Zwarte koppelbaas wordt rijt
ver rug van de losarbeider'
„Ouders tellen tegenwoordig
niet mee..."
ïaktijk voor al in Rotterdam
Actiecomité van verontruste ouders vinden
Met minder dan f200.-
een belang in miljoenenconcerns!
jfcDAQ 25 NOVEMBER 1970
LEID8CH DAGBLAD
PAGINA IS
JTERDAM (GPD) „Sommige koppelbazen ronselen
jks veertig tot vijftig man. De bedrijven betalen hem
negen gulden per uur per werknemer. Daarin zitten pre-
voor sociale lasten, verzekering en de bedrijfsvereniging,
beider krijgt slechts vier gulden per uur, rond 35 gulden
lag. De andere vijf gulden steekt de koppelbaas in eigen
)e premies worden niet afgedragen.
veertig man is zijn winst zes-
oderd gulden per dag. Soms
net een maand of vijf voor de
lag hem op het spoor is geko-
lleneer heeft dan zo'n honder-
jgduizend piek verdiend en
onder. Een poos later is de
reer veilig en gaat hij opnieuw
g. Tot de grond weer te
ader de voeten wordt. Ze zijn
od rijk geworden over de rug-
i de arbeiders heen".
Verbijsterend
woorden zijn van een man,
fledig op de hoogte is met de
jen van niet-bonafide koppel-
Het gesprek vindt plaats om
i 's morgens voor het Rotter-
Oentraal Station, één van de
iete ronselplaatsen voor kop
al. Er staan al zo'n honderd
lders te wachten op de vw-
die niet lang daarna af en
jden. De handel in mensen is
gang.
zegsman wil zijn naam niet
want de niet-bonavide kop-
zal zijn onthullingen zeker
rearderen. Toch wil hij ze
sant het is nog te weinig be-
hoe het er in dit duister we-
toegaat. Onze man i6 er hele-
op de hoogte. Hij heeft
jen bedrijf dat vaak grote
[drachten krijgt. Plotseling
ijj voor een of meer dagen ex-
nodig. Dan gaat hij naar
ntraal station, waar 's mor-
zes en zeven uur rond
mderd losarbeiders staan te
rD op werk.
Mensonterend
ig niet alle koppelbazen zijn
et slag dat ik net noemde,
ze lopen ertussen en niet zo
ook. Goddank dat de regering
eindelijk wat aan gaat doen.
jn mensonterende toestanden,
rarte" koppelbaas wordt stin-
rijk ten kosten van de arbei-
zich het lazerus werkt. Want
j er met z'n pet naar gooit,
de koppelbaas hem niet mee.
an nog steeds, want het aan-
groot genoeg. Want al ver-
de koppelbaas nog meer dan
beider zelf, de „zwarte" lonen
)ch nog altijd hoger dan in va6-
ast."
ïendien zijn er mensen die be-
jeen vaste baan willen hebben,
ilen niet gebonden zijn. Als ze
ag geen zin in werken hebben,
ze thuis. Zijn ze zondags be-
igeweest, dan willen zy maan-
Sslapen".
der zittei* er onder de losar-
veel buitenlanders. Vooral
en, Marokkanen, Spanjaarden
irken. Ze zijn illegaal in ons
Hebben geen werkvergunning,
appelbaas is de enige die hen
tan leveren. Zonder vergun-
tunnen ze niet in vaste dienst
bedrijf komen".
ie morgen staan ze hier in de
dat ze door een koppelbaas
m worden. Naar de aard van
?rk en het loon wordt niet ge-
Als ze maar werk hebben,
rs moeten ze de hele dag op
doorbrengen want ze hebben
hooguit een slaapadres."
|«lmatig komt de politie
Dan wordt er een stel opge-
ffl over de grens gezet. Ook de
worden regelmatig uit-
:d, maar ze blijven komen.
dat het hier het beloofde
s".
«n wet zal de koppelbazen
ia uitroeien. De bedrijven heb-
t nodig. Wat moeten ze doen
plotseling extra mensen nodig
a? Bij produktiepieken, vakan-
ziekte bijvoorbeeld. Dan kun-
k alleen bij de koppelbaas te-
Maatregelen
adelijk wordt nu alles wettelijk
fld. Voor de bonafide koppel-
verandert er niets. Hij laat
inschrijven als uitleenbedrijf
ïerkkrachten. Dat is alles. Hij
Me al lang sociale lasten voor
mensen. De premies worden
afgedragen. Zodra een arbei-
Üj hem in het busje stapt is hij
ïd."
.zwarte" koppelbaas, die al-
wiale verplichtingen aan zijn
lapt. zal gelukkig verdwijnen,
iil laat zich als bedrijf registre
er dan is het gedaan met
buitensporige hoge winsten,
moet hij een kantoor hebben,
olstratie bijhouden en al die
imeer. Daar voelt meneer na-
5lk geen moer voor",
d zal van de controle afhangen
M niet-bonafide koppelbaas
van het toneel verdwijnt. Als
a scherp toezicht wordt uitge-
gaat hij illegaal rustig ver-
Of de bedrijven zouden alle-
1 moeten weigeren van zijn dien-
.februik te maken, maar dat
füog niet gebeuren", aldus on
tman.
Blubberkop
Is kwart over zes. De busjes
J1 nu af en aan. Zodra er een
open vooral de buitenlanders
•w- „Werk mienier", vragen ze
W. „Acht man mot ik hebben",
zegt de koppelbaas. Hij telt ze af en
duwt ze in het busje. De rest blijft
teleurgesteld staan.
Reikhalzend kyken ze naar het
volgende busje uit. Vaak komt een
koppelbaas met meer busjes. Soms
vier of vijf. Hij loopt dan druk te or
ganiseren. Is een busje vol dan
krijgt de Chauffeur opdracht. „Frans
zes man voor de RDM en vier man
voor B P. Rije maar".
Er stoppen soms ook grote Ame
rikaanse sleeën. De man achter het
stuur heeft maar drie mensen no
dig. „Vuile blubberkop", scheldt één
van de arbeiders die niet gekozen
wordt.
Half zeven. Voor het centraal sta
tion is het nu een drukte van be
lang. Tussen de koppelbazen en ar
beiders door lopen ook reizigers die
op weg zijn naar de trein. Soms kun
nen ze er niet door. want de busjes
staan dicht achter elkaar.
Drukte
Zeven van de tien wachtende ar
beiders zyn buitenlanders. Sommi
gen zijn armoedig gekleed. Het
brood voor die dag hebben ze in
een plastic tasje, of opgerold in een
krant. De weinige Nederlanders zijn
vooral jongeren. Zwervers die één
of twee dagen werken en dan ge
noeg hebben voor de hele week.
Kefhard
Kwart voor zeven. De drukte
neemt af. Enkele tientallen buiten
landers hokken in groepjes kleumend
bij elkaar. Ze zyn nog niet door een
koppelbaas uitverkoren en kijken
schichtig om zich heen. Ook angst
voor de politie speelt hierbij een rol.
De weinige busjes die nu nog ko
men. worden direct omzwermd.
„Werk mienier". Het klinkt bijna
smekend. Maar de koppelbaas heeft
zijn wagen al weer vol. Verder in
teresseert het hem niet. .Morgen
weer", zegt hij gevoelloos.
Sommige koppelbazen treden on
sympathiek op. Achteloos tellen ze
uit de samengestroomde buitenlan
ders het aantal dat ze nodig hebben.
Zelfs tegen die mensen, waaraan ze
die dag weer dik verdienen .kunnen
ze niet vriendelijk zijn. De rest telt
helemaal niet mee. Jammer dat er
in de wet straks niets zal staan over
een menselijker optreden van som
mige koppelbazen.
Zeven uur. De mensenhandel
loopt ten einde. Er komt nog maar
een enkel busje langs. Ook een kop
pelbaas kan zich verslapen. Een
handvol buitenlanders staat nog te
wachten. Rillend van de kou. Een
uur hebben ze het licht zien wor
den. Maar de koppelbaas heeft geen
belangstelling voor hen gehad. De
rest van de dag zal ook moeilijk
zijn. Ze moeten hem zien door te
brengen, bovendien proberen uit de
handen van de politie te blijven. Ze
maken een opgejaagde indruk.
Ook elders in Rotterdam treden
de koppelbazen op. Geruime tijd be
trokken zij him mensen uit een café
aan de Westkruiskade, maar sinds
kort niet meer. Ook in en rond een
cafetaria aan de Witte de With-
straat worden tijdelijke werkkrach
ten aangenomen.
Op die plaatsen opereren voorna
melijk bonafide koppelbazen. Zij re
gistreren hun werknemers, verze
keren hen en betalen trouw de pre
mies. Het is vooral voor het Cen
traal Station dat de zwarte koppel
bazenmarkt floreert, de bonafide
uitleners bulten beschouwing gela
ten.
Duidelijke cijfers over het aantal
ingeleende krachten zijn nog niet te
verkrijgen. Het gewestelijk arbeids
bureau schat dat tussen tien en twin
tig procent van het personeel in de
metaalbedrijven, via koppelbazen is
verkregen. Anderen praten van de
helft en bij sommige bedrijven zelfs
van driekwart.
Minister Roolvink van Sociale Za
ken, heeft toen hij het algemeen ver
bod voor koppelbazen bekend maak
te, ramingen gegeven over de acti
viteiten van koppelbazen in ons land.
Het aantal bedrijven dat zich hoofd
zakelijk bezig houdt met het uitlenen
van handarbeiders schatte hij op
600 tot 800. en het aantal door deze
bedrijven uitgeleende werkkrachten
tussen de 20.000 en 30.000 Het aan
tal uitzendbureaus dat zich voorna
melijk richt op het beschikbaar stel
len van administratief personeel
raamde hij op zo'n 130 met 300 tot
350 vestigingen in diverse plaatsen,
die tezamen 45.000 tot 50.000 werkne
mers ingeschreven hadden staan.
De voordelen van uitleenbedrijven
blijken wel eens groter dan de na
delen. Welisaar kan niet worden
aangetoond dat uitleenbedrijven de
arbeidsmarkt belangrijk hebben ver
ruimd. maar het part-time werken
van gehuwde vrouwen en lkeine
zelfstandigen die noodgedwongen
wat moeten bijverdienen heeft er
wel e en stimulans door gekregen
Anderzijds komt het echter voor
dat mensen by een bedrijf worden
weggekocht met name in de catego
rie ongeschoolden. Voor die mensen
is een hoger loon in het handje aan
trekkelijker. waarbij ze het ontbre
ken van een pensioenregeling op de
koop toe nemen.
De mogelijkheden om iets te "ver
sieren" werden in 1965 enigszins ver
minderd, omdat toen zowel de uit
leenbedrijven als de uitzendbureaus
wettelijk verzekeringsplichtig wer
den voor de ziektewet, de ongeval
lenwet en de Invaliditeitswet. De
werknemers die zij in dienst hebben
of de werkkrachten waarin zij be
middelen zijn zodoende (verplicht-
wettelijk verzekerd.
Hierin zagen enkele "koppelaars"
toch ook nog brood, zoals het afge
lopen voorjaar toen sommige bedrij
ven in verband met de feestdagen
de poort voor tien dagen sloten. Er
waren in Brabant koppelbazen die
hun mensen die bij die bedrijven
werkten voor tien dagen ontsloegen
en ze naar het Gewestelijk Arbeids
bureau stuurden om een werkeloos
heidsuitkering. Zelf behoefden ze zo
doende geen loon door te betalen.
De koppelbaas is geen verschij-,
uin gvan de laatste jaren. Reeds
voor de oorlog 1940-1945 bestonden
koppelbazen in de landbouw.
Voor een goed begrip moet in het
oog worden gehouden dat niet alle
arbeidsbemiddeling onder de verza
melnaam van koppelbazen kan wor
den opgenomen. De uitleenbedrijven
(koppelbazen) worden geacht men
sen in dienst te hebben en die uit te
lenen aan bedrijven. Al vóór 1950
werd erover gediscussieerd of het
niet wenselijk zou zijn voor deze be
drijven een vergunningenstelsel in
het leven te roepen. De uitzendbu
reaus hebben de mensen niet vast
in dienst. Met de werkkrachten voor
wie zy bemiddelen bestaat dus geen
vaste1 dienstverband. Deze bureaus
ontstonden na de oorlog toen er een
tekort aan administratief personeel
groeide in het begin met name
aan typistes. In het spraakgebruik
wordt het uitleenbedrijf geassoci
eerd met handarbeiders en het uit
zendbureau met kantoor krachten. Zo
precies ligt de scheiding in de prak
tijk echter niet.
De koppelbazen maken zich wei
nig zorgen over het effect van de re
geringsmaatregelen. Intussen is men
wel erg benieuwd naar de eisen die
gesteld gaan worden, want die zijn
bepalend of een koppelbaas al dan
niet een vergunning (voor de duur
van ten hoogste een jaar) krijgt met
name gaat de belangstelling uit naar
de wijze waarop de uitwijkmogelijk
heid van een koppelbaasbedrijf naar
"onderaannemer" zal worden ge
blokkeerd. In die sector bestaat na
melijk geen vestigingsbesluit, maar
is sprake van een vrij bedrijf. Daar
van is voor het bereop van koppel
baas geen bepaalde vakopleiding
vereist, wat trouwens ook niet no
dig is omdat slechts personeel wordt
beschikbaar gesteld, waarop door
het "inlenende" bedrijf toezicht
wordt uitgeoefend.
Wanneer zo'n Jaar of tien geleden
meer betekenis was gehecht aan het
SER-advies over de uitlening van
arbeidskarchten, dan hadden wel
licht zoals te grote verschillen in be
loning tussen eigen en ingeleende
werkkrachten voorkomen kunnen
worden. Nu moest onder druk van
een grote arbeidsonrust, die miljoe
nen aan verloren dagen kostte en
een loonbeweging in gang zette die
niet ver van de anderhalf miljard
zal afblijven (en mogelijk tot een tij
delijke loonstop zal leiden), inder
haast worden teruggeroepen, op de
wet van vyf Jaar geleden, die toen
in de ijskast werd gestopt.
Misschien is het goed in herinne
ring te brengen dat het SER-advies
over de uitlening van arbeidskrach
ten in Juni 1961 werd uitgebracht.
De toenmalige s taatsecretaris van
Sociale Zaken, de heer Roolvink,
legde dat advies echter naast zich
neer. Wel vaardigde hij in 1962 een
loonregeling uit die inhield dat de
door de koppelbazen uitgeleende ar
beiders niet méér mochten verdie
nen dan voor die arbeid door het be- Koppelbazen hebben het voor
dryf waar ze werkten werd betaald, i het zeggen
De moeilijkheid was de controle
daarop, zodat de regering faalde. j waarvan thans de maatregelen te-
Vervolgens kwam in 1965 tóch de gen koppelbazen zyn afgekondigd),
wet op het ter beschikking van ar- j maar deze wet was niet overeenlcom-
beidskrachten tot stand (op grond stig het SER-advies.
VOORBURG (GPD) Minister Klompé en haar jeugdzorg-
functionarissen kunnen het er mee doen: bij de Bloemendaalse
stichting „Nieuwe golflengte" komt men handen tekort om
honderden helgele schietschijf-affiches met het opschrift „Uw
kinderen doelwit van misdadig jeugdbeleid" op tijd de deur
uit te krijgen. De stichting, die de praktische organisatie van
het actie-comité „Verontruste ouders" op zich heeft genomen,
hoopt dat het zo spoedig mogelijk tot een soort algehele ouder
mobilisatie tegen de verwording van de jeugd kan komen.
De „openbare bekendmaking" van
het oudercomité liegt er niet om:de
ouders nemen het niet langer dat
hun kinderen het slachtoffer worden
van een beleid dat, zo zegt men, de
verspreiding van onnatuurlijke seks-
vormen en verdovende middelen in
jeugdsociëteiten en op scholen e n
universiteiten toelaat. Men eist dat
er krachtige maatregelen worden
genomen tegen iedereen die het mo
reel van jongens en meisjes ten
gronde richt.
„Wij willen nu eindelijk ook wel
eens inspraak", aldus comité-woord-
voerdster mevrouw T. Linck- De
Waard. Plaats van handeling: de
knusse huiskamer van de Voorburg-
se Roode Kruishelpster mevrouw
Linck met aan de ketting een her
dershond en een tweejarig vosje.
ANGST VOOR
ONDERGANG
De mede-comitéleden mevrouw J.
Vreede-Arts (62) en mevrouw J.
Wint (46) hebben evenals de gast
vrouw al volwassen kinderen maar
zy vinden dat dat er eigenlijk niets
toe doet. „Het gaat er om dat wij
niet weerloos toezien hoe onze Wes
terse c ultuur langzaam ten onder
agat. Wij willen de jeugd nog iets
nalaten. Maar als ouders tel je te
genwoordig niet meer mee.
Artsen, psychologen, kamerleden,
ministers, en onderwijzers weten
precies wat er met onze kinderen
moet gebeuren, maar naar onze
mening wordt niet gevraagd en toch
draaien wij voor de verantwoorde
lijkheid op.
Er is niemand bij ons komen in
formeren of wij het nou zo noodza
kelijk vinden dat er overal sekswin-
keltjes en condoomautomaten ko
men. En toch zijn de gevolgen", zo
vindt mevrouw Wint (zet u mijn
meisjesnaam er maar niet by, ik
weet niet of dat kwaad kan) „niet
te overzien. Wat moet je als ouders
in 's hemelsnaam denken van school
jongens die een handeltje beginnen
door voor wat beschroomde ovlwas-
senen condooms uit de atuomaat te
halen. Is het niet verschrikkelijk?
Ik gun elk kind een geugd, maar
het lijkt wel of een kind geen kind
meer mag zijn. Neen, neem dan
mijn Jongste dochter van t wintig
Die zei het laatst heel mooi. Mama.
zei ze, wij leven niet meer gelijkkig.
omdat ons elke verrassing wordt
ontnomen,"
NIET ZOALS MOEDER
De telefoon gaat. Een mevrouw
wil zich als lid aanmelden. De late
najaarszon speelt door de tuin, die
grenst aan de vroegere buitenplaats
van Constantijn Huygens, de veelzij
dige zeventiende eeuwse dichter en
diplomaat die zich in zijn tijd ook al
ernstige zorgen over de opvoeding
van de jeugd maakte.
Mevrouw Vreede: „Weet u wat het
grote probleem is? De moeder
die haar dochter probeert voor te
lichten wordt door de televisie afge
kraakt. Wy ouders dulden het niet
langer dat minister Klompé met een
ADVERTENTIE
Een verstandige belegging! Ook
u kunt door aankoop van
aandelen Dutch Internationals
Fund reeds met zo'n klein
bedrag profiteren van de
voortdurende groei van de grote
internationale concerns:
AKZO, Hoogovens,
Koninklijke Olie, Philips en
Unilever. De spreiding over
deze vijf vermindert uw risico.
Dutch
Internationals
Fund
D.I.F. is daarom: goed om mee te beginnen en het
beste om mee door te gaan.
Vraag nadere inlichtingen bij uw bank en bij commissionairs in
effecten of rechtstreeks bij D.I.F., Postbus 853, Amsterdam.
totaal gemis aan verantwoordelijk
heid ontspoorde lieden subsidieert en
daarmee haar fiat geeft aan smeri
ge geschriften en ondermijnende
radio- en t.v. -uitzendingen.
Mevrouw Wint wil liever niet in
details t reden, maar wanneer de
vraag ter tafel komt hoe het comi
té „verontruste ouders" tegenover
de seksuele voorlichting op de scho
len staat zegt ze: „Ja, die voorlich
ting kan er komen maar dan alleen
in nauw overleg met de ouders en
alleen voor de oudere kinderen. Het
moet op een natuurlijke manier ge
beuren. Ik bedoel de voorbehoeds
middelen moeten daarbij niet op
de voorgrond staan."
Mevrouw Linck: „Onze kinderen
worden alleen maar nieuwsgierig ge
maakt door die rotfilmsterren. zoals
Brigitte Bardot. Als onze dochters
dat zien. willen ze dat ook. Er blijft
van de romantiek niets meer over.
Vroeger was je een paar jaar ver
loofd. Je spaarde om samen iets op
te bouwen. Nu wordt er al niet eens
meer aan trouwen gedacht. Waar 1
blyft het respect v an een jongen I
voor een meisje dat al door zoveel
handen is gegaan? Hij zal in haar
niets meer van zijn eigen moeder te
rug kunnen vinden. En dan die com
munes. Seks kost veel energie, die
kinderen worden oud voor hun tijd.
Ik zeg altijd maar zo een meisje
moet duur blijven, maar het mooie
gaat tegenwoordig stuk".
I ke lieden binnen onze maatschappij
1 zoals hoogleraren en doktoren open- j
lijk verkondigen, dat het gebruik
van „soft-drugs", die de vraag naar
hard-drugs" in de hand werken,
onschuldig zijn, erwijl juist zij zou-
I den moeten weten, dat Jonge nog 1
niet volwassen mensen het grootste i
gevaar lopen om door het gebruik
daarvan tot willoze wezens te wor
den."
Zouden niet juist de kinderen die
door hun ouders aan hun lot worden
overgelaten het eerst naar de drugs
grijpen?
ADVERTENTIE
v.a. 19.75
electronic
45-
RODE BOEKJE
Het actie-comtié „verontruste ou
ders" hoeft over belangstelling niet
te klagen. Uit alle delen van het
land stromen de adhesiebetuigingen
binnen.
i Mevrouw Wint: „Wij ouders dulden
I het niet langer, dat verantwoordelij- I
JOS HAGERS
Mevrouw Wint: „Neen, er zijn
massa's totaal overspannen ouders,
die alles voor hun kinderen hebben
opgeofferd, maar die door de maat
schappij kapot worden gemaakt.
Neem het rode boekje voor de scho
lieren. Ik heb gehuild t oen ik het
voor het eerst in handen kreeg. Er
liggen zo geweldig veel dingen scheef
in onze maatschappij, de opheffing
van de filmcensuur, de verderfelij
ke t.v.-programma's
Maar u kunt zo'n programma toch
afzetten?
De verontruste dames: „Dat doe
Je tegenwoordig niet meer want dan
krijg Je ruzie met Je kinderen". Me
vrouw Wint stapt haastig over op het
schuldcomplex dat kinderen door de
ban-de-bom-acties wordt opgelegd.
„Onze wereld is helemaal niet zo
slecht. Maar' wij ouders moeten
meer zeggenschap krygen. Daarom
moeten wij ons verenigen in een
nationale bond want pas dan kun
nen wij een eigen sociaal verzor
gingsapparaat opzetten met eigen
artsen, maatschappelijk werksters
en psychologen. Geselecteerde men
sen die wij voor 100 procent kunnen
vertrouwen dat is nu lang niet al
tijd het geval."
Wanneer ik mijn bloknootje heb
opgebrogen zucht mevrouw Linck:
„Vroeger. Ja vroeger hadden wU
als Jonge meisjes nog echt pret. Al
heb lk toen ook wel eens stlekum
ln een portiek een sigaret staan ro
ken".
