Bijna akkoord
over status
van Berlijn
fiegeren bij gratie van vakbeweging
VAVO:
n een
ontspanning, maar
krachtiger positie
anno 1971: de regering, vakbonden en de chaos (I)
Hoe meer
hoe fijner uw thee
Machtsontplooiing van Moskou wekt onrust
s
Grote reserve
handgemeen in
^N- commissie
LEVENSLANG
GEEIST TEGEN
SS-ER STANGL
Mozambique en
Angola krijgen
meer autonomie
ULBRICHT DOOR DE KNIEEN
CEYLON
1
Omdat ze best
eens een keertje
goed verwend
mag worden...
(NDERDAO 3 DECEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
In de Noorse hoofdstad Oslo
d een treinbestuurder gedood
werden verscheidene personen
)ond toen de remmen van een
'g^.derentrein dienst weigerden.
hoofdstation ontstond een
teiipme ravagewaarvan deze fo-
gg een indruk geeft.
bi
YORK (Reuter) In de
ale commissie van de Algemene
gadering der V.N. is het gisteren
een handgemeen gekomen tussen
afgevaardigden van Frankrijk,
guay en Saoedi-Arabië. Andere
zei (vaardigden poogden de vechten-
i' j te scheiden en nadat men de
Ier van de veiligheidsdienst had in-
iepen, werd de bijeenkomst ver
tild.
(zt et ging om een procedurekwestie
pu de instelling van de functie van
e° e commissaris van de VN voor de
„iten van de mens. Maar wat nu
(rei ïies de oorzaak van de vechtpartij
n is niet bekend. Er waren maar
lig journalisten in de zaal.
len afgevaardigde zei dat men
ikkeld raakte toen de Franse ge-
igeerde en zyn Saoedi-Arabische
en ega het niet eens konden worden
ei het aantal vergaderingen dat de
missie zou moeten wijden aan de
ne stie van de hoge commissaris.
ne ens de rede van de Saoedi-Ara-
lui he afgevaardigde, Baroody, die
^end staat om zijn wijdlopigheid,
bC( uit de zaal geroepen zijn: „Houd
i„pond".
Betoen zij enkele malen vergeefs ge-
de [d
had de orde te herstellen,
0 1 itte de voorzitster, mevrouw Maria
za uit Roemenië, in snikken uit
uui
DÜSSELDORF (DPA) Tegen
Franz Stangl, de voormalige SS-
Hauptsturmführer en commandant
van het bij Lublin in Polen gelegen
vernietigingskamp uit de tweede we
reldoorlog, is gisteren in Düsseldorf
levenslange gevangenisstraf geëist.
Volgens de aanklager is de in Oos
tenrijk geboren Stangl (thans 62)
verantwoordelijk voor de dood van
tenminste een half miljoen Joden.
In zyn requisitoir zei de aankla
ger dat Stangl er sedert 1942 tot zijn
aflossing in augustus 1943 als „tech
nicus van de dood" voor had gezorgd
dat dagelijks 15.000 Joodse mannen,
vrouwen en kinderen in de gaskamers
van het leven werden beroofd.
Stangls verblijfplaats in Brazilië
werd in 1964 door zijn schoonzoon
voor een bedrag van 28.000 aan
„Eichman-jager" Simon Wiesenthal
verraden. In 1967 leverde Brazilië
hem uit aan de Bondsrepubliek.
In Oostenrijk wacht Franz Stangl
nog een vervolging voor zyn activi
teit op het gebied van euthanasie.
Weer „Engelse tijd" Het Engelse
Lagerhuis heeft gisteravond met
grote meerderheid besloten dat Enge
land weer terug zal gaan naar de
„Greenwich mean time" (GMT).
Daarmee komt een einde aan een
proefneming met de Europese tijd
waarbij zomer- en wintertijd gelijk
zyn. Het Lagerhuis stemde, met 366
voor en 81 tegen, vóór herinvoering,
per 31 oktober 1971 van de GMT.
De ministers van Buitenlandse Za
ken van de NAVO vergaderen van
daag (donderdag) in het Brusselse
hoofdkwartier (gesterkt door het
akkoord van dinsdagavond over een
verhoogde Europese bijdrage aan de
militaire infrastructuur en gewaar
schuwd door minister Laird voor een
nog steeds toenemende krachtsin
spanning van de landen van het
Warschaupact) in een sfeer van grote
reserve ten aanzien van het Oost-
europese plan voor een dergelijke
veiligheidsconferentie.
In conferentiekringen wordt het
hoogst onwaarschijnlijk geacht dat
de NAVO-landen zullen besluiten
tot het aangaan van contacten met
Oost-Europa ter voorbereiding van
een dergelijke massale top. Op de
voorjaarsvergadering van de NAVO
in Rome was besloten in beginsel
akkoord te gaan met zo'n gesprek
over de Europese veiligheid, echter
op voorwaarde dat dat gesprek po
sitieve en rëele resultaten zou ople
veren.
Anders dan de Warschaupact-lan-
den wil de NAVO niet alleen praten
over zulke theoretische kwesties als j
j het afzien van geweld en het aan
LISSABON i AFPAan de pro- knopen van betere economische,
vincies Angola en Mozambique zal een technische en wetenschappelijke be-
grotere autonomie op het gebied van I trekkingen, maar vooral over een ge-
plaatselijke besluitvorming worden ïijktijdige, wederzijdse effectieve
de gespannen situatie in het Midden-
Oosten (waarbij vooral de sterke
Sowjetrussische penetratie in de
Middellandse Zee als een minpunt
wordt beschouwd). Daarom lijkt de
verwachting gerechtvaardigd dat de
NAVO de kwestie van een Europese
veiligheidsconferentie voorlopig in de
ijskast zet.
Maar al te bekend is, dat het
Warschaupact een duidelijke over
macht heeft aan tanks, zoals bijvoor
beeld in Tsjecho-Slowakije is geble
ken. De dreiging van de Sowjetrus
sische vloot wordt door het Westen
als ernstig gevoeld. Het gaat daarbij
zowel om de uitbreiding van de nu
cleaire bewapening van de onderzee
boten als om het geweldige vloot pro
gramma en het gebruik van de oor
logsschepen in de Sow jet-Unie.
Bedreiging
Minister Den Toom heeft gisteren
in het comité nog eens duidelijk ge
zegd dat ons land die toeneming in
omvang van de Sowjetrussische vloot
als een dreiging voor de Westerse jet-Unie kort geleden een plan voor voor
economie beschouwt omdat-de olie- een overeenkomst tussen de grote mo-
aanvoer in geval van nood in ge- gendheden over de kwestie Berlijn
vaar zou kunnen worden gebracht, heeft aanvaard en daarna weer af-
j Wat de versterking van de NAVO- gewezen.
verleend, zo heeft de Portugese pre
mier, dr. Marcello Caetano, gisteren
meegedeeld in een toespraak tot de
nationale vergadering.
Caetano herhaalde dat Portugal
vastbesloten de overzeese provincies
zal verdedigen onder het mandaat
dat „het Portugese volk bij referen
dum aan de regering heeft gegeven".
De premier kondigde verder her
ziening van de grondwet aan ter ver
zekering van „grotere eerbied voor de
rechten van de persoon". Hij sprak
geruchten tegen dat de grondwets
herziening zou leiden tot een presi
dentiële regering door de noodzaak
te onderstrepen van het behoud van
een president van de republiek en een
premier.
spanningsvermindering in de vorm
van het uitdunnen van de strijd
krachten.
In de ijskast
De NAVO is nog steeds bereid door
te gaan op deze weg, mits de contac-
ten'tussen Oost- en Westeuropese lan
den. vooral het gesprek over de po
sitie van Berlijn, aantonen dat het
klimaat verbeterd is.
Het tastbare bewijs daarvoor ont-
j flanken betreft heeft de Noorse rege
ring toegezegd versterkingen in
noord-Noorwegen te zullen aanleggen
en zowel Griekenland als Turkije
zullen het hunne doen ten behoeve
van de zuidelijke flanken.
De mogelijkheid van het snel naar
bedreigde plaatsen overbrengen van
strijdkrachten slaat vooral op het
probleem van de strijdkrachten, die
déér zijn gelegerd waar ze eigenlijk
te ver zijn van het punt waar zij mo
gelijk zullen moeten optreden. Dat
geldt dus zowel voor de Nederlandse
divisies, die in eigen land zijn on
dergebracht, als voor de Amerikaanse
troepen die eigenlijk in Europa zijn
BRUSSEL (AP) Westerse diplo- ten tot overeenstemming te komen in
maten hebben onthuld dat de Sow- de kwestie Berlijn als een toetsstee
de communistische bereidheid
tot een werkelijke ontspanning tu»-
sen Oost en West.
Een Europese conferentie, waarop
onderhandeld moet worden over een
Het Amerikaans-Frans-Britse plan I duurzaam veilleheidssysteem, zou on-
breekl echter. De verdragen van ingedeeld maar die in de Verenigde
West-Duitsland met de Sowjet-Unie stawn ztjn gelegerd
Polen zijn pluspunten die niet
tn reële verhouding staan tot de ne
gatieve ontwikkelingen rond Berlijn,
het gebrek aan resultaat bij de
SALT-besprekingen ln Helsinki en
Ook is er het probleem van de
snelle mobilisatie van reservisten
Nederland schijnt in dat opzicht niet
eens zo'n slecht figuur te slaan.
zou hebben voorzien in een regeling
in drie fasen die de spanningen tus
sen Oost en West rond de verdeelde
stad hadden moet opheffen en het le
ven voor de Westberlijners hadden
moeten verbeteren.
Vooraanstaande functionarissen, die
de conferentie van de Noordatlanti-
sche verdragsorganisatie (NAVO) bij
wonen, maakten dit bekend, terwijl
de 14 ministers van Defensie van de
NAVO-landen uiteenzetten wat zij in
de zeventiger jaren nodig achten
voor de defensie van Europa.
In Oost-Berlijn hebben inmiddels
de leiders van de regeringen en par-
I tijen van de zeven landen van het
Warschau-pact hun geheime bespre
kingen afgesloten.
De NAVO beschouwt de breidheid
van de Sowjet-Unie om met het Wes-
ADVERTENTIE
ICEYLONl
de fijnste thee
ter wereld Sj
ia:
aa'
$or
geüdolph Bakker
e?en ^aar Se,eden woedde in Ita-
de warme herfst, dat was de op-
and van de arbeiders en emplo-
irés tegen de toestanden in en bui-
de fabrieken en kantoren. Het
)as een toestand die met gepraat
hfi beloften geen kansen op verbete-
zHig bood, en de arbeiders namen
3e|lf het initiatief. De drie grote
p[tkbonden werden door de ontwik-
verrast.
isflZe probeerden de leiding over te
etmen op de manier waarop een
•'Satkomer in een al rijdende trein
probeert te springen. Hoewel ze de
treeplank haalden, bleven ze toch
één been buiten de coupé: het
'1 dat de stakers zich stelden
al lang verder dan dat van de
:bonden die in al de logheid en
:ompliceerdheid van hun organi-
•ties zelf tot de gevestigde orde
en gaan behoren.
'el'Deze warme herfst leidde wel
>or de vakbondsleiders tot een
nieuw soort gesprek. Voor het eerst
werden ze aan de onderhandelings
tafel serieus genomen, al probeer
de het "padronaat" vanzelfspre
kend zijn positie ongehavend uit de
conferentie te slepen. Maar niet al
leen het padronaat, ook de achter
eenvolgende regeringen waren par
tij. En om deze partij zal het in de
nabije toekomst veel meer gaan
dan ooit. Op het hoogtepunt van de
warme herfst sprak de minister
van Arbeid Donat-Catin: "Uit deze
periode zullen we allemaal veran
derd te voorschijn komen". En één
van de twee secretarissen-generaal
van de Christendemocratische vak
bond sprak op zijn beurt: "Wan
neer de herfst van 1969 de confron
tatie met het padronaat heeft ge
zien, waaruit de werkers als over
winnaars te voorschijn zijn geko
men, dan zal 1970 gekarakteriseerd
worden door de confrontatie met
de politieke machthebbers".
Deze confrontatie vond in 1970 in
derdaad plaats. Maar ze liep uit
op een onbevredigende toestand van
hangen en wurgen. Het kabinet-Co-
lombo probeerde de vakbondsmen
sen af en toe de hei op te sturen,
maar als ze inderdaad concrete be
loften deed, wist iedereen dat geen
enkele Italiaanse regering werkelijk
bij machte is iets serieus aan de
chaos te doen. Want de vakbonden
vroegen om verandering van de es
sentiële dingen in de bestaande
structuur: huizen en scholen, socia
le verzekeringen, een rechtvaardig
belastingsysteem. En met deze es
sentiële dingen is het in Italië droe
vig gesteld.
Systeem
Het kabinet Colombo dacht
een systeem uit voor verbetering
van de economische toestand, voor
verbetering van de werkgelegen
heid. Maar dit systeem is alleen te
verwezenlijken als uiterst onpopu
laire indirecte belastingen worden
geheven. De communisten en hun
afgescheiden linkervleugel zijn er
tegen, evenals de afgescheiden lin
kervleugel van de socialistische par
tij er tegen is. Intussen is het ge
sprek met de vakbonden in het
slop geraakt. De vakbonden hebben
nu een nieuwe reeks besprekingen
geëist en aan deze eis mededelin
gen verbonden over een reeks in
grijpende stakingen, die de Italia
nen nog voor het eind van dit Jaar
zullen gaan teisteren. Begin decem
ber staken de treinen al.
Toen vorig Jaar herfst minister
van Arbeid Donat-Catin (zelf chris
ten-democraat maar in zijn opvat
tingen eerder socialist, en de onbe
twistbare redder van de dramati
sche toestand van eind '69 opmerk
te dat na deze golf van onrust al
les anders zou zijn, had hij gelijk.
Welke Italiaanse regering er komt
hangt voortaan van de goedgunstig
heid van de vakbonden af. Ook nu
de regering Colombo niet is gestrui
keld over de hervormingsmaatre
gelen voor de economie, kan ze
toch nog vallen over de stakingen
en de daafult voortkomende chaos,
als ze geen compromis met de vak
bonden weet te bereiken. Dat is het
beeld van de directe toekomst.
Maar opnieuw doet zich dan de
vraag voor welke beloften de rege
ring de vakbonden kan doen, die
ook te verwezenlijken zijn. Om de
eisen van de arbeiders en trou
wens van iedere kleine man in Ita
lië in te kunnen willigen is een
soort totale structuurverandering
noodzakelijk, die zonder een soort
revolutie nauwelijks te verwezenlij
ken lijkt. Op dit punt ook scheiden
zich de geesten binnen de vakbond*
wereld.
WOMYX VSWOLOD
„Warme" herfst; Italia anno
derdeel moeten uitmaken van een
dergelijke ontspanning.
Volgens welingelichte bronnen zag
het nieuwe Westerse plan voor een
oplossing van de kwestie Berlijn er
als volgt uit:
in de eerste fase zouden de Ver
enigde Staten, de Sowjet-Unie, Frank
rijk en Engeland een verdrag moeten
afsluiten, waarin het recht van toe
gang tot Berlijn voor de geallieerden,
de rechten van de Westberlijners in
de verdeelde stad en de aard van de
band tussen West-Duitsland en West
Berlijn gedefinieerd zouden moeten
worden;
in de tweede fase zouden de Ver
enigde Staten, Frankrijk en Engeland
aan West-Duitsland en de Sowjet-
Unie aan Oost-Duitsland de taak
moeten overdragen om door gedetail
leerde overeenkomsten het basisver
drag tussen de grote vier ten uitvoer
te leggen;
in de derde fase zouden me
ningsverschillen tussen de beide
Duitse regeringen over de interpre
tatie of de tenuitvoerlegging van de
overeenkomsten kunnen worden
voorgelegd aan de Grote Vier, die
dan de rol van scheidsrechters zou
den moeten spelen.
Van welingelichte zijde werd ver
nomen dat de Russische afgevaar
digde op de onderhandelingen tussen
de Grote Vier, Pjotr Abrasslmow, dit
Westerse plan had aanvaard.
Veertien dagen later zou Abrassl
mow zijn aanvaarding van het plan
echter weer hebben ingetrokken. In
de tussentijd had het orgaan van de
Oostdultse communistische partij,
Neuee Deutschland, op 10 november
een scherpe aanval gedaan op het
Idee van een compromis. Volgens
sommige functionarissen ln Brussel
had deze Oostdultse interventie ge
leid tot de Russische koersverande
ring.
Ulbricht
Hoewel na afloop van de gisteren
gehouden Warschau-pactbesprekin-
gen ln de afgesloten Oostberlijnse
wijk Pankow een nietszeggende com
muniqué in de gebruikelijke bewoor
dingen werd verspreid, menen waar
nemers uit Oost-Berlijn dat de gis
teravond geëindigde topconferentie op
een politieke nederlaag van de Oost-
duitse partijleider Walter Ulbricht la
uitgedraaid.
De andere Oosteuropese partijlei
ders en ministers hadden Ulbricht
weten te bewegen tot een gematigde
houding ten aanzien van de Oostpo-
litiek van Bonn. Ook Ulbricht zou in
de toekomst 'n politiek van ontspan
ning t.o.v. West-Duitsland moeten
voeren. Dat de besprekingen met Ul
bricht slechts een dag duurden zou te
danken zijn aan de overeenstem
ming die de Warschau-pactlanden
vorige week in Boedapest al bereikt
hadden. In Berlijn moest alleen Ul
bricht, die in Boedapest niet aan
wezig was overtuigd te worden.
De storingen op de aan- en af-
voerwegen van West-Berlijn duurden
gisteren over dag na het beëindigen
van de door Oost-Duitsland gewraak
te vergadering van de CDU -Bonds
dagfractie nog voort. De vertragingen
werden in de loop van de dag ech
ter steeds minder. In de loop van de
avond werd de toestand weer nor-
ADVERTENTIE
Blij-verrassende
geschenken verstopt
in even
blij-verrassende
verpakkingen.
Van 3.95
tot 33.75.
I (Van onze speciale verslaggever)
I BRUSSEL (GPD) De NAVO zal het streven naar internationale
ontspanning voort, maar dan wel vanuit een machtspositie. Daar-
j voor zijn de 300.000 in Europa gelegerde Amerikaanse militairen on-
misbaar. Gisteren ontving VS-minister van Defensie Laird in de
NAVO-conferentie in Brussel het Europese aanbod van een extra-
financiële krachtsinspanning (anderhalf miljard gulden) met begrij
pelijke instemming. Amerika's troepen blijven. Voor tenminste twee
jaar en misschien voor vijf, en zonder aanzienlijke verzwakking.
Dat betekent dat de NAVO-landen in feite aan de versterking van
hun machtspositie de voorkeur geven boven een toenadering tot
Oost-Europa en zeker boven een grote Europese veiligheidsconferen
tie, waar over vermindering der strijdkrachten gesproken zou moe
ten worden.
