W est-Europa
i
streeft naar
groter aandeel oliewinst
Washington wijzigt
koers: weer bommen
op Noord-Vietnam?
Gratis reizen
(sHF
Venera bereikt
buurplaneet
'ouwtrekken om de olie in
het Midden-Oosten (2, slot)
voordelig uit met NS
I r„
Stakingswet in
eerste instantie
door Lagerhuis
boycotactie
VREUGDE BIJ
GAULLISTEN
IN PARIJS
Bouw SST gaat
toch wel door
Politie van
Rio ontdekt
schuilplaats
van Bucher
Koen;
fSDAG 16 DECEMBER 1970
LE1DSCH DAGBLAD
PAGINA 9
LONDEN (Reuter) Met 324 te
gen 280 stemmen is het Britse La- i
gerhuis in principe akkoord gegaan
met het wetsontwerp van de Con
servatieve regering over de indus
triële betrekkingen, dat gericht is op
beteugeling van de wilde stakingen
Het wetsontwerp biedt het wettelijke
kader voor de regeling van de be
trekkingen tussen werkgevers en
werknemers in de industrie.
(Van onze correspondent Herman Rolfes)
JEIROET (GPD) Tengevolge van ondoorzichtige en zeer
ifijtelijke manipulaties met de olieprijzen blijft het ook po
ek spannen in de Arabische wereld. De landen met 'olieuit-
igen' op de Middellandse Zee, na het 'ongeluk' met de
i-line' hebben dan misschien de stoot gegeven tot het op-
kken van de olie-inkomsten in alle Arabische landen, maar
lere hebben daar eerst een prijs voor betaald, die nergens
wordt gecompenseerd. Geeft dat alleen reeds aanleiding
geprikkeldheid, het wordt nog versterkt doordat de verho-
van royalties later zal worden ingevoerd in de gebieden
ld de Perzische Golf en waarschijnlijk met een lager per-
tage. Zo is het tenminste in het verleden altijd gebeurd.
jrtaalt men deze rivaliteit voor
;aande politieke verhoudingen,
betekent het dat de "progres-
een slag in de strijd met de
lenalistische" oliemaatschappij-
lebben gewonnen en dat de be
ende Arabische regimes ervan
meegeprofiteerd. In werke-
jeid is weliswaar het tegendeel
geval, al is dat niet tot de open-
mening doorgedrongen. Deze
MI* speelt derhalve niet mee in
■plitieke propaganda.
Skwijl de "progressieven" alle
BpBjkheden hebben de verhogin-
van de olie-inkomsten uit te bui
ten koste van hun opponenten,
de herrijzenis van de Arabische
theid zouden tegenhouden, pro-
men zich van conservatieve
tegen 'n herhaling van de gele-
t streken te beschermen, zodat
I 2 zijden de onrust en het wan-
A sen worden aangewakkerd.
je moeilijkheden met olie hun
slag hebben op de tegenstellin-
in de Arabische wereld tonen de
boycotacties van de afgelopen
er tussen Syrië en Saoedi-Ara-
Vliegtuigen van de Saoedische
Itvaartmaatschappij mochten niet
Syrië vliegen en transitgoede-
vanuit de Libanese havens kon-
niet over Syrische wegen wor-
vervoerd. Saoedi-Arabië op
beurt dreigde de financiële
aan Jordanië en Egypte (com-
atie voor het verlies als gevolg
de oorlog tegen Israël in 1967)
trekken, in de hoop dat deze
i zoveel druk op de regering
Ïmascus gingen uitoefenen dat
nming werd gegeven voor re-
s van de „tap-line". Dat alle-
opdat de olie vanuit Saoedi-
maar weer naar de Middel-
Ise Zee kan worden gepompt.
Sociale onrust
it sluiten van de oliepijpleiding
oei ie niet alleen aan Saoedi-Arabië
Syrië geld (ongeveer 600.000 en
VSll M dollar per dag)maar ook Jor-
en Libanon ontvingen ongeveer
dollar minder. Het laaste land
Toorts zijn inkomsten uit de ha-
16) iclliteiten wegvallen, terwijl het
nese personeel van de beheers-
techappij dreigde te worden ont-
ra. Daardoor steeg weer de so-
onrust, wat opnieuw moeilijk-
ai op het intern politieke vlak
de Libanese regering in Beiroet
zich meebracht.
i alle problemen en het verlies
de sluiting van de „tap-line"
ft Saoedi-Arabië samen met Koe-
j( t besloten tot tegenactie. De bei
regeringen gaan zich van een
vloot supertankers voorzien,
willen daarmee zelf invloed krij-
op de werking van de "vrije"
tt voor tankerruimte en als ge-
daarvan op de oliemarkt. Is
eerste doel gericht op veiligstel-
van hun huidige inkomsten, de
ede doelstelling berust op het
ven de wereld-olieprijs te beïn-
tden, en wel via het beproefde
del van het transport.
Ie olie uit de Perzische Golf is
„zware olie" en meer geschikt
de petro-chemisohe industrie
die uit Noord-Afrika, waar Li-
de belangrijkste producent ls.
Hntieel heeft de olie uit de Per-
Golf een hogere waarde en
dient nu volgens Saoedi-Arabië
de winst tot uiting te komen en
verloren te gaan in de hogere
osportprijzen, die worden opge-
i door de oliemaatschappijen.
Averechtse werking
tee aotie is primair bedoeld te-
de toenemende invloed van de
maatschappijen. maar omdat
de schakel vormen bi] het
Brl^idhaven van het evenwciht tua-
de olieprijzen uit de Perzische
en Middellandse Zee, krijgt ze
'9 1 averechtse uitwerking bij de
j jjpessieven". De plannen var>
(rWi-Arabie en Koeweit beteke-
ook een beperking voor landen
k ojn. Libië om de factor van
lagere vervoerskosten te gebrul-
bjj het doordrukken van be-
*We claims in de toekomst. Maar
Pdjs van de olie was niet de
te inzet bij de onderhandelingen
Libië tussen de jonge revolutio-
te leiders en de oliemaatschap-
®- Ook de controle op de win
's- de exploratie van nieuwe vel
den de vestiging van raffinade-
sbond op de agenda. Hier-
de onderhandelingen nog
■pende.
^"dat door de actie van Saoedi-
*bië de Libische regering haar
m
►sin
sterke positie verliest, worden ook de
argumenten verzwakt om haar eisen
aanvaard te krijgen. Anders dan bij
het praten over de prijs zijn deze
namelijk wel pijnlijk en het verzet
van de Amerikaanse concerns is
hier wel krachtig. Het behoeft nau
welijks nog gezegd hoeveel ontstem
ming dit keer de plannen van Saoe
di-Arabië en Koeweit oproepen bij
Libië en de andere olie-sta ten.
Meer nog dan de boycotacties tus
sen Saoedi-Arabië en Syrië van de
afgelopen zomer, lijkt dit de poli
tieke onrust te stimuleren. De ge
wenste controlemaatregelen van Li
bië zijn namelijk onderdeel van een
meer principiële houding van alle
„progressieve" Arabieren, ln navol
ging van Nasser. De uitvoering er
van wordt bemoeilijkt door de ideo
logische vijanden in het conserva
tieve Saoedi-Arabië.
Economische groei
De verscherping van de onenig
heid over de olie komt juist op een
moment dat de vooruitstrevende
Arabische landen zioh opnieuw be
zinnen over het conflict met Israël,
waarbij de thema's van het Arabi
sche nationalisme en groei naar
Arabische macht een grote rol spe
len. De politiek van directe con
frontatie in de uitputtingsoorlog
langs het Suezkanaal is op een fias
co uitgelopen. In plaats daarvan
komt langzamerhand weer een poli
tieke benadering op lange termijn
los, waarbij via Arabsche eenheid,
economische ontwikkeling een grote
militaire macht moet worden opge
bouwd, waardoor Israël in één keer
zou kunnen worden verslagen
De aankondiging door de Egypti
sche premier van nieuwe socialise-
ningsmaatregelen en de verklaring
van de nieuwe Syrische leiders over
het versterken van de eigen econo
mie zijn uitingen van de nieuwe
politieke benadering, waarvan ook
het sluiten van de unie tussen
Egypte, Libië Soedan en Syrië een
onderdeel is. Dat de olie-inkomsten
ook in de politiek op langere ter
mijn een overwegende rol spelen,
blijkt nog eens uit de recente op
roep van de Egyptische minister van
Buitenlandse Zaken aan alle Arabi
sche landen om hun olie-rijkdom te
gebruiken voor de strijd tegen Is
raël. Dientengevolge is Israël in het
hele gekonkel tussen de Arabische
landen onderling en met de Ameri
kaanse oliemaatschappijen de vol
gende factor die alle complexen
nog verder vertroebelt.
Politiek doorkruist?
De grote vraag die zich bij al het
olie-gekonkel onontkoombaar op
dringt is in hoeverre de Amerikaanse
oliemaatschappijen bij het uitvoeren
van hun manipulaties de politiek van
de regering in Washington doorkrui
sen. Want de oliemaatschappijen
hebben de politieke 'vijanden' van
Amerika immers bevoordeeld boven
de conservatieve vrienden en dat in
een tijd dat Amerika zich zeer be
zorgd toont over zyn invloed in de
Arabische wereld.
De olieconcerns hebben in hun
duistere spel de progressieven reëel
klinkende argumenten gegeven om de
meer behoudende regeringen aan te
vallen, waardoor deze gemakkelijk
aan het wankelen kunnen worden
gebracht. Weliswaar zijn de conser
vatieven daardoor wel meer gedwon
gen een pro-Amerikaanse politiek te
blijven voeren —want in tijden van
dreiging bestaat behoefte aan advies
en vooral wapens maar de sympa
thie voor Amerika is na het gema
noeuvreer met de olie wel verder ge
daald. Daarmee is dan weer een nieuw
stukje afgeknabbeld van de basis voor
de Amerikaanse invloed in het Mid
den-Oosten.
Afgezien van het verscherpen van
de onderlinge Arabische tegenstellin
gen doorkruisen de oliemaatschap
pijen ook de Amerikaanse diploma
tieke inspanningen om een vredes
overeenkomst tussen de Arabische
landen en Israël te bewerkstelligen.
Bij alle inter-Arabische geschillen be
staat weinig kans op onderlinge over
eenstemming over de vraag welke
concessies precies aan Israël gedaan
kunnen worden, terwijl by eventuele
nieuwe vredesbesprekingen elk Ara
bisch land tot extra voorzichtigheid
is gedwongen, omdat propaganda-
kreten als „verraad aan de Palesty-
nen en de Arabische zaak" bij een
scherpe vijandigheid zeer goed klin
ken.
Bij voortduren van het conflict
Arabieren—Israël zou de Amerikaan
se invloed in het gehele Midden-Oos
ten zeer veel gevaar lopen omdat de
Arabische landen steeds meer ge
dwongen zouden worden in de rich
ting van Sowjet-Rusland steun te
zoeken voor hun behoefte aan wa
pens. Juist om dat effect te voor
komen, heeft Washington vredesvoor
stellen gelanceerd, zo luidde tenmin
ste de Amerikaanse verklaring bij het
poneren ervan ln juli, Moskou moest
uit het strategisch-belangrijke Mid
den-Oosten worden teruggedreven
Financiële steun
Na de manipulaties van de Ameri
kaanse oliemaatschappijen van voor
al deze zomer, ls men geneigd aan
de oprechtheid van alle Amerikaanse
vredesinspanningen te twijfelen. De
extra-verdiensten uit de olie leveren
nj. ook een grote bijdrage aan een
eventueel herstel van de nog steeds
wankele Amerikaanse betalingsba
lans.
Intussen zijn de Arabische landen
nu eenmaal afhankelijk van het
geld van de olie-inkomsten, het
maakt geen verschil of de arabieren
daarbij progressief of conservatief
zyn. Sowjet-Rusland kan de functie
van het verschaffen van geld nooit
overnemen, ook al levert het nog
zoveel wapens aan de Arabische
landen. Het heeft zelf veel olie, en
nauwelijks eeh positie op de Euro
pese oliemarkt waar het overgrote
deel van de Arabische olie verkocht
moet worden.
Deze wetenschap kan in Washi
ngton voldoende reden tot enig
zelfvertrouwen zijn voor wat betreft
zijn positie in het Midden-Oosten.
Bovendien lijkt Amerika er nog op
te speculeren dat Moskou ondanks
alle Russische dreiging niet de vol
ledige zeggenschap krijgt in het
Arabische deel van het Midden-
Oosten. Wellicht kan alleen een
militaire overheersing via een oor
log hierin verandering brengen.
Maar het risico van een oorlog in
het Midden-Oosten is voor Moskou
nog veel te groot. Dat hebben de
Amerikaanse vredesvoorstellen van
deze zomer wel overduidelijk aange
toond.
Donkere wolken
Toch lijken boven de Amerikaanse
oliebelangen in het Midden-Oosten
langzamerhand duistere wolken op
te doemen. Deze drijven echter niet
aan vanuit Rusland maar uit de
richting van de Westeuropese lan
den.
Europa gaat geleidelijk aan een
heel andere plaats innemer in het
machtsspel van het Midden-Oosten.
Tenslotte zijn het de Europeanen
die samen met de Arabieren voor
hun economisch voortbestaan af
hankelijk zijn van olie en de olie-
politiek van de Amerikaanse maat
schappijen. Een groot deel van de
industrie in Europa draait op deze
olie en de auto's rijden met die
benzine. Zij betaalt de extra winst
hoofdzakelijk aan de Amerikaanse
oliemaatschappijen.
Bovendien brengen de Amerikanen
hun Europese collega's in moeilijk
heden, zodat vla deze een grotere
zeggenschap op hun oliebelangen
nauwelijks door vrije concurrentie
kan worden bereikt. Eerder is het
tegendeel het geval. Want bij de
onderhandelingen over de olie-prijs
met de Arabische landen worden de
Europeanen tot boemannen, die niets
willen betalen en die daardoor de
Arabische drang naar meer gela
tegenhouden.
De Europese maatschappijen moe-
nl. onder druk van hun regeringen
wel hard vechten om de prijs van
de olie stabiel te houden. De moei
zame onderhandelingen tussen
Frankrijk en Algerije over verho
ging van de olieprijs (die nog voort
duren terwijl die in Libië al tot te
vredenheid zijn afgesloten) zijn er
een voorbeeld van. zoals overigens
ook de snelle nationalisaties van
vooral Europese oliebelangen er een
gevolg van lijken te zijn.
Tijdens de plechtigheid,
ter gelegenheid van de
naamsverandering van de
Place de V Etoüe in Place
Charles de Gaulle marcheer
den gaullistische demon
stranten over Parijs? be
roemdste plein om blijk te
geven van hun vreugde.
WASHINGTON (GPD)
De misverstand diende te bestaan over
Amerikaanse regering is bezig de de „acties die wij van tijd tot tijd"
weg vrij te maken voor hervat- zullen ondernemen, wanneer Hanoi
ting van de bombardementen op naar het inzicht van Washington de
Noord-Vietnam. De laatste^ aan- Amerikaanse plannen voor Vietnam
tegenwerkt.
Diplomaten in Washington zijn
van mening, dat deze formulering
de deur openlaat voor willekeurige
bombardementen, die dan zelfs niet
meer gerechtvaardigd behoeven te
worden door „de regels" die in de
afgelopen dagen door Laird zelf en
door president Nixon werden opge
steld. Die regels waren tot nog toe:
er wordt gebombardeerd op Noord-
vietnamese militaire installaties
wanneer Amerikaanse onbewapende
verkenningstoestellen worden aange
vallen. wanneer Amerikaanse bom
menwerpers contact hebben ge
maakt met de vijandelijke radar, of
wanneer er vijandelijke troepen of
voorraden geconcentreerd worden
aan de Laotiaanse grens of bij de ge
demilitariseerde zone.
wijzing voor deze geleidelijke
koersverandering is een uitspraak
van minister Laird van Defensie.
Op een persconferentie verklaar
de hij gisteravond dat de Vere
nigde Staten de bombardemen
ten zullen hervatten, wanneer
Washington van mening is dat
Hanoi niet te goeder trouw on
derhandelt in Parijs. Laird zei
verder dat zolang er over de Ame
rikaanse krijgsgevangenen in
Noord-Vietnam geen bevredigen
de regeling is getroffen. Ameri
kaanse troepen niet volledig uit
2uid-Vietnam worden terugge
trokken.
Wat betreft de bombardementen
beriep minister Laird zich op een
min of meer gelijkluidende formule
die door zijn voorganger, Clifford
Clark, de laatste minister van De
fensie van president Johnson, werd
opgesteld op 31 oktober 1968 toen de
bombardementen werden gestaakt,
Laird voegde eraan toe dat er geen
ADVERTENTIE
2 januaridagen
op uw 65+kaart
Van 5 t/m 30 januari 1971
kunt u met NS op uw
65+kaart twee dagen
gratis en onbeperkt
reizen.
Welke dagen?
Kiest u er maar twee uit:
elke dinsdag, woensdag,
donderdag of zaterdag in
de periode van 5 t/m
30 januari is er goed voor.
Hoe?
Door simpelweg uw
65+kaart aan het loket
te laten afstempelen.
Hebt u nog
geen 65+kaart?
Koop er dan een aan het
loket. Verkrijgbaar voor
iedere 65-plusser. Uw
vrouw mag jonger zijn.
Legitimatie en pasfoto
meebrengen.
De 65+reductiekaart
geeft recht op reizen tegen
de halve enkele-reisprijs.
Een driemaandskaart
kost f 20.-, voor echtparen
f 30.-. Jaarkaart f 50.-,
voor echtparen f 75.-.
Vraagt u gelijk een
januarikalendertje.
Wat de Amerikaanse krijgsgevan
genen betreft, begint de Nixon-rege-
ring zich blijkbaar steeds meer zor
gen te maken over een lacune in het
„vietnamiseringsprogramma". Deze
vietnamisering houdt in, dat de Ame
rikanen zich geleidelijk uit Zuid-
Vietnam zullen terugtrekken, naar
mate het Zuidvietnamese leger in
staat zal zijn om zijn eigen boontjes
te doppen. Dit plan, zo begrijpt men
nu in Washington, betekent geen en
kele garantie dat Hanoi bereid zal
zijn de krijgsgevangenen los te la
ten. Integendeel, Hanoi heeft zeer
goed begrepen dat deze gevangenen
een belangrijke troef zijn voor een
land, dat over geen andere midde
len beschikt, zoals dreigementen
met bombardementen, om de tegen
partij tot bepaalde concessies
dwingen.
Minister Laird. die begin januari
eerst een bezoek zal brengen aan de
Amerikaanse onderhandelaars in Pa
rijs en daarna aan Thailand en Viet
nam, zei verder, dat in mei volgend
Jaar het Amerikaanse troepental in
Zuid-Vietnam gedaald zal zijn tot
284.000, ongeveer de helft van het
aantal toen president Nixon in func
tie trad.
Israël te sturen. Dit laatste amende
ment werd met 60 tegen 20 stemmen
naar de prullebak verwezen. (De wet
stelt wel bijna 2 miljard gulden ter
beschikking van Israël.)
Ook moet nog gestemd worden
over een amendement waarbij de re
gering zelfs geen enkele financiële
hulp aan Cambodja zou kunnen ver
lenen, maar het ls niet te verwach
ten dat dit voorstel een meerderheid
haalt. De door de Senaat opgelegde
beperkingen houden echter niet in
dat Amerika het Cambodjaanse le
ger niet met zijn luchtmacht en artil
lerie kan bijstaan.
WASHINGTON (Reuter) Het
Amerikaanse Huls van Afgevaardig
den heeft een compromis-wetsont
werp aangenomen, waarbij een be
drag van 210 miljoen dollar (onge
veer 756 gulden) wordt uitgetrokken
voor de bouw van het superaone
vliegtuig „SST".
Door het besluit van het Huis to
het SST-programma gehandhaafd.
De regering-Nixon had voor dit
dit doel een bedrag van 290 miljoen
dollar (ongeveer 1044 miljoen gul
den) gevra-gd. Dit was door het
Huis goedgekeurd, maar door de Se
naat afgewezen.
Het gewijzigde wetsontwerp gaat
nu naar de Senaat, waardoor het
houden van lange redevoeringen vrij-
veel obstructie wordt verwacht. Zoals
de zaken er nu voor staan, zal de
"SST" niet eerder dan eind 1978
commercieel gebruikt kunnen wor
den.
MOSKOU (AP) Het Russische gegeven. Het ruimte-obeervato-
ruimtevaartuig Venera-7, dat op 17 rium te Bochum in West-Duitsland
meent uit de gegevens te kunnen op-
VS en Cambodja
De senaat moet dezer dagen stem
men over een wet waarbij de rege
ring-Nixon wel het recht zou krijgen
om anderhalf miljard gulden ter be
schikking te stellen van Cambodja,
maar zeer nadrukkelijk geen troepen
kan zenden, of zelfs maar .Advi
seurs." ter versterking van het regi
me van generaal Lon Nol. De in
vloedrijke commissie voor buiten
landse betrekkingen heeft deze wet
al goedgekeurd, maar het debat in
de Senaat ging gisteren nog over
een amendement wwarbij de rege
ring ook het recht ontzegd kan wor
den om troepen of adviseurs naar
augustus werd gelanceerd, heeft na
een reis van 320 miljoen kilometer
gisteren de planeet Venus bereikt.
Hoog in de atmosfeer werd de lan
dingscapsule afgestoten voor een da
ling aan parachutes. Gedurende de
ze daling werden gedurende 35 minu
ten seinen naar de aarde gezonden.
De Russen hebben niet bekend ge
maakt of zij van mening zijn dat
de Venera behouden de Venusbo-
dem heeft bereikt, een zachte landing
heeft gemaakt en ln staat is signa
len vanaf de grond uit te zenden.
De ongeveer 1190 kg wegende Vene-
ra was een zwaardere en verstevig
de uitvoering van de gelijknamige
Venus-sondes 4, 5 en 6 waarmee in
het verleden gepoogd was zachte
landingen op Venus uit te voeren.
Hoewel aanvankelijk door de Russen
was gemeld, dat die voorgaande po
gingen waren geslaagd, moest men
na analyse van de ontvangen signa
len concluderen, dat deze seinen wa
ren uitgezonden voordat de Venus-
bodem was bereikt. De sondes waren
onklaar geraakt (vermoedelijk ge
heel uiteengevallen» tijdens de laat
ste fase van de afdaling als gevolg
van de grote atmosferische druk,
welke vermoedelijk honderd maal die
op aarde bedraagt. De bodemtempe-
ratuur wordt op 500 graden celsius
geschat.
Opmerkelijk is, dat de signa
len van de Venera-7 tijdens de da-
lingsmanpeuvre ditmaal korter duur
den dan bij voorgaande pogingen,
toen zij gedurende ongeveer 50 minu
ten werden waargenomen. Dit kan
betekenen dat de Venera 7 eerder is
gedesintegreerd dan de voorgangers,
maar ook dat de seinapparatuur la
ter in werking ls getreden of dat de
afdaling sneller geschiedde De Rus
sen hebben hierover geen uitsluitsel
maken, dat de Russen Inderdaad in
een zachte landing zijn geslaagd. De
Venera bereikte de atmosfeer van
Venus gisterochtend om 6 02 uur.
Tijdens de vier maanden du
rende vlucht ls er 124 maal contact
met de aarde geweest.
RIO DE JANEIRO (FPA) De
Braziliaanse politie heeft, naar van
welingelichte zijde wordt verno
men, in Rio de Janeiro het huis
ontdekt, waarin de negen dagen
geleden ontvoerde Zwitserse am
bassadeur Giovanni Enrico Bncher
gevangen wordt gehouden.
Het betreft een woning in de straat
Dona Castrina in de wijk Alto da
Boa Vista, waar talrijke politie
mannen zijn samengetrokken. De
ontvoerders van de ambassadeur
zouden eerst met hun gijzelaar ln
een andere schuilplaats hebben ge
zeten in dezelfde straat. Door het
grootscheepse polltie-onderzoek wer
den zfj gedwongen naar een ander
onderdak uit te zien. Zij zouden
toen een andere woning zijn bin
nengedrongen, waarbij zij een daar
wonende vrouw zouflen hebben mis
handeld. Deze wist echter te ont
snappen en de politie te waarschu
wen.
