ANIFESTO LEEFT VOOR
iCHIM VAN
EVOLUTIE
Italië is verdeeld
over volksstemming
Komplot
in Dublin
ontdekt
DE DEUR NAAR
EUROPESE TOP
BLUFT OPEN
MUN MAN KEEK DE
HELE DAG NAAR TV
VN-missie: invasie Guinee werk Portugal
in vogelvlucht in vogelvlucht
jltalië anno 1970: de regering, vakbonden en de chaos (IIP
)IPLOMATIEK
IFFENSIEF
AN CAIRO
Nu de echtscheidingswet aanvaard is
ft ijj ZATERDAG 5 DECEMBER 1970 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 9
Marconi is pas dertig en toch was hij al tien jaar geleden
eiaï &e h°0P van Italiaanse communistische partij, de PCI. Op
verf zijn negentiende werd Pio al gekozen tot lid van het centrale
n Jn comité van de jeugdafdeling van de partij. Als student in de
•kke| rechten was hij assistent van twee bekende hoogleraren. Hij
zat een tijdje voor de PCI in de Romeinse gemeenteraad en
hij liet zich tijdens de laatste NAVO-bijeenkomst in Rome
et viel toen op dat Pio Marconi
*'oriiaan zijn ziekbed (en met een fer
me hoofdwond) door geen enkele
^communistische functionaris werd
bezocht. Dat kwam omdat Pio
a'aB langzaam maar zeker bezig was
kamp te wisselen. Hij vond
de officiële communisten niet links
'aali genoeg. En hij koos voor de klei-
Maane groep van uit de partij gesto
rvenen, die bekend werden onder de
vlönaam van "Manifesto-groep", naar
n iet maandblad dat zij redigeren.
als aanvoerder van een protestgroep door de politie
en in het ziekenhuis slaan.
Plaats
3 vt|er is de jonge intellectueel met
ijn fluweelbruine ogen, bakke-
tn baarden, lange handen die hij be-
onj weegt als een Egyptische prins op
'n c oude vazen, meer op zijn plaats,
hein de Manisfesto-groep wordt er
ten op los getheoretiseerd dat de stuk
ken er af vliegen. Ter gelegenheid
-"P^van het éénjarig bestaan van het
maandblad verscheen kortgeleden
>en jubileum-nummer met niet
ninder dan tweehonderd stellingen
>ver wat er allemaal niet deugt,
en veel vager over hoe het anders
zou moeten! De groep heeft suc-
:es, want de Italianen houden van
de leuze: geen daden maar woor
den. In Rome liepen 86 communis
ten van de PCI over naar de af-
HïRO (AP) Egypte opent een
groot diplomatiek wereldoffensief
te waarschuwen voor een grote
explosie in het Midden-Oosten in
dien de huidige bestandsperiode ein
digt zonder dat behoorlijke vorde
ringen zijn gemaakt op de weg naar
een vreedzame regeling van het
conflict.
Washington en Moskou zullen de
marches worden gemaakt en dele
gaties zullen worden gezonden naar
Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
Dit gebeurt in de twee maanden
[die overgebleven zijn van de hui-
bestandsperiode,
olgens het semi-offiële dagblad Al
gg( Achram zal Koning Hoessein van
Jordanië tijdens zijn huidige rond
reis langs de westelijke hoofdsteden
e optreden als Arabisch woordvoer
der.
Achram schrijft, dat Hoessein, die
een bezoek aan Cairo bracht, een
boodschap van president Anwar
Sadat van Egypte bij zich heeft
ivoor president Nixon en de andere
Westerse leiders.
olgens Al Achram is Egypte vast
besloten de strijd te hervatten in
dien de huidige bestandsperiode
eindigt zonder serieuze vorderingen
de besprekingen van Jarring.
cia'
z iTi nome v- \.'f
ie aftuigen jt»;
m ,..2&eLS0f
Door
Rudolph Bakker
gescheidenen, al zijn dat er toch nog
niet veel op de 40.000 PCI-leden in
de hele stad. Maar ook in andere
steden viel een kleine uittocht te
constateren, wat er alleen maar
weer een gelukkig bewijs voor is,
dat Italiaanse communisten Itali
aans genoeg zijn om het als een
eenheid niet te kunnen houden.
De geschiedenis van Manifesto is
ook weer eens een bewijs voor de
overigens omstreden stelling dat
de revolutie niet door het volk,
maar door een klein hoopje intellec
tuelen wordt gemaakt. En daarbij
dient meteen te worden geconsta
teerd dat Manifesto wellicht een
minuscuul groepje idealisten is,
maar dat het toch nu al en ook in
de nabije toekomst een rol zal spe
len die belangrijker is dan men
zou verwachten.
Doel
Het theoretische doel van Manisfes-
to is duidelijker dan de praktijk
van de uitvoering. Dat doel werd
op het twaalfde partijcongres van
de PCI vorig jaar in Bologno voor
gedragen. In de eerste plaats moet
het schema van de vreedzaamste
coëxistentie (van kapitalisme en
communisme) uit elkaar worden
geslagen. Het is in beginsel niet
onjuist, maar het draait er in de
praktijk op uit dat de strategische
en economische positie van de
Sowjet-Uie en van het commu
nistische blok in haar huidige toe
stand worden geïnstitutionaliseerd.
Vóór het belang van de politiek
van de communistische landen, al
dus Manifesto, komt het veel gro
tere belang van de voortzetting en
uitbreiding van de revolutionaire
strijd voor de bevrijding (van de
arbeidsklasse).
Het tweede belangrijke punt voor
Manifesto is dan ook, dat binnen
de communistische staten veel
meer dan in werkelijkheid gebeurt
nummer één moet staan de niet
ophoudende revolutie die naar een
"betere fase" moet voeren „waar
nieuwe evenwichten en een nieuwe
eenheid elkaar vinden".
Dit was in februari. In juni van het
zelfde jaar verscheen het eerste
nummer van „H Manifesto", ge
leid en betaald door de toen 45-
jarige knappe blondine Rossana
Rossanda, een nieuwe "Passionaria",
ditmaal niet Spaans doch Italiaans.
Rossana stamt uit Istrië, helemaal
in het noorden van Italië waar ze,
meer centraal Europees dan Itali
aans, in Triest werd grootgebracht.
Zowel in Venetië (waar ze studeer
de) als in Milaan (waar ze gedu
rende haar verzetstijd en ook na
de oorlog woonde) maakte Rossa-
DUBLIN De Ierse regering heeft
bekendgemaakt, dat er in Ierland een
komplot is tot Net ontvoeren van één
of meer belangrijke personen.
Premier Jack Lynch zei, dit van
de politie vernomen te hebben. Hij
zal zo nodig bijzondere maatregelen
nemen.
De Ierse premier zei verder, dat de voorbereiding op brede basis van een
BRUSSEL (GPD) De positief
lijkende berichten die donderdag naar
het Westen kwamen na het overleg
van de Warschau-pactlanden inzake
de kwestie Berlijn, hebben geen en
kele invloed gehad op de slotzitting
van de NAVO ministerraad in Brus
sel. In elk geval niet op de formu
lering van het NAVO-standpunt in
het gisteren uitgegeven slotcommu
niqué ten aanzien van de eventuele
samenzwering ook plannen omvat tot
het uitvoeren van bankovervallen.
Er zullen onmiddellijk internerings
kampen ingericht worden en in ver
band hiermee en met het oog op de
Europese conventie voor de rechten
van de mens, is de raad van Europa
op de hoogte gesteld.
De kampen waarover Lynch repte
bevinden zich in hoofdzaak in de
buurt van een legerplaats te Curragh
in Midden-Ierland. Zij werden ge
bruikt in de jaren veertig en in het
begin van de jaren vijftig. Er zaten
toen vele leden van het buiten de wet
gestelde Ierse Republikeinse Leger
(IRA) in. Maar sindsdien zjjn de
kampen niet meer gebruikt.
In de afgelopen qiaanden zjjn
steeds meer arrestaties verricht, in
verband met het ontdekken door de
Ierse politie van clandestiene wapen
opslagplaatsen, in het bijzonder bij de
grens met Noord-Ierland.
Europese veiligheidsconferentie.
De 15 ministers verklaren dat zl)
hadden gehoopt op een wezenlijker
vooruitgang dan tot nu toe is ge
maakt bij de onderhandelingen ovei
Berlijn. Ook de Warschau-pactver-
klaring van donderdag bevat volgens
de NAVO-ministers „niets nieuws"
Niettemin zullen ze Moskou en de
andere landen van 't Warschau-pact
via de Belgische minister Harmei,
die als koerier optreedt, laten weten
dat ze bereid blijven, zo gauw de
kwestie-Berlijn een „Bevredigende
uitkomst" te zien geeft, onmiddel
lijk de NAVO-raad in spoedvergade
ring bijeen te roepen om dan alsnog
multilaterale voorbereidingen te gaan
treffen voor het houden van een
veiligheidsconferentie.
Door zo'n spoedbeslissing zou de
NAVO niet persé behoeven te wach
ten tot de voorjaarszitting van de
Mevrouw Cross:
De voorpagina van II Manifesto.
na Rossanda deel uit van een klei
ne groep intellectuelen die hun
blikken over de heuvelruggen van
het Italiaanse provincialisme richt
ten op de centra van de Europese
cultuur. Surrealisme, expressionis
me, existentialisme waren onder
werp van discussie. En omdat er
naar haar mening voor een Itali
aanse intellectueel maar één keus
mogelijk was, namelijk de commu
nistische, koos Rossana voor de
PCI. Als vertegenwoordigster van
de "haute bourgeoisie" en als be
weeglijke, onafhankelijke geest liep
het binnen het starre stramien van
de PCI vanzelfsprekend helemaal
verkeerd met deze "Passionaria"
af. De starheid van het partijap
paraat en het opportunisme van
deze zogenaamd revolutionaire par
tij begonnen haar te ergeren. En
met haar een aantal anderen
Massimo Caprara, een doctor in
de rechten en een secretaris van
partijleider Togliatti; Aldo Natoli,
chirurg en kanker-specialist, door
de fascisten tot vijf jaar kerker
veroordeeld, nu de economische
deskundigen van de Manifesto
groep.
WORDT MAANDAG VERVOLG
OTTAWA (AP) De Canadese re
gering regelde gisteren direct het
vertrek uit Canada van de Britse di
plomaat James Cross. Het plan was
dat Cross naar Londen ging.
Het vliegtuig van de Canadese lucht
macht dat gisteravond de ontvoerders
van Cross naar Cuba bracht, kwam
vanmiddag weer in Ottawa aan.
Cross heeft 60 dagen gevangen geze
ten heeft hü een groot deel van die
tijd doorgebracht met het kijken na
t{jd doorgebracht met het kijken na-
kers, en misschien wel 160 zo niet
meer films gezien.
In een ziekenhuis bleek dat Cross in
uitstekende lichamelijke en geeste
lijke toestand verkeerde afgezien van
een licht gebrek aan sommige vitami
nen dat snel en zonder bezwaar ver
holpen kon worden. Wel had Cross
tijdens zijn gijzeling 10 kg aan ge
wicht verloren. De hoge bloeddruk
waaraan hij voor de ontvoering had
geleden was ln gevangenschap niet
verergerd.
Ten huize van de Britse ambassa
deur in Zwitserland vertelde een
stralende mevrouw Barbar^ Cross
dat zij haar man vandaag in Lon
den weer hoopte te zien. Mevrouw
Cross zag er enigszins vermoeid uit.
Zij kon zich door emoties niet meer
de eerste woorden herinneren die
haar man na een scheiding van twee
maanden gesproken had.
Volgens mevrouw Cross werd haar
man dag en nacht bewaakt door twee
man met machinepistolen. Hfj had,
volgens haar niet de indruk gewekt
kwaad te zijn op zijn ontvoerders.
Cross had de indruk gekregen dat
zijn ontvoerders niet erg ingenomen
waren met het idee naar Cuba te
gaan. Erg boos was ze over de on
bekende man die haar in Canada had
opgebeld en zich voor haar echtge
noot had uitgegeven.
ministerraad, die op 3 en 4 juni 1971
in Lissabon zal plaatsvinden.
Intussen laten de NAVO-landen
(minus Frankrijk, dat overigens dit
maal tot veler verrassing wél de rest
van het gezamenlijk communiqué
ondertekende in tegenstelling tot
Rome toen de 14 anderen een
aparte verklaring moesten uitgeven)
het Oostblok nadrukkelijk weten dat
een veiligheidsconferentie gepaard
dient te gaan met een gesprek over
het wederzijdse evenwichtig vermin
deren van de strijdkrachten.
En dan niet in de zin zoals ds
Russen het hebben voorgesteld -
namelijk vermindering van „vreem
de troepen" in Europa maar het
verminderen van de in elk land „ge
stationeerde- en binnenlandse troe
pen".
Deze formulering moet voorkomen
dat er in de toekomst alleen zal wor
den gepraat over het vertrek van
niet-Europese, dus in feite slechts
Amerikaanse troepen.
Maar zelfs in het geval van we
derzijdse terugtrekking van „gesta
tioneerde troepen" (dat zijn dus
evengoed de Nederlandse eenheden
in de Bondsrepubliek als bijvoor
beeld de Russisohe in de DDR) zal
er eerst nog een zorgvuldig onderzoek
moeten worden ingesteld naar de
evenwichtigheid van zo'n strijd
krachten-uitdunning. Het is immers
zonneklaar dat één teruggetrokken
Amerikaan voor West-Europa een
veel groter krachtsverlies betekent
dan één teruggetrokken RU6 uit een
Oosteuropees land. De één verdwijnt
5000 km ver over de Atlantische
Oceaan, de ander rjjdt een paai*
honderd kilometer oostwaarts achter
de Pools-Russische grens en is in
geval van nood in enkele uren weer
present bij Berlijn of Helmstedt.
De slotconclusie van deze 50ste
NAVO-ministerraad (minister Luns
verbond aan dit aantal de vrome
wens dat ook voor de NAVO het le
ven begint bij 50) luidt dat er „een
nieuwe geest voor de jaren *70" is
ontstaan: een van praten met min
der omwegen, een van streven naai
ontspanning op reële bases (en be
slist niet uit zwakte, maar vanuit
een machtspositie) en één van voort
zette gemeenschappelijke aanpak
(dat wil zeggen met volledige Ame
rikaanse steun), zowel in de verde
diging van West- en Centraal-Euro-
pa alsook van het Middellandsezee-
gebied.
Die belofte van voortgezette Ame
rikaanse steun kost West-Europa
dan wel 1,5 miljard gulden extra in
de komende 5 jaar, maar daar staat
tegenover dat er thans grotere eens
gezindheid ook van Franse zijde
bestaat dan in de afgelopen Jaren
het geval was. De Europese NAVO-
ministers lieten gisteren niet na hun
uitbundig enthousiasme over de
Amerikaanse belofte te demonstre
ren.
NEW YORK (Reuter AP) Deder bevel van blanke Portugese of-
bijzondere missie van de Verenigde ficieren waren bemand".
Naties naar Guinee is in een ver- j Het verslag aan de Veiligheidsraad
slag tot de slotsom gekomen dat de zegt dat de invalsmacht bestond uit
invasie in Guinee vorige maand
werd uitgevoerd door Portugese
strijdkrachten „handelend in samen
werking met afgescheiden Guine-
se elementen van buiten het land".
De vijf leden van de missie (de
VN-afgevaardigden van Finland, Co
lumbia, Polen, Zambia en Nepal)
kwamen tot de conclusie dat de sche
pen die bij de inval in Guinese wa
teren werden gebruikt, „overwegend
Portugese eenheden, vooral Afrikaan
se militairen uit Portugees Guinee,
onder bevel van blanke Portugese of
ficieren gevormd uit afgescheiden
Guineeërs die in Portugees Guinee
waren bewapend en opgeleid.
Volgens het verslag duurde de
strijd voort tot de ochtend van 23
november, waarna de invallers zich
met hun schepen terugtrokken.
Het aantal slachtoffers is de VN-
door blanke Portugese militairen on- missie niet met enige zekerheid be-
|Als er ten aanzien van ontspan-
tussen Oost- en West-Europa
fên ding zeker is, dan is het dit:
porden zijn ontoereikend, alleen fei-
p11 kunnen wederzijds vertrouwen
peppen. Dit geldt in de eerste
pats de Westduitse pogingen om
Betere betrekkingen met de Sow-
|t-Unie en Polen te geraken. Die
•gingen van bondskanselier Brandt
1 minister van Buitenlandse Zaken
heel (resp. socialist en liberaal)
Jjn door de christendemocratische
•ositie scherp gehekeld: ze zou-
fen volgens Kiesinger en Strauss
pen of althans onvoldoende reke-
Dg houden met de werkelijkheid
daarom gevaarlijk zijn. Maar
ndt en Scheel blijken toch har-
[ere onderhandelaars te zijn geweest
|&n men aanvankelijk vermoede. Ze
''Ben een onverbiddellijke „rem"
1 het onderhandelings- en toenade-
«swagentje „ingebouwd". Zoals
Icheel donderdag in Brussel tegen-
zijn NAVO-collega's ver
aarde: een aanvaardbare afwikke-
ng van het probleem-Berlijn blijft
toetssteen voor de werkelijke be
lingen van het Kremlin. „De Sow-
)t-Unie moet bereid zijn het be-
van de banden tussen Berlijn
i het Westen als een van de Euro-
feiten te aanvaarden", aldus de
V^tduitse minister. Zijn Italiaanse
jollega Moro ging nog een stapje
prder en bepleitte, dat de Europese
nden gerechtigd moeten zijn „bui
ten de strenge grenzen en mogelijk-
"den te treden, die door de twee te-
Eenover elkaar staande „blokken"
'i(NAVO en Warschaupact) getrok
ken zijn", in het Westen zal dat ze-
w minder moeilijkheden opleveren
dan in Oost-Europa, waar netjes-in
de-pas-lopen tot de hoogste politie
ke deugden behoort. En in het
Kremlin zal men de wenkbrauwen
gefronst hebben toen Moro daaraan
toevoegde, dat een Europese veilig
heidsconferentie de landen van
Oost-Europa de gelegenheid zou
kunnen geven kleine en vreedzame
stappen te doen, die hen zouden weg
voeren van de overheersing door de
Sowjet-Unie. De Kremlin-leiders
willen hun zeggenschap over ande
ren immers niet verminderen, maar
uitbreiden. Alweer: de Sowjet-Unie
hamert op de noodzaak van ont
spanning, maar weigert elke conces
sie. De Warschaupact-landen, in
Berlijn bijeen, hebben dezer dagen
nog eens de hoop uitgesproken, dat
„de huidige onderhandelingen
over West-Berlijn zullen worden af
gesloten met een voor belde partijen
aanvaardbare overeenkomst om de
spanning in centraal-Europa te ver
minderen". Een fraaie wens, waar
mee van Westelijke kant gemakke
lijk ingestemd kan worden, maai- die
in de lucht blijft hangen omdat
Sowjet-Rusland en zijn satellieten
tot nu toe niet bereid zijn gebleken
tot wezenlijke tegemoetkomendheid.
Vandaar dan ook de vrijwel alge
mene opvatting op de NAVO-con-
ferentie in Brussel, dat er van een
Europese veiligheidsconferentie eerst
sprake zal kunnen zijn als de vier
mogendheden-besprekingen inzage
Berlijn een bevredigend resultaat
hebben opgeleverd.
Ondubbelzinnig waren de uitspra
ken van de Britse minister van Bui
tenlandse Zaken Sir Alec Douglas-
Home. De Westelijke geallieerden,
zei hij, moeten bijzonder voorzichtig
zijn bij het onderhandelen met de
Sowjet-Unie en haar bondgenoten.
De Sowjet-Unie vindt het een ge
wone zaak om tijdens onderhande
lingen „dubbelhartig" te zijn, aldus
Douglas-Home, die deze scherpe uit
spraak met enkele sprekende voor
beelden illustreerde. Zo hadden de
Russen in augustus van dit jaar de
zaak bedrogen door raketinstallaties
over te brengen naar de verboden
zone ten westen van het Suezkanaal.
Juist toen in dat gebied een wapen
stilstand van kracht was geworden.
In de afgelopen zomer hadden zij
in Cuba een basis voor onderzeeërs
willen inrichten en dat vrijwel op
hetzelfde ogenblik, dat de Ameri
kaans-Russische SALT-besprekin-
gen in Helsinki weer waren begon
nen. Ten derde: Moskou had toege
staan, dat het luchtverkeer naar en
uit West-Berlijn werd gehinderd,
juist toen de Grote Vier enige voor
uitgang boekten met het vinden van
een oplossing van het „probleem-
Berlijn". Moskou, zo concludeerde
de Engelse minister, spreekt steeds
maar over „samenwerken" en „sa
menleven", maar is tegelijkertijd
begonnen aan de uitgebreide en zorg
vuldig voorbereide opbouw van zijn
zeestrijdkrachten, eerst in het gebied
van de Middellandse Zee, later door
het versterken van zijn positie in de
Perzische Golf en de Indische
Oceaan. Zelfs een blad als de libe
rale „Guardian" (Londen), dat zich
doorgaans kritisch tegenover de Ame
rikaans-Britse politiek pleegt op te
stellen, constateerde nu toch ook, dat
„het gevaarlijk is voor een bondge
nootschap als de NAVO om verkeerd
begrepen te worden". Op de NAVO-
conferentie in Brussel, aldus het
blad, waren drie dingen gezegd, die
niet alleen gezegd maar ook d u i -
del ij k gezegd moesten worden: dat
de Amerikaanse troepen in Europa
moeten en ook zullen blijven en dat
de Europese bijdrage moet en ook
zal worden vergroot; dat de NAVO
bereid is met de Warschaupact-lan-
den over wederzijdse militaire
krachtsvermindering te praten; ten
derde: dat een dergelijk gesprek tus
sen Oost- en West-Europa niet eer
der kan beginnen dan voordat de
Russe zich in de kwestie-Berlijn re
delijker opstellen. De „Guardian" be-
treurt, dat de SowjetUnie ten aan
zien van Berlijn blijk geeft van „een
ondoorzichtige diplomatieke onver
schilligheid en lusteloosheid en de in
druk maakt een overeenkomst te wil
len verhinderen". Tot zover het En
gelse blad. Het nut van de recente
NAVO-uitspraken ligt voor de hand:
de Westelijke mogendheden hebben
nog eens onderstreept wat zij van
de andere partij verwachten. Niets
remt de kansen op redelijk overleg
méér af dan onduidelijkheid. Voor
al van Engelse zijde is die onduide
lijkheid zonder enige terughouding
doorbroken. De vraag is of Moskou
hieruit de gewenste les wil trekken
en bereid is het „eten van twee wal
letjes" op te geven. Het kan niet
voortgaan aan te dringen op een
Europese veiligheidsconferentie en
tegelijkertijd de Westelijke mogend
heden het gevoel geven, dat het er
op uit is zijn macht buiten de aan
vaardbare eisen van eigen veiligheid
op alle mogelijke manieren te ver
groten. „Samenwerking" veronder
stelt „geven en nemen" als uitgangs
punt. M.
kend. Volgens de Guinese autoritei
ten bevinden zich ongeveer 100 inval
lers in gevangenschap.
Uit het patroon van de aanval, zo
als de bevrijding van gevangenen en
de aanval op de residentie van de
president zou kunnen worden opge
maakt dat het doel van de actie de
omverwerping van de regering is
geweest, aldus de missie.
De „Stem van de Guinese revo
lutie". het Guinese radiostation heeft
de „Europese volkeren van Portugal,
Frankrijk, Italië, de Bondsrepubliek
Duitsland. Nederland, België en het
Verenigd Koninkrijk" opgeroepen
onmiddellijk op te treden om „de
Portugese fascisten te dwingen
Afrika te ontruimen".
De „kolonialistische Portugese fas
cisten besmeuren u allen", aldus de
radio, volgens wie „alle volkeren broe
ders zijn". „Wij hebben niets tegen u,
maar het Portugese fascisme besmet
u".
De conclusies van het rapport van
de commissie van onderzoek van de
Veiligheidsraad over Guinee, waar
in de verantwoordelijkheid voor de
invasie in Guinee aan Portugal wordt
geweten, heeft in officiële kringen in
Lissabon geen verwondering gewekt.
Men wijst er in genoemde kringen
op, dat een aantal leden van de com
missie reeds stelling had genomen
tegen Portugal voor het vertrek van
de commissie naar Conakry.
(Van onze correspom
dent
ROME (GPD) Nu de Italiaan
se echtscheidingswet door de Ka
mer is aangenomen is het de gro
te vraag of het nog tot een refe
rendum over deze kwestie zal ko
men. Voor zo'n volksstemming
in de Grondwet als mogelijkheid
genoemd voor het oplossen van
brandende kwesties zijn 500.000
handtekeningen van voorstanders
vereist, die nu reeds bijeenge
bracht zouden zijn. Maar de pro-
sedure kan dan nog wel tot het
midden of eind 1972 duren voor
dat het volk zijn stem zou kunnen
laten horen.
De kwestie van het referendum zal
binnenskamers enorme deining ge
ven, zowel binnen de muren van het
Vaticaan als binnen die van het
hoofdbureau van de Christen-Demo
cratische Partij. In het Vaticaan
wacht men op het ogenblik nog af.
In elk geval zal eerst Paus Paulus
van zijn reis moeten terugkeren.
Vaststaat dat er een formeel protest
bij de Italiaanse regering zal worden
ingediend omdat de wet naar de op
vatting van het Vaticaan de verdra
gen van Lateranen geschonden heeft.
Maar dan komt de vraag van het re
ferendum. Voorlopig doet het Vati
caan niet anders dan melden dat
men "diep getroffen", "geschokt"
en "ontsteld" is.
Onafhankelijk van de opwinding
onder de oude conservatieve garde
■uilen paulus en «ijn
Vellot moeten uitmaken welke oplos
sing de kerk het minste kwaad kan
doen. Men veronderstelt nu al dat de
opwinding rond de strijd om het re
ferendum de kerk in Italië nog wei
eens een heel stuk meer achteruit
zou kunnen zetten.
Moeilijke tijd
Onder de christen-democraten zal
het heel hard toegaan. Nu al zijn er
groepen die een referendum hebben
geëist voor het geval de wet zou wor
de provincie Emilia, die als eerste
openlijk heeft bekendgemaakt dat
men daar op een referendum geen
prijs meer stelt nu het parlement
gesproken heeft.
Premier Colombo heeft intussen
een lang gesprek met president Sa-
ragat gehad. De christendemocrati
sche regeringsleider is naar het zich
laat aanzien beslist geen voorstander
van een referendum. Hij wil eerder
de door de aanneming van de wet
ontstane betere verstandhouding bin
nen het coalitiekabinet van socialis
ten, sociaal-democraten, christen-de
mocraten en republikeinen gebruiken
om zo snel mogelijk door te gaan
met het voorstellen en Invoeren van
meer moderniseringen. Het is echter
de vraag of Colombo tegen de con
servatieve krachten in zijn partij
weet op te boksen en of deze interne
strijd op den duur niet tot de val van
het kabinet zou kunnen leiden.
De rol van de Italiaanse bisschops
conferentie blijft bij de vraag
van het referendum onzeker. Hoewel
de conferentie op 16 november met
een verrassend scherpe verklaring
kwam, waarin een referendum werd
geeist voor het geval de wet zou wor
den aangenomen, gelooft men niet
dat deze atmosfeer al te serieus
dient te worden genomen. In feite
schijnen maar weinig Italiaanse bis
schoppen veel heil te zien in een
volksstemming.
Zelfs een Orsini
Als een van de'eersten heeft giste
ren de prins Filippo Orsini echtschei
ding aangevraagd. Hij was sedert
1946 getrouwd, maar leeft al 12 jaar
van zijn vrouw gescheiden. Prins Or
sini behoort tot de oudste met h et
Vaticaan verbonden adel. Met de fa
milie Colonno hadden de Orsini's in
het Vaticaan altijd recht op de hoog
ste lekenfuncties.
Prins Orsini heeft in een verkla
ring te kennen gegeven, dat "het
misschien vreemd klinkt dat een Or
sini zijn vrijheid tracht terug te krij
gen door middel van een scheiding,
terwijl men verwachtte dat ik mij tot
de hoogste kerkelijke rechters zou
hebben gewend voor een uitspraak
over de nietigverklaring van mijn
huwelijk. Maar in overeenstemming
met de nieuwe tijd en de nieuwe bur
gerrechterlijke instellingen die meer
beantwoorden aan de werkelijke ei
sen van het moderne leven, kwam
het me logischer voor het door mid
del van echtscheiding te doen".
