in 1946
De Poolse economie zit
reeds jaren in het slop
Ipanje even ver als
onderd-
z\uizenden
togen
Madrid
„Je hoeft niet
te wachten tot je jarig
bent. Als je graag
een gouden armband
wilt hebben, dan
krijg je 'm gewoon."
'tWas erg gezellig.
Samen bij de juwelier
gekeken. Die schakel
armband kostte f245.-,
dus meteen gekocht
Echt goud natuurlijk.
Dutschke in
contact met
ondermijnende
groeperingen
Bomalarm op
Kaap Kennedy
Hongerstaking
uit protest tegen
Russisch proces
Gesprek Rippon-
De Koster
iet zucht
Ier China's
letting
(DAG 18 DECEMBER 1970
PAGINA 7
De juweliers ran Nederland.
WENEN (GPD) Al sinds verschillende jaren is de economi
sche situatie in Polen zeer slecht. De lonen gingen zo lang
zaam omhoog, dat er de laatste vier jaar geen reële verbete
ring van de levensstandaard is geweest. De oorzaak hiervan
ligt in een chronische crisis in de landbouw. Deze crisis hangt
samen met de onmogelijkheid om de boerenbedrijven te col-
lectiveren.
maatregel juist nu heeft genomen, is
omdat men gespeculeerd had op de
gevoelens van tevredenheid onder
de bevolking na het pas gesloten
verdrag met Bonn. Men dacht, dat
zo'n materiële tegenvaller door de
vruchten om die Westelijke toenade
ring wel zou worden geneutraliseerd.
Daarmee heeft het regime eens te
meer laten blijken, hoever het al
van de massa is vervreemd.
Al in 1956 vormde deze kwestie één
van de nijpendste problemen in het
centrale comité, maar Gomoelka
heeft de collectivering nooit aange
durfd. De Poolse boeren zijn indivi
dualisten, die zich tegen kolchozen
systeem hardnekkig zijn blijven
verzetten. Maar hun kleine bedrijven
van vier vijf hectare kunnen in
de tegenwoordige tijd onmogelijk
meer rendabel zijn. Dat leidt tot een
massale landvlucht. De jongere ge
neraties trekken naar de stad, zodat
de boerenbevolking in steeds grote
re mate uit oude mensen bestaat.
Voor de oorlog exporteerde Polen,
zijn agrarische produkten. Nu moet
er ieder jaar twee miljoen ton graan
worden ingevoerd, dit jaar zijn het er
zelfs 2% milj. ton geweest. Maar om
te kunnen importeren, heb je devie
zen nodig en daarvoor moet er eerst
worden geëxporteerd.
Adder
Hier ligt de adder in het gras. Van
1956-'58 werd in Polen, vroeger dus
dan in enig ander Oosteuropees
land, met een economische her
vorming begonnen: decentralisering,
meer autonomie voor de bedrijven,
medezeggenschap voor de arbei
ders. Nog voordat daarvan enig effect
zichtbaar kon worden, werd deze her
vorming op bevel van het centrale,
comité weer afgeschaft en alles weer
gecentraliseerd. Later voerde men
een soort compromis in. Dat een der
gelijk chaotisch beleid voor de produk-
tie fatale gevolgen heeft, spreekt
vanzelf. In de belangrijkste branches
machines en elektroniek kan Polen
op de wereldmarkt absoluut niet,
meekomen. De resterende branches
leveren ook te weinig volwaardige
produkten. Om de broodnodige devie
zen toch te verdienen, heeft men
zijn toevlucht genomen tot de export
van vlees en eieren. Sinds twee jaar
is er in Polen dan ook niet meer vol
doende vlees te krijgen, wat dubbel
hard aankomt, omdat de Polen grote
vleeseters zijn. De ontevreden
heid onder de bevolking is dan ook
al geruime tijd aan het broeien.
De prijsverhogingen van dit week
einde had men eigenlijk al in 1968
willen invoeren. Het is de vierde van
aulke afmetingen na die in 1953 1959
en 1966. Maar ook met zulke prijs
verhogingen krijg je niet meer vlees in
de winkels. Dat men deze impopulaire
Ondergraven
De positie, van Gomoelka is door
deze jongste onlusten niet alleen in
Polen zelf, maar ook in de ogen van
de Russische leiders nog verder on
dergraven. Er is evenwel geen duide
lijke opvolger, die in de ogen van de
Russen aanvaardbaar is. Generaal,
Motzar, die lange tijd een gevaarlij
ke rivaal voor Gomoelka was en die
als proef het hele politie-apparaat in
handen heeft, heeft in het afgelopen
jaar zijn kansen zien slinken,
omdat hij vanwege zijn nationalist!-
sche instelling in het Kremlin geenarbeiders en intellectuelen.
Door:
Ann Salomonson
genade vindt. Het ziet er dus niet
naar uit, dat de opstand binnen af
zienbare tijd personele verande
ringen aan de top van de party ten
gevolge zal hebben. Het regime heeft
langzamerhand bovendien heel wat
ervaring in het behandelen van,
„provocaties" en het nemen van
politiemaatregelen.
Maar één ding maakt de si
tuatie voor de machthebbers nu
veel gevaarlijker dan in 1968 met de
studentenonlusten. Toen lukte hetj
hun nog de arbeiders tegen de de
monstrerende studenten in het ge
weer te krijgen, onder het mom, dat
Joodse raddraaiers de schuld waren.
Thans zijn alle Joden verdreven, zo
dat die niet meer als zondebok kun
nen worden gebruikt. In Dan
zig heeft zich het fenomeen voorge
daan, dat studenten en ar
beiders schouder aan schouder zijn
gemarcheerd. Dat is nog maar één
andere keer vertoond: namelijk in
in Praag. Er is niets, wat or
thodoxe communisten zozeer vre
zen als een dergelijke coalitei tussen
De belangrijkste Poolse econoom Stanislaw Kotsiolek, nu
nog vice-premier maar sterk aan invloed winnend.
ADVERTENTIE
j
LONDEN (ANP) Rudi Dutsch
ke, de voormalige Westduitse linkse
studentenleider, is er van beschuldigd
dat hij „contacten heeft met onder
mijnende politieke groeperingen in
West-Europa en het Midden-Oosten.'
Deze beschuldiging werd gisteren van
de kant van de Britse regering geuit
voor een Londense rechtbank, dat 't
beroep behandelt van de 30-jari-
ge Dutschke tegen het in oktober uit
gevaardigde uitwijzingsbevel. De
landsadvocaat zei dat getuigen, die
de beschuldiging kunnen staven om
redenen van staatsveiligheid, achter
gesloten deuren zullen worden ge
hoord.
Dutschke verblijft sinds december
1968 in Engeland. Hij kwam voor
herstel, nadat hij bij een aanslag in
West-Bérlijn zware verwondingen
had opgelopen. Dit jaar is hij begon
nen te studeren aan de universiteit
van Cambridge.
Men verwacht dat de rechtbank
morgen uitspraak zal doen.
KAAP KENNEDY (AP) De
Amerikaanse federale recherche
werd gisteravond telefonisch gewaar
schuwd, dat het ruimtevaartcentrum
Kaap Kennedy zou worden opgebla
zen. Twee auto's met dynamiet zou
den op weg zijn naar de lanceer
basis, waar thans voorbereidingen
worden getroffen voor de lancering
naar de maan van de Apollo-14.
Enige tijd na de waarschuwing werd
een man gearresteerd, terwijl nog
naar twee andere mannen wordt ge
zocht. Het gehele terrein wordt zorg
vuldig uitgekamd.
Overigens is er een moeilijkheid
opgetreden met de Saturnus-raket
die op 31 januari de Apollo met Alan
Shepard, Edgar Mitchell en Stuart
Roosa naar de maan moet lanceren.
Er zijn mankementen in de compu
ter van de raket vastgesteld.
JERUZALEM (AFP) Tien Is
raëliërs van Russische afkomst zijn
voor de klaagmuur in Jeruzalem een
hongerstaking begonnen uit protest
tegen het proces in Leningrad waar
een groep Joden terechtstaat op be
schuldiging van pogingen een Rus
sisch passagiersvliegtuig te kapen.
De Israëliërs verklaarden, dat zij
hun hongerstaking zullen voortzetten
zolang het proces in Leningrad duurt
om hun solidariteit te demonstreren
met alle Joden in de Sowjet-Unie
die onderdrukt worden en niet naar
Israël mogen emigreren.
LONDEN (AP) De Nederlandse
staatssecretaris van Buitenlandse Za
ken De Koster heeft gisteren in Lon
den een onderhoud gehad met Geof
frey Rippon, de Britse onderhande
laar over de toetreding van zijn
land tot de EEG. Er zou om. zijn
gesproken over het Britse voorstel dat
Groot-Brittannië, voor het toetreden
tot de gemeenschap, 'n periode moet
hebben van acht jaar om in die tijd
gaandeweg de bijdragen tot de begro
ting der EEG te kunnen gaan opvoe
ren.
Hervorming ln Ulster Premier
James Chichester-Clark van Ulster
heeft gisteren een verreikend her
vormingsprogramma ingediend dat
beoogt zijn regering meer greep te
verschaffen op de meeste sectoren
van het maatschappelijk leven in
Noord-Ierland. De voorgestelde nieu
we wetten zullen begin volgend jaar
in de Stormont, het parlement, wor»
den besproken en daar waarschijn
lijk op felle tegenstand stuiten van
de militante goepen van de Unionis
tische partij.
ICUTTA (AFP) Op bevel
ie Chinese militaire autoritei-
in in Lhasa 9 Tfbetanen in het
tór terechtgesteld, die behoor-
iteen verzetsgroep „strijdorga-
voor de onafhankelijkheid van
geheten. Dit meldt een in
ellng in West-Bengalen verschi
Tibetaans blad, dat zich voor
Jeuws beroept op Tibetaanse
dingen.
Chinese autoriteiten in Tibet
i voorts een twaalftal verzets-
fs voor twintig of dertig jaar
concentratiekampen gezonden
•ohtelingen hadden verteld dat
inezen de verboden „strijdor-
|ie voor de onafhankelikjheid
ihet" volledig hebben opgerold
een van hun agenten erin ge-
was lid te worden.
th In Washington Premier
van Engeland is gisteren in
witte Huis in Washington ont-
1 door president Nixon, Beide
611 hebben van gedachten ge-
i over de omstreden kwestie
114 Britse wapenleveranties aan
Mdka, het probleem van de
ïrming van de scheepvaart
Kaap, de bezorgdheid van
J over het toenemende protec-
®e en de kwestie van Enge
ltoetreding.
(Van onze correspondent)
iDRID (GPD) Een zee van Madrilenen die in orkaan-
jg applaus uitbarstten toen generaal Franco kort verscheen
et balkon van het vroegere koninklijke paleis in het cen-
ivan de Spaanse hoofdstad, hebben gisteren het sluitstuk
e interne politieke crisis van het regime geplaatst. Wij za-
het brede Plaza de Oriente tot op de laatste vierkante
meter vol staan met geestdriftige, haast hysterische be-
s. De officiële telling spreekt van 600.000 personen en in
geval waren het er meerdere honderdduizenden.
directe politieke termen ver-
betekent dit dat de regering,
ih volkomen verrekend had in
rolgen van de krijgsraad van
op het nippertje de zwaar
inenlandse crisis van het regi-
tft omzeild door weer terug
«i op de oorsprong van het
Spanje: Franco. Dit wil niet
dat Franco later niet zijn re-
zal presenteren aan de mi-
die deze crisis hadden ver-
;t. Honderdduizenden beto-
roornamelijk mannen en vrou-
an middelbare leeftijd, gilden
rerslaande stemmen: „Franco
LA. no!" (Franco ja, E.T.A.
En daarmee was de politieke
roorlopig beëindigd. Het pro
van de krijgsraad van Burgos
ote onenigheid had gezaaid,
omgevormd tot de kwestie:
alles) of niets. En daar is
hedendaagse Spanje maar
kei antwoord opFranco.
Spaanse volk denkt er niet
zich in het onzekere, in het
le storten, zolang Franco er
Dat dit een zeer duistere
elling voor de toekomst in-
dat moet de dag van morgen
jlossen. Men vraagt zich af,
33-jarige Prins Juan Ca'rlos
moet hebben toen hij, naast
jarige generaal Franco staan-
bet balkon van het koninklijk
van zijn voorvaders, de zee
itte zakdoeken zag waar de
men mee zwaaiden terwijl zij
broken „Franco, Franco, Fran-
ireeuwden. Als men voor een
veroorzaakt door hooguit 400
he terroristen van de E.T.A.
lijk alleen maar de oplossing
iden van de dreigende vraag:
of niets", wat zal dan zijn
ihap brengen wanneer Fran-
het toneel verdwenen is?
Door
Robert Bosschardt
het volgende commentaar in haar
verslag over de bijeenkomst op het
Orienteplein„de Westerse democra
tieën, die nu samenwerken met het
internationale communisme in hun
campagne tegen Spanje, zouden onze
Spaanse democratie moeten respec
teren, die dan wel niet hun democra
tie is, maar juist degene die wij
Spanjaarden hebben gewild". Dit is
precies hetzelfde thema als men vlak
na de conferentie van Potsdam ge
bruikte: het Westen spant met het
communisme samen tegen Spanje.
Geen woorden
Franco sprak slechts enkele tien
tallen seconden een antwoord uit en
na te hebben gezegd dat hij „geen
woorden" had om de Madrilenen
voor deze aanhankelijkheidsbetuiging
te danken, verzekerde hij dat het re
gime „omdat het een rechtsstaat is,
een antwoord op alle problemen
heeft". Dit was een duidelijke toe
speling op de vonnissen van de
krijgsraad van Burgos. Gisteravond
vonden er in het centrum van Bar
celona betogingen tegen de vonnis
sen van Burgos plaats. De politie die
met een totnutoe ongezien machts
vertoon optrad, maakte danig ge
bruik van de mogelijkheden die de
noodtoestand haar biedt.
Ook de wereldberoemde schilder
Pablo Picasso heeft zijn stem hier
laten horen. Uit protest verbood hij
een officiële inauguratie met aanwe
zigheid van '->oge autoriteiten, voor
de nieuwe zalen van zijn museum
die vandaag (vrijdag) geopend zul
len worden.
In Zurich nadert het „IJzer-
huis" van de Zwitserse architect
Justus Dahinten zijn voltooiing.
Dit zeer omstreden pyramidevor-
mige gebouw is geheel opgetrok
ken van Cor-Ten staal", dat de
merkwaardige eigenschap bezit
ongeveer een jaar lang te roes
ten. Dat roestproces houdt dan
op en het materiaal behoudt een
constant donkerrode kleur.
Egyptische spionnen De Israëli
tische strijdkrachten hebben een
groep Egyptische spionnen gevan
gen genomen, die woensdagnacht
heeft getracht de Sinai-woestijn bin
nen te dringen. De Egyptenaren wer
den gevangen genomen toen zij met
hun boot gearriveerd waren op
kust nabij Sjarm-el-Sjeik in het
uiterste zuiden van de Sinaï.
Krenking
regime is weer precies zover
1946. Toendertijd was de aan-
I het besluit van de Verenigde
om een diplomatieke blokka-
en Spanje uit te roepen en al-
laten te bevelen hun ambas-
3 uit Madrid terug te trekken,
rove misrekening die Franco's
niet verzwakte, maar juist
ikte doordat het besluit door
mjaarden als een krenking van
ïionale trots werd opgevat.
naai speelde de officiële pro-
ia reeds dagen op hetzelfde
rd. De bijeenkomst van van-
*as, behalve een bewijs van
aan Franco, minder een pro
ven de E.T.A. dan wel een
antwoord op de druk van de
lopinie. De staatstelevisie gaf
