GEMEENTEWERKMA
Steijn's emballage n.v.
industrieweg 2 Voorschoten
Tel: 01717-3768
GEMEENTE ZOETERWOUDt
Vakmanschap is Meesterschap en de Schoonheid van het eigen land
'Bierkenners
vragen
RIJKSUNIVERSITEIT LEIDEN
ANALISTE
jeugdige medewerkt stier,
ERVARENCHAUFFEUR.
De strook Nederland ten Noorden van de l
over Zaandam en Purmerend en ten
van Alkmaar, lussen IJssehneer en Noordzee-
duinen, is een winderig waterrjk land van molens
en van polders, van ringvaarten en -dijken, van
lage stenen boerderijen met hoge piramide
daken en van huizen met houten gevels of gevel
toppen en genaaide houten wanden, geschilderd
in de Zaanse kleuren groen en wit, van kleine
pittoreske dorpen en grote industrieën.
In de 13e eeuw was er nog niets anders dan
een smalle duinenstrook met hier en daar een
kerkdorp op hoge gronden, temidden van veel
water. Aan het einde van de 16e eeuw was er
door inpoldering van water land gemaakt, maar
Beemster en Schermer, Warmer en Heerhugo-
waard waren nog uitgestrekte meren.
Dank zij het genie van Jan Adriaanszoon
Leeghwater, oorspronkelijk tinmierman en mo
lenmaker en later ook uitvinder en ingenieur,
constructeur en waterbouwkundige, dijken
bouwer en architect, konden die meren in de
eerste helft van de 17e eeuw worden droogge
legd met behulp van per polder tientallen
windmolens, door hem ontworpen.
Om op de bouwkosten te besparen koos hij de
binnenhui-constructie, voordeliger dan die van
de buitenkruier met zijn dure staart, maar
vermoeiender voor de molenaar. Bij het kruien
van de molen - het van stand doen veranderen
en naar de wind zetten van de kap met de
wieken moet deze naar boven in de molen
klimmen, wat bij een buitenkruier niet nodig is.
De Schermer werd met 51 molens, die samen
per minuut 1000 hibieke meter water buiten
de dijken brachten, m vier jaar drooggemalen.
Ze hebben tot 1927 hun werk als poldcnmlcn
gedaan. Toen werd, bij de overgang opmachinale
bemaling, het overgrote deel gesloopt. Van wal
overbleef staan er bij Schermerhom nog zes, in
twee groeperingen van drie, een mooi gezicht,
die batterjen, die zoveel nuttig werk verrichtten.
De eerste Nederlandse pdldemolen werd 'm
1326 gebouwd in Oterleek. Het was een wip
molen, slank en getailleerd, met een draaibaar
vierkant bovendeel op een piramidevormig on
derstuk. Buiten de Zaanse Schans staat er m
de kop van Noord-Holland nog maar één
molen van ét type, bj Obdam.
De eerste industriemolen werd in 1594 door de
boer Comehs Comeliszoon van Uitgeest ont
worpen en gebouwd, nadat hj daarop in 1592
het octrooi van de Staten van Holland had
verkregen. Die houtzaagmolen, 'Het Juffertje',
stond op een driehoekig vlot en kruide op het
water. In 1596 werd de jongedame met vlot en
al naar Zaandam versleept. Uit deze molen
zjn de paltroks voortgekomen, die eveneens in
hun geheel worden gekruid, 'geboden' zegt men
in de Zaanstreek ook wel. Dit is mogeljk omdat
hun zware eikenhouten vloer op rollen rust,
die in een rolring zjn gevat. Die wiring op
zjn beurt ligt op de huhloer, ook van eiken
hout, waaronder de fundering, een ronde muur
van metselwerk. De pahrokmolen heeft twee
vleugels, door luifels overdekt Met de zaag-
zolder van de molen vormen ze de zaagloods,
die van achteren open kan zjn zonder dat men
last van wind en regen heeft, omdat de molen
alfjd met zjn voorkant op de wind staat. De
naam van deze ond'erbuier komt van het korte
bovenkleed met onder de gordel wijd uitstaande
slippen, dat door mannen werd gedragen in de
tijd toen de eerste molens werden gebouwd.
De bovenhuier is een Zaanse vinéng. De
oudst-bekende, een buitenkruier, een houtzager,
is van 1604. Hj was de voorloper van alle
latere bovenkruiers, ook van de bovenkruiende
poldermolens.
De industriemolens, altijd buitenkruiers, waren
de luttele voorgangers van wat nu imposante
industrieën zjn, met een veel uitgebreider assor
timent dan dat van de molens.
Uit houtzaagmolens kwamen doorgaans onbe-
kante balken en delen; de huidige industrie
produceert deuren en vloeren, keukens en pot
loden en nog veel meer van hout. In de pelmolens
werden gerst en rjst van basten en vliezen
ontdaan; de oliemolens pletten en maalden,
wreven en persten kool- en lijn-, raap- en hen
nepzaad en maakten aldus olie voor consumptie
en verlichting, voor verven en voor werktuigen;
andere molens vermaalden cacaobonen, weer
andere mosterdzaad en specerijen. Hun opvol
gersvan vandaag leveren een omvangt jk gamma
van de meest uiteenlopende voedings- en genot
middelen, schildersbenodigdheden en andere
technische producten als instant-rijst en cereals,
sauzen, verpakte soepen, chocoladehagelslag
en biscuits, natimrljkt en synthetische verven
en margarine.
In het gebied, hierboven afgebeeld, hebben
vroeger meer dan 600 molens tegeljk gedraaid
Het landschap werd er door beheerst, zoals nu
door hoogspanningsmasten - in schrille tegen
stelling tot de molens die zjn bijven staan -
waarschjnljk onontbeerlijk. De cartograaf
Michels heeft zich tot taak gesteld alle mar
kante elementen van het landschap van nu in
zjn kaarten te doen uitkomen. In deze kaart
het hj die masten weg. Hj schreef te zjner
verontschuldiging:
'De Overheid wenst het euvel der antemie-
mastbossen op de daken van particulieren m
bebouwde kommen te bestrjden. Zj weegt daar-
bj esthetische en economische belangen tegen
elkaar af. Overeenkomstige overwegingen heb
ben ondergetekende particulier ertoe bewogen,
de mastbossen die de Overheid in verbijsterend
tempo als 'hoogspanningsleidingen over onze
landschappen uitstrooit, binnen hel kaartbeeld
alvast onder de grond te werken'.
De Zaanse Schans is een openluchtmuseum
waarin gewoond en gewerkt wordt. Het is nog
steeds in opbouw. Typisch Zaanse huizen en
molens uit de gehele Zaanstreek, vaak in staat
van verval, zjn en worden er - in hun geheel
of in grote delen vervoerd - neergezet en met
groot vakmanschap perfect gerestaureerd. Als
U er toch komt, trek dan letterljk bj mosterd
maker Bosman in 'De Huisman' aan de bel
en neem een potje echte Zaanse mosterd mee.
Om tenslotte op Leeghwater terug te komen, zijn
bouwmeeslerschap bljkt uit het Raadhuis dat in
1630 naar zjn ontwerp gebouwd werd in de Rjp,
waar hj geboren is.
Vakmanschap is Meesterschap. Dat geldt voor de
Zaanse molenbouwers, dat geldt sinds 1615 voor de
brouwers van Grolsch, opvolgers van Peter Cuyper, die
ml676Gildemeester werd van de brouwers in Groenlo.
Grolsch, ambachtelijk gebrouwen bier, met een eigen
karakter en een bjzondere smaak en frisheid, bereikt
dooreen volkomen natuurljk brouw- en rijpingsproces,
dat bjna vier maanden duurt.
Dank zj de natuurlijke houdbaarheid van Grolsch,
kan het kunstmatig houdbaar maken achterwege
bijven, waardoor alle goede eigenschappen van dit
bier worden behouden-,.
Grolsch bier, vers bier,
in beugelffessen
Wilt U een reproductie van deze kaart, perfect gedrukt op luxe-vergé-papier? f40,5x 25,5 cm.j
Doe dan in een enveloppe een briefje met Uw naam en aées en de naam van de kaart: 'De Nekker molen'. Voeg daarb j 5 stukken
van Grolscheliketlen, waarop de G van Grolsch voorkomt. Van het etiketje van een beugelfies kunt U de G zo afscheuren;
van een pjpje waarin precies hetzelfde verse Grolsch) zult U het etiket eerst moeten afweken. Bent U geen Grolschdrinker
en niet van plan dat te worden, sluit dan - in plaats van stukjes etiket - 5 geldige niet-vastgeplakte postzegels van 25 cent in
Plak de enveloppe dicht, frankeer met een postzegel van een kwartje en adresseer aan: Grolsch, Postbus 55, Enschede.
De kaart wordt U dan in een kartonnen kokertje franco thuis gestuurd. De kaarten van Zwolle, Twente, Westkapelle, Utrecht,
Amsterdam en Groningen zjn nog in beperkte mate verkrjgbaar, op dezelfde wjze te bestellen als die van De Nekker molens.
BIJ het Laboratorium voor Biofysica kan worden ge
plaatst een
voor biochemisch en microbiologisch werk op
het gebied van de fotosynthese.
Diploma Biochemisch analiste (HBO B, 2e deel
analist examen of vergelijkbaar niveau) en/of bio
chemische ervaring gewenst.
Aanstelling zal geschieden overeenkomstig rijks
regeling bij de Nederlandse Organisatie voor
zuiver-wetenschappelijk onderzoek.
Sollicitaties te richten aan en nadere inlichtingen te
verkrijgen bij Mevr. Lems-Van Kan, Laboratorium voor
Biofysica, Schelpenkade 14a te Leiden. Tel. (01710) 31347
De Vereniging van VERNIS- EN VERFFABRI-
KANTEN VVVF) te Wassenaar
vraagt voor zo spoedig mogelijk een
die zowel de stencilmachine als de telefoon, de
inkomende als de uitgaande post kan behan
delen.
Goede perspectieven op klein kantoor in
„schone" omgeving. Beloning volgens opleiding,
ervaring en leeftijd.
Aanmelden bij voorkeur na telefonische afspraak onder
no. (01751) 8044 op „Berkenrode" - Groot Haesebroek-
seweg 1, te Wassenaar,
zoekt een
Inlichtingen 01717—3768.
Burgemeester en wethouders van de gemeente
woude roepen sollicitanten op voor de betrekki
Hij zal worden belast met algemene werk»
den. Het bezit van het rijbewijs C-E is vere
Het loon bedraagt f 922,66 bruto per maand
leeftijd van 27 jaar of ouder, exclusief de vei
per 1 januari 1971. De premie AOW/AWW
voor rekening van de gemeente genomen.
Sollicitaties te zenden aan de burgemeester bin"
dagen na het verschijnen van dit blad.
