Jongens
boek
voor
grote
mensen
ONMENSELIJK
REALISTISCH
Van vis
foto en
zoogdier
Reizen in
binnen- en
buitenland
Fazanten-Pauwen
Maar wat ik
liever doe, is
ROBBINS' ERFGENAMEN EN AVONTURIERS
fOENSDAG 18 NOVEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAO N S
Henri Charrières
ongeloofl ijke
reloos
Omdat er een vlinder op zijn
borst was getatoueerd. wer# hij in
de Parijse onderwereld „Papillon"
genoemd. In 1931 werd hy tot le
venslang veroordeeld wegens
moord op een souteneur. Hü werd
gedeporteerd naar het Bagno in
Frans-Guyana, vluchtte met een
boot naar Columbia, werd uitgele
verd. kwam op Duivelseiland te
recht en vluchtte opnieuw, nu de
finitief. Dat was in 1941.
Bijna 30 jaar later is het boek
.Papilion van Henri Charrière
een wereldsucces: zes miljoen ex
emplaren verkocht, waarvan an
derhalf miljoen in Frankrijk; de
filmrechten voor 600.000 dollar in
handen van Robert Dorfmann (van
„Z"), die al aan het werk is met
Alain Delon in de hoofdrol; een
zelfde bedrag neèrgetelt voor de
pocketrechten.
Vlak voor de boekenmarkt in de
RAI verscheen ook de Nederland
se vertaling waarvan Meulenhof
maar meteen 100.000 exemplaren
heeft laten drukken iets onge
hoords voor een turf van 500 pagi
na's. die toch altijd nog f22,50
kost.
Waaruit moet dit succes worden
verklaard?
Opvallende literaire kwaliteiten
heeft het boek niet. Charrière is
geen schrijver van professie, zijn
verteltrant is niet „nieuw" eerder
negentiende eeuws. Maar wat hij
vertelt, het gevecht van een mens
om de meest bane omstadigheden
te overleven, is zo hard en direct
dat veel van wat „literatuur" heet
erbij verbleekt.
Onthullingen over het Bagno zijn
er meer geweest, ook van ex-bag-
nards, die boeken zijn vergeten
Het werk van Henri Charrière ont
hult niet alleen meer. het heeft ook
de allure van een épos. waarin al
les wat een veroordeelde in deze
gewesten maar kon beleven, zijn
plaats heeft gevonden.
Naakt bestaan
„Papillon" is een avonturenboek
natuurlijk, dat ook, men kan het
lezen als een jongensboek voor gro
te mensen, zoals Bchateiland' van
Stevenson of ..Robinson Crusoë".
De verrassing, de schok die het. te
weeg brengt is dan voornamelyk
dat zo'n slopend gevecht om het
naakte voortbestaan in onze eeuw
nog mogelijk is geweest.
Charrière arriveerde in 1933 in
Guyana. Hij behoorde tot de cate
gorie van .gevaarlijken'. Al
na vier maanden weet hij met
twee medegevangenen in een pri
mitieve boot de zee te bereiken,
nadat ze eerst nog van de Suri
naamse oever beschoten zijn. Ze
landen op Trinidad, waar ze door
het gezin van een dokter hartelijk
worden opgenomen.
Nadat ze schipbreuk hebben ge
leden op de kust van Curasao helpt
bisschop De Bruijne hen aan een
nieuwe boot. In de territoriale wa
teren van Columbia worden ze ge
vangen genomen, maar opnieuw
slaagt Papillon erin te ontsnappen.
Zeven maanden woont hij bij de
indianen in het oerwoud, in een
merkwaardig huwelijk met twee
meisjes, die allebei zwanger van
hem raken
Maar de onrust drijft hem voort
en weer wordt hij gekerkerd. En
kele drastische vluchtpogingen
een met dynamiet mislukken en
een Franse boot voer het gezel
schap terug naar het Bagno. Papil
lon wordt veroordeeld tot twee
jaar eenzame opsluiting en hoe
eenzaam: hij wordt in 'n cel ge
borgen waarvan de deur inderdaad
twee jaar lang niet open gaat.
Ongebroken naar lichaam en
geest stapt hij de buitenlucht weer
in en nu begint een vrij dragelijk
bestaan op de eilanden, waar het
klimaat en de omstandigheden veel
minder ongunstig zijn dan op het
vasteland. Maar zyn onverwoest
bare vrijheidsdrang drijft hem
voort. Een nieuwe vluchtpoging
mislukt door verraad: Hij steekt
de verrader neer en wordt nu ver
oordeeld tot 8 jaar eenzaamheid
Tot zijn verbazing mag hij na 18
maanden op medische gronden de
cel verlaten.
Nu weet hij met een andere bag-
nard weg te komen op twee drij
vende zakken, gevuld met cocosno-
ten. Zyn metgezel verdwijnt bij
een landingspoging in het moeras,
maar Papillon ziet kans contact te
krijgen met enkele verooi-deelde
Vietnamezen en met hen onder
neemt hij de vlucht die tenslotte
slaagt: via Georgetown komen ze
HENRI CHARRIÈRE
in Venezuela terecht, waar* ze na
een periode van gevangenschap
een nieuw leven kunnen beginnen.
Ongeloof
Een bijna ongelooflijk relaas
en er zijn ook inderdaad lezers
die het niet geloven. In Frankrijk
is zelfs een hele strijd ontbrand
pro en contra* Papillon. „Dat kan
hij nooit zo hebben meegemaakt
zeggen de tegenstanders, en ze heb
ben het boek nagevlooid op aller
lei details.
De zwaarste beschuldiging is wel
dat Charrière al die bijzonderheden
na zoveel jaren nooit uit zijn hoofd
heeft kunnen opschrijven. Waar
hebben we dat meer gehoord? O
ja. in Nederland, in de strijd om
de memoires van Weinreb.
„Papillon" is door Yves van
Domber uitstekend vertaald. Al
leen vraagt men zich herhaaldelijk
af wat die „sleuteldragers" in het
kamp toch wel voor figuren zijn.
Tot men bedenkt dat „porteclé in
de taal van het Bagno de gevange
nen zijn die met de bewakers
meewerken zoiets als de Kapo's
in de Duitse concentratiekampen.
Er gaat geen jaar voorbij of het
aantal Nederlanders dat de vakantie
in het buitenland heeft doorge
bracht is weer gestegen. Prachtig,
want het verruimt de blik. Maar de
vraag rijst of daardoor de schoon
heid in eigen land niet in het ver
geetboek raakt. Ontelbaar zijn im
mers de oude stadjes en kleine mu
sea. die ons land een charme geven
waar men in vermaarde vakantie
oorden in het buitenland tevergeefs
naar zoekt. En hoe wil men trou
wens over de schoonheid van steden
en dorpen en landschappen bulten
onze grenzen oordelen als men die
van Nederland niet eens kent?
Daarom is een boekje <180 bladzij
den, 48 foto's) als „Behouden be
zit" zo buitengewoon nuttig
Het vestigt de aandacht op ver
rukkelijke stadjes als Brielle. Goe
dereede. Zierikzee, Goes, Buren,
Naarden. Willemstad. Thorn.
Nieuwpoort, Schoonhoven. Does
burg. Elburg, Blokzijl, Workum,
Hindeloopen. Franeker. Dokkum en
op weinig bekende musea als het
Nationaal Rijtuigmuseum, Betje
Wolff-museum. museum Tetar van
Elven (Delft) en het museum Bis
dom van Vliet in Haastrecht. De
schrijver, W. A. Braasem, verstaat
de kunst al dat moois op aantrek
kelijke wijze op te dienen. Een boek
als dit zou eigenlijk in geen enkel
Nederlands gezin mogen ontbreken
(prijs f 12.50).
Vele Leidenaars kennen Den
Haag, sommigen omdat ze er ge
boren en getogen zyn. De „Resi
dentie" heeft nog atlyd een eigen
karakter, die vóór 1940 nog teke
nender was dan tegenwoordig. De
violist Alexander Caret heeft de pe
riode va;: het begin van deze eeuw
tot aan de Tweede Wereldoorlog
uitstekend gekend en wat méér is:
hij weet er zeer boeiend over te
schrijven. Zyn boekje „Den Haag
mal en dwaas" zou men een ver
lengstuk kunnen noemen van wat
Couperus neerlegde in zijn door de
tv beroemd geworden roman „Klei
ne zielen." Die beperkte zich tot de
kringen van Haagse adel en diplo
matie. Corets herinneringen strek
ken zich uit tot ambtenaren, gigo
lo's. „zware jongens," toneel, Kloos
en zijn schrijvende echtgenote Jean
ne Reyneke van Stuwe. de bad
plaats Scheveningen en nog heel
veel meer. Hij is beurtelings cy
nisch en humoristisch, maar nóóit
vervelend. Echt een boekje, dat de
oude sfeer van het vooroorlogse
„Haagje" weet op te roepen. Uitge
ver is W. de Haan (Unieboek). Bus-
sum. Prijs f 8.90.
De Amerikaanse auteur Ha
rold Robbins kreeg voor de hier
populair geworden televisieserie
The survivors" een bedrag van
ongeveer vijf miljoen gulden
uitbetaald toen hij nog geen
letter op papier had gezet. In
Amerika ging de serie min of
meer de mist in, maar dat kon
de schrijver niet deren. Hij had
en heeft nog wel wat pijltjes
meer op zijn boog.
Een pientere cyferaar heeft eens
uitgerekend, dat mynheer Robbins
de eerste tien jaar nog wel een in
komen van meer dan vijfduizend
gulden per dag zou hebben als hy
van de ene op de andere dag zou
besluiten geen slag meer uit te voe
ren. Zoveel succesrijke boeken
heeft hij tot nu toe wel geprodu
ceerd. Het is echt niet te boud te
beweren, dat vrijwel elk moment
ergens ter wereld een boek van
Harold Robbins over de toonbank
gaat.
Wanneer je zoiets kan presteren,
moet je als schrijver toch echt wel
van goede huize komen. Harold
Robbins zelf zegt zonder blikken of
blozen, dat hy de beste roman
schrijver van deze tijd is. Commer
cieel gezien valt daar weinig tegen
in te brengen, want als men zoveel
voor zijn werk wil betalen, moet er
in die onbescheiden opmerking toch
minstens een kern van waarheid
schuilen. Zijn beroemdste werk is
ongetwijfeld „The carpetbaggers,"
dat hier in Nederland >s versche
nen onder de titel „De duivel als
leidsman." Tot nu toe zyn er tot in
de verste uithoeken van de wereld
al meer dan 75 miljoen exemplaren
van verkocht. Het woord „bestsel
ler" is beslist geen overdrijving.
Tweede op zijn vrij uitvoerige lijst
is „De Avonturiers," waarvan er al
meer dan tien miljoen exemplaren
aan de man zijn gebracht. Robbins
Harold Robbins: onvoorstel
bare fantasie.
schreef dit werk ongeveer vier
jaar geleden. Het is inmiddels ver
filmd. Juist dezer dagen is deze
spectaculaire rolprent, die meer
dan drie uren duurt, in de Neder
landse theaters verschenen. Tege
lijkertijd verscheen ook de uitgave
van Luitingh in Laren in de etala
ges van de boekwinkels. Een om
vangrijke pil van zo'n dikke zeshon
derd bladzijden. Het kwam te lig
gen naast een ander werk van Rob
bins: „De Erfgenamen."
„De Avonturiers" is geschreven
volgens de formule van een onver -
biddellijk succesnummer. Met een
onvoorstelbare fantasie, in de stijl
van een boeiende verteller en met
een maximum aan actie en avon
tuur. Het is bijna ongelooflijk, dat
één man dat alles bij elkaar weet
te vegen. Zo compleet, zo voorzien
van alles, wat een mens kan inte
resseren, dat het zijn doel niet kan
missen. Onmenselijk brutaal en bij
na onmogelijk realistisch. Als men
de eerste twintig bladzijden door is
heeft men al een keiharde ver
krachtingscène achter de rug, die
aantoont hoe hard de hoofdpersoon
onder invloed van jeugdervaringen
verder groeit. Die hoofdpersoon is
de zoon van een diplomaat van een
Zuidamerikaans land. die terwille
van de diplomatie het leven van
een playboy moet gaan leiden. En
dat naar hartelust doet. Talryke
vrouwen dartelen in zijn leven
voorby. De een nog mooier dan de
ander en de een nog vrijmoediger
dan de ander.
Intussen draait de revolutie in
het land van zijn herkomst door.
Het zou ons te ver voeren zelfs in
kort bestek de drieste avonturen,
die in die honderden bladzijden
zijn samengebundeld, weer te ge
ven. Men kan rustig zeggendat
zo'n dertig jaar wereldhistorie aan
onze ogen voorby gaat, geschilderd
door de levendige pen van Harold
Robbins. Romantiek naast avon
tuur, zoete tederheid naast onmen
selijke wreedheid, beestachtige zin
nelijkheid naast liefderijke gevoe
lens. enfin men kan zo nog even
doorgaan, men vindt alles terug in
dit werk van Robbins.
Bezwaren
Literatoren zullen vele bezwaren
tegen zijn schrijverij kunnen aan
voeren, maar het blijft een on
weerlegbaar feit, dat hij met een
enorme dosis slimheid een totaliteit
in elkaar zet. dat van het begin tot
het einde blyft fascineren en waar
aan men zich in geen enkel opzicht
bekocht voelt. Niet voor niets zijn
uitgevers, televisiemakers en film
producenten bereid zulke kapitalen
voor de rechten van zijn werk neer
te tellen. Zij vinden daarin alles,
wat zy voor fascinerende produk-
ten ieder op hun eigen terrein kun
nen- neerzetten.
Nergens erg diepgaand, meestal
zelfs vrU oppervlakkig, maar zo
akelig veelzijdig en zo griezelig vol
van informatie, dat niemand met
lege handen zal blijven staan als
hy gegraaid heeft in deze grabbel
ton van Harold Robbins.
„De Erfgenamen" i6 het derde
en laatste deel van een trilogie,
waarin Robbins vertelt van een in
dustrie die waarschijnlijk als geen
ander de denkwereld en zeden
heeft beïnvloed van de mensen die
met ons leven in de twintigste
eeuw, de speelfilm en van het
„nieuwe" medium: de televisie.
In „De Erfgenamen" laat Harold
Robbins twee carrières parallel lo
pen: die van Stephen Gaunt, suc
cesvol by de vrouwen, geboren gok
ker en koelbloedige zakenjongen,
die in gedurfd tempo doorstoot
naar een toppositie in de Ameri
kaanse tv-wereld en die van Sam
Benjamin, zoon van een Joodse
kleermaker die met 10.000 dollar
gespaard salaris in drie jaar mili
taire dienst een bioscoop koopt
en deze als springplank gebruikt
voor een pijlsnelle, riskante op
mars naar de rijen van de aller
grootsten in de filmindustrie.
Voor „De Erfgenamen" geldt het
zelfde voor wat van toepassing is
op „De Avonturiers": het is een
briljant in elkaar gezet verhaal,
hard realistisch, waarin de „artike
len" ongegeneerd bij de naam wor
den genoemd, het verhaal, waarin
carrières, reputaties worden gebro
ken en levens geofferd (drugs) op
het altaar van de Amerikaanse
communicatie-industrie. Een ty
pisch Amerikaans verhaal, dat wel,
maar het boeit de lezer, voorop ge
steld dat deze van het (Harold
Robbins» genre houdt, tot de laat
ste bladzijde.
Fazanten en pauwen door R.
R. P. van der Mark. uitgave van
L. JVeens Uitgeversmaatschap
pij, Amsterdam (f. 24,50).
Van der Mark, die op vogelge-
bled al heel wat publikaties op
zijn naam heeft staan, heeft een
bijna encyclopedisch werk geschre
ven over fazanten en pauwen. Ge
lukkig niet helemaal, want derge
lijke werken zijn moeilijk door te
worstelen. Van der Mark. voor een
groot deel puttend uit eigen erva
ring, heeft het materiaal dusdanig
gerangschikt dat het aantrekkelijke
leesstof biedt. Oók voor volslagen
leken. Het boek, dat enkele prach
tige kleurenreprodukties bevat, is te
beschouwen als de „Spock" voor
pauwen en fazanten.
Voor de honderdduizenden
sportvissers die ons land telt
zijn in de loop der jaren ette
lijke tientallen boeken versche
nen met hengeladviezen voor
beginners, gevorderden en de
meester-visser. Afgezien van
enkele onbelangrijke uitzonde
ringen behandelen deze boeken
meestal de gehele sportvisserij
in zijn vele facetten. Van aal tot
zeelt, van aker tot zinkende
sim.
Het afgelopen jaar is daarin een
kentering gekomen. Beseffend, dat
praten kan geven hebben de hen
gelsportauteurs zich geworpen op
bepaalde onderdelen van de hengel
sport. Specialisten gaan veel dieper
op de materie in, zodat ook die
sportvissers, die geregelc' een hen
geltje uitgooien nog iets kunnen le
ren uit deze boekjes.
Een sprekend voorbeeld waren
de eerder dit jaar verschenen boe
ken over Karpervissen en Zeehen-
gelen by de uitgeversmaatschappij
L. J. Veen in Amsterdam. Schrijver
Jan B. de Winter geeft in zijn boek
over de karper 'n overzicht van vang-
methoden, meteriaal en geschikte
plaatsen zoals die tot dusver in de
Nederlandse vissportlectuur zijn
weerga niet kende. Ook 't boek van
Iwan Garay en Cor van Heugten
over Zeevissen gaat in die richting.
Ditmaal willen we de aandacht
van de sportvissers vs.igen op een
nieuwe serie, die wordt uitgegeven
door Teleboek NV in ussum. In
elk boekje van deze serie wordt een
bepaalde vis of viswtfze behandeld.
Tot dusver zyn reeds acht deeltjes
in deze serie verschenen, te weten:
Vang Karper. Vang Ruisvoorn, Van
snoekbaars. Vang Baars, Vang met
de vaste hengel. Vang Brasem, Van
Aal en Vang Snoek.
In december zullen weer vier
nieuwe deeltjes verschijnen hande
len over het vissen met de werp
hengel, het vissen met kunstaas
en het vissen op platvis en blank-
voorn. Voor de nabije toekomst
staan nog zeker een dozijn nieuwe
deeltjes in deze serie op stapel. Qua
opzet is ieder boekje vrijwel gelijk.
Begonnen wordt met een uiteen
zetting over de bepaalde vissoort,
de wyze van voortplanten en
de plaats waar de vis gevangen kan
worden. Vervolgens gaat de schrij
ver dieper in op diverse aassoorten,
de beste hengeluitrusting, de visme-
thoden afgewisseld met viservarin-
gen die de schrijver heeft opge
daan. Belangrijk is dat ditmaal niet
alom bekende Nederlandse auteurs
als Jan Schreiner. Cor van Heug
ten en Van Onck aan het woord
komen, maar specialisten van één
bepaalde vissoort.
De inhoud van de boekjes is ook
voor de al wat meer geroutineer
de sportvisser best het lezen waard.
Jammer is alleen dat fotomateriaal
ontbreekt en de overige illustraties
wat magertjes aandoen. Daar staat
echter een schat aan informatie te
genover. Elk deeltjes kost f. 4.90.
Ander nieuws van het visfront
is de uitgave van het boekje „Suc
cesvol vissen" uitgegeven door Zo
mer en Keuning in Wageningen
en geschreven door een oude rot
in de sportvisserij A. van Onck. Het
boekje volgt nog de „oude formu
le" en lijkt ons het meest geschikt
voor die groep, die de eerste wan
kele schreden op het sportvissers-
pad zet. Er worden adviezen gege
ven voor de aanschaf van mate
riaal, raadgevingen voor de meest
succesvolle vismethoden en tenslot
te iets over de voorschriften waar
aan de sportvisserij is gebonden.
Van dezelfde schrijver verscheen
dit jaar ook een visboek bij de uit
geverij De Forel in Nleuwendijk
(N.B.)Het boekje, dat in de win
kel f 5.90 kost, is meer een prettig
leesboek dan een boek met waarde
volle adviezen. Auteur Van Ock
behandelt in dit boek vragen die
hem de afgelopen jaren o.a. als
medewerker van het inmiddels ver
dwenen weekblad Wereldkroniek
werden gesteld. Het foto-materiaal
in dit boek is uitstekend verzorgd,
maar de inhoud valt een beetje
tegen.
Tenslotte verscheen bij dezelfde
uitgever het boekje „Hotel en boot"
Het is een gids waarin een groot
aantal hengelaarshotels en boten
verhuurders zijn opgenomen. De in
formatie werd geselecteerd en bij
eengebracht door A. can Onck en
D. D. Brouwer. Het boekje is ver
luchtigd met talloze foto's.
Fotoboeken
Een andere veelbeoefende hobby
waarover in de loop der tijden
waarschijnlijk nog aanzienlijk meer
boeken zyn uitgegeven is de foto
grafie. Tientallen verschillende uit
gaven zijn in de loop der jaren over
de toonbank gegaan. De uitgeverij
L. J. Veen in Amsterdam, die op
dit gebied een zekere reputatie be
zit heeft juist voor de feestdagen
een nieuwe serie pockets op de
markt gebracht die speciaal be
stemd zyn voor de beginners. Neem
bijvoorbeeld het deeltje .Help. ik
heb een camera gekregen" geschre
ven door Mia Robé. In een gezel
lige verteltant wijdt ze leken op fo
tografie-gebied in over abakada-
bra als sluitertijden, diafragma's
en brandpuntafstand. Aan de hand
van foto's worden adviezen gege
ven om tenslotte het „betere foto
werk" te kunnen maken.
In deze „camera-reeks" zijn in
middels de volgende deeltjes ver
schenen Foto-tips, wenken voor be
ginners, Help ik heb een camera ge
kregen, Blits kieken, fotograferen
voor jonge mensen. Lekker gek fil
men, Filmtips, wenken voor begin
ners. en Flitstips, wenken voor be
ginners. Alle boekjes zien er uit
stekend verzorgd uit en kosten in
de boekwinkel f 5 SO per stuk.
Natuur
Tenslotte nog iete voor de na
tuurliefhebbers. Bij de uitgeverij
Zomer en Keunings verscheen het
boekje „Zoogdieren van Europa"
van de hand van dr. Claus König.
Het boekje dat is voorzien van niet
minder dan 140 prachtige kleuren
foto's geeft een overzicht van vrij
wel alle in Europa levende zoogdie
ren. Van elk dier wordt een schat
aan gegevens verstrekt bijvoorbeeld
over verspreiding, milieu, leefwijze,
voortplanting en voeding. Het boek
bevat bovendien de termineertabel-
len waaraan een werkelijke natuur
kenner veel plezier kan beleven.
Het Wereld Natuur Fonds verleen
de zijn medewerking aan dit boek
dat f 15.90 kost. Al eerder verscheen
„Vogels van Europa".
Historische documenten liggen niet voor het
opscheppen, maar
Al9 U gewoon naar de boekhandel stapt, kunt U er wel een in
handen krijgen. Want daar is de uitgave van het boek ,,DE LEIDSE
HOFJES" verkrijgbaar. Dit historisch document is In een kleine
oplage uitgegeven door het Leidsch Dagblad en bevat foto's van
alle hofjes met een beschouwing over elk hofje.
Dat zijn er 35 in totaal
Ovel al die 35 hofjes schreef de heer R. J. Spruit; duidelijke teksten,
die uitvoerig informatie geven over de geschiedenis van een stuk
lokaal verleden. Een verleden met een romantisch tintje.
Nu is het weer geeftijd
De decembermaand nadert weer, Sinterklaas en Kerstmis. Feesten
die vragen om cadeaus. Geef een boek, nee, geef een historisch
document. Want wie zou niet voor een bedrag van f 15,een
historisch document willen schenken
Ga eens kijken bij uw boekhandelaar.
tofigtiaarstotel m toten
verhaat gsssWitwflS dotr
A.*an Bitch ra CÜ.9r«tww
