Va het breedbeeld de dieptewerking
IGIHEHATBBRAAF
Brief aan het Kremlin"
Films
in
Leiden
Vaticaan keurt
Woodstock' af
Levende Photo;
De cinema is 75 jaar jong
Volop spanning in
greep van de angst
de Heeren A. L. LUMIÈRE,
Aardige film met van-alles-wat
De rode cirkel
Boeiende
Performance
Pornoschip
SPAGHETTI-
WESTERN
MET WAT
SHAKESPEARE
UJDAO 15 JANUARI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
fei de donkere dagen na Kerstmis van 75 jaar geleden was
rt zo ver: de fabrikantenzoons Auguste en Louis Lumière
nden in de buurt van de Opera aan de Boulevard des .Capu-
ies nummer 14 een duister zaaltje, dat net gesloten was om-
t er vals gestoten werd op het biljart. Er waren filmpjes van
li minuut gemaakt over het uitgaan van een fabriek, de aan-
rmst van een trein en de Parij zenaars raakten er na enige
rzeling door in verrukking.
D een zeer snel tempo raakte de
ematograaf verbreid. Al enkele
anden later maakte Nederland er
mis mee op kermissen in Gronin-
en Leeuwarden. De eerste min
meer vaste bioscoop was in de
ier van 1896 in Scheveningen te
den ter hoogte van het huidige
[als de Danse.
>e eerste tientallen jaren bleven
de romantiek van het kermisver-
Door
Piet Ruivenkamp
maak hangen. Het was tenslotte toch
nog een primitieve geschiedenis. Syn
chroon geluid was nog ver weg en
men deed het dus maar met wonder
lijke trouvailles als het plotseling ver-
Op deze filmpagina het ver
volg van het verhaal, dat een
van onze medewerkers
schreef over de geschiedenis
van de cinema. Het eerste
deel van 'De cinema is 75
■jaar jong' is vorige week vrij
dag gepubliceerd.
schijnen en verdwijnen van personen
in het beeld, reizen naar de maan
etc, als uitgebroed door Georges Me-
lies.
Dolle komedies en heftige drama's
misten de steun van het gesproken
woord en dat drukte een zeer beel
dende plastiek bij de uitvoerenden
op. De eenplicateur en het bioscoop
orkest zorgden al gauw voor geluid,
zodat althans het geratel van de pro
jector kon worden overstemd.
In de filmkunst moest bijkans al
les geleerd worden. Het is nu bijna
niet meer voor te stellen, maar des
tijds was het normaal dat de came
ra in de hoek van een vertrek werd
gezet en braaf registreerde. Monta
ge was al een vondst, Het publiek
dat voor het eerst onverhoeds met
een close-up werd geconfronteerd
schrok zich ongeveer kapot. Zelfs een
kleuter heeft met dat verschijnsel nu
geen moeite meer.
Dolle beginjaren met de hoogst
merkwaardige situatie, dat bijvoor-
ange lijst van beledigende films
IOME (GPD) Het Vaticaan
rft zijn oordeel uitgesproken
r de morele waarden van de
na in het afgelopen jaar. De
it werd dezer dagen in de
atscourant van het Vaticaan,
Osservatore Romano, gepubli-
rd. De films worden in vier
rieken verdeeld waarvan de
rubriek volgens het Vati-
,T ia 'positieve' films omvat,
li Iet afgelopen jaar waren er vol-
de moraalrechter maar zeven
ltieve films. Tot deze zeven be
en vreemd genoeg spektakels vol
moord en doodslag zoals „Tora
a Tora" en „Waterloo". Verder
in deze categorie onder meer
strops van Charley Brown en
film over Mickey Mouse,
ij de volgende categorie van
moet de filmkijker 'in staat
i, te begrijpen en te interprete-
Ook dient hij 'moreel en cultu-
voorbereid* te zijn. Onder de 28
is in deze groep vallen: 'De slag
Engeland' en 'De slag om Ber-
Verder onder meer 'De zonne
ten' de voorlaatste film van
toria de Sica waarin de come-
k van Sofia Loren werd gevierd.
Ie derde rubriek is bestemd voor
^,is die volgens het Vaticaan mo-
gezien discutabel en tweeslach-
^zijn. Voor deze rolprenten dient
kijker nog meer morele bagage
te brengen en nog meer ver
boorden jkheid te bezitten. Voor-
lEI tden 'Airport', 'Borsalino', Tl Gar-
dei Finzi Contini' (de nieuw-
De Sica, met een verhaal over
ilische provincie-aristocratie)
irtdea' (een film van Pasolino met
'l ria Callas), Tristana' (de laat-
Door
Rudolf Bakker
ste Bunuel met Catherine Deneuve)
en de in Italië buitengewoon popu
laire film over de vaudevillezangers
Mina Tirabuscio die door een toe
vallige samenloop van omstandighe
den een bij de heren rond de eeuw
wisseling zeer in de smaak vallen
de dans had uitgevonden. In totaal
telt de derde categorie 53 films.
Wie de moed heeft naar de films
van de vierde en laatste categorie
te gaan kijken is een held, want hij
confronteert zich met dingen die
„ernstig beledigend zijn", voor de r.-
katholieke leer en de r.-katholieke
moraal". Onder de 135 titels in deze
groep vallen produkten als: 'Lesbo',
'De club der Libertijnen', 'Zo lief en
zo pervers', 'de Sade', 'De onmoge
lijkheid om normaal te zijn'. Tot
dezelfde categorie gerekend worden
echter ook films als 'Zabriskie Point',
'Blue Soldier', Woodstock', .'M.A.S.H.'
'Allison's Restaurant', "Easy Rider',
'They don't shoot horses' en de film
die 't grootste financiële succes sinds
mensenheugenis in Italië werd, „In
het jaar des heren" een historisoh-
romantische drama met een lach en
een traan en Claudia Cardinale.
Als een voorstel van de Paus aan
zijn bisschoppen doorgaat zullen de
gelovigen echter niet meer hoeven te
biechten als ze een avondje uit zijn
geweest naar 'Lesbo' of 'Woodstock'.
Volgens de plannen zal in de toe
komst de verplichte biecht alleen
nog maar blijven bestaan voor dood
zonden. Alle andere zonden zullen
in een gemeenschappelijk biechtge-
bed in één keer worden vergeven.
int;»}; MU»i»LL V.vV K.
£»uwMNutut:)tuutwauHtttiMiuuDati-i
VAN
Smsh
tCvlltt.
4- -
Oe Cinematograaf L de nieuwste verbetering op
bet gebied van photogratïsche reproducties. Met dat
toestel, uitgevonden door de heeren ALGUSTE en
LOt IS Lt Mli.RE, te l.yon, kan men door een reeks
van iKSfau.'auri al de bewegingen opnemen, welke in
een bepaalden tijd voor het objectief zijn gemaakt en
vervolgens die bewegingen weergeven in levensgroote
lichtbeelden op een scherm, voor een zaal vol toe
schouwers.
Het rijn geen reproducties, het rijn de tooneelen en voor
vallen zelf, met al hun levenden beweging welke de toe.
schouwers tot in de minste bijzonderheden vóór zich ziet.
H E D 1 Xt
l De Besprceier-
3. Kinderenvennaok.
3. Effue Vechtpartij.
4. Einder-Maaitijd,
JCufrée 50 Cents».
5. Sortie des Usines Lu-
fflière i Lyon.
;j; 6. Het Kaartspel
i 7. De aankomst v.h. Speer
8. De Zee.
TRIANON Een film zonder
en zonder eind. Dat is „De
lij rief aan het Kremlin". Veel is
r aan het begin van het ver-
iaal al voorafgegaan en het
6 'ot is niet minder dan de voor
telling van verdere verwikke
lingen rond de ex-marinecom-
k iandant Charles Rone, de
neesterspion en gewetenloze
Oder Ward en het meisje B.A.
Het verhaal in het kort:
Sen Amerikaanse hoge ambtenaar
leeft een brief naar Moskou ge-
chreven, die als hij bekend wordt
le wereldvrede in gevaar kan bren-
L
Washington heeft er alles voor
over de brief terug te krijgen. Een
I ipionnenorganisatie krijgt tot taak
de brief terug te brengen en als
speciale medewerker wordt een ma
rinecommandant toegewezen. Deze
gaat na een training op weg naar
Moskou ,waar hij voor 'n spion toch
wel vreemde avonturen beleefd. Zo
treedt hij op als de man
nelijke prostituée van de vrouw
van het hoofd van de Russische in
lichtingendienst, die zelf een voor
malige Berlijnse call-girl is. Als de
verwikkelingen eenmaal op gang
zijn gekomen blijkt al snel, dat de
brief in het verhaal niet zo belang
rijk meer is.
..De brief aan het Kremlin" is
geen hoogvlieger in die mate, dat
niemand hem mag missen. Ander
zijds biedt de film ruim anderhalf
nur prettige ontspanning aan lief
hebbers van dit soort films. Welke
Isoort het nu precies is valt moei
lijk te zeggen. Een misdaadfilm is
het niet bepaald, van spionagefilms
Bibi Anderson als de vrouw
het Kremlin".
zijn we ook wat meer gewend. Dat
geldt misschien ook voor het peil
van de acteurs. Niemand is onder
de maat. maar ook niemand steekt
er echt boven »uit. Geen aanrader
dus, maar niettemin een aar
dige film.
STUDIO De rode cirkel blijft
nog een weekje in Leiden en dat is
deze onderhoudende en spannende
misdaadfilm ook wel waard. Op
vallend in dit grote kraakverhaal
is het spel van acteurs als Alain
beeld Nederland aardig stommetje
mee kon doen. Haarlem huisvestte
een soort Hollywood. De eerste we
reldoorlog bewerkstelligde dat de
Verenigde Staten het initiatief
steeds meer aan zich trok. De film-
business in grote stijl was geboren
en daarmee het tijdperk van de gro
te sterren, hun pompeuze leefwijze
09 natuurlijk hun machtige verschij
ning op het doek welke het publiek
tot fabelachtige verering bracht van
de helden en heldinnen.
Droom fabriek
In die tijd ontstond de benaming
droomfabrieken en miljoenen heb
ben zich tientallen jaren in het don
ker van de bioscoop laten vervoeren
door hun uitverkorenen. De techniek
was al op de achtergrond gedron
gen, maar hielp niettemin de jonge
kunst, die nog steeds met een scheef
oog werd aangekeken, volwassen te
worden. In 1927 startte de geluids
film en kort voor de Tweede Wereld
oorlog was men ook aan toe de kleu
renfilm. In 1953 verscheen als ant
woord op de televisie, die zijn oon-
currentle steeds scherper liet voelen,
het breedbeeld. Ook daarna is de
verfijning van de techniek van de ci
nematografie voortgezet, we wach
ten nu op het beeld met dieptewer
king.
De vette jaren zijn echter wel dui
delijk ver en wie constateert dat de
gouden filmstad van weleer, Holly
wood er desolaat bij ligt met grote
filmmaatschappijen, die op de rand
van de afgrond balanceren of nieu
we eigenaren, die alleen maar oog
lijken te hebben voor de oude voor
raad films om ze op videobanden te
kunnen zetten, aal de toekomst duis
ter Inzien.
Men kan wel concurreren met de
in driekwart eeuw veroverde perfec
tie, maar gebruikt die helaas te wei
nig in een ongeloof aan eigen kracht.
In de periode dat de film waarlijk
volwassen ls geworden en zich in
zijn beste uitingen laat herkennen
als een opeenstapeling van ruimte-
suggesties als het meest eigene, wor
stelt men met de overlevingsperike-
len van dit medium, dat juist een
mensenleeftijd oud is geworden.
Bezorgdheid
In Nederland, dat nooit een thea
ter land was, nog meer dan elders.
Ook hier is het bezoekersaantal in
de jaren zestig tot de helft terugge
lopen, maar omdat de bezoekfrequen
tie bij ons toch al niet hoog lag, ls er
reden temeer voor bezorgdheid. Het
ie nu vooral de jeugd tussen vijftien
en vijfentwintig, die de bioscoop nog
geregeld weet te vinden. Hoopvol ls
die aanwijzing niet, want de praktijk
leert dat men deze cliënten by het
vorderen van de jaren weer verliest.
Het zou zeer te betreuren zijn als de
bioscoop in de naaste toekomst he
lemaal uit ons leven zou verdwijnen.
Dat mag ook eigenlijk niet gebeu
ren. Het wachten is dan ook op de
genen, die zoveel vertrouwen kunnen
opbrengen, dat zij alle technische
verworvenheden in de bioscoop dur
ven investeren. De televisie heeft al
lang bewezen dat zij door de kwan
titatieve eisen, die aan haar gesteld
worden nooit een concurrent in kwa
liteit kan worden. Beste bewijs: hoog
geprezen televisieprestaties blijken
in de bioscoop meestal door de mand
te vallen omdat daar als vanzelf
scherpere eisen worden gesteld.
De film vertegenwoordigt een bij
na onbereikbare maar noodzakelijke
top. Mede daarom is het langzamer
hand hoog tijd geworden dat de Ne
derlandse film met alle middelen ge
steund wordt om van de grond te ko
men. Juist in de Internationale film
situatie van dit moment liggen de
kansen er.
De projectoren van toen ver
schilden sterk van die van nu. De
uiterst brandbare filmstroken
maakten het voor de operateurs
tot een riskant werk.
Gevoelsarmoede
Het grootste gevecht, dat ln de ko
mende decennia moet worden gele
verd, is dat tegen de voortschrijden
de gevoelsarmoede, die ons besluipt
als gevolg van massificatie en ma
teriële welvaart. Het is een probleem,
waar bepaald niet alleen de bioscoop
mee te maken heeft. De mens van
1970 ls door de eigen mogeiykheden,
welke hy zich geschapen heeft, met
beeldinformatie verzadigd geraakt,
zeg maar afgestompt. Daarom moet
het beste dat de beeldtaal ans kan
geven, de film, niet verloren gaan.
van het hoofd van de Russische inlichtingendienst in „De brief aan
Delon en Yves Montand. De rode
cirkel vertoont duidelijke overeen
komst met Du Fififi uit de jaren
vijftig. In dit geval is dat alleen
maar een aanbeveling.
Illlillllllilllllll
MIIUIIBIIIIlHIOIIIIIIIIWIIHIIllilillll
CAMERA Van Performance,
kan veel worden gezegd, maar niet
dat het geen boeiende film ls. De
aanvankelijk warrig lijkende aan
eenschakeling van scènes overi
gens dan al knap ln elkaar overlo
pend blijkt later best te compo
neren tot het ene verhaal dat een
toeschouwer nu eenmaal in el
ke film verwacht. Er is weliswaar
enig denkwerk voor nodig, maar als
ook als dat ls geschied blijft
Performance fascinerend tot het
«letterlijk en figuurlijk) bittere
einde. En daaraan is de aanwezig
heid van Rolling Stone Mick Jag-
ger op het filmdoek zeker niet
vreemd. Jagger zingt (voor de ver
andering op dat moment met „vet-
kuif") in de film zijn hit Memo
from Turner. Turner is de hippie
die in zijn met twee vriendinnen
gedeelde huis geconfronteerd wordt
met een Engelse onderwereldfiguur
die zich de wrok van zijn bazen op
de hals heeft gehaald. Zichzelf als
goochelaar uitgevend meldt die
misdadiger zich bij het huis van
Turner (Mick Jagger) waar hij on
derduikt in een volledig andere we
reld met vrije liefde en verdovende
middelen. Dan volgt de wraak van
de onderwereld
LIDO Het zou Jammer zijn om
u in dit stukje te vertellen wat u
in de film "In de greep van de
angst" gaat zien. De intrige is na
melijk zo opgezet dat met enkele
woorden de "plot" verteld zou zijn.
Toch willen we een paar tipjes
van de "suspense-sluier" oplich
ten. U ziet ln de film Mariene Jo-
bert, een verrukkelijke actrice die
in de film een vrouw van een na
vigator is. Ze wordt tijdens de af
wezigheid van haar man gevolgd
door een vreemdeling en in haar
eigen huis verkracht. Ze slaagt er
tenslotte in de aanrander dood te
schieten met een Jachtgeweer. De
twee schoten die ze lost zijn het be
gin van een byzonder spannende en
harde intrige.
Ze komt onder meer in contact
met een man. gespeeld door Char
les Bronson, die blijkt alles af te
weten van de gebeurtenissen in
het huis van "love love" zoals hij
haar noemt.
Hoe het afloopt moet u beslist
zelf gaan zien. Regisseur Rene Cle
ment zorgde met zijn verfilming
voor een grote dosis spanning die
langzaam groeit naar een climax.
REX 'Het Pornoschip"
blijft nog een week. Dat is niet
verwonderlijk want het is een van
die weinige zogenaamde sexfilms,
die ook bieden wat ze beloven.
Veel bloot dus deze week en dat in
wat nauwelijks een verhaal is te
noemen. Wie houvast wil. Een ka-
piteit van een klein schip, impotent
door een vechtpartij, maakt reisjes
met op sex beluste miljonairs. Hij
heeft een zusje dat belaagd wordt
door de matroos van het schip.
Een film zonder happy ending,
maar wie zal daar om treuren?
Het slot is even verrassend als de
aanpak van deze film door regis
seur Clefhent.
LUXOR „Johnny Hamlet, de
wreker" is een stukje wild-west door
Italiaanse ogen gezien. Een spa
ghetti-western. Geen beste film
in dit genre (soms een tikje kit
scherig), ook geen uitgesproken
zwakke. Een middenklassertje.
De Italianen pakken zo'n western
nog al ruig aan, iets waartoe het
gepolyste Hollywood nauweiyks nog
in staat is. Maar misschien heeft
men er daar wel te veel gemaakt,
In de spaghetti-western wordt nog
angstwekkend veel (en meestal fa
belachtig goed) geschoten: de kaak
slagen zijn zonder uitzondering gaai
en geven ook zo'n mooi hol geluid
en het resultaat van dit alles is
een stróóm doden. Johnny Hamlet
(de titel heeft iets Shakespeariaans
en iets daarvan zit inderdaad in 't
stuk gestoptis een beste bra
ve borst, die na de Amerikaanss
burgeroorlog naar huis gaat en daar
ontdekt dat zijn vader inmiddels is
vermoord. De dader zou ene Santa-
tana zijn, maar dat gelooft Johnny
niet. HIJ wil zijn vader wreken en
gaat op onderzoek uit. Het duurt
niet lang of Johnny komt er ach
ter dat de moord op zijn vader Iets
te maken heeft met een verdwenen
goudtransport Hij merkt ook dat
de dader nog heel dicht bij huis is.
De onvermijdelijke afrekening
vindt plaats. Johnny gaat er in de
slotfase genadeloos tegenaan.
