevert. Landen als Ivoorkust, Madagascar. Malawi, Da homey, Togo, Niger, Gabon. Swazi land. Lesotho en Botswana zyn voor standers van een „dialoog" met Zuid- Afrika. Daartegenover staan bUv. Somalië, Nigerië, Tanzania, Mali, Guinee, Kameroen, Senegal, Kongo- Brazzaville en natuuriyk Zambia (president Kaoenda) die daarvan niets willen weten. Enkele andere staten nemen een midden-standpunt in of heben nog geen definitief be sluit genomen. Het feit, dat een niet onaanzienlyk deel van de Afrikaanse staten ondanks Zuid-Afrika's unie ke binnenlandse politiek van „ge scheiden ontwikkeling" (apartheid) om allerlei redenen niet afwyzend staat tegenover een gesprek met de regering in Pretoria wyst op onder linge verdeeldheid. Het ligt in de be doeling van de Organisatie van Afri kaanse Eenheid (OAE) nog deze maand een topconferentie te houden over het initiatief van president Houphouët-Boigny van Ivoorkust om een „dialoog" met Zuid-Afrika te beginnen. De vraag ryst of het ster ke verzet in de gelederen van de zwarte Gemenebest-landen tegen wapenlevering aan Zuid-Afrika niet gezien moet worden als een poging van de „anti-groep" een vuist te ma ken met het oog op het onderlinge debat over de contacten met Preto ria. Wat Zuid-Afrika de voorstan ders van een dialoog aanbiedt is na- melyk niet gering: een niet-aanvals- verdïrag, ontwikkelingshulp, levering van technische kennis van zaken, in vesteringen. betrekken van grond stoffen en afnemen van allerhande prod uk ten. De tegenstanders van d% „dialoog" begrypen terdege, dat de voorstanders economisch aanzieniyke voordelen kunnen trekken van een dergeiyke ontwikkeling. Vandaar, dat zy thans op de Gemenebest-confe rentie „over de band spelen" en Zuid-Afrika daar pogen uit te scha kelen om het als partner in een „dialoog" onaanvaardbaar te maken. RL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 9